Yu Man Bilong Kantri o Bilong Narapela Lain, God i Amamas Long Yu Kam!
“Long wanpela tumbuna tasol em i bin mekim olgeta lain manmeri i kamap. Na em i putim ol i stap long olgeta hap bilong graun.”—APOSEL 17:26.
1. Wanem hevi i kamap long planti kantri long nau long kisim ol manmeri ol i bilong narapela lain na pasin?
OL NIUS i tok, planti gavman long nau i tingting planti long ol man bilong narapela lain na ol ranaweman (refuji) i lusim as ples na ol i kam i stap long kantri bilong ol. Planti milion manmeri long Esia, Afrika, Yurop, Not na Sentral na Saut Amerika, ol i stap rabis, o i gat pait long kantri bilong ol, o ol wanples i birua long ol, olsem na ol i laik lusim as ples na i go i stap long narapela kantri. Tasol yu ting ol man bilong ol narapela kantri i amamas long ol dispela manmeri bilong narapela lain i kam i stap wantaim ol? Wanpela nius (Time) i tok, ‘Long nau ol man bilong kain kain lain na skin i kam i stap long Yurop, na sampela kantri i no orait moa long ol dispela man i bilong narapela lain na i gat narapela pasin.’ I gat 18 milion ranaweman em ol kantri “i no laik kisim ol,” na dispela nius i tok: “Hevi long kisim ol ranaweman i no ken pinis long ol kantri, em gavman bilong ol i stap strong.”
2, 3. (a) Baibel i mekim wanem gutpela tok promis long kisim ol manmeri bilong olgeta lain? (b) Sapos yumi skelim ol tok bilong Baibel i stori long ol samting God i bin mekim long ol lain bilong bipo, olsem wanem dispela inap helpim yumi?
2 Ol bai mekim wanem long dispela hevi, em yumi no save, tasol Baibel i tok, God i save amamas long ol manmeri bilong olgeta lain em ol i kam long em—maski ol i man bilong kantri, olsem mama i karim ol long kantri, o ol i bilong narapela lain o ol i ranaweman. (Aposel 10:34, 35) Tasol ating sampela man i gat askim olsem: ‘Bipo God i kisim ol Israel tasol i stap lain bilong em, orait olsem wanem yumi ken tok, God i amamas long olgeta lain?’
3 Orait, yumi ken tingim ol samting God i bin mekim long ol lain bilong bipo. Yumi ken skelim sampela tok profet i stori long ol gutpela wok ol man bilong lotu tru long nau ol inap kisim. Sapos yu skelim ol dispela tok profet, dispela bai givim gutpela save moa long yu na dispela inap strongim bel bilong yu. Na ol dispela tok profet i makim tu ol samting God inap mekim long ol wan wan man na meri ‘bilong olgeta lain na kantri na kain skin na tok ples’ bihain long taim bilong bikpela hevi tru.—Kamapim Tok Hait 7:9, 14-17.
‘Olgeta Lain Bai Kisim Blesing’
4. Olsem wanem ol man i bin bruk na kamap narapela narapela lain? Tasol God i bin mekim wanem?
4 Taim Tait i pinis, Noa wantaim lain bilong em, ol tasol i stap long graun, na olgeta ol i man bilong lotu tru. Tasol i no longtaim na ol manmeri i no i stap wanbel moa long lotu. Sampela ol i kirap sakim laik bilong God, na ol i kirap wokim wanpela longpela taua i go antap. Long dispela rot ol manmeri i bruk long narapela narapela tok ples na narapela narapela lain na ol i go i stap nabaut long olgeta hap bilong graun. (Stat 11:1-9) Tasol lotu i tru i stap yet—em i stap long lain Abraham i kamap long en. Abraham i bilip na bihainim tok bilong God, olsem na God i mekim gut long em, na em i mekim tok promis long Abraham olsem lain bilong Abraham bai kamap wanpela bikpela lain. (Stat 12:1-3) Dispela lain em lain Israel bilong bipo.
5. Ol samting God i bin mekim long Abraham, olsem wanem dispela inap strongim bel bilong yumi olgeta?
5 Tasol i no olsem Jehova i tingim lain Israel tasol. Nogat. Laik bilong em, em i laik mekim gut long olgeta lain manmeri. Dispela i kamap ples klia long tok promis em i bin mekim long Abraham, olsem: “Long tumbuna pikinini bilong yu mi bai mekim gut long olgeta lain manmeri bilong graun.” (Aposel 3:25; Stat 22:18) Tasol inap planti handet yia, lain Israel tasol i stap lain bilong God, na em i givim Lo bilong em long ol, na putim ol pris bilong mekim ol ofa long haus lotu bilong em, na em i givim Graun Bilong Promis long ol bilong ol i ken i stap long en.
6. Ol samting God i mekim long lain Israel, olsem wanem dispela inap helpim olgeta?
6 Lo bilong God em lain Israel i kisim i bilong helpim ol manmeri bilong olgeta lain, long wanem, Lo i kamapim long ples klia olsem ol man i gat sin na i mas i gat wanpela gutpela ofa bilong tekewe sin bilong ol inap long olgeta taim bihain. (Galesia 3:19; Hibru 7:26-28; 10:1-12) Tasol i gat wanem as na ol i ken bilip tru olsem dispela Tumbuna Pikinini Bilong Abraham—em olgeta lain manmeri inap kisim blesing long rot bilong em—em bai kam na em inap tru long mekim kain ofa olsem? Lo bilong Israel i helpim ol long bilip olsem. Lo i tambuim ol Israel long maritim ol lain bilong Kenan, em ol i man bilong mekim pasin sem na pasin nogut tru, olsem pasin bilong tromoi pikinini bilong ol long paia olsem ofa taim pikinini i stap laip yet. (Wok Pris 18:6-24; 20:2, 3; Lo 12:29-31; 18:9-12) God i tok ol dispela lain wantaim pasin nogut bilong ol i mas pinis olgeta. Dispela bai helpim olgeta Israel wantaim ol manmeri bilong ol narapela lain em ol i stap wantaim ol Israel. Dispela bai helpim ol olsem wanem? Olsem: Long dispela rot bai God i lukautim lain tumbuna bilong dispela Pikinini na i no ken kamap nogut.—Wok Pris 18:24-28; Lo 7:1-5; 9:5; 20:15-18.
7. Wanem samting i bin kamap long bipo na yumi ken save, God i amamas long ol man bilong ol narapela lain i kam?
7 Taim Lo i stap yet na God i gat bikpela tingting long lain Israel, em i bin mekim pasin marimari long ol manmeri i no bilong lain Israel. Laik bilong em long mekim olsem i bin kamap ples klia long taim ol Israel i lusim wok kalabus long Isip na ol i wokabaut i go long graun God i tok promis long givim long ol. Long dispela taim “planti arapela lain manmeri . . . i go wantaim ol.” (Kisim Bek 12:38) Wanpela saveman (Profesa C. F. Keil) i stori long ol dispela manmeri na em i tok, “ol i bikpela lain tru . . . i gat planti manmeri bilong ol narapela kantri.” (Wok Pris 24:10; Namba 11:4) Yumi ken save, planti ol i Isip, em ol i bilip long God tru.
Amamas Long Ol Narapela Lain i Kam
8. Ol Gibeon i mekim wanem na ol inap wok wantaim lain bilong God?
8 Ol Israel i bihainim tok bilong God na ol i wok long rausim ol lain nogut long Graun Bilong Promis, tasol God i lukautim wanpela lain bilong ol dispela narapela lain, em lain Gibeon, ol i stap klostu long Jerusalem long hap bilong not. Ol Gibeon i salim sampela man bilong lain bilong ol i go long Josua na ol i tok, lain bilong ol i laik sekan wantaim ol Israel na sindaun gut wantaim ol, na ol Israel i orait long dispela. Ol dispela Gibeon i bin pasim olpela klos samting bilong giamanim ol Israel na bai ol i ting, ol Gibeon i bilong wanpela longwe ples. Taim ol Israel i save pinis olsem ol Gibeon i bin giamanim ol, Josua i tok, ol Gibeon i mas “i stap wokboi bilong katim paiawut na karim wara bilong ol Israel na bilong mekim wok bilong alta i stap long haus lotu bilong Bikpela.” (Josua 9:3-27) Long nau tu sampela man i lusim as ples na i go sindaun long narapela kantri na planti bilong ol i amamas long kisim ol liklik wok nating bambai ol inap insait long lain bilong nupela kantri bilong ol.
9. Ol samting i bin painim Rahap na ol wanhaus bilong em, em ol i man bilong narapela lain, olsem wanem dispela inap strongim bel bilong yumi?
9 Long dispela taim bipo God i amamas long ol narapela lain i kam, tasol em i amamas tu long ol wan wan man na meri bilong ol dispela lain em ol i kam. Sapos yu save long dispela samting, dispela inap strongim bel bilong yu. Long nau, taim wanpela man i laik lusim as ples na i kam sindaun long narapela kantri, sampela kantri i save amamas tasol long ol man i gat bikpela nem o namba ol i kam, o ol i laikim man i gat bikpela mani bilong helpim sampela wok bisnis bilong kantri, o man i winim pinis bikpela skul. Tasol Jehova i no olsem. Dispela i kamap ples klia long wanpela samting i bin kamap paslain liklik long taim ol Gibeon i bin kam long ol Israel. Wanpela meri Kenan i no gat nem o namba em i insait long dispela samting. Baibel i kolim dispela meri olsem “pamukmeri Rahap.” Dispela meri i bilip long God tru, olsem na em wantaim ol wanhaus bilong em ol i abrusim bagarap taim taun Jeriko i bagarap. Tru Rahap em i bilong narapela lain, tasol ol Israel i orait long em. Em i bilip tru, olsem na em i stap gutpela piksa bilong yumi. (Hibru 11:30, 31, 39, 40; Josua 2:1-21; 6:1-25) Na Rahap i kamap wanpela tumbuna mama bilong Man bilong kisim bek yumi.—Matyu 1:5, 16.
10. Ol man bilong narapela lain i mas mekim wanem na bai ol Israel i orait long ol i stap long graun bilong Israel?
10 Ol manmeri bilong ol narapela lain, ol Israel i bin orait long ol i ken i stap long Graun Bilong Promis sapos ol i wok long mekim pasin em God tru i laikim. God Jehova i tok, ol Israel i no ken poromanim ol manmeri i no lotuim Em, na ol i no ken tru poroman wantaim ol long lotu bilong ol. (Josua 23:6, 7, 12, 13; 1 King 11:1-8; Sindaun 6:23-28) Tasol planti man bilong ol narapela lain, em ol i kam sindaun wantaim ol Israel, ol i save bihainim ol as lo God i bin givim long ol Israel. Na sampela ol i kirap bihainim lotu bilong ol Israel na ol i katim skin. Ol i kam insait long lain bilong Jehova na em i amamas long ol i kam.—Wok Pris 20:2; 24:22; Namba 15:14-16; Aposel 8:27.a
11, 12. (a) Ol Israel i mas mekim wanem kain pasin long ol man bilong narapela lain ol i lotu long Jehova? (b) I gat wanem as na ating yumi mas wok strong moa long bihainim pasin bilong Jehova?
11 God i tok, ol Israel i mas i gat wankain tingting olsem em long ol man bilong narapela lain i lotu long em na ol i stap long graun bilong Israel. Em i tok: “Yupela i no ken mekim nogut long ol manmeri bilong narapela lain ol i stap long graun bilong yupela. Yupela i mas mekim gutpela pasin long ol, olsem yupela i save mekim long ol wanlain bilong yupela, ol Israel. Na yupela i mas laikim ol tru, olsem yupela i save laikim yupela yet. Yupela i bin i stap long Isip bipo, olsem na yupela i save long pasin bilong man i lusim as ples na i stap long narapela kantri. Olsem na yupela i mas mekim gut long ol dispela arapela lain i stap wantaim yupela.” (Wok Pris 19:33, 34; Lo 1:16; 10:12-19) Tru, yumi no aninit long Lo, tasol dispela tok bilong Lo i givim tingting long yumi long nau. Planti man long nau i save tingting nogut na birua long ol man bilong narapela lain na skin na pasin, na i no hatwok long yumi tu i mekim olsem. Olsem na yumi mas askim skin bilong yumi yet: ‘Mi bihainim pasin bilong God na wok strong long rausim olgeta kain tingting nogut olsem?’
12 I gat wanpela samting ol Israel inap lukim na ol i ken save, God i amamas long ol man bilong narapela lain i kam long em. King Solomon i beten long God na tok olsem: “Ol man bilong ol arapela kantri i bin harim tok long biknem bilong yu, . . . Na sapos wanpela bilong ol i laik lotu long yu na i lusim as ples bilong en na i kam klostu long dispela haus na i beten long yu, orait Bikpela, . . . yu ken harim beten bilong en . . . Olsem na bai olgeta lain man long olgeta kantri i ken save long yu na i stap aninit long yu.”—1 King 8:41-43; 2 Stori 6:32, 33.
13. Bilong wanem God i senisim ol samting em i mekim long ol Israel?
13 Taim Jehova i holim yet ol Israel i stap lain bilong em bambai em i ken lukautim lain tumbuna bilong Man bilong kisim bek yumi, Jehova i tokaut long sampela bikpela senis bai kamap. Bipo, taim ol Israel i tok promis long bihainim Lo bilong God na i stap kontrak wantaim God, God i bin givim rot long ol bambai ol inap kamap “lain manmeri bilong [em] stret. Na bai [ol] i stap lain manmeri i save mekim wok bilong [em] olsem ol pris.” (Kisim Bek 19:5, 6) Tasol ol Israel i no truim tok promis bilong ol. Inap planti handet yia ol i mekim pasin bikhet, olsem na Jehova i tokaut olsem bihain bai em i wokim nupela kontrak, na ol manmeri i insait long dispela kontrak, olsem “ol manmeri bilong Israel,” bai sin bilong ol i tekewe. (Jeremaia 31:33, 34) Dispela nupela kontrak i mas wetim Man bilong kisim bek yumi em i kam, em ofa bilong em inap tekewe tru sin bilong planti manmeri na mekim ol i kamap klin.—Aisaia 53:5-7, 10-12.
Ol Israel Long Heven
14. Jehova i kisim wanem nupela “Israel”? Dispela i kamap olsem wanem?
14 Ol tok bilong Nupela Testamen i helpim yumi long save, dispela i bin kamap olsem wanem. Jisas em i dispela Man em God i salim bilong kisim bek yumi, na taim Jisas i dai, dispela inapim pinis Lo, na nau i gat as na sin bilong ol man inap tekewe olgeta. Tasol bilong dispela samting i ken helpim man, i no olsem em i mas i stap wanpela Juda tru bilong skin, em ol i save katim skin. Nogat. Aposel Pol i tok, insait long nupela kontrak, “man i stap Juda long bel na tingting bilong en, em i Juda tru. Na pasin tru bilong katim skin, em tu i mas kamap insait long bel na tingting bilong man. Em i no save kamap long pasin bilong bihainim ol tok ol i bin raitim long lo. Nogat. Em i samting Spirit bilong God i save kamapim.” (Rom 2:28, 29; 7:6) Ol manmeri i bilip long ofa bilong Jisas, sin bilong ol i bin tekewe na God i orait long ol i kamap ‘Juda bilong spirit.’ Ol i kamap lain bilong God, olsem “lain Israel tru bilong God.”—Galesia 6:16.
15. Olsem wanem na God i no tingim lain bilong man long skin na makim em i kamap wanpela Israel bilong spirit?
15 Tru tumas, God i no save tingim man i bilong wanem lain long skin na makim em i kamap wanpela Israel bilong spirit. Nogat. Sampela, olsem ol aposel bilong Jisas, ol i Juda tru, olsem ol Israel bilong skin. Tasol sampela i bilong ol narapela lain em ol i no save katim skin, olsem Kornilius, em wanpela kepten long ami bilong Rom. (Aposel 10:34, 35, 44-48) Pol i stori long lain Israel bilong spirit na em i tok stret olsem: “Yumi no ken ting moa olsem yumi bilong lain Grik o bilong lain Juda, na yumi bin katim skin o yumi no bin katim skin, na yumi bilong kain kain tok ples o bilong kain kain kantri, na yumi stap wokboi nating o yumi stap fri.” (Kolosi 3:11) Ol manmeri God i makim ol long spirit holi, ol i kamap olsem “lain manmeri bilong em stret. [Ol] i stap ol pris bilong lain bilong king. [Ol] i stap lain manmeri i holi, em ol lain manmeri tru bilong God.”—1 Pita 2:9; lukim tu Kisim Bek 19:5, 6.
16, 17. (a) God i laik bai ol Israel bilong spirit i mekim wanem wok? (b) Olsem wanem na i stret yumi mas tingim tu ol manmeri i no bilong lain Israel tru bilong God?
16 God i laik bai ol dispela Israel bilong spirit i mekim wanem wok long bihain? Jisas i bekim tok olsem: “Yupela liklik lain sipsip, yupela i no ken pret. Papa bilong yupela em i tok pinis long em bai . . . givim kingdom bilong en long yupela.” (Luk 12:32) Ol manmeri God i bin makim ol long spirit holi ol i “manmeri bilong heven,” na bai ol i mekim wok king wantaim Pikinini Sipsip long Kingdom bilong em. (Filipai 3:20; Jon 14:2, 3; Kamapim Tok Hait 5:9, 10) Baibel i makim olsem ol dispela manmeri “i kisim mak” na ol i bilong “lain bilong Israel,” em “God i bin baim bek ol dispela lain namel long olgeta manmeri bilong graun, na ol i stap olsem namba wan lain God i kisim bek, bai ol i stap ol lain bilong em yet na bilong Pikinini Sipsip.” Namba bilong lain bilong ol em inap olsem 144,000. Tasol taim Jon i stori pinis long dispela lain i kisim mak, bihain em i stori long narapela lain—em bikpela lain “i no inap man i kaunim namba bilong ol. Dispela ol manmeri ol i bilong olgeta lain man na bilong olgeta kantri na bilong olgeta kain skin na bilong olgeta tok ples.”—Kamapim Tok Hait 7:4, 9; 14:1-4.
17 Ating sampela man i laik save: ‘Olsem wanem long ol dispela planti milion manmeri ol i no bilong lain Israel bilong spirit, olsem ol manmeri bilong bikpela lain em ol inap abrusim bagarap long taim bilong bikpela hevi tru? I gat wanem wok ol i ken mekim long nau bilong helpim lain remnan, em liklik hap lain Israel bilong spirit ol i stap yet long graun?’b
Ol Man Bilong Narapela Lain Long Tok Profet
18. Wanem wanem ol samting i bin kamap na bihain ol Israel inap lusim Babilon na i go bek long as ples?
18 Sapos yumi tingim gen taim bilong Israel i stap yet aninit long kontrak bilong Lo na ol i no stap gut long dispela kontrak, orait yumi kisim save olsem God i tingting pinis long larim ol Babilon i bagarapim ol Israel. Long yia 607 paslain long Krais, ol Israel i go kalabus long Babilon inap 70 yia. Dispela 70 yia i pinis, orait nau God i kisim bek dispela lain. Liklik hap lain Israel bilong skin ol i bihainim Hetman Serubabel na i go bek long as ples. Ol king bilong Midia na Persia, em ol i bin daunim Babilon, ol i helpim ol dispela lain long i go bek; ol i givim kaikai samting long ol bilong helpim ol long rot. Aisaia i tok profet long ol dispela samting. (Aisaia 1:1-9; 3:1-26; 14:1-5; 44:21-28; 47:1-4) Na Esra i stori long ol samting i bin kamap long taim ol Israel i go bek long as ples.—Esra 1:1-11; 2:1, 2.
19. Long ol tok profet long Israel bai go bek long as ples, i gat wanem tok i makim olsem sampela man bilong narapela lain bai insait long dispela?
19 Aisaia i tok profet olsem God bai kisim bek lain bilong em na bringim ol i go bek long as ples, na long dispela taim Aisaia i mekim wanpela tok profet yumi kirap nogut long en. Aisaia i tok: “Ol arapela lain manmeri bai i lukim dispela lait bilong yu na ol bai i kam long yu. Na ol king tu bai i lukim dispela strongpela lait bilong yu, na ol bai i kirap i kam.” (Aisaia 59:20; 60:3) God i amamas long ol wan wan man na meri bilong ol narapela lain i kam long em, olsem Solomon i bin beten na tok long en. Tasol Aisaia i makim olsem bihain bai bikpela senis i kamap—bai “ol arapela lain manmeri” inap wok wantaim lain Israel long mekim wok bilong God. God i tok: “Jerusalem, ol man bilong ol arapela kantri bai i kam wokim gen ol banis bilong yu. Na ol king bilong ol bai i mekim wok bilong yu. Pastaim mi bin kros nogut tru long yu na mi bin mekim save long yu. Tasol nau mi belgut long yu na mi marimari long yu.”—Aisaia 60:10.
20, 21. (a) Long taim bilong yumi wanem samting i bin kamap na i wankain olsem long taim ol Israel i bin lusim kalabus na i go bek long as ples? (b) Bihain long dispela, olsem wanem i gat sampela ‘pikinini man na pikinini meri’ moa i kam insait long lain Israel bilong spirit?
20 Ol Israel i bin i go kalabus, na bihain ol i lusim kalabus na i go bek long as ples. Long planti samting dispela i olsem piksa na i makim ol samting i bin painim ol Israel bilong spirit long taim bilong yumi. Paslain long Namba Wan Pait lain remnan, em liklik hap lain Kristen em God i bin makim ol long spirit na ol i stap yet long graun, ol i mekim sampela samting i no stret long laik bilong God; ol i holim yet sampela bilip giaman na pasin bilong ol misin i gat nem Kristen. Long taim bilong pait planti man i givim bel tumas long helpim pait, na gavman i putim sampela hetman bilong lain remnan long kalabus; hap asua bilong dispela i stap long ol pris pasto i bin kirapim gavman long mekim olsem. Bihain long pait, olsem long yia 1919, ol dispela Kristen i lusim kalabus na kot i tok ol i no gat rong. Dispela i makim olsem lain bilong God i bin lusim Bikpela Babilon, em olgeta lotu giaman. Ol i lusim kalabus i go bilong kamapim paradais bilong spirit na i stap long en.—Aisaia 35:1-7; 65:13, 14.
21 I olsem Aisaia i bin tok: “Ol pikinini bilong yu i bung wantaim na ol i kam long yu. Ol pikinini man bilong yu bai i wokabaut i kam long ol ples i stap longwe. Na ol man bilong ol arapela kantri bai i putim ol pikinini meri bilong yu long bros bilong ol na karim ol i kam. Yu bai lukim dispela na pes bilong yu bai i lait moa yet. Na lewa bilong yu bai i kalap wantaim bikpela amamas. Ol bikpela sip bai i bringim planti gutpela samting i kam long yu. Na yu bai kisim planti mani samting long olgeta kantri bilong graun.” (Aisaia 60:4, 5) Inap 20 yia samting bihain long 1919, ‘ol pikinini man na pikinini meri’ bilong God i wok long i kam, na God i makim ol long spirit holi bilong inapim namba bilong lain Israel bilong spirit.
22. Olsem wanem i gat ol ‘man bilong narapela lain’ i kam wok wantaim ol Israel bilong spirit?
22 Na olsem wanem long ‘ol man bilong ol arapela kantri ol bai i kam wokim banis bilong yu’? Truim bilong dispela tok profet tu i bin kamap long taim bilong yumi. God i wok long singautim lain 144,000 na taim dispela wok i laik pinis, nau ‘bikpela lain manmeri’ bilong olgeta lain ol i wok long i kam bung wantaim ol dispela Israel bilong spirit na lotuim God. Ol dispela nupela man i kam ol i bilip na wet long kisim laip i stap oltaim long paradais long graun. Baibel i as bilong dispela samting ol i wet long en. Tru ‘bikpela lain’ bai mekim wok bilong God long graun, i no long heven, tasol ol i amamas long wok wantaim lain remnan na helpim ol long autim gutpela tok bilong Kingdom.—Matyu 24:14.
23. Ol dispela ‘man bilong narapela lain’ i bin mekim wanem ol wok bilong helpim lain remnan?
23 Long nau, planti ‘man bilong narapela lain,’ winim 4 milion, ol i wok wantaim lain remnan, em ol i “manmeri bilong heven,” na long dispela rot ol i kamapim klia olsem ol i givim bel tru long Jehova. Planti bilong ol, ol man na meri, ol yangpela na lapun, ol i mekim wok bilong Jehova long olgeta taim, olsem mekim wok painia. Na long ol 66,000 samting kongrigesen, planti ‘man bilong narapela lain’ i holim wok olsem elda na wokman bilong kongrigesen. Lain remnan i amamas long dispela, na ol i save dispela i truim tok profet bilong Aisaia, em i tok: “Ol man bilong ol arapela kantri bai i kam mekim wok bilong yupela. Bai ol i was long ol sipsip samting bilong yupela, na bai ol i brukim graun na planim kaikai. Na bai ol i lukautim tu ol gaden wain bilong yupela.”—Aisaia 61:5.
24. Ol samting God i bin mekim long lain Israel na long ol narapela lain long bipo, olsem wanem dispela inap strongim bel bilong yumi?
24 Olsem na maski yu man bilong wanem kantri, o yu bin lusim as ples na i go sindaun long narapela kantri, o yu wanpela ranaweman, rot i op long yu bilong kamap wanpela ‘man bilong narapela lain’ long ai bilong God Antap Tru, na em bai amamas tru long yu kam. Olsem na bai yu inap kisim ol gutpela wok long wok bilong em long nau na i go inap long olgeta taim bihain.
[Ol Futnot]
a Ol dispela narapela lain i stap wantaim ol Israel, ol i narapela narapela kain. Sapos yu save long tok Inglis na yu laik save long dispela, orait lukim tok olsem: “alien resident,” “settler,” “stranger,” “foreigner,” long buk Insight on the Scriptures, Volyum 1, pes 72-75, na 849-851, em Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. i wokim dispela buk.
b Taim ol Witnes Bilong Jehova i mekim Memorial bilong tingim i dai bilong Jisas long yia 1991, inap olsem 10,600,000 manmeri i bin bung, tasol 8,850 tasol i makim olsem ol i ting ol i bilong lain remnan.
Yu Kisim Gut Ol Dispela Tok?
◻ God i tok wanem na ol manmeri bilong olgeta lain i ken save, em bai amamas sapos ol i kam long em?
◻ Taim ol Israel i stap lain bilong God i gat wanem samting i kamapim klia olsem ol manmeri bilong ol narapela lain tu inap i kam long God?
◻ Long ol tok profet, olsem wanem God i makim olsem ol ‘man bilong narapela lain’ bai kam bung wantaim lain Israel?
◻ Wanem samting i bin kamap long taim bilong yumi na i wankain olsem ol Israel bilong bipo i lusim Babilon na go bek long as ples? Olsem wanem ol ‘man bilong narapela lain’ i insait long dispela?
[Piksa long pes 9]
King Solomon i bin beten askim Jehova long helpim ol man bilong narapela lain i laik kam lotu long Em