Jonatan—“God i Bin Helpim Em na Em i Mekim Dispela Samting”
PIKININI man bilong namba wan king bilong Israel i go lukim wanpela ranaweman. Em i tokim ranaweman olsem: “Yu no ken pret. Papa bilong mi i no inap bagarapim yu. Bihain bai yu kamap king bilong Israel, na mi bai stap namba 2 bilong yu.”—1 Samuel 23:17.
Man i go lukim em, em Jonatan, na ranaweman, em Devit. Sapos Jonatan i no bin i dai, em inap kamap nambawan helpim bilong Devit.
Pasin pren bilong Jonatan wantaim Devit i narapela kain tru. Jonatan em wanpela gutpela man. Lain bilong em i tingim em olsem tu, na ol i tok: “God i bin helpim em na em i mekim dispela samting.” (1 Samuel 14:45) Bilong wanem ol i mekim dispela tok? Jonatan i gat wanem ol pasin? Ol samting i kamap long laip bilong em i mekim wanem long yu?
Ol Israel “i Pilim Olsem Ol i No Inap Winim Pait”
Taim Baibel i stori long Jonatan, long dispela taim ol Israel “i pilim olsem ol i no inap winim pait.” Ol Filistia i bin stilim ol samting bilong ol na tambuim ol long wokim ol samting bilong pait.—1 Samuel 13:5, 6, 17-19.
Tasol Jehova i bin tok olsem em i no inap lusim lain bilong en, na Jonatan i bilip strong long dispela tok. God i toktok long papa bilong Jonatan, em Sol, na i tok: “Dispela man bai i helpim ol na kisim bek ol long strong bilong ol Filistia.” Jonatan i bilipim dispela tok. Em yet i bin kisim 1,000 soldia em ol i no gat spia na bainat na ol i bin winim ol Filistia long pait. Nau em i laik daunim tru ol Filistia bai ol i no ken kirap gen na pait.—1 Samuel 9:16; 12:22; 13:2, 3, 22.
Tupela Man i Pait Long Ol Filistia
Jonatan i laik go long wanpela kem bilong ol Filistia klostu long Mikmas we rot i go namel long tupela kil bilong maunten. (1 Samuel 13:23) Bilong kamap long dispela kem, em i mas wokabaut long “hanlek” long i go antap. Tasol dispela i no pasim em. Jonatan i laik bai em na poroman bilong em i save karim spia samting bilong em long pait, tupela tasol bai i go pait, na em i tokim poroman bilong em: “Ating Bikpela bai i helpim yumi na bai yumi winim ol. Bikpela i no save wari long kisim planti man bilong pait na winim ol birua. Nogat. Liklik lain tasol inap.”—1 Samuel 14:6, 13.
Dispela tupela Israel i laik bai Jehova i soim ol wanpela mak. Ol i laik soim ol yet long ol man i stap long kem. Sapos ol Filistia i tok, ‘Wetim mipela i kam long yupela,’ Jonatan na poroman bilong em bai i no inap i go antap long ol. Tasol sapos ol birua i tok, “Yutupela kam,” dispela inap makim olsem Jehova bai helpim Jonatan na poroman bilong em long winim pait. Jonatan i save olsem God bai helpim em, olsem na em i laik go antap long kem bilong pait.—1 Samuel 14:8-10.
Tupela man tasol inap mekim wanem long ol soldia bilong dispela kem olgeta? Olsem wanem? Jehova i no bin helpim Jas Ehut taim em i kisim ol Israel i go pait long ol Moap? God i no bin stap wantaim Samgar long helpim em long kilim i dai 600 Filistia long wanpela liklik spia bilong hariapim ol bulmakau long wok? Na Jehova i no bin givim strong long Samson na em wanpela tasol inap pait long ol Filistia? Olsem na Jonatan i bilip tru olsem God bai helpim em tu.—Hetman 3:12-31; 15:6-8, 15; 16:29, 30.
Taim ol Filistia i lukim tupela Israel, ol i singaut: “E, yutupela kam antap. Mipela i laik soim wanpela samting long yutupela.” Jonatan na poroman bilong em i go antap. Tupela i no pret, tupela i kirapim pait na kilim olsem 20 soldia bilong ol birua, na olgeta man insait long kem i pret nogut tru. Ating ol Filistia i ting olsem planti ami bilong Israel i bihainim tupela. Olsem na “ol soldia . . . na olgeta arapela Filistia . . . ol i pret nogut tru. Na graun i guria. Na God i mekim tingting bilong ol Filistia i bagarap na ol i ranawe nabaut.” Dispela guria em God i kamapim em i mekim na ol Filistia i longlong na “pait nabaut long ol wantok bilong ol yet.” Taim ol soldia bilong Israel i lukim dispela, ol i kisim strong. Ol Israel husat i bin hait na ol husat i bin stap insait long ami bilong ol Filistia, ol i bung wantaim ol soldia bilong ol Israel na “pait long ol Filistia, stat long taun Mikmas na i go inap long taun Aijalon.”—1 Samuel 14:11-23, 31.
Ol Manmeri i Kisim Bek Jonatan
King Sol i no bin tingting gut na em i mekim strongpela tok olsem ol soldia bilong em i no ken kaikai paslain long ol i winim pait. Jonatan i no bin save long dispela, olsem na em i kaikai. Em i putim stik bilong em i go insait long haus bilong binen na kisim sampela hani na kaikai. I luk olsem dispela i givim nupela strong long em long pinisim pait.—1 Samuel 14:24-27.
Taim Sol i kisim save olsem Jonatan i bin kaikai, Sol i tok olsem em i mas i dai. Jonatan i no pret long i dai. Em i tok: “Mi ken i dai.” “Tasol ol manmeri i tokim Sol olsem: ‘Harim. Jonatan i bin helpim yumi Israel na em i winim dispela bikpela pait. Ating em i mas i dai, a? Nogat tru. Mipela i tok tru long nem bilong Bikpela i stap oltaim, yu no ken mekim wanpela samting nogut long em. Long wanem, nau God i bin helpim em na em i mekim dispela samting.’ Olsem na ol manmeri i kisim bek Jonatan, na Sol i no kilim em i dai.”—1 Samuel 14:38-45.
Ol wokboi bilong God long nau i no insait long ol pait tru tru, tasol ating sampela taim long laip bilong yu, yu tu i mas i gat bilip na strongpela bel. Ating i hatwok long mekim stretpela pasin taim olgeta man i stap klostu long yu ol i save mekim pasin i no stret. Tasol Jehova bai strongim yu na helpim yu long wok strong long bihainim ol lo bilong em. Ating yu mas i gat strongpela bel long kisim sampela gutpela wok insait long oganaisesen bilong Jehova, olsem mekim bikpela wok moa bilong autim tok, kisim sampela nupela asainmen, o i go long hap we ol i sot long ol manmeri bilong autim tok. Ating yu tingting planti olsem bai yu inap mekim dispela wok o nogat. Tasol sapos yu givim yu yet long Jehova na bai em i ken mekim wok long yu long rot em i save i stret, yu ken bilip tru olsem yu mekim gutpela samting. Tingim Jonatan! “God i bin helpim em na em i mekim dispela samting.”
Jonatan na Devit
Inap olsem 20 yia bihain, strongpela man bilong pait, em Goliat bilong Filistia, i tok bilas long ol ami bilong Israel, tasol Devit i kilim em. Krismas bilong Jonatan i winim bilong Devit inap 30 yia samting, tasol planti samting long tupela i wankain.a Jonatan i bin kamapim pasin bilong strongpela bel long Mikmas, Devit tu i mekim wankain. Na olsem Jonatan, Devit tu i bilip tru long strong bilong Jehova long kisim bek ol man, na dispela i helpim em na em i no pret long bungim Goliat taim olgeta arapela Israel i surik long pait. Olsem na “Jonatan, pikinini man bilong Sol, i givim bel bilong en moa yet long Devit na em i laikim Devit tru olsem em i laikim em yet.”—1 Samuel 17:1–18:4.
Devit em i saveman bilong pait, olsem na King Sol i tingim em olsem wanpela birua, tasol Jonatan i no jeles liklik long Devit. Tupela i kamap gutpela pren tru na i luk olsem taim tupela i toktok gut wantaim, Jonatan i kisim save olsem God i makim Devit long kamap king bilong Israel. Jonatan i rispek long samting God i makim.
Taim King Sol i toksave long pikinini man na ol ofisa bilong en olsem em bai kilim Devit, Jonatan i givim tok lukaut long Devit. Jonatan i tokim Sol olsem Sol i no ken pret long Devit. Devit i no bin mekim wanpela rong long king! Devit i bin redi long lusim laip bilong em taim em pait long Goliat. Jonatan i sori long pren bilong em, em Sol i bin rongim em, na i tokim papa long no ken bagarapim em, olsem na Sol i stap isi. Tasol kwiktaim Sol i kisim bek tingting nogut bilong em long Devit na em i traim long kilim em i dai. Dispela i mekim na Devit i mas ranawe.—1 Samuel 19:1-18.
Jonatan i helpim yet Devit. Tupela pren i bung long pasim tok long samting ol bai mekim. Jonatan i stap gut long pren bilong em na wok strong yet long stap gut long papa bilong em, em i tokim Devit olsem: “Nogat. Yu no inap i dai.” Tasol Devit i tokim Jonatan olsem: “Liklik taim tasol bai papa bilong yu i mekim olsem.”—1 Samuel 20:1-3.
Jonatan na Devit i pasim tok long samting ol bai mekim long traim Sol. Sapos Sol i luksave olsem Devit i no sindaun long tebol wantaim ol, Jonatan bai tokim em olsem Devit i bin askim long larim em i go bilong em i ken insait long wanpela ofa em famili bilong em i save mekim. Sapos Sol i belhat, dispela i makim olsem em i birua long Devit. Jonatan i mekim gut long Devit na tingim wok king em bai mekim long bihain, na i tok: “Bikpela i bin i stap wantaim papa bilong mi, na mi laik bai em i stap wantaim yu tu.” Tupela i pasim tok olsem narapela bai i stap gut long narapela, na tingting long olsem wanem Jonatan bai tokim Devit long wanem samting bai i kamap long dispela traim.—1 Samuel 20:5-24.
Taim Sol i lukim olsem Devit i no stap, Jonatan i tokim em olsem Devit i bin askim em strong olsem: “Sapos yu pren tru bilong mi, orait yu ken larim mi i go na lukim ol lain bilong mi.” Jonatan i no pret long tokaut olsem em bai helpim Devit. King i kros nogut tru! Em krosim Jonatan na tok olsem sapos Devit i stap laip yet, Jonatan i no inap kamap king. Sol i tok strong long Jonatan i mas kisim Devit i kam long em olsem wanpela ol i bin makim bilong kilim i dai. Jonatan i bekim tok olsem: “Bilong wanem em i mas i dai? Em i bin mekim wanem rong?” Sol i belhat nogut tru na tromoi spia long pikinini man bilong em. Jonatan i abrusim spia na i no kisim bagarap, tasol em i pilim nogut tru, long wanem, em i sori long Devit.—1 Samuel 20:25-34.
Jonatan i soim tru pasin bilong i stap gut! Long tingting bilong ol man, em bai kisim liklik samting tasol na em bai lusim planti samting long pasin pren bilong em wantaim Devit. Tasol Jehova i bin makim Devit long kamap king olsem senis bilong Sol, na samting God i tingting pinis long mekim em i bilong helpim Jonatan na ol narapela.
Aiwara i Pundaun Taim Narapela i Lusim Narapela
Long pasin hait Jonatan i go lukim Devit na tokim em long ol samting i kamap. Em i klia tru olsem Devit i no inap tru long i go gen long haus king bilong Sol. Tupela man i krai na holimpas, na bihain Devit i go long ples hait bilong em.—1 Samuel 20:35-42.
Jonatan i lukim Devit wanpela taim gen, taim Devit i hait long Sol “long ples Hores klostu long Sif.” Jonatan i strongim Devit na i tok olsem: “Yu no ken pret. Papa bilong mi i no inap bagarapim yu. Bihain bai yu kamap king bilong Israel, na mi bai stap namba 2 bilong yu. Na papa bilong mi tu i save pinis long dispela samting.” (1 Samuel 23:15-18) I no longtaim bihain, Jonatan na Sol i dai long wanpela pait ol i mekim wantaim ol Filistia.—1 Samuel 31:1-4.
Olgeta man husat i laikim tru God ol i mas tingting long bihainim pasin bilong Jonatan. Yu save bungim hevi i traim pasin bilong yu long stap gut long narapela? Sapos olsem orait tingim: Sol i bin tokim Jonatan long mekim ol samting bilong tingim em yet. Tasol Jonatan i givim biknem long Jehova, em i daun na rispek long em, na em i amamas olsem man God i makim bai kamap king bilong Israel bihain. Yes, Jonatan i bin helpim Devit na em i stap gut long Jehova.
Jonatan i gat ol gutpela pasin. Bihainim ol dispela gutpela pasin bilong em! Na ol man bai mekim wankain tok long yu, olsem ol i bin mekim long Jonatan: “God i bin helpim em na em i mekim dispela samting.”—1 Samuel 14:45.
[Futnot]
a Jonatan i gat 20 krismas samting long nambawan taim Baibel i stori long em olsem wanpela komanda bilong ami, long kirap bilong dispela 40 yia bilong Sol i stap king. (Namba 1:3; 1 Samuel 13:2) Olsem na Jonatan i mas i gat klostu 60 krismas taim em i dai long 1078 B.C.E. Devit i gat 30 krismas long dispela taim, dispela i makim olsem krismas bilong Jonatan i winim Devit inap 30 yia.—1 Samuel 31:2; 2 Samuel 5:4.
[Piksa long pes 19]
Jonatan i no jeles long Devit