Sampela Stori Bilong Kala Pepol
DISPELA STORI I KAM LONG MEKSIKO
“Man bilong graun, taun Tair bai i bagarap, olsem na yu mas krai na singsing sori long en. . . . Na ol i kisim naispela laplap long Isip na wokim sel long en. Dispela laplap i gat kain kain bilas ol i bin samapim long en. Dispela sel i olsem plak bilong sip. Na ol i kisim gutpela blupela na retpela [olsem pepol] laplap long ailan Saiprus na taitim long sip bilong ol boskru i ken sindaun aninit long dispela laplap. . . . Na ol i bin bringim ol naispela klos.”—Esekiel 27:2, 7, 24.
TAIR em i biktaun we ol sip i save kam sua long en long Fonisia bilong bipo, em hap nau ol i kolim Lebanon. Dispela bikhet taun i gat gutpela bisnis bilong wokim laplap long kala pepol. Olsem na taun Tair i as na planti man long hap ol Rom bilong bipo i bosim i save long dispela kala, ol i kolim pepol bilong Tair.
Em i gat bikpela pe, olsem na kala pepol i kamap kala bilong ol man i gat biknem, planti mani, o mekim wok king.a Tru tumas, king bilong Rom bilong bipo i tokaut olsem “man nating” husat i pasim klos ol i wokim long gutpela kala pepol em i gat asua olsem em i daunim gavman.
Long bipo na long nau tu ol i kisim kala pepol long sampela demdem bilong solwara—ol i kisim liklik tru long olgeta wan wan demdem. Lain Taia i kisim kala long ol demdem brandaris na trunculus, em ol i stap long ol narapela narapela hap long nambis bilong solwara Mediterenian. Ol inap kisim kain kain kala pepol. Hap stret ol i kisim demdem long en i bosim wanem kain kala pepol ol i kisim.
Stori Bilong Kala Pepol Long Meksiko
Bipo tru, long namba wan taim ol i lukim ol laplap ol man i wokim long kala pepol, ol lain Spen i stap long Saut Amerika i laikim dispela kala bikos em i pas strong long laplap. Na ol i luksave olsem taim ol i wasim dispela laplap kala bilong en bai i kamap gutpela moa. Ol samting ol saveman i painim insait long graun i kirapim yumi long ting ol asples i bin pasim kain kain laplap ol i wokim long kala pepol.
Ol asples bilong Meksiko, moa yet ol Mikstek, ol i wokim ol laplap i kamap pepol long rot bilong susu ol i kisim long wanpela demdem ol i kolim Purpura patula pansa, em i kain olsem demdem ol lain Tair i bin yusim. Tupela demdem wantaim i kamapim waitpela susu pastaim, tasol susu i kamap pepol taim lait na win i kisim. Dispela kala bai i pas long laplap na no i gat wok long wanpela marasin bilong mekim kala i pas strong—i no gat narapela kala i olsem.
Ol Mikstek i bin kisim ol demdem Purpura long solwara Pasifik. Ol lain bilong Taia na Rom i bin kilim ol demdem—tru tumas, i gat ol sel i hip i stap yet long wok ol i bin mekim long bipo—ol Mikstek i bin kisim tasol susu long ol demdem. Ol i bin winim demdem bilong kirapim demdem long rausim susu bilong em, na ol i putim susu i go stret long ol laplap, bihain ol i tromoi demdem i go bek long solwara. Ol asples i no bin kisim susu bilong ol demdem long taim bilong ol demdem long kamapim pikinini. Dispela i helpim lain demdem long i stap yet i kam inap long nau.
Wanpela lain (National Commission for the Knowledge and Use of Biodiversity) i tok olsem paslain long 1980 ol Mikstek i bin raun inap 200 kilomita long ol pasis bilong Huatulco bilong kisim ol kala pepol—ol i mekim olsem kirap long Oktoba i go inap long Mas. Pasin bilong kisim kala pepol long dispela rot i helpim ol demdem long stap gut. Tasol hevi i bin kamap long 1981 i go inap 1985, long dispela taim wanpela kampani bilong narapela kantri i bin bagarapim planti demdem tumas. Olsem na namba bilong demdem Purpura i no bikpela olsem bipo. Dispela i kirapim gavman long tambuim ol man long kilim dispela demdem, na ol i tok ol asples tasol i ken kisim kala long en long wankain pasin ol i bin mekim long bipo tru.
Planti turis moa i wok long raun long ol dispela pasis we demdem Purpura i stap long en, olsem na, demdem i gat hevi yet. Tasol planti i laik tru long dispela gutpela demdem i mas abrusim bagarap na kamapim yet dispela naispela kala.
[Futnot]
a Kala pepol em kala blu na ret ol i tanim wantaim—na i gat kain kain kala pepol sampela i blupela moa na sampela i retpela moa. Bipo kala “pepol” i makim tu kala i ret tru.
[Piksa long pes 16]
Demdem “Purpura”
[Piksa long pes 16]
Ol i kisim susu long demdem, na bihain ol i tromoi i go bek long solwara
[Kredit Lain]
© FULVIO ECCARDI
[Piksa long pes 16, 17]
Pepol string ol i redi long mekim wok long en
[Ol Piksa long pes 17]
Wokim wanpela “posahuanco” (sket)