Watchtower BIBLIOTECA KʼINTERNET
Watchtower
BIBLIOTECA KʼINTERNET
totonaco
  • BIBLIA
  • LIKGALHTAWAKGA
  • TAMAKXTUMIT
  • ¿Tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?
    ¿Tuku masiya Biblia?
    • CAPÍTULO 6

      ¿Tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?

      1-3. 1) ¿Tukuya takgalhskinin lilakpuwanaw akxni wi tiku niy? 2) ¿Tuku wankgo makgapitsi takanajla xlakata tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?

      BIBLIA malaknu pi kkilhtamaku nema aku mima «nialhti katinilh» (Apocalipsis 21:4). Kcapítulo 5 katsiniw pi xlakata talakgmaxtut, tlan nakgalhiyaw latamat nema ni kgalhi xlisputni. Pero la uku chuntiyaku niyaw (Eclesiastés 9:5). Wa xlakata max lakpuwanaw: «¿Tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?».

      2 Lu xlakaskinka nakatsiyaw xatakgalhtin uma takgalhskinin, liwaka akxni chatum tiku xalak kifamiliajkan o kiʼamigojkan niy. Max nalakpuwanaw: «¿Niku wi? ¿Kinkaʼakxilhman? ¿Tlan nakinkamakgtayayan? ¿Namin kilhtamaku akxni naʼakxilhparayaw?».

      3 Lhuwa takanajla tanu tanu tuku wankgo xlakata umakgolh takgalhskinin. Makgapitsi masiyakgo pi tiku tlan likatsikgo ankgo kʼakgapun chu tiku nitlan likatsikgo ankgo kpupatin. Amakgapitsi wankgo pi akxni niyaw akgtum espíritu litaxtuyaw chu akxtum katatawilayaw kifamiliajkan tiku na nikgonita. Chu amakgapitsi masiyakgo pi akxni niyaw, kinkalakputsananikanan chu latamaparayaw o lakachimparayaw amakgtum kʼatanu makni o asta tantum animal nalitaxtuyaw.

      4. ¿Tukuya talakapastakni masiyakgo makgapitsi takanajla xlakata akxni nikan?

      4 Maski lhuwa takanajla tanu tanu tuku wankgo xlakata linin, putum watiya talakapastakni masiyakgo: pi akxni niyaw, wi tuku chuntiya staknan. Pero ¿xlikana uma?

      ¿TUKU KINKAʼAKGSPULAYAN AKXNI NIYAW?

      5, 6. ¿Tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?

      5 Jehová katsi tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw. Xla kinkamasiyaniyan anta kBiblia pi akxni niyaw kilatamatkan sputa. Akxni niyaw nialhla akxilhaw, kgaxmataw chu nialhla lakapastaknanaw. Putum kintalakapastaknikan lakgsputkgo. Ni kgalhiyaw akgtum espíritu nema chuntiya tlan nalatama alakatanu.a

      6 Mapakgsina Salomón tsokgwililh pi tiku nikgonita «nialhtu katsikgo». Wa xlakata ni paxkinankgo chu ni sitsikgo. Salomón nachuna lichuwinalh pi «nitula liskujkan chu nitula lakkaxtlawakan, nialhtu katsikan chu nipara anan liskgalala anta kPutaknun» (kalikgalhtawakga Eclesiastés 9:5, 6, 10). Chu Salmo 146:4 wan pi akxni wi tiku niy «putum xtalakapastakni» nachuna niy.

      ¿TUKU WA JESÚS XLAKATA LININ?

      Akgtum tamakgaxtokgat wilakgolh kʼakgtum jardín chu akxilhmakgolh kgantum xanat

      Jehová kamalakatsukilh latamanin xlakata putum kilhtamaku nalatamakgo kKatiyatni

      7. ¿Tuku tamalakxtumilh Jesús linin?

      7 Akxni Lázaro nilh, Jesús kawanilh kstalaninanin: «Kiʼamigojkan Lázaro lhtatanit». Pero Jesús ni xwamputun pi Lázaro kaj xjaxma. Alistalh lichuwinalh tuku xwamputun: «Lázaro ninit» (Juan 11:11-14). Jesús tamalakxtumilh linin la akxni lhtatakan. Xla ni wa pi Lázaro xwilacha kʼakgapun o komo akxtum xkatawilacha xfamilia tiku na xnikgonita. Nachuna ni wa komo Lázaro xpatinamacha kpupatin o komo lakachimpa kʼatanu makni xla chatum lataman o xla tantum animal. Wata lichuwinalh pi Lázaro xtachuna la komo klhtatama. Amakgapitsi textos nachuna tamalakxtumikgo linin la komo tiku lhtatama. Biblia lichuwinan pi Esteban «lhtatalh kkalinin» akxni makgnika (Hechos 7:60). Chu apóstol Pablo lichuwinalh pi makgapitsi kstalaninanin Cristo na «lhtatamakgolh kkalinin» (1 Tesalonicenses 4:14).

      8. ¿Tuku likatsiyaw pi Dios ni kinkamalakatsukin xlakata naniyaw?

      8 ¿Dios kamalakatsukilh latamanin xlakata nanikgo? Ni. Akxni Jehová kamalakatsukilh Adán chu Eva katlawalh xlakata putum kilhtamaku xlatamakgolh chu ni xtatatlakgolh. Kamalakatsukilh xlakata ankgalhin nalatamaputunkgo (Eclesiastés 3:11). Natlatni ni lakaskinkgo pi xkamanankan natatatlakgo chu nanikgo, nachuna Jehová ni akxilhputun akxni tatatlayaw chu niyaw. Pero, komo Dios kinkamalakatsukin xlakata putum kilhtamaku nalatamayaw, ¿tuku xlakata niyaw?

      ¿TUKU XLAKATA NIYAW?

      9. ¿Tuku xlakata Adán chu Eva tlan xtikgalhakgaxmatkgolh tuku xkalimapakgsinit Jehová?

      9 Anta kjardín xaʼEdén, Jehová wanilh Adán: «Tlan nawaya xtawakat putum kiwi nema yakgo kjardín asta nakgalhkgasa. Pero ni nawaya xtawakat kiwi nema lilakgapaskan tuku xatlan chu nixatlan, xlakata kilhtamaku akxni nawaya, xlikana pi naniya» (Génesis 2:9, 16, 17). Uma limapakgsin ni tuwa xwanit, chu Jehová wa tiku kamalakatsukilh chu xkgalhi limapakgsin nakawani tuku tlan chu tuku nitlan. Komo Adán chu Eva xtikgalhakgaxmatkgolh Jehová, xlimasiyakgolh pi ni xlakatakikgo xlimapakgsin chu pi xpaxtikatsinikgo putum tuku xla xkamaxkinit.

      10, 11. 1) ¿La kaʼakgskgawilh Satanás Adán chu Eva? 2) ¿Tuku xlakata Adán chu Eva nila xwankgo pi kaj ni xkatsikgo tuku xtlawamakgo?

      10 Lu nitlan, pero Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatnankgolh. Satanás kgalhskilh Eva: «¿Xlikana Dios kawanin pi ni nawayatit xtawakat putum kiwi nema wilakgolh kJardín?». Chu Eva kgalhtilh: «Xtawakat kiwi nema wilakgolh kjardín tlan nakwayaw. Pero xtawakat kiwi nema wi kxitat Jardín, Dios wanit: “Ni nawayatit, ni, ni naxamayatit. Komo nawayatit, naniyatit”» (Génesis 3:1-3).

      11 Chu Satanás wanilh Eva: «Ni katinitit. Dios katsi pi kilhtamaku akxni nawayatit natalakki milakgastapukan chu chuna la Dios nawanatit: nalakgapasatit tuku xatlan chu tuku nixatlan» (Génesis 3:4-6). Satanás xlakaskin pi Eva xlakpuwa pi tlan xʼakstu xlaksakli tuku tlan chu tuku nitlan. Chu nachuna akgskgawilh akxni wanilh tuku xʼama akgspula komo ni xkgalhakgaxmatli Jehová. Xla wanilh pi ni xʼama niy, wa xlakata Eva walh xtawakat kiwi chu alistalh maxkilh xchixku uma tawakat. Adán chu Eva xkatsikgo pi Jehová xkawaninit pi ni xwakgolh xtawakat kiwi. Akxni wakgolh, xlakan laksakkgolh ni nakgalhakgaxmatkgo akgtum limapakgsin nema ni tuwa xwanit. Xlakata tuku laksakkgolh Adán chu Eva limasiyakgolh pi ni xmaxkikgo kakni xapaxkina xTlatkan. ¡Nila xwankgo pi ni xkatsikgo tuku xtlawamakgo!

      12. ¿Tuku xlakata Jehová nitlan limakgkatsilh tuku tlawakgolh Adán chu Eva?

      12 Lu nitlan pi xapulana kinatlatnikan ni kgalhakgaxmatkgolh Jehová. Kalilakpuwanti, ¿la xmakgkatsi wix komo minkamanan, tiku kaliskujti xlakata nakamakgastaka, ni natlawakgo tuku kalimapakgsi? ¿Ni xlikana pi lu nitlan xlimakgkatsi?

      Adán akxni litlawaka pokgxni

      Adán pokgxni litlawaka chu pokgxni litaxtupa

      13. ¿Tuku xwamputun Jehová akxni wanilh Adán «kpokgxni napimparaya»?

      13 Akxni Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatkgolh Jehová, makgatsankgakgolh talakgalhaman pi tlan xlatamakgolh putum kilhtamaku. Jehová wanilh Adán: «Pokgxni wix chu kpokgxni napimparaya» (kalikgalhtawakga Génesis 3:19). Adán pokgxni xlitlawakanit, wa xlakata Jehová xwamputun pi Adán pokgxni xʼamapa litaxtu, xtachuna la komo nikxni xlatamanit (Génesis 2:7). Akxni nilh, xlatamat sputli.

      14. ¿Tuku xlakata niyaw?

      14 Komo Adán chu Eva xtikgalhakgaxmatkgolh Dios, la uku chuntiyaku xlatamakgolh. Pero akxni ni kgalhakgaxmatnankgolh, makglakgalhinankgolh chu titaxtulh kilhtamaku nikgolh. Talakgalhin xtachuna la akgtum lanka tajatat nema kinkamatitaxtinikgon xapulana kinatlatnikan. Niyaw xlakata akxni lakachinaw kgalhiyawa talakgalhin (Romanos 5:12). Pero Jehová nikxni lakpuwa pi latamanin xʼamakgolh nikgo. Wa xlakata, Biblia lichuwinan pi linin «kintalamakgasitsinkan» (1 Corintios 15:26).

      XAXLIKANA XLAKATA LININ KINKAMAKGTAYAYAN

      15. ¿Tuku taʼakgsanin nialh kanajlayaw akxni katsiyaw tuku xaxlikana xlakata linin?

      15 Lhuwa takanajla masiyakgo pi tiku nikgonita chuntiyaku latamakgo chu akinin tlan nakamakgtayayaw. Wa xlakata, akxni wi tiku niy, xfamiliajkan kamaxkikgo tumin tiku pulalinkgo takanajla xlakata natlawa oración xpalakata tiku nilh o natlawanikan akgtum misa. Pero Biblia masiya pi tiku nikgonita ni patinankgo chu ni lipuwankgo. Akinin nila katachuwinanaw chu nila kamakgtayayaw. Xlakan nachuna nila kinkatachuwinankgoyan, nila kinkamakgtayakgoyan. Nachuna nila kinkatlawanikgoyan tuku nitlan, wa xlakata ni nakapekuaniyaw. Akxni katsiyaw tuku xaxlikana xlakata linin, nialh kanajlayaw umakgolh taʼakgsanin.

      16. ¿Tuku taʼakgsanin masiyakgo makgapitsi takanajla xlakata tiku nikgonita?

      16 Satanás kamaklakaskin nixaxlikana takanajla xlakata nakinkaʼakgskgawiyan chu nakanajlayaw pi tiku nikgonita chuntiya lamakgolh. Akgtum liʼakxilhtit, makgapitsi takanajla masiyakgo pi akxni niyaw wi tuku chuntiya staknan chu an latama alakatanu. ¿Wa uma tuku masiya mintakanajla o masiya tuku wan Biblia? Satanás maklakaskin uma chu amakgapitsi taʼakgsanin xlakata latamanin ni natalakatsuwinikgo Dios.

      17. ¿Tuku xlakata tamasiy pi kamakgapatinankan tiku nitlan likatsikgolh tlawa pi nitlan nalichuwinankan Jehová?

      17 Tuku masiyakgo makgapitsi takanajla xlakata linin, tlawa pi nitlan nalichuwinankan Jehová. Akgtum liʼakxilhtit, makgapitsi masiyakgo pi tiku nitlan likatsikgo, putum kilhtamaku nakalhkuyukan kpupatin. Pero uma nixlikana. ¡Jehová nikxni kamakgapatinan latamanin! (Kalikgalhtawakga 1 Juan 4:8). ¿Tuku xlakpuwanti xlakata chatum tlat tiku makalhkuyu xkgawasa klhkuyat? Xlikana pi wix xlakpuwanti pi lu nitlan likatsi chu nikxni miʼamigo xliʼakxilhti. Wa uma tuku lakaskin Satanás pi nalakpuwanaw xlakata Jehová.

      18. ¿Tuku xlakata ni nakapekuaniyaw tiku nikgonita?

      18 Makgapitsi takanajla masiyakgo pi akxni niyaw akgtum espíritu litaxtuyaw. Nachuna lichuwinankgo pi nakamaxkiyaw kakni umakgolh espíritus chu asta nakapekuaniyaw, xlakata tlan nakinkamakgtayakgoyan o max nakinkatlawanikgoyan tuku nitlan. Lhuwa latamanin kanajlakgo uma taʼakgsanin. Wa xlakata, kapekuanikgo, kamalankikgo o kakakninanikgo tiku nikgonita chu ni wa kakninanikgo Jehová. Pero kalakapastakti pi tiku nikgonita nialhtu makgkatsikgo chu nialhla tuku tlawakgo, wa xlakata ni nakapekuaniyaw. Jehová wa kiMalakatsukinakan chu xaxlikana Dios. Kaj xman wa talakaskin nakakninaniyaw (Apocalipsis 4:11).

      19. ¿La kinkamakgtayayan nakatsiyaw tuku xaxlikana xlakata linin?

      19 Akxni katsiyaw tuku xaxlikana xlakata linin nialh kanajlayaw xtaʼakgsaninkan nixaxlikana takanajla chu ni pekuaniyaw linin. Nachuna kinkamakgtayayan tlakg liwana naʼakgatekgsaw tuku malaknunit Jehová xlakata kilhtamaku nema aku mima.

      20. ¿Tuku takgalhskinin nakgalhtiyaw kʼatanu capítulo?

      20 Makgasata kilhtamaku, chatum xlakskujni Dios tiku xwanikan Job kgalhskininalh: «Komo chatum chixku naniy, ¿tlan nalatamapara?» (Job 14:14). Kʼatanu capítulo naʼakxilhaw xatakgalhtin uma takgalhskinin.

      a Makgapitsi latamanin lakpuwankgo pi kgalhiyaw akgtum espíritu nema chuntiya staknan akxni niyaw. Komo tlakg katsiputuna, kaʼakxilhti nota 17, niku wan «Alma», chu nota 18, niku wan «Espíritu».

      TUKU KATSINIW

      XLIPULAKTUM TUKU XAXLIKANA: AKXNI NIYAW, KILATAMATKAN LAKGSPUTA

      «Tiku nikgonita, [...] nialhtu katsikgo» (Eclesiastés 9:5).

      ¿Tuku kinkaʼakgspulayan akxni niyaw?

      • Salmo 146:3, 4; Eclesiastés 9:6, 10

        Akxni niyaw nialhla akxilhaw, kgaxmataw chu nialhla lakapastaknanaw.

      • Juan 11:11-14

        Jesús tamalakxtumilh linin xtachuna la akxni lhtatakan.

      XLIPULAKTIY TUKU XAXLIKANA: JEHOVÁ NI XLAKASKIN PI AKININ NANIYAW

      «Ni nawaya xtawakat kiwi nema lilakgapaskan tuku xatlan chu nixatlan, xlakata kilhtamaku akxni nawaya, xlikana pi naniya» (Génesis 2:17).

      ¿Tuku xlakata niyaw?

      • Génesis 3:1-6

        Satanás akgskgawilh Eva akxni wanilh tuku xʼama akgspula komo ni xkgalhakgaxmatli Jehová. Akxni Adán chu Eva ni kgalhakgaxmatkgolh Dios, makglakgalhinankgolh chu alistalh nikgolh.

      • Génesis 3:19

        Akxni Adán nilh, xlatamat sputli.

      • Romanos 5:12

        Talakgalhin xtachuna la akgtum lanka tajatat nema kinkamatitaxtinikgon xapulana kinatlatnikan. Niyaw xlakata akxni lakachinaw kgalhiyawa talakgalhin.

      • 1 Corintios 15:26

        Biblia lichuwinan pi linin kintalamakgasitsinkan.

      XLIPULAKTUTU TUKU XAXLIKANA: XAXLIKANA XLAKATA LININ KINKAMAKGTAYAYAN

      «Komo chatum chixku naniy, ¿tlan nalatamapara? Nakkgalhkgalhi [...] asta akxni nachin kilakgtaxtut» (Job 14:14).

      ¿Tuku taʼakgsanin nialh kanajlayaw akxni katsiyaw tuku xaxlikana xlakata linin?

      • 1 Juan 4:8

        Tamasiy xlakata pupatin tlawa pi nitlan nalichuwinankan Jehová. Xla nikxni wi tiku xmakgapatinalh.

      • Apocalipsis 4:11

        Lhuwa latamanin kapekuanikgo tiku nikgonita, wa xlakata lhuwa kakninanikgo chu ni wa kakninanikgo Jehová. Jehová wa xaxlikana Dios chu kajwatiya nakakninaniyaw.

  • Dios nakamalakastakwani tiku nikgonita
    ¿Tuku masiya Biblia?
    • CAPÍTULO 7

      Dios nakamalakastakwani tiku nikgonita

      1-3. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi xtachuna la kpulachin tanumaw? 2) ¿Tuku natlawa Jehová xlakata nakinkalakgmaxtuyan?

      KALILAKPUWANTI pi wix limawakakana tuku nitu tlawapat, tamaknukana kpulachin chu wanikana pi nikxni katitaxtu. Lakpuwana pi nila tuku tlawaya. Pero akxni chuna titaxtupat, max katsiya pi wi tiku tlan namaxtuyan chu nachuna malaknuniyan pi xla tlan namakgtayayan. ¿La xmakgkatsi?

      2 Putum akinin xtachuna la kpulachin tanumaw xlakata putum akinin niyaw. Nila tuku tlawayaw xlakata natsalaniyaw. Pero Jehová tlan nakinkamakgtayayan. ¿La natlawa? Xla malaknunit pi «xa’awatiya kintalamakgasitsinkan, [...] linin, namalakgsputukan» (1 Corintios 15:26).

      3 Kalilakpuwanti la namakgkatsiyaw akxni nialh katiʼanalh linin. Pero Jehová ni kaj xman wa namasputu linin. Nachuna, nakamalakastakwani tiku nikgonita. Jehová natlawa pi nalatamaparakgo, xlakata xla malaknu pi «tiku nikgonit nalatamaparakgo» (Isaías 26:19). Wa uma tuku Biblia limapakuwi talakastakwanat.

      AKXNI NIY TIKU LU PAXKIYAW

      4. 1) ¿Niku tlan natekgsaw takgoxamixat akxni niy chatum tiku xalak kifamiliajkan o kiʼamigojkan? 2) ¿Tiku tlan xkatalalin Jesús?

      4 Akxni niy tiku xalak kifamiliajkan o chatum kiʼamigojkan, makgkatsiyaw pi nila tuku tlawayaw. Nitlan makgkatsiyaw, xlakata nila malakastakwaniyaw tiku nilh. Pero tuku wan Biblia lu kinkamakgoxamixiyan (kalikgalhtawakga 2 Corintios 1:3, 4). Kaʼakxilhwi akgtum liʼakxilhtit nema limasiya pi Jehová chu Jesús lu kamalakastakwaniputun tiku xalak kifamiliajkan chu kiʼamigoskan. Akxni Jesús xlama kKatiyatni, ankgalhin xkalakgapaxialhnan Lázaro chu xnatalan, Marta chu María. Xkgalhtutukan lu tlan xtalalinkgo Jesús. Biblia wan: «Jesús xkapaxki Marta, María chu Lázaro» (Juan 11:3-5). Pero akgtum kilhtamaku Lázaro nilh.

      5, 6. 1) ¿Tuku tlawalh Jesús akxni akxilhli pi xfamilia chu xʼamigos Lázaro xtasamakgolh? 2) ¿Tuku xlakata kinkamakgoxamixiyan tuku makgkatsilh Jesús?

      5 Jesús alh kamakgoxamixi Marta chu María. Akxni Marta katsilh pi Jesús xtalakatsuwima kkachikin, alh paxtokga. Xla lu lipaxuwalh akxni akxilhli Jesús, pero wanilh: «Komo unu xtitawila, kintala ni xtinilh». Marta lakpuwa pi Jesús lu xmakgapalanit. Alistalh, Jesús na akxilhli María pi xtasama. Akxni akxilhli pi xfamilia chu xʼamigos Lázaro lu xtasamakgolh, xla na lu lilipuwa chu tsukulh tasa (Juan 11:21, 33, 35). Jesús na makgkatsilh takatsanajwat nema makgkatsiyaw akxni niy tiku lu paxkiyaw.

      6 Takatsanajwat nema makgkatsilh Jesús kinkamakgoxamixiyan. Kinkamasiyaniyan pi xla chu xTlat ni akxilhputunkgo linin (Juan 14:9). Nachuna, Jehová kgalhi litliwakga xlakata namasputu linin chu nialh makgas chuna natlawa.

      «¡LÁZARO, KATAXTU!»

      7, 8. 1) ¿Tuku xlakata Marta ni xlakaskin pi xmakgenuka chiwix niku xmaknukanit Lázaro? 2) ¿Tukuya milagro tlawalh Jesús?

      7 Jesús alh niku xmaknukanit Lázaro. Niku xlaktanukan xlilakgatalakanit akgtum lanka chiwix. Wa xlakata Jesús wa: «Kamakgenutit chiwix». Pero Marta ni xlakaskin pi xmakgenuka, xlakata xtitaxtunita akgtatita kilhtamaku lata xtiyatliwa Lázaro xwi kputaknun (Juan 11:39). Marta ni xkatsi tuku xʼama tlawa Jesús xpalakata Lázaro.

      Jesús malakastakwani Lázaro, chu tiku xalak xfamilia chu xʼamigos lu lipaxuwakgo

      Tiku xalak xfamilia chu xʼamigos Lázaro lu paxuwakgolh akxni malakastakwanika (Juan 11:38-44).

      8 Jesús pixlanka wa: «¡Lázaro, kataxtu!». Wa xlakata, Marta chu María lu kaks kamalakawanilh tuku akxilhkgolh: «Chixku tiku xninit taxtulh chu xlitamakgchinit lhakgat lata kxtantun chu kxmakan» (Juan 11:43, 44). ¡Lázaro xlakastakwananit! Akxtum xkatawilapa xfamilia chu xʼamigos. Putum tlan kxamakgo chu xtachuwinankgo. ¡Akgtum lanka milagro! Jesús malakastakwanilh Lázaro.

      «AKTSU TSUMAT, AKIT KWANIYAN: “¡KATAKI!”»

      9, 10. 1) ¿Tiku maxkilh litliwakga Jesús xlakata tlan nakamalakastakwani tiku nikgonita? 2) ¿Tuku xlakata kinkamakgtayakgoyan uma liʼakxilhtit xlakata tiku kamalakastakwanika?

      9 ¿Tiku maxkilh litliwakga Jesús xlakata tlan nakamalakastakwani tiku nikgonita? Akxni nina xmalakastakwani Lázaro, Jesús tlawanilh akgtum oración Jehová. Chu Jehová maxkilh litliwakga xlakata namalakastakwani (kalikgalhtawakga Juan 11:41, 42). Pero ni kajwatiya Lázaro tiku malakastakwanika.a Akgtum liʼakxilhtit, Biblia na lichuwinan chatum aktsu tsumat tiku xkgalhi akgkutiy kata tiku lu xtatatla. Xtlat xwanikan Jairo chu ni xkgalhi atanu kamanan. Jairo lu xlilakgaputsama chu tasaskinilh Jesús pi xmapaksalh xtsumat. Akxni xtachuwinama Jesús, minkgolh makgapitsi lakchixkuwin chu wanikgolh Jairo: «¡Mintsumat nilha! Nialh kamakglhuwi Makgalhtawakgena». Pero Jesús wanilh: «Ni kapekuanti, kajwatiya kalimasiya takanajla». Akxtum ankgolh kxchik Jairo. Akxni xtalakatsuwimakgolh kchiki, Jesús akxilhli pi latamanin lu xtasamakgolh. Jesús kawanilh: «¿Tuku xlakata tasapatit chu lu tachilipatit? Aktsu tsumat nitu ninit kaj lhtatama». Max xnatlatni uma tsumat ni xʼakgatekgskgo tuku xwamputun Jesús. Alistalh, Jesús kawanilh pi xtaxtukgolh tiku xtanumakgolh kchiki chu alistalh kalilh xnatlatni tsumat niku xwilikanit. Jesús makgachipalh chu wanilh: «Aktsu tsumat, akit kwaniyan: “¡Kataki!”». Kalilakpuwanti tapaxuwan nema makgkatsikgolh xnatlatni tsumat akxni akxilhkgolh pi xtsumatkan takilh chu tsukulh tlawan. ¡Jesús xmalakastakwaninit uma aktsu tsumat! (Marcos 5:22-24, 35-42). Akxni Jairo chu xpuskat xʼakxilhkgolh xtsumatkan, xlakapastakkgolh tuku xtlawanit Jehová xpalakatakan.

      10 Latamanin tiku Jesús kamalakastakwanilh alistalh niparakgolh. Pero umakgolh liʼakxilhtit xlakata tiku kamalakastakwanika lu kinkamakgtayayan xlakata kinkamaxkikgoyan xaxlikana takgalhkgalhin. Jehová kamalakastakwaniputun tiku nikgonita chu chuna natlawa.

      ¿TUKU KATSINIYAW LIʼAKXILHTIT XLA TALAKASTAKWANAT?

      Pedro malakastakwani Dorcas, chu makgapitsi latamanin akxilhkgo

      Apóstol Pedro malakastakwanilh chatum kstalanina Cristo tiku xwanikan Dorcas (Hechos 9:36-42).

      Chatum puskat akgpixtiya xkgawasa tiku malakastakwanika

      Palakachuwina Elías malakastakwanilh chatum aktsu kgawasa (1 Reyes 17:17-24).

      11. Chuna la wan Eclesiastés 9:5, ¿tuku akgspulalh Lázaro akxni nilh?

      11 Biblia wan pi tiku nikgonita «nialhtu katsikgo» (Eclesiastés 9:5). Wa uma tuku akgspulalh Lázaro. Akxni xwi kputaknun, ni xkatsi tuku xlama. Chuna la wa Jesús, xtachuna la komo Lázaro klhtatama (Juan 11:11).

      12. ¿Tuku likatsiyaw pi xlikana malakastakwanika Lázaro?

      12 Lhuwa latamanin akxilhkgolh akxni Jesús malakastakwanilh Lázaro. Asta xtalamakgasitsin xkatsikgo pi xla xtlawanit uma milagro. Nitila xwan pi Lázaro ni malakastakwanikanit, xlakata Lázaro kstaknama (Juan 11:47). Nachuna, lhuwa latamanin kiʼakxilhkgolh Lázaro chu tsukukgolh kanajlanikgo pi Dios xmalakgachanit Jesús. Uma ni lakgatikgolh xtalamakgasitsinkan Jesús, wa xlakata lakkaxwilikgolh namakgnikgo Jesús chu Lázaro (Juan 11:53; 12:9-11).

      13. ¿Tuku xlakata liwana katsiyaw pi Jehová nakamalakastakwanipara tiku nikgonita?

      13 Jesús lichuwinalh pi «putum tiku wilakgolh kputaknun» nakamalakastakwaniparakan (Juan 5:28, nota). Uma wamputun pi Jehová nakamalakastakwanipara tiku wilakgo kxtalakapastakni. Xlakata tlan chuna natlawa talakaskin nalakapastaka la xwankgonit chatunu chatunu latamanin. ¿Tlan nakalakapastaka Jehová putum latamanin tiku nikgonita? Kalilakpuwanti uma: kʼakgapun wilakgolh lhuwa miles staku, chu Biblia wan pi Dios katsi tuku kawanikan akgatunu akgatunu staku (kalikgalhtawakga Isaías 40:26). Komo Jehová katsi tuku kawanikan akgatunu staku, xlikana pi tlan nalakapastaka la xwankgonit chatunu chatunu latamanin tiku nalakastakwanankgo. Jehová malakatsukilh putum tuku anan, wa xlakata kgalhi litliwakga nakamalakastakwani tiku nikgonita.

      14, 15. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xtachuwin Job xlakata talakastakwanat?

      14 Chatum kskujni Jehová xwanikan Job xkanajla pi naʼanan talakastakwanat. Akgtum kilhtamaku xla kgalhskininalh: «Komo chatum chixku naniy, ¿tlan nalatamapara?». Wa xlakata wanipa Jehová: «Wix nakixakgatliya chu akit nakkgalhtiyan. Xlakata lu naʼakxilhputumparaya tuku litlawanita mimakan». Xtachuwin Job kinkamasiyaniyan pi Jehová lu kamalakastakwaniputun tiku nikgonita (Job 14:13-15).

      15 ¿La makgkatsiya wix akxni lilakpuwana talakastakwanat? Max wix nalakpuwana: «¿Na nakamalakastakwanikan kifamilia chu kiʼamigos tiku nikgonita?». Lu kinkamakgoxamixiyan akxni katsiyaw pi Jehová lu kamalakastakwaniputun tiku nikgonita. Kaʼakxilhwi tuku wan Biblia xlakata tiku nakamalakastakwanikan chu niku nalatamakgo.

      «NAKGAXMATKGO XTACHUWIN CHU NATAXTUKGO»

      16. ¿La nawan xlatamatkan tiku nalakastakwanankgo kKatiyatni?

      16 Latamanin tiku lakastakwanankgolh makgasata kilhtamaku akxtum katalatamakgolh xfamiliajkan chu xʼamigoskan unu kKatiyatni. Nachuna nala kilhtamaku nema aku mima, pero tlakg tlan nawan. ¿Tuku xlakata? Pulana, xlakata tiku nalakastakwanankgo tlan nalatamakgo putum kilhtamaku unu kKatiyatni. Chu xlipulaktiy, xlakata kakilhtamaku lu tanu nawan. Nialh katiʼanalh guerras, tuku nixatlan chu tajatat.

      17. ¿Tiku nalakastakwanankgo?

      17 ¿Tiku nalakastakwanankgo? Jesús lichuwinalh: «Putum tiku wilakgolh kputaknun nakgaxmatkgo xtachuwin chu nataxtukgo» (Juan 5:28, 29). Chu Apocalipsis 20:13 na wan: «Pupunu makamastalh tiku xnikgonit chu xwilakgolh anta, chu linin chu Putaknun makamastakgolh tiku xnikgonit chu xwilakgolh anta». Apóstol Pablo na lichuwinalh pi Jehová «nakamalakastakwani tiku xaʼakgstitum chu tiku ni xaʼakgstitum» (kalikgalhtawakga Hechos 24:15). ¿Tuku xwamputun?

      Anta kParaíso, tiku lakastakwanankgo akxtum nakatatawilaparakgo xfamiliajkan chu xʼamigoskan

      Anta kParaíso, tiku nikgonita nalakastakwanamparakgo chu akxtum nakatatawilaparakgo xfamiliajkan chu xʼamigoskan

      18. ¿Tiku «xaʼakgstitum» nema nakamalakastakwanikan?

      18 ¿Tiku «xaʼakgstitum»? Makgapitsi tiku xaʼakgstitum wa xlakskujnin Jehová tiku latamakgolh akxni Jesús nina xmin kKatiyatni. Makgapitsi xlakskujnin wa Noé, Abrahán, Sara, Moisés, Rut chu Ester. Putum umakgolh nalakastakwanankgo kKatiyatni. Capítulo 11 xla Hebreos lichuwinan makgapitsi umakgolh lakchixkuwin chu lakpuskatin. Pero, ¿tuku nakaʼakgspula xlakskujnin Dios tiku nikgo la uku nema ni makgxtakgkgo Dios? Xlakan na wa tiku kalilakgapaskan pi «xaʼakgstitum» chu nakamalakastakwanikan.

      19. ¿Tiku «ni xaʼakgstitum» nema nakamalakastakwanikan? 2) ¿Tuku nakamaxki Jehová?

      19 ¿Tiku «ni xaʼakgstitum»? Wa latamanin tiku ni lakgapaskgolh Jehová. Maski nikgolh, Jehová kalakapastaka. Xla nakamalakastakwanipara chu nakamaxki talakaskin pi nalakgapaskgo chu tlan kskujnin nalitaxtukgo.

      20. ¿Tiku ni katilakastakwanankgolh?

      20 ¿Wamputun uma pi putum tiku nikgonit nakamalakastakwanikan? Ni. Jesús lichuwinalh pi makgapitsi latamanin ni katilakastakwanankgolh (Lucas 12:5). Pero, ¿tiku tlan nawan komo chatum lataman nalakastakwanan o ni? Jehová. Xla Juez xalak akgapun, pero nachuna maxkinit limapakgsin Jesús xlakata «xjuezkan nawan tiku lamakgolh chu tiku nikgonita» (Hechos 10:42). ¿Tiku ni katilakastakwanankgolh? Latamanin tiku lixkajnit xlikatsikgo chu nikxni talakgpalikgolh. (Kaʼakxilhti nota 19, niku wan «Gehena»).

      XTALAKASTAKWANATKAN TIKU NAʼANKGO KʼAKGAPUN

      21, 22. 1) ¿La lakastakwanankgo tiku ankgo kʼakgapun? 2) ¿Tiku xapulana lakastakwanalh xlakata nalatama kʼakgapun?

      21 Biblia na lichuwinan pi makgapitsi latamanin nalatamakgo anta kʼakgapun. Umakgolh latamanin ni katilakastakwanankgolh la chatum lataman, wata la akgtum espíritu.

      22 Jesús wa tiku pulana lakastakwanalh xlakata nalatama kʼakgapun (Juan 3:13). Xliʼakgtutu kilhtamaku lata xninit Jehová malakastakwanilh, pero ni malakastakwanilh la chatum lataman (Salmo 16:10; Hechos 13:34, 35). Apóstol Pedro lichuwinan pi Jesús «nilh chuna la chatum lataman, pero makglhtinalh latamat kʼakgapun» (1 Pedro 3:18). Jesús lakastakwanalh la chatum tliwakga espíritu (1 Corintios 15:3-6). Pero Biblia wan pi ni kajwatiya Jesús xʼama lakastakwanan kʼakgapun.

      23, 24. ¿Tiku kalilakgapaskan «ni xalhuwa borregos» nema lichuwinalh Jesús, chu la kgalhalit?

      23 Akxni nina xniy, Jesús kawanilh kstalaninanin: «Kama kakaxtlawaniyan lakatum niku tlan natawilayatit» (Juan 14:2). Uma wamputun pi makgapitsi kstalaninanin xʼamakgolh lakastakwanankgo kʼakgapun chu akxtum xtatawilakgolh. Jesús wa pi umakgolh latamanin xʼamakgolh litaxtukgo «ni xalhuwa borregos» xlakata ni klhuwakan xʼama wan (Lucas 12:32). Apóstol Juan lichuwinalh la kgalhalit tiku nalatamakgo kʼakgapun. Juan maʼakxilhnika pi Jesús «xya anta ksipi Sion, chu xtawilakgolh akgtum ciento tipuxamatati mil» (Apocalipsis 14:1).

      24 ¿Tukuya kilhtamaku xʼamakgolh lakastakwanankgo umakgolh 144,000 latamanin? Biblia wan pi xʼamakgolh lakastakwanankgo akxni Cristo xtsukulh mapakgsinan kʼakgapun (1 Corintios 15:23). Jesús mapakgsinamaja kʼakgapun, chu lhuwata anta wilakgocha. Pero makgapitsi tiku nalatamakgo kʼakgapun wilakgolhku unu kKatiyatni. Akxni nikgo, xlakan tunkun lakastakwanankgo kʼakgapun. Pero amakgapitsi latamanin nalakastakwanankgo kilhtamaku nema aku mima xlakata nalatamakgo kParaíso anta kKatiyatni.

      25. ¿Tuku nakatsiniyaw kʼatanu capítulo?

      25 Nialh makgas, Jehová namasputu linin, chu nialhti katinilh (kalikgalhtawakga Isaías 25:8). Pero ¿tuku natlawakgo kʼakgapun umakgolh 144,000 latamanin? Biblia lichuwinan pi natamapakgsinankgo Jesús. Kʼatanu capítulo tlakg nakatsiniyaw xlakata uma tamapakgsin.

      a Amakgapitsi liʼakxilhtit xalak Biblia na lichuwinankgo la kamalakastakwanika amakgapitsi kamanan, tiku xlinkgoya kata, lakchixkuwin, lakpuskatin, israelitas chu latamanin xalak alakatanu kachikinin. Tlan nalikgalhtawakgaya umakgolh liʼakxilhtit anta klibro xla 1 Reyes 17:17-24; 2 Reyes 4:32-37; 13:20, 21; Mateo 28:5-7; Marcos 5:22-24, 35-42; Lucas 7:11-17 chu Hechos 9:36-42; 20:7-12.

      TUKU KATSINIW

      XLIPULAKTUM TUKU XAXLIKANA: JEHOVÁ NAMASPUTU LININ

      «Xa’awatiya kintalamakgasitsinkan, [...] linin, namalakgsputukan» (1 Corintios 15:26).

      ¿La kinkamakgoxamixiyan Biblia akxni wi tiku niy?

      • 2 Corintios 1:3, 4

        Akxni niy tiku xalak kifamiliajkan o chatum kiʼamigojkan, lu lipuwanaw. Pero Biblia lu kinkamakgoxamixiyan.

      • Isaías 25:8; 26:19

        Jehová kgalhi litliwakga xlakata namasputu linin. Xla nakamalakastakwani tiku nikgonita.

      XLIPULAKTIY TUKU XAXLIKANA: TLAN NAKANAJLANIYAW TALAKASTAKWANAT

      «Aktsu tsumat, akit kwaniyan: “¡Kataki!”» (Marcos 5:41).

      ¿Tuku xlakata tlan nakanajlaniyaw talakastakwanat?

      • Juan 11:1-44

        Jesús malakastakwanilh Lázaro.

      • Marcos 5:22-24, 35-42

        Jesús malakastakwanilh chatum aktsu tsumat.

      • Juan 11:41, 42

        Jehová maxkilh litliwakga Jesús xlakata nakamalakastakwani tiku nikgonita.

      • Juan 12:9-11

        Lhuwa latamanin akxilhkgolh akxni Jesús kamalakastakwanilh tiku xnikgonita. Asta xtalamakgasitsin Jesús xkatsikgo pi xla tlan xkamalakastakwani tiku nikgonita.

      XLIPULAKTUTU TUKU XAXLIKANA: JEHOVÁ NAKAMALAKASTAKWANI LHUWA LATAMANIN

      «Wix nakixakgatliya chu akit nakkgalhtiyan. Xlakata lu naʼakxilhputumparaya tuku litlawanita mimakan» (Job 14:13-15).

      ¿Tiku nalakastakwanankgo?

      • Juan 5:28, 29

        Putum tiku wilakgolh kxtalakapastakni Jehová nalakastakwanankgo.

      • Hechos 24:15

        Nalakastakwanankgo tiku xaʼakgstitum chu tiku ni xaʼakgstitum.

      • Isaías 40:26

        Jehová katsi tuku kawanikan akgatunu staku, wa xlakata tlan nalakapastaka la xwankgonit chatunu chatunu latamanin tiku nalakastakwanankgo.

      XLIPULAKTATI TUKU XAXLIKANA: MAKGAPITSI LATAMANIN LAKASTAKWANANKGO XLAKATA NALATAMAKGO KʼAKGAPUN

      «Kama kakaxtlawaniyan lakatum niku tlan natawilayatit» (Juan 14:2).

      ¿Tiku nalakastakwanankgo xlakata nalatamakgo kʼakgapun?

      • 1 Pedro 3:18

        Jesús wa tiku xapulana lakastakwanalh xlakata nalatama kʼakgapun.

      • Lucas 12:32

        Jesús lichuwinalh pi kaj ni lhuwa kstalaninanin xʼamakgolh lakastakwanankgo xlakata naʼankgo kʼakgapun.

      • Apocalipsis 14:1

        Jehová kalaksaknit 144,000 kstalaninanin Cristo xlakata nalatamakgo kʼakgapun.

Likgalhtawakga xatotonaco (1993-2026)
Ktaxtuputun
Matsukikan sesión
  • totonaco
  • Matitaxtikan
  • La lakkaxwilikan
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Tuku milikatsit
  • La maklakaskinkan uma página
  • Tlan nalakgpaliya tuku tsokgwili mimpalakata
  • JW.ORG
  • Matsukikan sesión
Matitaxtikan