Matyu i Tokaut Olsem:‘Krais i Kam Pinis!’
TAIM ol man i kamap nupela long graun na i kam inap long nau, wanem ol bikpela samting tru i bin kamap na i winim ol narapela samting i bin kamap? Em olsem: Pikinini bilong God, em Jisas em i bin i kam daun long graun na wanpela meri i karim em, na em i mekim wok long autim tok bilong God, na em i dai na kirap bek gen, na bihain em i go antap long heven.
Wanpela lo bilong God Jehova i olsem: ‘Bilong stretim ol tok, ol i mas harim maus bilong tupela o tripela witnes.’ Olsem na Jehova i kirapim ol man long raitim 4-pela stori bilong Jisas Krais long Baibel na bai yumi ken save, ol dispela stori bilong i stap bilong Jisas long graun ol i tru olgeta na yumi ken bilip long en. (Diuteronomi 17:6; 2 Korin 13:1) Dispela 4-pela man i raitim stori bilong Jisas em Matyu, Mak, Luk, Jon. Olgeta wan wan i tingim wanpela bikpela samting em yet i laik kamapim insait long stori bilong em, na em i raitim long pasin bilong em yet, na em i tingim ol man long taim bilong em yet bai ol i kaunim dispela stori, na em i laik bai ol i pilim tru ol dispela tok.
Namba wan man bilong raitim stori bilong Jisas em Matyu. Baibel i no stori tumas long Matyu, olsem na yumi no save tumas long em. Tasol yumi save em i gat pasin daun, long wanem, em yet i tokaut long wok em i bin mekim bipo, em i man bilong kisim takis. Long dispela taim ol man i bel nogut tru long ol man bilong kisim takis. Long wanem, gavman bilong Rom i bosim dispela ples na ol man bilong kisim takis ol i wokman bilong gavman bilong Rom, na ol Juda i no laik tru long givim takis long dispela gavman. (Matyu 9:9) Na ol man bilong kisim takis ol i save giaman na singaut long bikpela takis na ol yet i kisim hap mani bilong en. Wanpela man bilong kisim takis, em Sakias, em yet i tokaut long dispela pasin bilong ol. Wanpela taim Jisas i go long haus bilong Sakias na bihain long dispela taim Sakias i tanim bel na em i tok: “Nau mi laik hapim olgeta samting bilong mi long namel stret, na wanpela hap bai mi givim long ol rabisman. Na sapos mi bin giamanim wanpela man na stilim samting bilong en, orait bai mi bekim inap 4-pela taim.” (Luk 19:8, NT) Tasol yumi save, Matyu i no bin giamanim ol man na pulim nating mani bilong ol. Sapos em i bin mekim pasin nogut olsem, orait Jisas i no ken singautim em long lusim kwik wok mani na bihainim Em.
Kirap long taim Adam i bikhet, God Jehova i mekim tok profet long Krais bai kam, na long tok piksa God i kolim em olsem “pikinini” bilong meri. Na long taim bilong King Devit tu ol i kolim em olsem “dispela man em i makim pinis.” Profet Danyel tu i tokaut long Krais bai kam. (Jenesis 3:15; 22:17, 18; Sam 2:2, Baibel Pisin; Danyel 9:24-27) Ol man i wet longtaim tru long Krais i kam. Orait taim em i kam pinis, dispela em i gutpela samting tru bilong tokaut long olgeta man long en. Olsem na kwiktaim Matyu i kirap raitim dispela tok long Baibel bilong tokaut long olgeta manmeri long Krais i kam pinis. Sampela man i bin skelim yia bilong ol samting i kamap na ol i ting Matyu i bin raitim Gutnius bilong em long yia 41 CE o klostu long dispela taim.
SAMPELA PASIN NA TOK BILONG EN
Taim yumi kaunim Gutnius bilong Matyu yumi ken save olsem em i laik skruim gut tok bilong en i go long tok bilong Olpela Testamen i tok profet long Krais bai kam. Ol man bilong bipo ol i gat wok long skelim ol rait bilong lotu, ol i tok Matyu i bin raitim tok bilong em long tok Hibru na bihain em i raitim gen ‘long tok Grik. Ol i ting olsem, long wanem, taim Matyu i kamapim sampela tok bilong Olpela Testamen na raitim long Gutnius bilong em, em i bin kisim stret long hap Baibel ol i bin raitim long tok Hibru. Tasol ol narapela man bilong raitim Gutnius bilong Jisas ol i bin kisim long Grik Septuagint. Long Gutnius bilong em Matyu i laik tokaut klia long Jisas Krais em dispela man Baibel i bin tok profet long em i mas i kam. Olsem na Matyu i mekim bikpela tok long wokabaut bilong Jisas na pasin bilong em na ol wok em i bin mekim na dispela i truim ol tok profet bilong Baibel. (Lukim Matyu 8:16, 17 na Mak 1:34 na Luk 4:40.) Na planti taim Matyu i kamapim tok bilong “kingdom bilong heven,” winim ol narapela man i bin raitim Gutnius bilong Krais Jisas.—Matyu 4:17, NT; 5:3; 11:12; 22:2.
Taim yumi kaunim ol rait bilong Matyu yumi inap save, bipo em i man bilong kisim takis. Long wanem, em i pilim tru bikpela sori bilong God, em i i larim wanpela man bilong kisim takis em i kamap aposel bilong Krais. Olsem na planti taim Matyu i kamapim tok bilong Jisas, em i tok pasin bilong marimari o sori i winim ol ofa bilong man. Na Matyu tasol i bin raitim wanpela gutpela tok bilong Jisas, em i tok, “Yupela ol man i mekim hatwok na i karim bikpela hevi, yupela olgeta i kam long mi, bai mi givim yupela malolo.”—Matyu 9:9-13; 11:28-30, NT; 12:7; 18:21-35.
Na i gat narapela samting tu na yumi ken save long wok takis bilong Matyu bipo. Em i save tingim gut ol namba, olsem: Matyu tasol i stori long ol i bin givim 30 mani silva bilong kamapim Jisas long ol. (Matyu 26:15) Na ol narapela man i bin raitim stori bilong Jisas ol i no tingting tumas long kolim stret namba bilong ol samting, tasol Matyu i no olsem i laik kolim stret ol namba. (Lukim Matyu 4:3; 8:28; 20:29, 30 na Mak 5:2; 10:46, 47; Luk 4:3; 8:27; 18:35-38.) Na long sapta 6 Matyu i kolim 7-pela samting insait long bikpela Beten bilong Jisas (Luk i kolim 5-pela tasol), na 7-pela tok piksa long sapta 13, na 7-pela strongpela tok Jisas i givim long ol hetman bilong lotu Juda, i stap long sapta 23. Na taim Matyu i raitim nem bilong ol tumbuna bilong Jisas, em i brukim i go tripela hap, na long ol wan wan hap em i kolim 14 tumbuna.—Matyu 1:1-17.
I gat ol narapela samting tu long rait bilong Matyu na yumi ken save em i bin raitim dispela hap. Sampela samting long stori bilong Jisas em Matyu i bin kolim, tasol Luk i no kolim. Long wanem, Luk em i wanpela dokta na Matyu em i man bilong wok takis, olsem na tupela i tingim narapela narapela samting i bikpela samting bilong raitim long Baibel. Na yumi mas save, spirit holi i bosim na ol i raitim stori bilong Jisas. Na Matyu i raitim ol tok bilong kirapim tingting bilong ol gutpela Juda ol i holim yet bilip na bai ol i ken save, dispela Krais o profet i tok bai kamap bihain em Jisas yet. Tasol rait bilong Luk i tok Jisas em i Man bilong kisim bek olgeta lain manmeri. Olsem na taim Matyu i raitim nem bilong ol tumbuna bilong Jisas, em i kolim ol nem i go inap long Devit tasol. Tasol taim Luk i kolim ol tumbuna bilong Jisas em i go olgeta inap long “Adam em i pikinini bilong God.” (Matyu 1:1-16; Luk 3:23-38, NT) Matyu i kolim ol tumbuna long lain bilong waspapa bilong Jisas, em Josep, tasol Luk i kolim ol tumbuna long lain bilong Maria, em mama bilong Jisas. Na rait bilong Matyu i stori long wanpela ensel i kamap long Josep, em waspapa bilong Jisas. Tasol rait bilong Luk i stori long ensel Gebriel i kamap long Maria, em mama bilong Jisas. Na Matyu i stori long ol “saveman bilong hap sankamap” ol i kam bilong lukim pikinini Jisas, “em king bilong ol Juda,” na ol i kisim ol gutpela gutpela presen bilong em i kam, i gat pe bilong en. Tasol Luk i stori long ol ensel i singautim ol wasman bilong sipsip i kam bilong lukim nupela pikinini, em Man bilong kisim bek ol manmeri.
MATYU I TOKAUT LONG KRAIS
Taim Matyu i raitim stori bilong Jisas em i laik kamapim klia olgeta tok i gat as tru bilong en na ol man i ken save, dispela Krais em ol profet i bin tok bai kamap bihain, em Jisas yet. Orait Matyu i mekim bilong kamapim as tru bilong bilip? Inap 100 taim samting em i kamapim ol tok profet bilong Olpela Testamen i tok promis long Krais bai kam. Taim em i stori long Maria, em wanpela meri singel bilong lain Juda em i karim Jisas, em i tokaut klia long dispela samting i kamap bilong truim tok profet bilong Baibel. (Aisaia 7:14; Matyu 1:21-23) Na taim Matyu i stori long Josep i kisim pikinini wantaim mama bilong en i go long Isip bilong abrusim lo nogut bilong King Herot, Matyu i tok dispela samting i kamap bilong truim wanpela tok profet bilong Baibel, i tok: “Pikinini man bilong mi em i stap long Isip, na mi singautim em i kam.” (Hosea 11:1; Matyu 2:14, 15, NT) Herot i bin putim tok long kilim i dai olgeta liklik pikinini man inap long ol pikinini i gat tupela krismas, em ol i stap long Betlehem na ol provins klostu long en. Orait Matyu i soim yumi, dispela samting tu i truim tok profet bilong Baibel.—Jeremaia 31:15; Matyu 2:16-18.
Long sapta 3 na 4 Matyu i stori long wanpela man i go pas long Jisas, em Jon Bilong Baptais, na em i stori long Jon i bin givim baptais long Jisas, na God i tokaut na i tok, Jisas i Pikinini bilong Em. Bihain long en Seten i givim 3-pela traim long Jisas, na Jisas i kirap mekim wok bilong em long autim tok olsem: “Kingdom bilong heven i klostu pinis.” Long dispela taim tu Jisas i mekim planti bikpela mak na strongpela wok bilong oraitim ol sikman. Dispela wok bilong Jisas long autim tok, dispela tu i truim tok profet bilong Baibel.—Aisaia 9:1, 2; Matyu 4:13-17, NT.
Matyu i no tingting tumas long kolim ol samting i kamap bihain stret long narapela samting. Dispela Tok Jisas i bin mekim long Maunten em i wanpela bikpela samting tru, olsem na taim Matyu i stori pinis long Jisas i kirap mekim wok autim tok, nau Matyu i raitim dispela bikpela Tok Jisas i bin mekim long Maunten. Tasol Jisas i mekim dispela tok inap wanpela yia bihain long taim em i kirap autim tok bilong kingdom. I no gat wanpela tok i winim dispela bikpela tok Jisas i bin mekim, olsem na Matyu i kolim gut olgeta samting insait long dispela tok. Em i kirap na kolim 9-pela samting ol man i ken amamas long en, na dispela i ken mekim gut bel bilong ol manmeri i laikim tok i tru na stretpela pasin.
Wanpela nius i bin kamapim wanpela tok Mahatma Gandhi i mekim long Lord Irwin, em i tok: ‘Taim ples bilong yu na ples bilong mi i pasim tok wantaim long bihainim dispela Tok Krais i mekim long Maunten, em nau yumi painim pinis rot bilong stretim ol hevi bilong ples bilong yumi na bilong olgeta narapela ples tu bilong graun.’ Insait long dispela bikpela Tok Jisas i kolim Nambawan Lo. Matyu i tok Jisas i no kam bilong rausim lo bilong Moses. Nogat. Em i kam bilong inapim tru, na dispela Nambawan Lo em i as bilong Lo na tok bilong ol profet.—Matyu 5:17; 7:12.
Ating ol tok bilong Jisas i kisim tru bel bilong Matyu na em i pilim tru. Em i mekim bikpela stori tru long dispela Tok bilong Jisas long Maunten, i winim bilong Mak na Luk na Jon. Na em i raitim bikpela tok tu long Jisas i bin salim 12-pela aposel bilong Em i go autim tok (sapta 10), na sevenpela tok piksa bilong Kingdom (sapta 13), na tok bilong Jisas long yumi mas sori long man na lusim tingting long popaia bilong em inap ‘70 taim 7-pela taim’—Sapta 18.
Long sapta 8, 9,11, 12, 14-17 Matyu i raitim bikpela tok long planti strongpela wok o mirakel Jisas i bin mekim, olsem em i bin givim kaikai long 5,000 man, na long narapela taim em i givim long “4,000 man. Na ol i no kaunim ol meri na pikinini.” Na ol dispela sapta i kolim tu ol strongpela tok Jisas i givim long ol Farisi na Sadyusi, em ol bikpela man bilong lotu Juda, ol i man bilong giaman na bel bilong ol i nogut olgeta. Na long ol dispela sapta yumi ken lukim tok bilong Pita, em i tokaut olsem: Yu Krais, yu Pikinini Bilong God i gat laip,” na yumi ken lukim stori bilong taim Jisas i kamap narapela kain na God Jehova i tokaut gen long Jisas na i tok, Jisas em i Pikinini bilong Em.—Matyu 16:16; NT; 17:1-9.
TAIM WOK BILONG JISAS I LAIK PINIS
Orait nau yumi kamap klostu long taim wok bilong Jisas i laik pinis long graun, na nau Matyu i raitim ol samting olsem long taim ol samting i bin kamap, olsem narapela samting i kamap bihain long narapela samting, em Matyu i raitim stret olsem. Ol samting Matyu i bin raitim pastaim, planti ol i bin kamap long hap bilong Galili, tasol nau Matyu i raitim stori bilong ol wok Jisas i mekim long Peria. Ol bikpela man bilong lotu ol i tok resis wantaim Jisas long pasin bilong katim marit. Ol i ting bai ol i daunim em long toktok na em bai no inap bekim tok long ol long dispela samting na bai em i gat sem. Tasol nogat tru. Jisas i gat bikpela save moa yet long olgeta tok bilong Baibel na em i tok: I gat wanpela as tasol bilong katim marit, em pasin bilong ‘pamuk.’ Wanpela yangpela man em i gat planti samting bilong dispela graun em i kam askim Jisas: “Mi mas mekim wanem gutpela pasin na bai mi kisim laip i stap gut oltaim oltaim?” Orait Jisas i bekim dispela askim bilong em, tasol taim yangpela man i harim dispela tok, bel bilong em i hevi tumas na em i lusim Jisas na i go, long wanem, ol mani kago bilong em i bikpela samting tru long em, i winim laip i stap oltaim. Orait bihain i gat kros i kamap namel long ol aposel, na ol i toktok long husat bai stap bikpela namel long ol. Tasol Jisas i tokim ol, em i “no bin kam bai ol man i helpim em. Nogat. Em i kam bilong helpim ol yet, na bilong givim laip bilong em bilong baim bek planti manmeri.”—Matyu 19:1-20:34, NT.
Orait nau em laspela wik bilong Jisas long dispela graun na em i stap long hap long Betani na Jerusalem. Nau Matyu i stori long taim Jisas i go insait long Jerusalem olsem king. Na bihain long en Jisas i go insait long haus lotu na em i rausim olgeta man i wok bisnis insait long haus lotu. Bihain Jisas i mekim tok piksa long ol man i lukautim gaden wain ol i kilim i dai pikinini bilong papa bilong dispela gaden, na Jisas i tokim ol birua bilong em, em i save pinis long ol tingting nogut i stap long bel bilong ol.—Matyu 21:1-46.
Planti taim ol dispela bikpris i bin tok resis wantaim Jisas na olgeta taim ol i pundaun tru long tok bilong ol, tasol ol i laik traim em gen na ol i sutim sampela askim long em long pasin bilong givim takis long gavman bilong Rom, na ol i askim em long ol man i dai pinis bai ol i kirap bek, na wanem lo i namba wan na i winim ol narapela lo. Tasol Jisas i gat bikpela save tru na em i kamapim ol tok bilong Baibel na i bekim stret ol dispela askim bilong ol na ol i pasim maus na i no toktok moa. Na Jisas i sutim strongpela tok long ol saveman bilong lo na ol bikpris na em i tok ol i man bilong tupela maus; na em i krosim ol nogut tru i kolim sevenpela samting nogut bai painim ol. Ol i wok long biruaim em, olsem na ples bilong ol bai stap nating.—Matyu 22:1-23:39.
Sampela aposel i tokim Jisas long ol gutpela gutpela bilas long haus lotu bilong Herot na dispela i givim rot long Jisas bilong kamapim wanpela bikpela tok profet bilong em long pinis bilong taim bilong ol Juda, na em i mekim tok profet long em bai kam bek gen. Ol dispela samting i kamap stret olsem em i tok profet long en, na bikpela hap bilong en i kamap long yia 1914 na bihain long en. Orait bihain long ol dispela tok profet Jisas i mekim 3-pela tok piksa na truim bilong en i kamap nau long taim bilong yumi; wanpela tok piksa em i stori long sampela yangpela meri i gat save na sampela i kranki, na wanpela em i stori long ol wokboi i kisim mani, na wanpela i stori long ol sipsip na meme.—Matyu 24:1-25:46.
Nau Matyu i raitim stori bilong ol samting em i bin lukim taim Jisas i mekim Kaikai Bilong Bikpela long Apinun. Matyu tasol i bin raitim ol samting em yet i bin lukim long dispela kaikai Jisas i kirapim bilong tingim dai bilong em. Bihain long en Matyu i raitim stori bilong ol samting i bin painim Jisas taim em i stap long Getsemani, na ol birua i kam holim em, na Pita i haitim tok, na ol i kotim Krais, na Pailat i no wanbel wantaim ol na em i wasim han bilong em, na bihain ol i nilim Jisas long pos namel long tupela man nogut long wanpela maunten ol i kolim Kalveri, na ol i kolim wanpela nem long em olsem King bilong ol Juda.—Matyu 26:1-75.
Taim ol birua i kam holim Jisas, olgeta aposel bilong em ol i ranawe lusim em. Bel bilong ol i hevi nogut tru long dispela samting i bin kamap na ol i no gat strong. Tasol 3-pela de bihain ol i harim wanpela tok olsem Jisas i kirap bek pinis. Bihain ol i bungim Jisas long Galili na ating long dispela hap em i givim sampela tok long ol taim em i laik i go antap long heven. Em i tokim ol: “Yupela i go mekim olgeta lain manmeri i kamap disaipel bilong mi. Na yupela baptaisim ol … Harim: Mi stap wantaim yupela olgeta de, inap long dispela taim i pinis.”—Matyu 28:19, 20, NT.
Olsem na dispela bikpela tok Matyu i kamapim insait long rait bilong em, olsem Jisas bilong Nasaret em i Krais na em i Pikinini bilong God, dispela tok i gat as tru bilong en. Long wanem, Matyu i kolim planti tok profet Jisas em inapim ol pinis, na ol strongpela wok olsem mirakel Jisas i bin mekim, na ol tok i tru Jisas i lainim ol man long en. Ating tingting bilong Matyu i save wok gut tru na em inap tingim bek planti samting, na spirit holi bilong God tu i kirapim tingting bilong em. Dispela spirit bilong God i stiaim em na i kirapim em long tingim ol samting Jehova i laik bai em i raitim long Baibel, olsem na Matyu inap raitim bikpela stori tru long ol samting i bin mekim taim em i stap long graun.
Orait yumi ken tenkyu tru long Jehova, long wanem, em i bin makim dispela gutpela man i gat pasin daun na i mekim wok bilong Em na i bihainim gut lek bilong Pikinini bilong Em, na Jehova i kirapim dispela man long raitim dispela gutpela tok long ol wok Jisas i bin mekim long graun. Ol dispela tok i strongim tru bilip bilong yumi! Olsem na yumi mas kaunim gut ol dispela tok bilong na putim gut long bel bilong yumi bai yumi ken bihainim ol dispela tok Jisas i bin givim long yumi, na ken tokaut long ol narapela man dispela “gutnius,” olsem Krais i kam pinis long taim stret olsem God i bin na em inapim pinis planti tok profet i stap long Olpela Testamen—Matyu 24:14, NT.