Nogut Yu Litimapim Nem Bilong Yu Yet
LONG nau planti man i ting pasin bilong litimapim nem bilong ol yet em i gutpela pasin. Ol i save hambak long strong o save o wok bilong ol. Sampela i ting dispela i helpim ol bai ol inap mekim wok ol i laik mekim, o em i helpim man long amamas long em yet. Wanpela nius (Time) i tok: “Pasin daun i no pinis olgeta, tasol long nau planti man i ting em i pasin bilong bipo tasol.” Wanpela meri bilong raitim ol buk (Jody Gaylin) em i tok: “Sori tru, planti man i save apim nem bilong ol yet; em pasin bilong nau. Taim ol i toktok wantaim wanpela poroman o man ol i save long em, nau ol i save hambak tu wantaim.”
Sampela man i hambak tru na ol narapela i bihainim pasin bilong ol. Ating yu bin harim tok bilong wanpela man bipo em i gat biknem long boksen, em i tok: “Mi nambawan man tru long graun long dispela taim na mi no kisim nating biknem.” Na wanpela man bilong singsing em bilong lain Beatles, em i tok: “Nau planti man moa i laikim mipela, winim Krais Jisas.” Sampela man i no tingim tumas olkain tok olsem, tasol sampela i ting ol dispela hambakman i makim gutpela pasin ol yet i ken bihainim.
Pasin hambak i kamap bikpela long nau, olsem na yumi laik save: I gutpela yumi hambak long save na strong samting bilong yumi, o nogat? Tru, taim wok bilong yumi i kamap gutpela, yumi save amamas na yumi laik tokim ol gutpela pren o famili long en. Tasol olsem wanem long ol man i bihainim tok olsem: “Sapos yu gat samting, orait yu mas hambak long en”? Na olsem wanem long ol man i mekim pasin hait na hambak long strong o wok samting bilong ol? Yu ting i gutpela yumi litimapim nem bilong yumi yet, o yumi mas mekim, olsem sampela i tok?
Bai Ol Narapela i No Laikim Yu
Taim wanpela man i hambak na litimapim nem bilong em yet, yu pilim olsem wanem? Yu ting olsem wanem long ol dispela tok hia?
Wanpela man i gat biknem long raitim ol buk em i tok: “Ol buk mi no raitim yet i winim ol buk ol narapela man i raitim pinis.”
Wanpela king bilong bipo i tok: “Sapos mi bin stap long taim God i wokim ol samting, bai mi givim sampela gutpela tingting long em bilong stretim gut ol samting.”
Wanpela saveman bilong yia 1850 samting em i tok: “I no gat God, long wanem, sapos i gat God, mi ting em mi yet tasol.”
Tok bilong ol dispela man i pulim yu long laikim ol o olsem wanem? Yu laik poromanim ol? Nogat, a? Taim wanpela man i litimapim nem bilong em yet—maski em i mekim tru o tok pilai tasol—ol narapela man i no save amamas; ol i save kros, o bel nogut. Asap, em man bilong raitim Song, em i tok: “Mi mangal long ol samting bilong ol dispela bikhetman.” (Song 73:3) Yumi no laik mekim ol pren na poroman bilong yumi i bel nogut long yumi, a? Long 1 Korin 13:4, Baibel i tok: “Man i save givim bel bilong en long ol arapela, em i no save . . . litimapim nem bilong em yet.” Yumi laikim tumas God na pilim tingting bilong ol narapela, olsem na yumi no ken hambak long save o ol samting bilong yumi.
Taim man i bosim gut skin na daunim em yet, ol tok em i mekim i helpim ol narapela long i stap isi na amamas long ol yet. Dispela em i gutpela pasin tru. Wanpela bikman long Inglan, em Lord Chesterfield, ating em i bin tingim dispela samting na em i tokim pikinini man bilong em: “Sapos yu inap yu mas kisim gutpela save na tingting, winim ol narapela; tasol yu no ken tokim ol yu winim ol.”
Ol man i no gat wankain save na strong. Samting i no hatwok long wanpela man, em narapela man i no inap mekim. Man i gat sori em bai isi long ol man i no inap mekim samting em yet inap mekim. Ating ol i gat strong o save long mekim sampela samting, em yet i no inap mekim. Aposel Pol i tok: “Mi laik givim dispela tok lukaut long yupela olgeta wan wan. Yupela i no ken ting save na pasin bilong yupela i winim ol arapela. Nogat. Yupela i mas skelim gut ol pasin bilong yupela yet na tingting stret, inap long mak bilong bilip God i givim yupela.”—Rom 12:3.
Man i No Gat Strong Em i Save Hambak
Sampela i save surik long ol hambakman, long wanem, taim ol i stap klostu long ol, ol i pilim olsem ol yet i no gat nem o save. Tasol sampela i pilim olsem man i hambak em i no amamas long em yet. Wanpela man bilong raitim ol buk (Frank Trippett) em i stori long olsem wanem pasin hambak inap daunim nem bilong man long ai bilong ol narapela, na em i tok: “Long bel olgeta man i save, man i hambak em i sot long sampela save o strong na em i laik haitim dispela.” Em nau, planti man i save long giaman bilong man i hambak, olsem na gutpela sapos yumi no litimapim nem bilong yumi yet.
“Tasol Mi Tok Tru!”
Sampela i tok olsem bilong makim i stret ol i ken litimapim nem bilong ol yet. Ol i ting, ol i hapman tru long mekim sampela samting, olsem na ol i no ken haitim.
Tasol yu ting ol i tok tru? Ating ol yet i ting ol i gat bikpela strong samting, tasol ol narapela i no ting olsem. Sapos man i pilim olsem em i mas litimapim nem bilong em yet na tokim ol man em i gat dispela strong, ating em i no gat bikpela strong tru—em i ting tasol olsem em i gat. Baibel i kamapim dispela pasin bilong yumi long giamanim yumi yet taim Baibel i tok: “Sapos wanpela man i ting em i sanap strong, orait em i mas lukaut gut. Nogut em i pundaun.”—1 Korin 10:12.
Maski man em i hapman tru long mekim wanpela samting, yu ting i stret em i hambak long dispela? Nogat, a? Long wanem, pasin bilong hambak i save litimapim nem bilong ol man, tasol ol gutpela samting yumi kisim, em yumi bin kisim long God. Yumi mas litimapim nem bilong God. Yumi no ken litimapim nem bilong yumi yet long samting i stap pinis long skin bilong yumi long taim mama i karim yumi, a? (1 Korin 4:7) Yumi gat sampela gutpela pasin na sampela pasin kranki, olsem na bilong mekim pasin i stret, yu ting yumi mas tokaut tu long ol popaia na pasin kranki bilong yumi? Ol man i hambak ol i no ting olsem. Ating King Herot Agripa Namba Wan em inap toktok gut long ai bilong ol man, tasol sori tru, em i no gat pasin daun na em i bagarap nogut tru. Dispela samting nogut i bin kamap i makim olsem God i nolaik tru long pasin hambak. Planti man tu i no laikim dispela pasin.—Aposel 12:21-23.
Sapos yu gat sampela gutpela save o strong, yu no ken hambak long dispela; em yet bai kamap ples klia. Taim narapela man i pilim na litimapim gutpela pasin o gutpela wok yu mekim, bai yu kisim gutnem. Sindaun 27:2 i tok: “Sapos ol arapela man i litimapim nem bilong yu, em i orait. Tasol nogut yu yet yu mekim olsem.”
Helpim Ol Long Mekim Wok?
Long nau ol man i resis long winim ol narapela, olsem na sampela i ting ol i mas litimapim nem bilong ol yet bambai ol inap mekim wok ol i laik mekim. Ol i tingting planti, nogut ol i no tokaut long gutpela wok ol i mekim na bai ol man i no tingim ol na wok ol i mekim. Olsem na wanpela nius (Vogue) i tok: “Bipo ol i tok, pasin daun em gutpela pasin, tasol nau ol i tok, pasin daun em inap nogutim yumi.”
Sampela man i laik bai ol man bilong dispela graun i amamas long wok bilong ol, na ol i save tingting planti long litimapim nem bilong ol. Tasol Kristen i narapela kain. Em i save, God i tingim ol man i gat pasin daun na givim wok long ol; God i no laikim ol hambakman. Olsem na i no gat wok long Kristen i litimapim nem bilong em yet. Man i hambak, tru ating em bai kisim biknem inap liklik taim, long wanem, em i mekim strongpela tok na wok long stiaim tingting bilong ol man. Tasol bihain bai ol man i save, em i hambak nating, na dispela bai daunim em, na bai em i sem. I olsem Krais Jisas i tok: “Man i litimapim nem bilong em yet, nem bilong en bai i go daun. Na man i daunim em yet, em bai i kisim biknem.”—Matyu 23:12; Sindaun 8:13; Luk 9:48.
Ol Gutpela Samting Bilong Pasin Daun
Wanpela man (Ralph Waldo Emerson) i tok: “Olgeta man mi bungim, ol i winim mi long sampela samting. Dispela tingting i helpim mi long kisim sampela save long ol.” Tok bilong em i wankain olsem spirit bilong God i kirapim Pol long raitim long ol Kristen, em i tok: “Yupela i no ken . . . wok long kamapim biknem bilong yupela. Nogat. Yupela i mas daunim yupela yet na yupela i mas ting pasin bilong ol arapela i winim pasin bilong yupela.” (Filipai 2:3) Man i gat kain pasin daun olsem, pasin bilong ol narapela inap givim save long em.
Olsem na was gut, nogut strong bilong yu i pundaunim yu. Yu no ken hambak long ol gutpela save na gutpela wok bilong yu, na bai yu kisim nem nogut. Wok long kisim narapela gutpela pasin, em pasin daun. Dispela bai litimapim yu tru long ai bilong ol narapela. Pasin daun inap helpim yu long sindaun gut wantaim ol narapela, na stap gutpela long ai bilong God Jehova.—Maika 6:8; 2 Korin 10:18.