Yu Save Long Dispela?
Olsem wanem ol man i save salim pas long taim bilong ol man i bin raitim Baibel?
Man bilong karim pas bilong Persia
Gavman Persia i save salim ol pas bilong en long rot bilong ol wokman bilong Gavman husat i save mekim dispela wok. Buk Esta i stori long olsem wanem gavman Persia i save mekim olsem, na i tok: “Mordekai i tokim ol long raitim pas long nem bilong King Serksis, na putim mak bilong king long pas. Ol man bilong karim pas ol i sindaun long ol gutpela hos ol i kisim long banis bilong king, na ol i bringim ol pas i go long olgeta ples.” (Esta 8:10) Gavman Rom i gat wankain rot olsem bilong salim ol pas bilong gavman na bilong ami.
Tasol ol wokman bilong gavman i no save karim ol pas em wan wan man yet i raitim, olsem ol pas bilong aposel Pol. Sapos wanpela em i maniman, em bai salim wokboi bilong em long karim pas i go. Planti man i save salim ol pas long rot bilong ol pren bilong ol o long ol narapela man husat i laik go long hap em ol i laik salim pas long en. Ol famili, ol pren, ol soldia, na ol bisnisman, olgeta inap karim pas bilong wanpela i go long narapela. Tasol wanpela samting em ol man bilong salim pas i tingting planti long en em olsem, man i karim pas bai bringim pas i go stret long narapela o nogat. Baibel i tok Pol i bin salim sampela pas bilong em long rot bilong ol wanbilip Kristen husat i bin raun.—Efesus 6:21, 22; Kolosi 4:7.
Olsem wanem ol man i save baim na salim ol samting long Israel bilong bipo?
Piksa bilong prut maket
Ol manmeri long kantri Israel i save mekim wok fama, lukautim sipsip, na maketim ol samting bilong helpim sindaun bilong ol. Baibel i kolim ol maket long ol dua bilong taun olsem “Dua Bilong Sipsip,” “Dua Bilong Pis,” na “Dua Bilong Ol Sospen I Bruk.” (Nehemia 3:1, 3; Jeremaia 19:2) Dispela ol nem i makim ol samting ol i save salim long ol dispela dua. Baibel i stori tu long ol “haus bret” bilong Jerusalem, na i kolim tu nem bilong sampela narapela kaikai samting em ol man i save salim.—Jeremaia 37:21.
Olsem wanem long pe bilong ol samting? Wanpela buk i stori long Baibel i tok: “Prais bilong ol samting i save senis senis insait long ol handret yia, olsem na i hatwok long save long wanem prais stret bilong wanpela samting insait long wanpela haptaim na ples.” Na tu, tok bilong ol narapela buk samting bilong bipo na bilong Baibel i soim olsem bipo tu prais bilong ol samting i bin go antap. Olsem, ol i save baim na salim tu ol wokboi long bipo. Ol i bin salim Josep long 20 mani silva, na ating em ol sekel na em i olsem prais bilong wanpela wokboi nating long yia 1750 B.C.E. samting. (Stat 37:28) Inap 300 yia bihain, prais bilong sleiv em inap 30 sekel. (Kisim Bek 21:32) Orait long yia 800 B.C.E., prais bilong wanpela sleiv em inap 50 sekel. (2 King 15:20) Na 200 yia bihain, long taim bilong gavman Persia, prais bilong wanpela sleiv i go antap inap 90 sekel o moa. Olsem na i luk olsem pasin bilong apim prais bilong ol samting em i no wanpela hevi bilong nau tasol, nogat, dispela pasin i bin stap tu long bipo.