Yu Save Long Dispela?
Husat em King Ahasuerus bilong Persia?
▪ Buk Esta long rait bilong pastaim tru i stori olsem Ahasuerus i bin makim Esta, wanpela yangpela meri Juda, long kamap kwin bilong em, na Esta i seivim lain bilong em na ol Persia i no kilim i dai dispela lain olgeta. Inap longpela taim ol man i gat kain kain tingting long husat em dispela King Ahasuerus bilong Persia. Tasol bihain ol man i kliagut long dispela king taim ol i skelim sampela rait i stap long tripela tokples antap long sampela hap ston bilong Persia. Ol dispela rait i kamapim klia olsem Ahasuerus em Serksis Namba 1, o Serksis, olsem Buk Baibel i kolim, na em i pikinini man bilong Bikpela King Darius (Histaspis). Pasin bilong raitim dispela nem Serksis long rait bilong ol Persia i klostu wankain long pasin bilong raitim dispela nem long rait Hibru long Buk Esta.
Olgeta tok long Buk Esta i stori long Ahasuerus i wankain long ol tok ol dispela rait i stori long en. Dispela king bilong Persia i stap long biktaun bilong em Susa, long Elam, na em i bosim tu Midia; ol hap em i bosim i kirap long India i go inap long ol ailan bilong Mediterenian. (Esta 1:1-3; 8:9; 10:1) Saveman Lewis Bayles Paton i tok: “Dispela tok i makim stret ol samting Serkis i bin mekim, na i no makim narapela king bilong Persia. Pasin bilong Ahasuerus em Buk Est[a] i stori long en i wankain long stori bilong Serksis em Herodotus na ol narapela saveman bilong Grik i bin raitim.”
Wanem samting i soim olsem ol i bin wokim ol brik long Isip bilong bipo?
▪ Buk Kisim Bek long Baibel i stori long ol Isip i givim wok long ol Hibru sleiv long wokim ol brik. Long olgeta wan wan de ol sleiv i mas wokim stret namba bilong ol brik ol Isip i makim, na ol i yusim graun malumalum na gras bilong mekim olsem.—Kisim Bek 1:14; 5:10-14.
Pasin bilong wokim ol brik em ol i draim long san em wok tru bilong ol man long ples daun bilong Nail long taim ol i raitim Baibel. Ol haus na banis samting ol i bin wokim long brik long bipo i stap yet long Isip long nau. Wanpela piksa i stap long matmat bilong Rekmaia bilong yia 1400 B.C.E. samting long Tebes i soim pasin bilong wokim brik. Ol i wokim dispela piksa long wankain haptaim we ol samting i bin kamap em Buk Kisim Bek i stori long en.
Buk The International Standard Bible Encyclopedia i stori long dispela piksa olsem: “Ol i bringim wara i kam na yusim hap ain long miksim graun malumalum na ol i save karim i go long hap bilong wokim brik. Ol i putim dispela graun malmalum insait long boks we man bilong wokim brik i putim antap long graun na i presim i go daun. Orait, ol i save rausim boks na larim brik i stap bilong san i ken draim. Ol i wokim planti brik na lainim ol i stap, na taim ol i drai pinis ol i hipim ol long wanpela hap bambai ol i ken yusim bihain. Ol man long hap bilong Midel Is i bihainim yet dispela pasin bilong wokim brik.”
Sampela narapela rait bilong yia 1900 B.C.E. samting i stori tu long pasin bilong ol sleiv long wokim ol brik, yusim gras na graun malumalum, na hamas brik ol i mas wokim insait long wanpela de.
[Piksa long pes 22]
Piksa bilong Serksis (sanap) na Bikpela King Darius (sindaun)
[Kredit Lain]
Werner Forman/Art Resource, NY
[Piksa long pes 22]
Piksa long matmat bilong Rekmaia
[Kredit Lain]
Erich Lessing/Art Resource, NY