[Blok long pes 270]

Misin i Gat Asua

Wanpela buk (The Catholic Church and Nazi Germany) bilong Guenter Lewy i tok: ‘Sapos Misin Katolik long Jemani i bin stap strong na i no larim gavman bilong Hitler i bosim em, ating ol samting bai narapela kain. Na sapos Hitler i strong tumas na em i mekim ol dispela planti pasin nogut na em i winim pait, tasol Misin Katolik i bin mekim ol samting bilong sakim em na daunim em, misin bai i gat gutnem liklik, tasol misin i no mekim olsem​—⁠em i helpim Hitler. Tru, sapos lain bilong misin i bin pait long daunim Hitler, ating planti man bai dai tu, tasol dispela inap kamapim sampela gutpela samting. Ating Hitler bai i hatwok long daunim birua long ples bilong em na bosim ol man long Jemani, na em bai pret long kirapim pait long ol narapela kantri, na ol dispela milion milion man i no inap bagarap long pait​—⁠em ol dispela planti tausen man bilong Jemani ol i no laik helpim pait bilong Hitler na em i bin kalabusim ol na givim bikpela pen long ol na kilim ol i dai, na em i kilim i dai planti manmeri bilong Polan, na planti handet tausen Rasia, na 6,000,000 Judaman. Misin Katolik long Jemani i orait long gavman bilong Hitler i bin mekim nogut tru long ol man. Pop long Rom em i bos bilong Misin Katolik, tasol em i pasim maus i stap na em i no mekim wanpela tok.’​—⁠Pes 320, 341.

Bikpela Asua Long Blut

14. Strongpela ensel i kolim wanem rong bilong Bikpela Babilon na Jehova bai givim bikpela strafe long em? Na taim Jisas i bin i stap long graun em i givim wanem wankain tok long ol bikman bilong lotu?

¹⁴ Strongpela ensel i kolim rong bilong Bikpela Babilon na nau Jehova i givim bikpela strafe long en. Ensel i tok: “God i lukim dispela taun i gat asua bilong kilim i dai ol profet na ol manmeri bilong en. Na olgeta man bilong graun ol birua i bin kilim ol i dai, asua bilong dispela tu em i stap long Babilon tasol.” (KTH 18⁠:24) Taim Jisas i bin stap long graun em i tokim ol bikman bilong lotu long Jerusalem, “asua bilong olgeta man i bin kilim i dai ol stretpela man i bin i stap long dispela graun, dispela asua em bai i stap long yupela tasol. Ol i bin kilim i dai ol stretpela man, stat long Abel.” Olsem na bagarap i painim ol dispela lain nogut bilong lotu long yia 70. (Matyu 23⁠:​35-​38) Na long nau i gat narapela lain bikman bilong lotu ol i gat asua long blut​—⁠ol tu i bin biruaim lain bilong God.

15. Long taim bilong Hitler, olsem wanem Misin Katolik long Jemani i gat asua long blut long tupela samting?

¹⁵ Wanpela buk (The Catholic Church and Nazi Germany) bilong Guenter Lewy i tok: ‘Taim ol i tambuim ol Witnes Bilong Jehova long Baveria long Epril 13 [1933] Misin Katolik i kisim wok long gavman long kotim ol Witnes long gavman sapos misin i lukim ol i mekim yet wok bilong ol.’ Olsem na taim gavman i kalabusim planti tausen Witnes long ol bikpela banis kalabus nogut, Misin Katolik i gat bikpela hap asua long dispela; gavman i kilim i dai planti handet Witnes, na blut bilong ol i pas long dispela misin. Ol yangpela Witnes, olsem Wilhelm Kusserow, ol i no laik pait long ami na bagarapim sampela man na brukim lo bilong God, olsem na ol soldia bilong Hitler i sutim ol long gan na ol i dai. Tasol Hitler i laik mekim nogut moa long ol, olsem na em i tokim ol man long katim long akis nek bilong brata bilong Wilhelm, em Wolfgang. Em i gat 20 krismas tasol taim ol i kilim em i dai. Long dispela taim Misin Katolik i bin kirapim ol yangpela Katolik bilong Jemani long go insait long ami na dai bilong helpim kantri. Tru tumas, bikpela rong bilong dispela lotu i stap ples klia!

16, 17. (a) Bikpela Babilon i gat wanem asua long blut? Olsem wanem Misin Katolik i gat asua long blut bilong ol Judaman em gavman bilong Hitler i bin kilim ol i dai? (b) Wanem wanpela as na ol lotu giaman i gat asua long planti milion man i dai long planti handet pait long taim bilong yumi?

¹⁶ Tasol Baibel i tok, “olgeta man bilong graun ol birua i bin kilim ol i dai, asua bilong dispela tu em i stap long Babilon tasol.” Tru tumas, long taim bilong yumi, Bikpela Babilon i bin mekim olsem. Misin Katolik i bin helpim Hitler long kamap nambawan bilong Jemani, olsem na dispela misin i gat bikpela asua long blut bilong 6 milion Judaman em gavman bilong Hitler i bin kilim ol i dai. Na planti planti man, winim 100,000,000, ol i bin dai long planti handet pait long taim bilong yumi. Olsem wanem? Em asua bilong ol lotu giaman? Em i stret. I gat tupela as na ol dispela lotu i gat asua long dispela samting.

¹⁷ Ol lotu i as bilong planti pait. Ol Muslim na ol Hindu i gat narapela narapela lotu, na dispela i as bilong pait i bin kamap long India long 1946-​1948. Planti handet tausen ol i dai. Na namel long 1980 na 1988 ol Irak na Iran i pait, na planti handet tausen ol i dai; as bilong pait bilong ol em ol i gat narapela narapela lotu. Na ol Katolik na Talatala i pait long Noten Aialan na planti tausen ol i dai. Wanpela man, em C. L. Sulzberger, i stori long dispela samting long 1976 na em i tok: ‘Planti pait bilong nau em lotu i as bilong en.’ Tasol em i olsem tasol long taim Bikpela Babilon i bin kirap na i kam inap long nau.

18. Wanem narapela as na ol lotu giaman i gat asua long kapsaitim blut bilong planti man?

¹⁸ Na i gat narapela as tu na ol lotu giaman i gat asua long planti man i bin bagarap long pait. Long ai bilong Jehova ol lotu bilong graun i gat asua long blut, long wanem, ol i no bin lainim gut ol man long ol lo bilong Jehova na ol samting em i laik bai lain bilong em i mas mekim. Lain tru bilong God i mas bihainim pasin bilong Krais Jisas na mekim pasin sori long ol narapela man, maski ol i bilong wanem lain, tasol ol dispela lotu i no bin lainim gut ol man olsem. (Maika 4⁠:​3, 5; Jon 13⁠:​34, 35; Aposel 10⁠:​34, 35; 1 Jon 3⁠:​10-​12) Ol lotu bilong Bikpela Babilon i no bin lainim ol man long ol dispela samting, olsem na lain bilong ol long olgeta hap ol i go insait long pait. Dispela samting i kamap ples klia long Namba 1 na Namba 2 Pait, em ol lain i gat nem Kristen i bin kirapim, na ol i kilim i dai ol wanlotu bilong ol yet! Ol dispela lain i tok ol i Kristen, sapos ol i bin bihainim tok bilong Baibel, dispela tupela pait i no inap kirap.

19. Bikpela Babilon i gat wanem bikpela asua long blut?

¹⁹ Jehova i tok, asua bilong Bikpela Babilon na ol dispela blut i bin kapsait. Sapos ol bikman bilong ol lotu na ol pris pasto bilong ol misin i gat nem Kristen ol i bin skulim ol lain bilong ol long tok i tru bilong Baibel, ol dispela pait i no ken kamap na bagarapim planti man olsem. Olsem na Jehova i gat tok long Bikpela Babilon, em dispela bikpela pamukmeri, olsem olgeta lotu giaman, ol “i gat asua bilong kilim i dai ol profet na ol manmeri” bilong Em, na ol i gat asua long “olgeta man bilong graun ol birua i bin kilim ol i dai.” Tru tumas, Bikpela Babilon i gat bikpela asua tru long kilim i dai planti planti man. Olsem na taim em i pinis, em gutpela tru!