Skelim Gut Ol Kain Kain Amamas
I GAT wanpela savetok olsem: “Sapos man i wok tasol na em i no pilai liklik, em i no ken stap amamas.” Tru tumas, sapos wanpela man i tingting tasol long wok, em inap bagarapim skin bilong em yet. Em bai givim bel tru long wok oltaim, na em i no tingim ol narapela samting.
Long Japan, ol man i save givim bel tru long wok, olsem na nau i gat wanpela hevi. Ol bos i laik bai ol wokman i wok ovataim long nait na long Sarere Sande. Wanpela nius (Maclean’s) bilong Kanada i stori olsem, long olgeta yia planti man long Japan i save wok inap 2,088 aua, tasol long Kanada ol wan wan wokman i save wok inap 1,654 aua tasol. Dispela nius i tok moa olsem: “Dispela i save kamapim narapela hevi long Japan, olsem: Ol wokman i save dai, long wanem, ol i wok tumas. Ol nius i kamapim stori bilong sampela man i gat 40 krismas samting, na ol i kisim bikpela sik long klok na sampela i dai, long wanem, ol i wok i go inap 100 de na ol i no malolo liklik long Sarere Sande samting.” Olsem na wanpela dipatmen bilong gavman i lukautim ol wokman long Japan i mas mekim ol tokaut bilong kirapim ol man long malolo long Sarere Sande samting. Tasol long sampela kantri long hap bilong Wes, ol i mas kirapim ol man long wok, kirap long Mande i go inap Fraide!
Ol Gutpela Samting Bilong Malolo
Ol saveman i tok, pasin bilong wok oltaim i no gutpela samting. Em i olsem wanpela sik. Maski man i kamap bikpela pinis, em i mas malolo liklik. Bilong wanem em i mas mekim olsem? Wanpela buk i tok, dispela samting i helpim ol long ‘kamapim bel na tingting bilong ol, o pren wantaim ol narapela, o givim malolo long tingting na skin, o bilong strongim skin, o mekim ol sampela nupela samting o bungim ol nupela man, o bilong helpim famili long pas gut wantaim, o bilong helpim ol long raun na pilim ol samting God i bin wokim, o bilong helpim ol long kisim amamas tasol. Em ol samting ol man i kisim long taim ol i malolo.’
Ol saveman i raitim planti buk i stori long pasin bilong malolo na amamas na ol i wanbel long tok olsem pasin bilong malolo i bikpela samting bilong helpim yumi ol man. Tasol Man i wokim yumi i save gut long ol pasin bilong yumi, olsem na em i ting olsem wanem long dispela samting?
Sampela man i ting olsem God i tambuim pasin bilong amamas na pilai. Tasol dispela tingting i no stret. Baibel i tok, Jehova em i God bilong amamas na em i laik bai lain bilong em tu i amamas. (Song 144114:15b; 1 Timoti 1:11) Long Saveman 3:1-4, yumi lain olsem i gat “taim bilong lap” na “taim bilong singsing.” Dispela tok “lap” long tok Hibru i makim tu “pilai.” Dispela wankain buk bilong Baibel i tok: “Yumi save kaikai na dring, na amamas long wok bilong yumi. Dispela i no samting bilong yumi man tasol. Nogat. God yet i as bilong en.”—Saveman 2:24.
Long nau taim ol man i malolo, planti ol i laik sindaun tasol na lukim ol narapela man i mekim ol samting bilong amamasim ol. Na dispela samting i no nupela samting. Baibel i soim yumi olsem inap planti tausen yia ol man i amamas long lukim ol narapela i danis, o singsing, o pilaim gita samting, o pilai spot samting.
Sapos yumi mekim sampela samting long taim bilong malolo bilong kisim amamas, dispela samting i gutpela. Ating yumi amamas taim yumi lukim wanpela man i save tru long pilai spot, o wanpela meri i save tru long danis, o yumi amamas long lukim wanpela gutpela piksa wokabaut, o harim gutpela musik. Na ating planti bilong yumi i amamas long malolo na kaunim wanpela gutpela buk.
Ol dispela kain amamas inap mekim bel na tingting bilong yumi i stap isi. Em inap amamasim yumi, o strongim yumi, o mekim yumi i pilim tru dispela samting long bel, o mekim yumi lap—na givim save tu long yumi. Ol rait bilong ol gutpela buk samting inap lainim yumi long planti gutpela samting.
Ol Samting Nogut Bilong Amamas
Sapos yu laik kisim stretpela tingting long kain kain amamas bilong nau, yu mas save long ol samting nogut bilong en, na ol gutpela samting bilong en. Planti man i save stori long ol kain kain samting bilong amamas em inap bagarapim tingting bilong yumi, tasol i gat tupela bikpela samting i bosim dispela: Amamas yumi kisim em i wanem kain amamas? Pastaim bai yumi ken skelim wanem amamas i gutpela na wanem amamas i no gutpela.
Baibel i kolim dispela taim yumi stap long en olsem ‘taim bilong planti hevi tru.’ (2 Timoti 3:1) Ol kain kain amamas bilong nau i kamapim pasin bilong planti man—ol pasin nogut tru olsem pasin sem, pasin pamuk, bel nogut long narapela lain—olgeta dispela pasin i kamap long kain kain amamas olsem ol singsing na danis samting. Na planti samting ol man i tok em samting bilong amamas tasol, em ol piksa nogut bilong pasin sem na pasin doti. Olsem:
Ol Piksa Wokabaut: Ol lain Holiwut i givim namba wan prais (Oska) bilong piksa long 3-pela man em ol i insait long piksa wokabaut i soim ol i olsem ol man i gat sik long tingting na ol i save kilim ol man i dai. Na dispela samting i kamap ples klia long piksa. Taim wanpela bilong ol i bagarapim meri i stap, em i kaikaim pes bilong em. Long kirap bilong narapela piksa (Basic Instinct) em planti man i bin lukim long 1992, piksa i kamapim klia wanpela man em meri i bin pasim em long rop na tupela i mekim maritpasin na bihain meri i sutim em planti taim wantaim pika i gat sap na blut bilong man i sut nabaut long skin bilong meri.
Musik: Musik rap na musik hevi metol i save kamapim tu ol pasin nogut, olsem: Singsing bilong daunim ol meri na mekim nogut long ol meri, na singsing bilong bagarapim na nolaik tru long ol man bilong narapela lain na ol polis, na singsing bilong kamapim pasin bilong lotuim Satan. Long sampela hap, dispela ol singsing long ol kaset samting i kamapim klia ol pasin nogut, olsem na ol i mas putim toksave long ol dispela kaset olsem em i gat tok doti long singsing. Wanpela man (Ais-Ti) bilong mekim singsing rap em i tok em i save kamapim ol tok doti long singsing na taim ol i putim toksave long karamap olsem singsing i gat tok doti, ol man i save baim. Na wanpela man (Prins) bilong mekim singsing rok em i singsing na litimapim pasin bilong brata susa i mekim maritpasin. Na planti taim ol musik i kamap long video i kamapim klia dispela pasin nogut. Singsing bilong wanpela meri (Madona) i stap long video-kaset (Justify My Love) i kamapim pasin bilong bagarapim man long rot bilong pasin sem na pasin bilong man i slip wantaim man.
Ol Buk: Tingim ol sotpela tok sampela nius i kamapim bilong sampela buk ol man i raitim long 1992. Wanpela buk (American Psycho) i stori long wanpela man i save kilim i dai ol man na em i save kaikai bodi bilong ol na mekim kain kain arapela pasin nogut tu long ol. Narapela buk (Vox) i stori long wanpela man na meri em ol i no save long narapela narapela, tasol ol i save stori long telefon long ol samting bilong maritpasin na bel bilong tupela i kirap. Planti ol buk i save stori nating long man i laikim meri, ol i save stori long pasin pamuk. Bipo i orait long ol pikinini i lukim komik-buk, tasol nau planti komik-buk i save kamapim klia piksa bilong pasin sem, kros pait, na lotu long Satan samting.
Ol Spot: Planti man i tokaut olsem pilai boksen i mas pinis. Maski planti samting i kamapim long ples klia olsem taim narapela i paitim strong het bilong narapela, kru bilong em i wok long bagarap, tasol ol man bilong boksen i tingim bikpela mani ol inap kisim na bikpela lain man i lukim ol i pait na dispela samting i kirapim ol long boksen yet. Planti handet man bilong boksen i dai long dispela rot tasol.
Tasol planti man moa i dai long rot bilong ol narapela spot. Yumi save kaunim nius bilong ol man i pilai kikbal samting o ol man i go lukim dispela pilai, ol i pait. Ol i mekim olsem, long wanem, ol i litimapim kantri o tim bilong ol na dispela tingting kranki i as na planti man i dai long ol stediam long olgeta hap bilong graun. Wanpela nius (Die Zeit) bilong Jemani i kolim pilai bilong pait long bulmakau olsem ‘wanpela spot nogut bilong bipo i stap yet inap long nau.’ Dispela spot i go bikpela long hap bilong Spen na long hap saut bilong Frans. Taim bulmakau i kilim wanpela yangpela man (José Cubero) i save mekim dispela pilai, ol i putim bodi bilong em long wanpela bokis na raunim stediam na 15,000 man i singaut amamas long em. Ol i kamapim piksa bilong indai bilong em long televisen bilong Spen inap planti taim.
Em sampela samting nogut kain kain amamas i save kamapim. Tasol dispela i no makim olsem olgeta samting bilong amamas i no gutpela. Sapos yumi kisim stretpela tingting long ol kain kain amamas, yumi save olsem ol dispela samting nogut tu i stap na planti man i laikim. Bilong wanem yumi tok olsem? Ating yu save, planti samting nogut ol man i kirap nogut long lukim o harim bipo, nau ol i ting i orait tasol. Isi isi ol pasin nogut i wok long go insait long ol kain kain amamas, na ol man i no kirap nogut moa long lukim o harim ol dispela samting. Yu mas save gut long wanem samting?
Planti Tumas
Maski sapos olgeta amamas i gutpela, bai i gat planti tumas i stap. Ol kampani i save wokim kain kain samting bilong amamas, ol i save wokim planti tumas. Olsem: Long Amerika long 1991, ol man i raitim planti planti buk, winim 110,000. Ol kampani bilong wokim piksa wokabaut long Amerika i save wokim olsem 400 piksa long olgeta yia. Planti kantri i save baim ol dispela piksa wokabaut, tasol ol i kamapim bilong ol yet tu. Long India, ol kampani i save wokim planti handet piksa wokabaut long olgeta yia long tok Hindu. Tasol husat inap kaunim namba bilong ol kaset samting ol i save wokim long olgeta wan wan yia? Ol i planti tru. Na i gat televisen tu.
Long planti kantri i gat planti wok bisnis samting, i gat planti narapela narapela televisen-stesen. Olsem na inap 24 aua long olgeta de man i ken sindaun na lukim spot, na musik, na pilai, na nius, na piksa bilong lap, na kain kain ol narapela samting i save kamap. Na sapos man i gat masin video, em inap lukim planti tausen kain kain piksa wokabaut long video.
Tasol yu ting yumi gat taim bilong lukim o harim olgeta dispela samting? Wantu tasol ol masin samting inap amamasim yumi long ol kain kain amamas, tasol ol masin i no inap givim sampela taim moa long yumi bambai yumi ken malolo na amamas long ol dispela samting, a? Long sampela kantri i gat planti masin samting, tasol i no gat planti taim bilong malolo na amamas.
Olsem na yumi mas was gut. Ol kain kain amamas inap pulim olgeta hap taim bilong yumi. Na dispela kain pasin bilong sindaun amamas, na lukim o harim samting, em wanpela hap tasol bilong amamas. Planti taim yumi mas eksasais; nogut yumi sindaun tasol long haus na lukim televisen. Yumi mas wokabaut o pilai liklik.
Em i no gutpela samting sapos yumi larim televisen o musik samting i pulim olgeta taim bilong yumi. Tasol sapos yumi larim dispela samting i pasim yumi long mekim wok bilong God, o lukautim famili, o mekim wok bilong yumi, dispela hap taim i lus nating! Olsem na i bikpela samting tru long yumi mas kisim stretpela tingting long ol samting bilong amamas! Olsem wanem yumi inap save long wanem kain amamas i stret na i no stret long yumi? Na olsem wanem yumi inap save hamas amamas yumi ken kisim?
[Ol Piksa long pes 7]
Sampela amamas i save mekim gut bel bilong yumi na givim save long yumi