Buk Bilong Baibel Namba 57—Filemon
Man Bilong Raitim: Pol
Ples Em i Bin Raitim: Rom
Raitim Pinis: 60–61 C.E. samting
OL KRISTEN bilong nau i mas tingim gut dispela gutpela pas Pol i raitim long Filemon. Pol i bin mekim wok aposel namel long “ol manmeri bilong ol arapela lain,” na long olgeta pas em i bin raitim na i stap yet, dispela pas i narapela kain—em i sotpela tru, na long Baibel olgeta i gat tupela pas tasol i sotpela moa, em Namba 2 na Namba 3 Jon. Na Pol i bin raitim dispela pas long wanpela brata, long wanem, i gat wanpela hevi em i laik toktok wantaim dispela brata tasol long en; ol narapela pas Pol i raitim, em i salim long ol kongrigesen o long wanpela wasman bilong kongrigesen. Filemon em i maniman na em i stap long taun Kolosi, long distrik Frigia, insait tru long hap bilong Esia Maina.—Ro. 11:13.
2 Pas i kamapim klia i gat wanem as na Pol i bin raitim: Namba wan taim Pol i kalabus long Rom (59-61 C.E.), i no gat samting bilong pasim em long autim tok bilong Kingdom Bilong God. Wanpela man i bin harim tok, em Onesimus, em i wanpela wokboi nating i bin ranawe long bos bilong em, Filemon, em pren bilong Pol. Onesimus i bilip na kamap Kristen, olsem na Pol i laik salim em i go bek long Filemon, na Onesimus i orait long dispela. Long dispela taim Pol i raitim pas tu long kongrigesen bilong Efesus na bilong Kolosi, na em i givim sampela tok long ol wokboi Kristen na ol bosman Kristen bambai narapela i ken mekim stretpela pasin long narapela. (Ef. 6:5-9; Kl. 3:22–4:1) Tasol maski Pol i bin mekim olsem, em i raitim pas tu long Filemon yet na askim em long kisim bek Onesimus. Pol i raitim dispela pas long han bilong em yet, na em i no bin mekim olsem long ol narapela pas. (Fm. 19) Em wanpela samting inap kirapim tru Filemon long bihainim tok bilong Pol.
3 Yumi ken ting olsem Pol i bin raitim dispela pas long yia 60 o 61 C.E., long wanem, em i bin autim tok longtaim liklik long Rom inap long sampela i bilip na kamap Kristen. Na tu, long ves 22 em i tok em i bilip olsem liklik taim na bai em i lusim kalabus, olsem na yumi save em i bin raitim dispela pas taim em i kalabus pinis inap longtaim liklik. Na ating em i salim dispela 3-pela pas, em pas bilong Filemon na bilong kongrigesen long Efesus na Kolosi, i go wantaim Tikikus na Onesimus.—Ef. 6:21, 22; Kl. 4:7-9.
4 Namba wan ves bilong pas bilong Filemon i kolim nem bilong Pol na i kamapim klia olsem Pol i bin raitim dispela pas. Origen na Tetulian i tokaut olsem Pol i bin raitim dispela pas.a Na yumi ken save dispela pas em i hap tru bilong Baibel, long wanem, ol i raitim nem bilong en long lista bilong ol pas bilong Pol long wanpela liklik hap olpela rait (Muratorian Fragment) em bilong yia 150 C.E. samting.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
7 Olsem yumi lukim long dispela pas, Pol i no autim “tok bilong helpim sindaun bilong ol man”; em i no wok long senisim pasin i stap pinis, olsem pasin bilong kisim man olsem wokboi nating. Pol i no tok, ol Kristen i stap wokboi nating ol i mas kamap fri. Nogat. Onesimus i bin ranawe na Pol i salim em i go bek long bos bilong em Filemon, long Kolosi, em longwe long Rom inap 1,400 kilomita. Olsem na Pol i bihainim stret dispela namba em i kisim olsem aposel; em i mekim stret dispela wok God i bin givim long em bilong “autim tok bilong kingdom bilong God, na . . . skulim ol manmeri long tok bilong Bikpela Jisas Krais.”—Ap. 28:31; Fm. 8, 9.
8 Pas bilong Filemon i kamapim klia olsem ol Kristen bilong pastaim i stap wanbel, na narapela i laikim tru narapela. Dispela pas i lainim yumi olsem ol Kristen bilong pastaim i kolim ol wanlotu bilong ol olsem “brata” na “susa.” (Fm. 2, 20) Na pas i helpim ol Kristen bilong nau long save long rot bilong bihainim ol stretpela lo Kristen namel long ol brata Kristen. Yumi lukim olsem Pol i laikim tru ol brata, na em i tingim lo bilong gavman i helpim ol man long sindaun gut wantaim, na em i tingim gut ol samting bilong narapela man, na em i mekim ol tok long gutpela pasin na em i mekim pasin daun. Pol em i wanpela hetman bilong kongrigesen Kristen, tasol em i no laik mekim wok long namba bilong em bilong subim Filemon long lusim rong bilong Onesimus. Nogat. Long pasin daun Pol i laik kirapim Filemon long tingim pasin sori Kristen na tingim Pol em i pren tru bilong em, na long dispela as bai em i kisim bek Onesimus. Gutpela pasin Pol i mekim taim em i givim dispela tok long Filemon inap skulim ol wasman bilong nau.
9 Yumi save, Pol i ting olsem Filemon bai bihainim tok bilong em, na sapos Filemon i mekim olsem, em bai bihainim tu tok bilong Jisas long Matyu 6:14 na tok bilong Pol long Efesus 4:32. I stret yumi ken ting olsem ol Kristen long nau tu i mas mekim gutpela pasin long brata i mekim rong long ol na lusim rong bilong em. Onesimus em i wokboi nating em Filemon i bin baim, na lo bilong gavman i orait long Filemon i ken mekim nogut long em sapos em i laik mekim. Orait, sapos Filemon inap lusim rong bilong Onesimus, i no hatwok tumas long yumi lusim rong brata Kristen i mekim long yumi long nau, a?
10 Wok bilong spirit bilong God i kamap klia tru long pas bilong Filemon. Em i kamap klia long gutpela pasin Pol i mekim bilong stretim dispela hevi. Em i kamap klia long gutpela pasin Pol i mekim long brata Kristen bilong em, em Pol i pilim tru hevi bilong em na laikim em tru na bilip olsem em bai bihainim tok bilong em. Em i kamap klia long ol gutpela lo Kristen dispela pas i skulim yumi long en, wankain olsem ol narapela hap bilong Baibel i mekim, na pas i kirapim ol Kristen long i stap wanbel, na i kamapim pasin sori na bilip i stap namel long “olgeta manmeri bilong God,” em ol i wetim Kingdom Bilong God, na ol i bihainim gutpela pasin sori bilong Jehova.—Ves 5.
[Ol Futnot]
a Buk The International Standard Bible Encyclopedia, em G. W. Bromiley i stretim, Vol. 3, yia 1986, pes 831.