Ol Gutpela Bekim!
PLANTI tok ol man inap painim long ol buk bilong helpim ol man long nau, ol i kamapim ol tok bilong helpim ol man i gat hevi. Tasol Baibel i narapela kain. Tok bilong en inap helpim ol man i gat hevi, na tu, em inap helpim ol man long abrusim ol pasin i mekim na ol i kisim ol hevi.
Baibel inap “helpim ol [man] long kisim gutpela tingting, na em bai i givim gutpela save long ol yangpela man, na soim ol long gutpela pasin bilong wokabaut.” (Sindaun 1:4) Sapos yu bihainim ol tok Baibel i kamapim, “pasin bilong tingting gut bai i banisim yu na gutpela save bai i was long yu. Na bai yu no bihainim ol man i save mekim pasin nogut.” (Sindaun 2:11, 12) Orait nau yumi ken skelim olsem wanem ol tok bilong Baibel inap helpim yu long lukautim helt bilong yu, helpim famili long stap amamas, na helpim yu long kamap gutpela wokman o bos.
No Ken Dring Planti Alkohol
Baibel i no tambuim pasin bilong dring alkohol. Aposel Paul i tok wain inap helpim yangpela Timoti long sik bilong bel bilong em, em i tok: “Mobeta yu dring liklik wain wantaim, bilong helpim bel bilong yu, na bilong rausim dispela sik oltaim i save kamap long yu.” (1 Timoti 5:23) Sampela narapela skripsa long Baibel i soim olsem God i no laik bai wain i helpim man long sik tasol, nogat. Baibel i tok wain inap mekim “bel bilong [man] i amamas.” (Song 104:15) Tasol Baibel i givim tok lukaut olsem “no ken larim wain i bosim tingting bilong [yumi].” (Taitus 2:3) Baibel i tok: “Yu no ken poroman wantaim ol man i save dring planti wain na kaikai planti. Ol spakman na ol man bilong kaikai planti, ol bai i kamap rabisman tru.” (Sindaun 23:20, 21) Wanem samting i save kamap sapos ol man i no bihainim ol dispela gutpela tok bilong Baibel? Tingim ol samting i kamap long sampela kantri.
Ripot Global Status Report on Alcohol 2004 bilong Wol Helt Oganaisesen i tok: “Long olgeta yia ol manmeri long Aialan i mas tromoi 2.4 bilion yuro [9 bilion kina samting] long ol hevi i kamap long pasin bilong dring alkohol.” Ripot i tok, insait long dispela mani em “mani bilong stretim ol sik (279 milion yuro), mani ol i mas tromoi, long wanem, ol eksiden i kamap (315 milion yuro), ol pasin raskol em alkohol i as bilong en (100 milion yuro), na mani bilong kampani i lus, long wanem, planti man i dring na i no kam long wok (1034 milion yuro).”
Pasin bilong dring tumas i mekim na ol man i mas tromoi bikpela mani long ol hevi dispela pasin i kamapim, tasol bikpela samting moa, dispela pasin i kamapim bikpela pen na hevi long ol man. Olsem: Long Australia, insait long 12-pela mun tasol, winim 500 tausen manmeri i kisim bagarap long skin long han bilong wanpela man o meri i dring tumas. Long Frans, inap 30 pesen bilong ol kros pait i kamap insait long ol famili, pasin bilong dring tumas i as bilong en. Sapos yu tingim ol dispela samting, yu ting tok bilong Baibel long no ken dring planti alkohol i stret?
Abrusim Ol Pasin i Mekim Man i Doti
Longtaim pinis, olsem long 1942, taim ol man i ting pasin bilong smok i gat stail, nius Wastaua i bin helpim ol man i ritim dispela nius long save olsem pasin bilong smok tabak i no stret wantaim ol stiatok bilong Baibel na ol man i mas abrusim dispela pasin. Wanpela stori long dispela nius long yia 1942 i tokaut olsem ol man i laik God i orait long ol, ol i mas bihainim lo bilong Baibel long “rausim olgeta pasin doti bilong bodi na bilong spirit.” (2 Korin 7:1) Nau, inap olsem 65 yia bihain long dispela, yu ting tok bilong Baibel long abrusim pasin bilong smok i gutpela tok?
Long 2006, lain Wol Helt Oganaisesen i tok pasin bilong smok i “namba 2 bikpela as na ol man long olgeta hap i dai.” Long olgeta yia, inap olsem 5 milion manmeri i dai, long wanem, ol i smok. Ol i planti tru sapos yumi skelim dispela namba wantaim 3 milion manmeri i dai long olgeta yia long HIV/AIDS. Long yia 1901 i kam inap long yia 2000, inap olsem 100 milion manmeri i dai long pasin bilong smok, klostu wankain olsem namba bilong ol manmeri i dai long olgeta woa i kamap long dispela haptaim. Tru tumas, planti man i ting em savetingting sapos man i no smok.
“Stap Longwe Long Pasin Pamuk”
Tasol i no gat planti man i orait long tok bilong Baibel long ol samting bilong maritpasin. Baibel i no tok olgeta kain maritpasin em samting nogut, olsem ol i bin skulim planti man long ting olsem. Tasol Baibel i kamapim ol gutpela tok na ol man i ken save long husat i ken mekim maritpasin. Baibel i tok ol man na meri i marit wantaim, ol tasol i ken mekim maritpasin. (Stat 2:24; Matyu 19:4-6; Hibru 13:4) Maritpasin i givim rot long tupela marit long narapela i ken soim pasin laikim long narapela, na long narapela i ken pilim olsem narapela i laikim em. (1 Korin 7:1-5) Ol pikinini i kamap insait long kain marit olsem ol bai kisim ol gutpela samting long papamama bilong ol we narapela i tingim gut narapela.—Kolosi 3:18-21.
Baibel i tok long pasin pamuk: “Oltaim yupela i mas i stap longwe long pasin pamuk.” (1 Korin 6:18) Wanem as na Baibel i tok olsem? Skripsa i tok moa: “Olgeta arapela sin ol man i save mekim, ol i kamap ausait long bodi. Tasol man i mekim pasin pamuk, em i mekim nogut long bodi bilong em yet.” Wanem samting i save kamap sapos ol manmeri i no bihainim tok bilong Baibel long dispela samting?
Tingim ol samting i wok long kamap long Amerika. Planti yangpela long dispela kantri i karim nating pikinini, winim olgeta narapela kantri i gat planti wok bisnis—inap olsem 850,000 long olgeta yia. Planti pikinini em ol i no rausim long bel, ol yangpela mama i no marit i karim ol. Tru, planti bilong ol dispela mama i wok strong long mekim bikpela long ol pikinini bilong ol long pasin laikim na stretim gut ol, na sampela pikinini i kamap gutpela. Tasol ol samting i kamapim klia olsem planti pikinini man bilong ol yangpela mama bai kalabus na planti pikinini meri bai karim pikinini taim ol i yangpela yet. Robert Lerman i skelim sampela ripot bilong planti yia i go pinis, na em i tok: “Planti famili moa i gat papa o mama tasol na ating dispela i mekim na planti hevi moa i kamap, olsem planti pikinini moa i lusim skul hariap, ol i dring tumas alkohol o kisim drak, ol yangpela i kisim bel na karim pikinini, na ol yangpela i mekim pasin raskol.”
Na tu, ol man i mekim pasin pamuk ol i kisim kain kain sik long skin na long tingting. Olsem: Nius Pediatrics i tok: “Ol ripot i kamapim olsem planti yangpela i mekim pasin pamuk ol i save kisim bel hevi na i kilim i dai ol yet.” Long sampela narapela sik, lain American Social Health Association i tok: “Winim 50 pesen bilong ol manmeri [long Amerika] bai kisim sik bilong pamuk.” Tingim ol hevi na pen ol man inap abrusim sapos ol i bihainim gutpela tok bilong Baibel long ol samting bilong maritpasin!
Helpim Famili Long Pas Gut Wantaim
Baibel i no tok lukaut tasol long ol pasin em ol inap bagarapim ol man, nogat. Tingim ol gutpela tok Baibel i mekim bilong helpim famili long i stap amamas.
Baibel i tok: “Yupela man, yupela i mas laikim tru ol meri bilong yupela, olsem yupela i save laikim bodi bilong yupela yet.” (Efesus 5:28) Ol man marit i no ken ting meri bilong ol i samting nating, nogat, ol i mas “bihainim gutpela tingting na sindaun gut wantaim ol meri bilong [ol]. Bodi bilong ol meri i no strong tumas, olsem na [ol] i mas mekim gutpela pasin long ol.” (1 Pita 3:7) Sapos sampela kros i kamap, Baibel i tokim ol man marit: “Yupela man, yupela i mas laikim tru ol meri bilong yupela, na yupela i no ken mekim nogut bel bilong ol.” (Kolosi 3:19) Ating yu wanbel long tok olsem meri bai laikim tru man i bihainim dispela tok na em bai rispektim em, a?
Long ol meri marit, Baibel i tok: “Yupela meri, yupela i mas aninit long ol man bilong yupela, olsem yupela i save aninit long Bikpela. Long wanem, man em i het bilong meri bilong en, olsem Krais em i het bilong sios. . . . Meri i mas i stap aninit long man bilong en na mekim gutpela pasin long em.” (Efesus 5:22, 23, 33) Olsem wanem? Yu ting meri i bihainim dispela tok taim em i toktok wantaim—o toktok long—man bilong em, man bai laikim tru em?
Long pasin bilong mekim bikpela long ol pikinini, Baibel i tok long ol papamama olsem ol i mas toktok gut wantaim ol pikinini ‘long taim ol i stap long haus na long taim ol i wokabaut long rot, na long taim ol i malolo na long taim ol i wok.’ (Lo 6:7) Baibel i tokim ol papa long ol i mas stiaim gut ol pikinini bilong ol na stretim ol gut long pasin laikim. Baibel i tok: “Yupela papa, yupela i no ken bagarapim tingting bilong ol pikinini bilong yupela na mekim ol i belhat long yupela. Nogat. Yupela i mas mekim gutpela pasin long ai bilong Bikpela, na stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.” (Efesus 6:4) Na Baibel i tokim ol pikinini olsem: “Yupela i mas bihainim tok bilong papamama bilong yupela” na “yu mas aninit long papamama bilong yu na bihainim tok bilong ol.”a—Efesus 6:1, 2.
Olsem wanem? Yu ting sapos ol famili i bihainim ol dispela tok em bai helpim ol? Ating bai yu tok, ‘Yes, ol dispela tok i gutpela, tasol ol bai wok tru?’ Mipela i laik singautim yu long kam long Haus Kingdom bilong ol Witnes Bilong Jehova long hap bilong yu. Long dispela ples bai yu bungim ol famili em ol i wok long bihainim ol gutpela tok bilong Baibel. Toktok wantaim ol. Lukim olsem wanem ol famili i toktok gut wantaim. Bai yu lukim olsem pasin bilong bihainim ol stiatok bilong Baibel i helpim tru ol famili long i stap amamas!
Man i Wok Strong na Gutpela Bos
Baibel i tok wanem bilong helpim yumi long hatwok bilong yumi long ol wan wan de bilong holim yet wok mani? Baibel i tok, ol bos bai amamas long ol wokman em ol i lainim gut wok bilong ol na ol bos bai givim gutpela pe long ol. Saveman King Solomon i tok: “Sapos man i mekim gutpela wok, orait em bai i kamap wokman bilong king.” (Sindaun 22:29) Tasol ol bos bai ‘les tru long lesman, olsem ol i les long smok bilong paia i mekim ai i sol tumas.’ (Sindaun 10:26) Baibel i kirapim ol wokman long wok strong na mekim stretpela pasin. Baibel i tok: “Ol stilman i no ken stil moa. Nogat. Nau ol i mas wok. Ol i mas mekim gutpela wok long han bilong ol yet, na ol bai i kisim planti samting, inap long ol i ken helpim ol man i sot long ol samting.” (Efesus 4:28) Ol wokman i mas bihainim dispela tok tu long taim bos i no stap. “Yupela wokboi i mas bihainim olgeta tok bilong ol bosman bilong yupela. Nogut yupela i ting long grisim ol na yupela i mekim gutpela wok long taim ol i stap klostu tasol. Nogat. Yupela i mas pret long Bikpela, na oltaim yupela i mas tingting tasol long ol rot bilong mekim gutpela wok.” (Kolosi 3:22) Sapos yu wanpela bos, bai yu laikim wokman i save bihainim dispela tok, a?
Long ol bos, Baibel i givim dispela tok: “Wokman em inap long kisim pe bilong en.” (1 Timoti 5:18) Lo Bilong God long ol Israel i tok ol bos i mas baim kwik na stret ol wokman bilong ol. Moses i tok: “Yupela i no ken mekim nogut long narapela man o stilim ol samting bilong en. Na sapos yupela i givim wok long wanpela man, orait yupela i mas givim em pe bilong en long taim em i pinis wok long dispela de. Yupela i no ken holim pe long nait na givim em long tumora.” (Wok Pris 19:13) Ating bai yu amamas long mekim wok bilong wanpela bos i save bihainim tok bilong Baibel na givim kwik pe i stret long yu, a?
Nambawan Gutpela Buk Bilong Kamapim Savetingting
Olsem wanem? Yu kirap nogut long wanpela olpela buk olsem Baibel i gat ol tok bilong helpim ol man long nau? As na Baibel i stap yet olsem buk bilong helpim ol man, tasol ol narapela buk nogat, em long wanem Baibel em “tok tru bilong God.”—1 Tesalonaika 2:13.
Mipela i laik kirapim yu long lusim haptaim bilong kisim sampela save moa long Baibel. Sapos yu mekim olsem, bai yu kirap laikim Man i kamapim ol tok bilong Baibel, em God Jehova. Sapos yu bihainim ol tok em i kamapim, bai yu lukim olsem ol dispela tok bai helpim yu long abrusim ol bagarap na laip bilong yu bai kamap gutpela moa. Taim yu mekim olsem, bai yu “go klostu tru long God, na em bai i kam klostu tru long [yu].” (Jems 4:8) I no gat narapela buk em inap helpim yu olsem.
[Futnot]
a Bilong kisim sampela save moa long ol stiatok bilong Baibel em ol inap helpim famili bilong yu, lukim buk Rot Bilong Famili i Ken Stap Amamas, ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
[Piksa long pes 4]
Yu ting tok bilong Baibel long dring alkohol i gutpela?
[Piksa long pes 5]
Yu wanbel long tok bilong Baibel long abrusim tabak?
[Ol Piksa long pes 7]
Pasin bilong bihainim tok bilong Baibel i save helpim ol famili
[Piksa Kredit Lain long pes 5]
Globe: Based on NASA photo