ESTA
1 Long taim Ahasuerus* i stap king, em i bosim 127 provins,+ stat long India i go inap long Itiopia.* 2 King Ahasuerus i save stap long taun Susan*+ long haus king na mekim wok king. 3 Long namba 3 yia bilong em i stap king, em i mekim bikpela kaikai bilong olgeta prins bilong em na ol ofisa bilong em. Na ol komanda bilong ol ami bilong Persia+ na Midia+ na ol bikman na ol hetman bilong ol provins i stap tu long dispela kaikai. 4 Na em i soim long ol mani kago bilong strongpela kingdom bilong em na bikpela namba na biknem bilong em. Inap 180 de ol i lukim ol dispela samting. 5 Na bihain long dispela, king i mekim bikpela kaikai inap 7-pela de bilong olgeta manmeri i stap long taun Susan,* em ol maniman na ol man nating wantaim. Em i mekim dispela kaikai long ples bung insait long gaden bilong haus king. 6 Ol i bilasim dispela ples bung long ol waitpela laplap, ol gutpela blupela laplap, na ol i pasim ol dispela laplap long ol gutpela rop na pepol wul.* Na ol dispela gutpela rop na pepol wul ol i pasim long ol silva ring i stap long ol pos em ol i wokim long ston mabol. Na dispela hap i gat floa em ol i bin kisim ol ston pofiri, ol ston mabol, ol pel, na ol blakpela ston mabol, na lainim long graun na wokim dispela floa. Na i gat ol longpela gol sia i gat ol kusen long en na ol silva sia i stap antap long dispela floa.
7 Ol i kapsaitim wain long ol kap gol na givim long ol man; olgeta wan wan kap i no luk wankain, na king i givim planti wain. King wanpela tasol inap long givim planti wain olsem. 8 Na i no gat mak* long hamas wain ol man i ken dring. King i tokim ol wokman bilong em long haus king long givim wain long ol wan wan man inap long laik bilong ol.
9 Long dispela taim tu, Kwin Vasti+ i mekim bikpela kaikai bilong ol meri insait long haus king bilong King Ahasuerus.
10 Long de namba 7, king i bin dring wain na em i amamas. Na em i tokim Mehuman, Bista, Harbona,+ Bikta, Abakta, Sitar, na Karkas, em ol 7-pela wokman bilong King Ahasuerus, 11 long bringim Kwin Vasti i kam long king na em i mas karamapim het bilong em long laplap bilong ol kwin. Kwin i luk nais tru, olsem na King i laik soim em long ol manmeri na long olgeta bikman. 12 Ol dispela wokman i go tokim Kwin Vasti long tok bilong king, tasol kwin i no laik i kam. Dispela i mekim na king i belhat nogut tru na i kros.
13 Orait king i toktok wantaim ol saveman em ol i gat save long stretim kain hevi olsem (em i pasin bilong king long kisim tingting bilong ol man i save gut long lo na ol samting bilong kot, 14 na ol man i save pas gut wantaim em, em Karsena, Setar, Atmata, Tarsis, Meres, Marsena, na Memukan. Ol dispela 7-pela bikman+ bilong Persia na Midia i save bung wantaim king na ol i gat bikpela namba insait long hap king i bosim). 15 Na king i tok olsem: “Kwin Vasti i no bihainim tok bilong King Ahasuerus taim em i salim ol wokman i go tokim em long i kam, olsem na wanem samting i mas painim em? Lo i tok wanem long dispela samting?”
16 Orait Memukan i tokim king na ol bikman bilong em olsem: “Kwin Vasti i no mekim rong long king wanpela tasol, nogat.+ Em i mekim rong long olgeta bikman na olgeta manmeri bilong olgeta provins bilong King Ahasuerus. 17 Olgeta maritmeri bai kisim save long dispela pasin kwin i mekim na ol bai luk daun long ol man bilong ol na tok olsem, ‘King Ahasuerus i bin salim tok long Kwin Vasti i mas i go lukim em, tasol kwin i no laik i go lukim em.’ 18 Nau long dispela de, ol meri bilong ol bikman bilong Persia na Midia em ol i save long pasin kwin i mekim, ol bai tokim ol man bilong ol long dispela samting, na dispela bai kamapim pasin bilong i no rispek na kros. 19 Sapos i orait long king, orait em i mas putim wanpela lo olsem Vasti i no ken i kam lukim King Ahasuerus gen, na ol i mas raitim dispela lo namel long ol lo bilong Persia na Midia bai dispela lo i no inap senis;+ na king i mas makim narapela meri long kamap kwin, em wanpela meri i gutpela moa winim em. 20 Taim dispela lo bilong king i go pinis long olgeta hap em i bosim, orait olgeta maritmeri bai rispektim ol man bilong ol, maski ol i man i gat namba o man nating.”
21 King na ol bikman bilong em i laikim dispela tingting em i kamapim, na king i mekim olsem Memukan i tok. 22 Em i salim pas i go long olgeta provins em i bosim+ na olgeta bilong ol dispela provins i kisim pas long rait bilong ol yet, na tokples bilong ol manmeri wan wan. Pas i tok olsem maritman tasol em i het bilong famili bilong em, na ol i mas mekim tokples bilong em tasol insait long famili.
2 Orait bihain taim kros bilong King Ahasuerus+ i pinis, em i tingting gen long pasin Vasti i bin mekim+ na samting em bai mekim long em.+ 2 Na ol wokman bilong king i tok olsem: “I gutpela moa sapos ol i painim ol naispela yangpela meri* bilong king. 3 Na king i mas makim ol manmeri long olgeta provins em i bosim,+ na ol i ken bringim ol yangpela meri i luk nais i go long taun Susan* long haus king, na putim ol long haus bilong ol meri.* Na larim ol i stap aninit long lukaut bilong Hegai,+ dispela man* i save bosim haus bilong ol meri bilong king na em i save lukautim ol. Na bai ol i ken welim na bilasim skin bilong ol meri, bai ol i kamap naispela moa. 4 Na sapos king i laikim wanpela bilong ol dispela yangpela meri, orait em i ken makim em long kisim ples bilong Vasti na kamap kwin.”+ King i wanbel long dispela tingting na em i bihainim.
5 I gat wanpela man Juda long haus king long taun Susan.*+ Nem bilong em Mordekai,+ em i pikinini man bilong Jair. Jair em i pikinini man bilong Simei. Na Simei em i pikinini man bilong Kis bilong lain Benjamin.+ 6 Bipo King Nebukatnesar bilong Babilon i bin kisim em* wantaim King Jekonia*+ bilong Juda na ol manmeri long Jerusalem i go kalabus long Babilon. 7 Em i save lukautim kasen bilong em Hadasa,*+ narapela nem bilong em Esta, long wanem, em i no gat papa na mama. Papa na mama bilong em i dai pinis, olsem na Mordekai i kisim em na i lukautim em olsem pikinini meri bilong em yet. Na em i kamap naispela yangpela meri na em i luk nambawan tru. 8 Orait ol i tokaut long lo bilong king, na ol manmeri i bringim ol yangpela meri i kam long haus king long taun Susan.* Na ol i putim ol dispela meri aninit long lukaut bilong Hegai.+ Ol i kisim Esta tu i kam long haus king na em i stap aninit long lukaut bilong Hegai, em dispela man i save lukautim ol meri.
9 Hegai i lukim em i gutpela meri na em i laikim em, olsem na wantu em i stretim rot bilong ol i ken welim na bilasim em,+ na em i makim olkain gutpela kaikai bilong em. Na em i makim 7-pela gutpela yangpela wokmeri long haus king long lukautim em. Na tu, em i putim em na ol wokmeri bilong em long nambawan gutpela rum long haus bilong ol meri.* 10 Mordekai+ i bin tokim Esta long em i no ken tokaut long em i bilong wanem lain o famili,+ olsem na em i bihainim tok bilong em.+ 11 Long olgeta de Mordekai i save wokabaut i go i kam klostu long ples bung long haus bilong ol meri.* Em i laik save Esta i stap olsem wanem na ol i mekim wanem long em.
12 Inap 12-pela mun ol i welim na bilasim ol dispela yangpela meri olsem ol i makim. Pasin ol i bihainim bilong welim na bilasim ol i olsem, insait long 6-pela mun ol i welim bodi bilong ol meri long oil ol i wokim long mer*+ na narapela 6-pela mun ol i welim bodi bilong ol long balsam* oil+ na ol arapela oil. Bihain long dispela, olgeta meri wan wan i save go long King Ahasuerus. 13 Orait taim yangpela meri i redi long i go long king, na em i laikim wanem samting, ol i save givim em. Na em i save lusim haus bilong ol meri* na i go long haus bilong king. 14 Meri i save go long king long apinun tru na long moning em i save go bek long namba 2 haus bilong ol meri.* Na em bai i stap aninit long lukaut bilong Sasgas, em man*+ i bosim ol nambatu lain meri bilong king. Na dispela meri i no inap i go long king gen. Sapos king i laikim em na kolim nem bilong em na singautim em, orait em i ken i go.+
15 Orait taim i kamap bilong Esta i go long king. Esta em i pikinini meri bilong Abihail, em ankol bilong Mordekai. Mordekai i bin kisim em olsem pikinini meri bilong em yet.+ Esta i no askim long wanpela samting, nogat, wanem samting Hegai i tokim em long werim, em i bihainim tok na werim. Hegai em man i save bosim haus bilong ol meri bilong king, na em i save lukautim ol. (Olgeta manmeri i lukim Esta, ol i laikim em.) 16 Long dispela taim King Ahasuerus i stap king inap 7-pela yia. Na long namba 10 mun bilong dispela yia, em mun Tebet,*+ ol i bringim Esta i go long haus bilong king. 17 Na king i laikim tru Esta moa winim ol arapela meri. Em i wanbel stret long em na i laikim em tumas winim ol arapela yangpela meri. Olsem na em i putim kraun* long het bilong em. Na em i senisim Vasti+ na i kamap kwin.+ 18 Orait king i mekim bikpela kaikai bilong olgeta bikman na ol ofisa bilong em. Dispela kaikai i bilong Esta. Na em i tokaut olsem long olgeta provins ol man i ken stap fri na em i wok long givim planti presen long ol manmeri. King wanpela tasol inap givim planti presen olsem.
19 Orait long namba 2 taim ol i bringim i kam ol meri i no bin slip wantaim man.*+ Long dispela taim, Mordekai i sindaun i stap long geit bilong haus king.* 20 Mordekai i bin tokim Esta long em i no ken tokim ol man long famili bilong em na em i bilong wanem lain,+ na em i bihainim tok bilong em; Esta i wok yet long bihainim tok bilong Mordekai wankain olsem em i save mekim long taim Mordekai i lukautim em.+
21 Long taim Mordekai i sindaun i stap long geit bilong haus king,* Biktan na Teres i save was long dua insait long haus king. Dispela tupela man i wokman bilong king. Tupela i belhat long King Ahasuerus na i pasim tok long kilim em i dai.* 22 Tasol Mordekai i kisim save long dispela samting, olsem na kwiktaim em i tokim Kwin Esta. Na Esta i tokim king long dispela tok Mordekai i harim. 23 Na ol i painimaut long dispela samting na ol i kisim save olsem dispela tok i tru. Na ol i hangamapim dispela tupela man long pos; na long ai bilong king, ol i raitim stori bilong dispela samting long buk ol i save raitim stori bilong ol samting i kamap long dispela taim.+
3 Bihain, King Ahasuerus i givim bikpela namba long Haman+ winim ol arapela bikman.+ Haman em i pikinini man bilong Hamedata na em i bilong lain tumbuna pikinini bilong Agak.+ 2 King i tok olsem olgeta wokman bilong em i stap long geit bilong haus king, ol i mas brukim skru long Haman na putim pes i go daun long graun. Tasol Mordekai i no laik brukim skru long em o putim pes i go daun long graun. 3 Orait ol wokman bilong king i stap long geit bilong haus king i askim Mordekai olsem: “Wai na yu no laik bihainim tok bilong king?” 4 Long olgeta de ol i save askim em, tasol em i no harim tok bilong ol. Orait ol i tokim Haman long pasin bilong Mordekai. Ol i laik lukim bai Haman i larim Mordekai i mekim olsem yet, o nogat;+ long wanem, em i bin tokim ol olsem em i wanpela Juda.+
5 Haman i lukim olsem Mordekai i no laik brukim skru long em na putim pes i go daun long graun, olsem na Haman i belhat nogut tru.+ 6 Tasol Haman i no laik tru long kilim i dai* Mordekai wanpela tasol, long wanem, ol i bin tokim em long Mordekai i bilong wanem lain, olsem na Haman i painim rot long kilim i dai olgeta Juda i stap long olgeta hap em King Ahasuerus i bosim. Dispela ol manmeri Juda ol i lain bilong Mordekai.
7 Long namba 12 yia bilong King Ahasuerus i stap king na long namba 1 mun,+ em mun Nisan,* ol i pilai Pur+ (em Satu)* long ai bilong Haman bilong painimaut wanem de bilong wanem mun i gutpela long mekim dispela samting. Na ol i painimaut olsem namba 12 mun, em mun Adar,*+ Haman i ken bagarapim ol Juda. 8 Orait Haman i tokim King Ahasuerus olsem: “I gat wanpela lain manmeri i stap nabaut+ namel long ol manmeri long olgeta provins bilong kantri bilong yu.+ Na ol i save bihainim ol lo i narakain long olgeta arapela lain; na ol i no save bihainim ol lo bilong king. Olsem na king sapos yu larim ol i stap, dispela i no inap helpim yu na kantri bilong yu. 9 King, sapos i orait long yu, yu tok na ol i mas raitim pas i go long olgeta manmeri na tokaut olsem ol i ken kilim i dai ol manmeri Juda. Na bai mi givim 10,000 silva talen* long ol wokman long putim long haus mani bilong king.”*
10 Orait king i rausim ring bilong putim mak i stap+ long han bilong em na givim long Haman,+ pikinini man bilong Hamedata bilong lain tumbuna pikinini bilong Agak,+ em birua bilong ol Juda. 11 Na king i tokim Haman olsem: “Ol dispela manmeri na silva bilong ol i stap long han bilong yu. Wanem samting yu laik mekim long ol, em orait, yu ken mekim tasol.” 12 Long de namba 13 bilong namba 1 mun, ol i singautim ol sekreteri bilong king+ i kam. Na ol i raitim+ tok bilong Haman na salim i go long ol setrap,* ol gavana i bosim ol provins, na long ol hetman bilong ol wan wan lain. Ol i raitim dispela pas long rait bilong olgeta wan wan provins yet na long tokples bilong ol manmeri wan wan. Ol i raitim dispela pas long nem bilong King Ahasuerus na putim mak bilong ring bilong em long en.+
13 Ol i givim ol dispela pas long ol man bilong bringim tok na ol i bringim ol dispela pas i go long olgeta provins i stap aninit long king. Pas i tok long wanpela de tasol, em de namba 13 bilong namba 12 mun, em mun Adar,+ ol i mas bagarapim na kilim i dai olgeta Juda, em ol yangpela na ol lapun, na ol pikinini na ol meri, na kisim olgeta samting bilong ol.+ 14 Tok i stap long ol dispela pas bai kamap lo em ol manmeri i mas bihainim long olgeta provins. Na taim dispela de i kamap, ol i ken redi long kilim i dai ol Juda. 15 Orait ol man bilong bringim tok i bihainim tok bilong king na ol i bringim ol pas i go kwiktaim;+ ol i tokaut long dispela lo tu long haus king long taun Susan.*+ Na king wantaim Haman i sindaun na dring wain, tasol ol manmeri bilong taun Susan* i kirap nogut long harim dispela tok na tingting bilong ol i paul.
4 Taim Mordekai+ i kisim save long olgeta samting i bin kamap,+ em i brukim klos bilong em na i pasim klos bilong sori na putim sit bilong paia long em yet. Na em i wokabaut i go insait long taun na i krai bikpela tru. 2 Em i wokabaut i go kamap long geit bilong haus king, na em i no go insait, long wanem, i tambu long man i pasim klos bilong sori i go insait long geit bilong haus king. 3 Long olgeta provins+ em ol i autim dispela lo bilong king, ol Juda i bel hevi tru, na ol i tambu long kaikai,+ na ol i krai na singsing sori. Na planti bilong ol i slip antap long laplap bilong sori na sit bilong paia.+ 4 Taim ol wokmeri na ol wokman* bilong Esta i kam tokim em long dispela samting, kwin i bel hevi tru. Na em i salim ol klos long Mordekai bai em i ken senisim klos bilong sori, tasol em i no laik kisim ol dispela klos. 5 Orait Esta i singautim Hatak i kam, em wanpela wokman* bilong king. King i bin makim em long mekim wok bilong Esta. Na Esta i tokim em long go long Mordekai na painimaut wai na em i mekim dispela pasin.
6 Orait Hatak i go long Mordekai long ples bung bilong taun klostu long geit bilong haus king. 7 Na Mordekai i tokim em long olgeta samting i bin kamap long em na hamas mani stret+ Haman i tok promis long putim long haus mani bilong king bilong ol i ken kilim i dai ol Juda.+ 8 Na em i givim tu wanpela pas i gat dispela lo olsem ol i mas kilim i dai olgeta manmeri Juda. Ol i bin tokaut long dispela lo long taun Susan.*+ Em i tokim Hatak long givim dispela pas long Esta na tokim em long olgeta samting i bin kamap.+ Na em i mas tokim Esta long i go long king na askim king long marimari long lain bilong em.
9 Orait Hatak i go long Esta na i tokim em long tok bilong Mordekai. 10 Na Esta i tokim Hatak long i go long Mordekai+ na tokim em olsem: 11 “Olgeta wokman bilong king na olgeta manmeri i stap long ol provins em king i bosim, ol i save long wanpela lo. Dispela lo i olsem, sapos long laik bilong wanpela man o meri yet, em i go long liklik ples bung long haus king,+ na king i no bin singautim em, orait ol i mas kilim em i dai; tasol sapos king i makim em long stik* gol+ bilong em, orait dispela man bai i no inap i dai. Inap 30 de nau king i no bin singautim mi i go lukim em.”
12 Taim Mordekai i harim tok Esta i mekim, 13 em i salim tok long Esta olsem: “Yu no ken ting olsem yu stap long haus bilong king, olsem na yu bai stap gut na olgeta arapela Juda tasol bai bagarap, nogat. 14 Sapos yu pasim maus na yu no mekim wanpela tok long nau, orait narapela samting bai i kamap bilong helpim ol Juda na kisim bek ol.+ Tasol yu na famili bilong yu bai pinis olgeta. Yumi no save, ating yu kamap kwin+ bilong helpim yumi long dispela taim nogut.”
15 Orait Esta i salim tok long Mordekai olsem: 16 “Yu go bungim olgeta Juda i stap long taun Susan* na yupela i mas tambu long kaikai.+ Inap 3-pela de na 3-pela nait yupela i no ken kaikai na dring.+ Na mi na ol wokmeri bilong mi tu bai i tambu long kaikai. Orait bihain, mi bai go lukim king, maski em i no singautim mi. Tru mi brukim lo taim mi mekim olsem. Na sapos mi mas i dai, em orait, mi ken i dai tasol.” 17 Orait Mordekai i go na em i mekim olgeta samting olsem Esta i tokim em long mekim.
5 Long de namba 3,+ Esta i werim klos bilong kwin na i go sanap long liklik ples bung long haus king, klostu long bikpela rum bilong king, na king i sindaun long sia na i lukluk i kam long dua. 2 King i lukim Kwin Esta i sanap i stap long ples bung, na em i amamas long lukim em, na king i stretim han we em i holim stik* gol+ na i makim Esta. Orait Esta i kam klostu na putim han antap long stik.
3 Na king i askim em olsem: “Kwin Esta, olsem wanem? Wanem askim bilong yu? Sapos yu laik bai mi givim yu hap kantri bilong mi, orait bai mi givim yu.” 4 Na Esta i bekim tok olsem: “King, sapos i orait long yu, mi laik bai yu na Haman+ i kam long bikpela kaikai mi bai redim bilong yu nau.” 5 Orait king i tokim ol wokman bilong em olsem: “Yupela go tokim Haman long kam kwik, olsem Esta i tok.” Na king wantaim Haman i go long bikpela kaikai em Esta i redim.
6 Bihain liklik, taim ol i dring wain i stap, king i askim Esta olsem: “Yu laikim wanem samting? Bai mi givim yu! Na wanem askim bilong yu? Sapos yu laik bai mi givim yu hap kantri bilong mi, orait bai mi givim yu!”+ 7 Orait Esta i bekim tok olsem: “Askim bilong mi i olsem, 8 King, sapos yu amamas long mi na i orait long yu long givim samting mi askim long en, orait yu na Haman i mas kam long bikpela kaikai bai mi redim bilong yutupela long tumora; na tumora bai mi tokim yu long askim bilong mi.”
9 Long dispela de Haman i lusim dispela hap na i go na em i amamas na belgut tru. Tasol em i lukim Mordekai i sindaun i stap long geit bilong haus king, na em i lukim olsem em i no sanap o surik liklik long em, olsem na Haman i belhat nogut tru long Mordekai.+ 10 Tasol Haman i no mekim wanpela samting. Em i go long haus bilong em, na em i singautim ol pren bilong em na meri bilong em, Sires,+ long i kam. 11 Na Haman i litimapim nem bilong em yet long ai bilong ol. Em i tokim ol long em i gat planti mani kago na planti pikinini man.+ Na em i stori tu long king i bin givim bikpela wok na namba long em, winim ol arapela ofisa na ol wokman bilong king.+
12 Na Haman i tok moa olsem: “Na tu, Kwin Esta i singautim mi wanpela tasol long i go wantaim king long kaikai em i redim.+ Na em i singautim mi gen long i go kaikai wantaim em na king long tumora.+ 13 Tasol taim mi lukim Mordekai, dispela man Juda i sindaun i stap long geit bilong haus king, mi pilim olsem olgeta dispela samting i samting nating tasol.” 14 Orait Sires meri bilong em, na ol pren bilong em i tokim em olsem: “Yu mas tokim ol man bai ol i sanapim wanpela pos, em longpela bilong en inap 50 kiubit.* Na long moning yu mas askim king long hangamapim Mordekai long dispela pos.+ Na bihain yu ken i go wantaim king long bikpela kaikai na yu ken amamas.” Haman i laikim dispela tok, olsem na em i tokim ol man na ol i sanapim wanpela pos.
6 Long dispela nait king i no inap long slip.* Olsem na em i tokim ol long bringim buk ol i save raitim stori bilong ol samting i kamap long dispela taim,+ na ol i ritim long king. 2 Na ol i ritim stori bilong Mordekai i bin tokaut long plen bilong Biktana na Teres long kilim i dai* King Ahasuerus. Dispela tupela man i ofisa bilong king em ol i save was long dua.+ 3 Na king i tok: “Yumi bin mekim wanem samting bilong givim biknem long Mordekai na bekim pasin em i bin mekim?” Na ol wokman bilong king i tok: “Yumi no bin givim wanpela samting long em.”
4 Orait bihain king i askim ol olsem: “Husat i stap long ples bung?” Long dispela taim stret Haman i kam long bikpela ples bung+ long haus king bilong askim king long hangamapim Mordekai long pos em i bin sanapim pinis.+ 5 Na ol wokman bilong king i tokim king olsem: “Haman+ i sanap i stap long ples bung.” Na king i tokim ol olsem: “Bringim em i kam insait.”
6 Orait Haman i kam insait na king i tokim em olsem: “Mi laik givim biknem long wanpela man, olsem na yu ting mi mas mekim wanem?” Na Haman i tingting long em yet olsem: “Ating king i laik givim biknem long mi, long wanem, i no gat narapela man, em mi tasol.”+ 7 Olsem na Haman i tokim king olsem: “King, man em yu laik givim biknem long em, 8 ol i mas kisim klos bilong yu,+ em yu save werim, na hos em yu save sindaun long en, na ol i mas bilasim het bilong dispela hos. 9 Na yu mas makim wanpela bilong ol namba wan bikman bilong yu na givim klos bilong yu na bilas bilong hos long em. Na ol i mas putim dispela klos bilong yu long dispela man em yu laik givim biknem long em. Na em i mas sindaun long dispela hos na ol i mas bringim em i go long ples bung bilong taun. Na ol i mas i go paslain long em na singaut olsem: ‘Lukim, king i laik givim biknem long dispela man na king i mekim dispela pasin!’”+ 10 Orait king i tokim Haman olsem: “Yu go hariap na kisim klos na hos na mekim ol dispela samting em nau yu tok long en long Mordekai, em dispela man Juda i sindaun i stap long geit bilong haus king. Yu mas mekim olgeta samting olsem yu tok.”
11 Orait Haman i kisim klos wantaim hos, na em i go putim klos long Mordekai.+ Na em i tokim em long sindaun long dispela hos na bringim em i go long ples bung bilong taun. Na Haman i go paslain long em na i singaut olsem: “Lukim, king i laik givim biknem long dispela man na em i mekim dispela pasin!” 12 Bihain Mordekai i go bek long geit bilong haus king, tasol Haman i hariap i go long haus bilong em. Em i bel hevi tru na i karamapim het bilong em long laplap. 13 Na Haman i tokim meri bilong em, Sires,+ na ol pren bilong em long olgeta samting i bin kamap long em. Na meri bilong em, Sires, na ol man i save givim tingting long em* i tokim em olsem: “Nau Mordekai i kisim bikpela namba moa winim yu, na em i man Juda, olsem na yu no inap winim em; bai yu bagarap tasol.”
14 Ol i toktok yet i stap wantaim em, na ol wokman bilong king i kam kamap. Na ol i kisim Haman i go hariap long dispela bikpela kaikai Esta i redim.+
7 Olsem na king na Haman+ i go long bikpela kaikai em Kwin Esta i bin redim. 2 Na long dispela namba 2 de taim ol i dring wain i stap, king i askim Esta gen olsem: “Kwin Esta, yu laikim wanem samting? Bai mi givim yu! Na wanem askim bilong yu? Sapos yu laik bai mi givim yu hap kantri bilong mi, orait bai mi givim yu!”+ 3 Na Kwin Esta i bekim tok olsem: “King, sapos i orait long yu na yu belgut long mi, orait mi laik bai yu no ken larim laip bilong mi i lus na no ken kilim i dai ol manmeri bilong mi.+ 4 Ol i salim mipela,+ mi na ol manmeri bilong mi, bilong bagarapim na kilim mipela i dai.+ Sapos ol i salim mipela bilong mekim mipela i kamap ol wokboi na ol wokmeri nating, orait bai mi no mekim wanpela tok. Tasol sapos dispela hevi i kamap, em bai i no helpim king, nogat, em bai putim hevi long king tu.”
5 Orait King Ahasuerus i askim Kwin Esta olsem: “Husat dispela man? Em i no pret long mekim kain samting olsem, a? Em i stap we?” 6 Na Esta i bekim tok olsem: “Dispela birua bilong mipela em dispela man nogut Haman.”
Na Haman i pret nogut tru long king na kwin. 7 King i belhat nogut tru na i lusim kaikai na i go ausait long gaden bilong haus king. Na Haman i sanap bilong askim Kwin Esta long marimari long em, long wanem, em i luksave olsem king i laik mekim save long em. 8 Orait king i lusim gaden na i kam bek long haus we ol i bin dring wain i stap, na em i lukim Haman i pas klostu stret long longpela sia i gat ol kusen long en we Esta i sindaun i stap. Na king i singaut olsem: “E, man ya, laik reipim kwin long haus bilong mi yet, a?” King i tok pinis na wantu ol i kam na karamapim pes bilong Haman. 9 Na Harbona,+ wanpela wokman bilong king i tok olsem: “King, Haman i sanapim wanpela pos tu bilong hangamapim Mordekai,+ em dispela man i bin seivim laip bilong yu.+ Dispela pos i stap klostu long haus bilong Haman, longpela bilong en em inap olsem 50 kiubit.”* Na king i tok: “Hangamapim em long dispela pos.” 10 Olsem na ol i hangamapim Haman long dispela pos em i bin sanapim bilong hangamapim Mordekai. Ol i mekim olsem na belhat bilong king i pinis.
8 Long dispela de, King Ahasuerus i givim olgeta samting bilong Haman,+ dispela birua bilong ol Juda,+ long Kwin Esta; na Esta i tokim king olsem Mordekai em i wanblut bilong em,+ olsem na king i larim em i ken kam lukim em. 2 King i rausim ring bilong putim mak i stap+ long han bilong em na givim long Mordekai. Em i bin kisim bek dispela ring long Haman. Na Esta i makim Mordekai long bosim olgeta samting bilong Haman.+
3 Bihain Esta i go toktok gen long king. Em i pundaun klostu long lek bilong king na i krai na askim king long stopim dispela samting nogut em Haman, dispela man Agak, i bin pasim tok long mekim long ol Juda.+ 4 Orait king i makim stik* gol bilong em long Esta,+ na Esta i kirap na sanap long ai bilong king. 5 Na em i tok: “King, sapos i orait long yu, na sapos yu belgut long mi, na sapos yu ting i stret long mekim, na yu amamas long mi, orait mi laik bai yu tok na ol i raitim pas i stopim ol man long bihainim tok bilong pas, em Haman,+ pikinini man bilong Hamedata, bilong lain tumbuna pikinini bilong Agak,+ i bin pasim tok long mekim. Dispela pas bilong Haman i tok long ol man i ken bagarapim ol Juda i stap long ol provins em king i bosim. 6 Mi no laik tru bai dispela bagarap i kamap long ol manmeri bilong mi, na sapos ol i kilim i dai ol wanblut bilong mi, bai mi stap gut olsem wanem?”
7 Na King Ahasuerus i tokim Kwin Esta na Mordekai, dispela man Juda, olsem: “Harim! Mi givim pinis olgeta samting bilong Haman long Esta+ na mi tok na ol i hangamapim em long pos,+ long wanem, em i bin pasim tok long bagarapim* ol Juda. 8 Taim ol i raitim wanpela lo long nem bilong king na i gat mak bilong ring bilong king i stap long en, orait dispela lo i no inap senis.+ Tasol sapos yutupela i laik raitim wanpela pas bilong helpim ol Juda, orait yutupela i ken raitim long nem bilong king na putim mak bilong ring bilong king long en.”
9 Orait long de namba 23 bilong mun Sivan,* em namba 3 mun, ol i singautim ol sekreteri bilong king i kam. Na Mordekai i givim tok long ol na ol i raitim. Ol i raitim pas long ol Juda na long ol setrap,*+ ol gavana, na ol hetman bilong ol provins,+ stat long India i go inap long Itiopia, em 127 provins olgeta. Ol i raitim pas long rait bilong olgeta wan wan provins yet, na long tokples bilong ol manmeri wan wan. Na ol i raitim pas long rait na tokples bilong ol Juda yet.
10 Long nem bilong King Ahasuerus em i raitim dispela pas na putim mak bilong ring bilong king+ long pas. Na em i givim ol dispela pas long ol man bilong bringim pas, na ol i sindaun long ol hos na karim ol dispela pas i go; ol i kisim ol dispela hos long banis we ol i save lukautim ol hos bilong king, na ol dispela hos i save spit tru. 11 Long ol dispela pas, king i givim tok orait long ol Juda i stap long olgeta taun long kam bung wantaim na bekim pait long ol man, na ol meri, na ol pikinini bilong ol tu, em ol i laik bagarapim na kilim i dai ol Juda, maski ol i bilong wanem kantri na bilong wanem provins. Na ol Juda i ken kisim olgeta samting bilong ol.+ 12 De ol i makim bilong ol Juda long mekim olsem long olgeta provins King Ahasuerus i bosim, em long de namba 13 bilong namba 12 mun, em mun Adar.*+ 13 Tok bilong dispela pas bai kamap olsem lo em ol i autim long ol man long olgeta provins. Ol i mas tokaut long dispela lo long olgeta manmeri. Na bai ol Juda i ken redi long dispela de long bekim pait long ol birua bilong ol.+ 14 King i tok na ol man bilong bringim ol pas i sindaun long ol hos em ol i save yusim bilong mekim wok bilong king, na kwiktaim ol i spit i go. Na ol i tokaut tu long dispela lo long taun Susan*+ long haus king.
15 Na ol i putim wanpela blupela na waitpela klos bilong king long Mordekai na putim wanpela gol kraun i gat naispela bilas long het bilong em. Na ol i putim wanpela longpela saket long em, em ol i wokim long pepol wul,+ na em i lusim king na i go. Na ol manmeri bilong taun Susan* i amamas na singaut. 16 Nau ol Juda i pilim olsem ol bai kisim helpim, olsem na ol i amamas na ol manmeri i rispektim ol. 17 Na long olgeta provins na olgeta taun we tokaut bilong king na lo bilong em i kamap lo bilong king, ol Juda i harim na ol i belgut na ol i wokim bikpela kaikai na amamas. Na planti manmeri bilong ol arapela kantri i pret long ol Juda, olsem na ol i joinim lain bilong ol Juda.+
9 Orait de namba 13 bilong namba 12 mun, em mun Adar,*+ i kamap, na ol man i mas bihainim tok na lo em king i bin putim.+ Long dispela de ol birua bilong ol Juda i ting ol bai daunim ol Juda. Tasol nogat, ol Juda i kirap pait na daunim ol man i heitim ol.+ 2 Ol Juda bilong olgeta taun long ol provins em King Ahasuerus i bosim,+ ol i bung wantaim long ol taun bilong ol wan wan na redi long bekim pait long ol man i laik bagarapim ol. Na olgeta manmeri i pret long ol Juda na ol i no inap mekim wanpela samting long ol.+ 3 Na olgeta hetman bilong ol provins, na ol setrap,*+ na ol gavana, na ol man i lukautim ol wok bilong king, ol i sapotim ol Juda, long wanem, ol i pret long Mordekai. 4 Mordekai i kisim bikpela namba+ long haus king. Na olgeta man long olgeta provins i kisim save long biknem bilong em. Na strong bilong Mordekai i wok long kamap bikpela moa long olgeta de.
5 Ol Juda i holim bainat na pait long ol birua bilong ol na bagarapim ol na kilim ol i dai; na wanem samting ol i laik mekim long ol man i heitim ol,+ ol i mekim tasol. 6 Insait long Susan,*+ em ples i gat strongpela banis, ol Juda i bagarapim na kilim i dai 500 man. 7 Na tu, ol i kilim i dai Parsandata, Dalfon, Aspata, 8 Porata, Adalia, Aridata, 9 Parmasta, Arisai, Aridai, na Vaisata, 10 em 10-pela pikinini man bilong Haman. Haman em i pikinini man bilong Hamedata na em i birua bilong ol Juda.+ Ol i kilim ol i dai pinis, tasol ol i no kisim ol samting bilong ol.+
11 Long dispela de ol i toksave long king long hamas man ol i bin kilim i dai insait long Susan* em ples i gat strongpela banis.
12 Na king i tokim Kwin Esta olsem: “Ol Juda i bagarapim na kilim i dai 500 man na 10-pela pikinini man bilong Haman, long Susan* em ples i gat strongpela banis. Ating ol i mas mekim olsem tu long ol arapela provins.+ So nau yu laikim wanem samting? Bai mi givim yu. Na wanem samting moa yu laikim? Dispela samting bai kamap.” 13 Na Esta i bekim tok olsem: “King, sapos i orait long yu,+ tumora yu ken larim ol Juda i stap long taun Susan* i bihainim dispela lo em tude ol i bihainim+ na mekim wankain pasin olsem ol i mekim long nau; na ol i ken hangamapim bodi bilong 10-pela pikinini man bilong Haman long pos.”+ 14 Orait king i tokim ol long mekim olsem. Na ol i tokaut long wanpela lo long taun Susan,* na ol i hangamapim bodi bilong 10-pela pikinini man bilong Haman long pos.
15 Long de namba 14 bilong mun Adar,+ ol Juda bilong taun Susan* i bung gen na kilim i dai 300 man long taun Susan.* Tasol ol i no kisim ol samting bilong ol.
16 Olgeta arapela Juda i stap long ol provins bilong king, ol tu i bung wantaim na pait strong bai ol i ken i stap gut.+ Ol i mekim save long ol birua bilong ol+ na kilim i dai 75,000 bilong ol manmeri i heitim ol; tasol ol i no kisim ol samting bilong ol. 17 Dispela pait i kamap long de namba 13 bilong mun Adar. Na long de namba 14 ol i no pait. Long dispela de ol i mekim bikpela kaikai na amamas wantaim.
18 Ol Juda i stap long taun Susan,* ol i bung wantaim na bekim pait long de namba 13+ na 14.+ Na long de namba 15 ol i no pait. Long dispela de ol i mekim bikpela kaikai na amamas wantaim. 19 Na ol Juda i stap long ol taun i stap longwe long biktaun, ol i makim de namba 14 bilong mun Adar bilong mekim bikpela kaikai na amamas wantaim. Dispela de em i de bilong amamas+ na taim bilong givim kaikai long narapela narapela olsem presen.+
20 Na Mordekai+ i raitim stori bilong olgeta dispela samting i bin kamap na em i salim ol pas i go long olgeta Juda i stap long olgeta provins em King Ahasuerus i bosim, em ol provins i stap klostu na i stap longwe. 21 Em i tokim ol bai ol i mas makim de namba 14 na de namba 15 tu bilong mun Adar, olsem bikpela de bilong amamas long olgeta yia. 22 Ol i mas mekim olsem, long wanem, long dispela 2-pela de, ol birua bilong ol Juda i no kam pait long ol. Na long dispela mun, bel hevi bilong ol i pinis na ol i belgut, na krai sori+ bilong ol i pinis na ol i amamas. Ol i mas mekim bikpela kaikai na amamas wantaim long dispela 2-pela de, na givim kaikai long narapela narapela olsem presen na givim presen long ol man i sot long ol samting.
23 Na dispela bung ol Juda i bin mekim, ol i wanbel long mekim na long bihainim tok bilong pas em Mordekai i salim long ol. 24 Haman,+ pikinini man bilong Hamedata bilong lain tumbuna pikinini bilong Agak,+ i bin birua long ol Juda. Em i bin pasim tok long pinisim tru olgeta Juda,+ na em i bin pilai Pur,+ em Satu,* bilong mekim ol i tingting planti na bagarapim ol. 25 Tasol Esta i bin i go long king na king i tokim ol long raitim pas+ i tok olsem: “Haman i bin tok long kilim i dai ol Juda,+ tasol nau em yet i mas bagarap”; na ol i hangamapim em long pos na ol i hangamapim tu ol pikinini man bilong em.+ 26 Ol dispela samting i kamap i as na ol i kolim dispela bung Purim.*+ Ol i kisim dispela nem Purim long dispela tok Pur. Na ol tok bilong dispela pas bilong Mordekai, na ol samting ol i bin lukim na ol samting i bin painim ol, 27 i as na ol Juda i makim olsem ol yet na ol tumbuna pikinini bilong ol i kamap bihain na olgeta man i joinim lain bilong ol,+ i mas mekim dispela bung bilong amamas long dispela 2-pela de. Na long dispela 2-pela de long olgeta yia, ol i mas bihainim tok em Mordekai i bin raitim na mekim dispela bung long taim stret ol i bin makim. 28 Olgeta wan wan famili bilong ol Juda long olgeta lain i kamap bihain, na long olgeta wan wan provins, na long olgeta wan wan taun i mas tingim dispela tupela de na mekim bung; ol Juda i mas mekim dispela bung bilong Purim na ol lain tumbuna pikinini bilong ol i kamap bihain, ol tu i mas tingim dispela bung na mekim.
29 Orait ol i raitim namba 2 pas i stori long bung bilong Purim, na Kwin Esta, pikinini meri bilong Abihail, na Mordekai dispela man Juda, i mekim wok long namba bilong tupela bilong strongim tok bilong dispela namba 2 pas. 30 Em i salim pas i go long ol Juda i stap long 127 provins+ long ol hap Ahasuerus+ i bosim. Pas i gat tok bilong mekim isi bel bilong ol na ol inap bilip long en. 31 Na pas i strongim tok bilong mekim bung bilong Purim long taim stret ol i makim, olsem Mordekai, em man Juda na Kwin Esta i bin tokim ol long mekim.+ Na ol wantaim ol tumbuna pikinini bilong ol i kamap bihain i mas tingim tok ol i pasim na ol i mas bihainim.+ Na ol i mas tambu long kaikai+ na askim God long helpim ol.+ 32 Na tok bilong Esta i strongim tok bilong bung bilong Purim,+ na ol i raitim dispela tok bilong em long wanpela buk.
10 King Ahasuerus i mekim ol manmeri long ol ples na long ol ailan i stap long solwara long i stap wokboi nating bilong em.
2 Na olgeta strongpela na bikpela wok em king i bin mekim, na stori bilong ol samting em king i bin mekim bilong givim biknem long Mordekai,+ olgeta dispela stori ol i raitim long buk i stori long histori+ bilong ol king bilong Midia na Persia.+ 3 Na Mordekai, dispela man Juda, em i stap namba 2 bilong King Ahasuerus, na king tasol i winim em. Em i gat biknem namel long ol Juda na ol i rispektim em tru. Na em i save mekim ol wok bilong helpim lain bilong em na em i mekim bai ol lain bilong ol i kamap bihain i ken i stap gut.
Em Serksis Namba 1, pikinini man bilong Bikpela King Darius (Darius Histaspis).
O, “Kus.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
Wul. Dispela em gras bilong sipsip ol i tanim na mekim i kamap rop o tret na ol i daim long kala pepol.
O, “tambu.”
Tok Hibru i makim meri i no bin slip wantaim man.
O, “Susa.”
Haus bilong ol meri, kain olsem ol meri bilong king o nambatu lain meri bilong em.
Tok Hibru i makim man ol i bin rausim bol bilong em.
O, “Susan.”
Dispela inap makim Kis o Mordekai.
Long 2Ki 24:8 em Jehoiakin.
Hadasa em nem bilong Esta long tok Hibru, mining bilong en “Mertol.”
O, “Susa.”
Haus bilong ol meri, kain olsem ol meri bilong king o nambatu lain meri bilong em.
Haus bilong ol meri, kain olsem ol meri bilong king o nambatu lain meri bilong em.
Lukim “Mer” long Dikseneri.
Lukim “Balsam” long Dikseneri.
Haus bilong ol meri, kain olsem ol meri bilong king o nambatu lain meri bilong em.
Haus bilong ol meri, kain olsem ol meri bilong king o nambatu lain meri bilong em.
Tok Hibru i makim man ol i bin rausim bol bilong em.
Lukim Apd. B15.
Ating em kain olsem wanpela laplap bilong karamapim het.
O, “ol yangpela meri.”
I luk olsem em i wokman bilong king.
I luk olsem em i wokman bilong king.
Hib., “putim han long em.”
Hib., “putim han long.”
Lukim Apd. B15.
Lukim “Satu” long Dikseneri.
Lukim Apd. B15.
Hevi bilong 1-pela talen em 34.2 kilogram. Lukim Apd. B14.
O ating, “Na bai mi putim 10,000 silva talen long haus mani bilong king bilong baim ol man i mekim dispela wok.”
Lukim “Setrap” long Dikseneri.
O, “Susa.”
O, “Susa.”
Tok Hibru i makim man ol i bin rausim bol bilong em.
Tok Hibru i makim man ol i bin rausim bol bilong em.
O, “Susa.”
Lukim “Stik bilong king” long Dikseneri.
O, “Susa.”
Lukim “Stik bilong king” long Dikseneri.
Em inap olsem 22.3 mita. Lukim Apd. B14.
Hib., “slip bilong king i ranawe.”
Hib., “putim han long.”
Hib., “ol man i gat savetingting.”
Em inap olsem 22.3 mita. Lukim Apd. B14.
Lukim “Stik bilong king” long Dikseneri.
Hib., “long wanem, em i putim han bilong em i go bilong mekim save long.”
Lukim Apd. B15.
Lukim “Setrap” long Dikseneri.
Lukim Apd. B15.
O, “Susa.”
O, “Susa.”
Lukim Apd. B15.
Lukim “Setrap” long Dikseneri.
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
O, “Susa.”
Lukim “Satu” long Dikseneri.
“Purim,” mining bilong en “Satu.” Ol i kisim nem “Purim” long dispela tok “Pur” bilong makim bung bilong ol Juda em ol i save mekim long namba 12 mun bilong kalenda bilong ol Juda. Lukim Apd. B15.