Buk Bilong Baibel Namba 20—Sindaun
Ol Man Bilong Toktok: Solomon, Agur, Lemuel
Ples Ol i Bin Raitim: Jerusalem
Raitim Pinis: 717 B.C.E. samting
1. Wanem kain gutpela tingting i stap long Buk Sindaun?
LONG 1037 B.C.E. Solomon, pikinini bilong Devit, em i kamap king bilong Israel na em i beten askim Jehova long givim “gutpela tingting na save” long em bambai em i ken “bosim gut ol dispela manmeri.” Orait, Jehova i givim “planti gutpela tingting na save” long em. (2 Sto 1:10-12; 1 Kin 3:12; 4:30, 31) Olsem na Solomon i bin kamapim “3,000 gutpela sotpela tok i gat gutpela tingting.” (1 Kin 4:32) Sampela i stap long Baibel long Buk Sindaun. “God i bin givim” gutpela tingting long Solomon, olsem na taim yumi stadi long Buk Sindaun, yumi kisim gutpela tingting i kam long God. (1 Kin 10:23, 24) Ol dispela tok i kamapim ol tok i tru em bilong i stap oltaim. Em inap helpim yumi long nau wankain olsem long taim Solomon i kamapim long pastaim.
2. Olsem wanem na taim bilong King Solomon em gutpela taim bilong God i kamapim ol tok long Buk Sindaun bilong stiaim laip bilong ol manmeri?
2 Taim bilong Solomon em gutpela taim bilong God i kamapim ol tok bilong stiaim laip bilong ol Israel. Solomon i stap king bilong ol, tasol ol i “ol manmeri bilong God,” olsem na em i Bos tru bilong ol na ol i stap gutpela, na Solomon i “kisim biknem” tru. (1 Sto 29:23, 25) Gutaim i stap na ol Israel i gat gutpela sindaun na i stap bel isi. (1 Kin 4:20-25) Ol i stap aninit long ol lo bilong God, tasol sampela taim hevi i kamap, long wanem, ol i sinman; ol i save King Solomon i gat gutpela tingting, olsem na ol i save go long em bilong kisim helpim long stretim ol hevi. (1 Kin 3:16-28) Taim em i wok long stretim kot bilong ol manmeri, em i save mekim ol gutpela sotpela tok bilong stiaim laip bilong ol long olgeta de. Ol man i laik bihainim laik bilong God ol i save laikim tru ol dispela sotpela tok i givim gutpela tingting long ol.
3. Ol i kisim we ol tok bilong Buk Sindaun?
3 Baibel i no tok Solomon i raitim olgeta tok bilong Buk Sindaun. Tasol em i save autim ol gutpela sotpela tok na em i “skelim gut olkain gutpela tok na tok piksa, na sapos em i ting ol dispela tok i tru, orait em i raitim long buk.” Olsem na yumi save em i laik holim i stap ol dispela gutpela tok bilong mekim wok long en bihain. (1 Kin 4:32; Sav 12:9) Long taim bilong Devit na Solomon, nem bilong ol kuskus i stap long lista bilong ol ofisa bilong king. (2 Sml 20:25; 2 Kin 12:10) Ol kuskus i bin bungim ol tok bilong Solomon na raitim long buk, em yumi no save, tasol ol i save tingim tru tok bilong ol king i gat biknem olsem Solomon na ol i save raitim long buk. Planti man i ting ol i bin kisim ol dispela tok long sampela buk na raitim gen long Baibel.
4. (a) Buk Sindaun i gat wanem ol hap bilong en? (b) Planti tok long dispela buk em ol toktok bilong husat?
4 Buk Sindaun i gat olsem 5-pela hap bilong en. (1) Sapta 1-9, em namba wan tok i olsem: “Dispela buk i gat ol gutpela toktok bilong Solomon, pikinini bilong Devit”; (2) Sapta 10-24, em ol “sotpela sotpela tok bilong Solomon long pasin bilong gutpela sindaun”; (3) Sapta 25-29, em namba wan tok i olsem: “Dispela em ol sampela moa sotpela sotpela tok bilong Solomon. Ol kuskus bilong Hesekia, king bilong Juda, ol i bin raitim ol dispela tok”; (4) Sapta 30, “dispela em ol tok Agur, pikinini man bilong Jake, i bin autim”; (5) Sapta 31, “dispela em i tok bilong King Lemuel. Mama bilong en i bin autim ol dispela tok long em bilong givim gutpela tingting long em.” Planti tok bilong Buk Sindaun em ol toktok bilong Solomon. Ol i no save Agur na Lemuel i husat. Sampela i ting Lemuel em narapela nem bilong Solomon.
5. Wanem taim ol i bin raitim na bungim ol tok bilong dispela buk?
5 Wanem taim ol i bin raitim Buk Sindaun na bungim ol tok bilong en? Bikpela hap i kamap long taim Solomon i stap king (1037-998 B.C.E.) na em i no lusim yet Jehova. Ol i no save Agur na Lemuel i husat, olsem na yumi no save wanem taim tupela i bin raitim tok bilong ol. Ol kuskus bilong Hesekia i raitim hap tok bilong buk, olsem na ol i wok yet long raitim buk taim Hesekia i stap king (745-717 B.C.E.). Ating Hesekia i bosim wok bilong bungim hap 4 na 5. Long Baibel New World Translation of the Holy Scriptures—With References i gat liklik tok daunbilo bilong Sindaun 31:31 na i givim save long yumi long dispela, olsem: “Long sampela rait Hibru, i gat 3-pela leta (Chehth, Zaʹyin, Qohph [חזק]) i olsem nem bilong King Hesekia, em i sainim long rait bilong ol kuskus bilong makim olsem ol i pinisim dispela wok.”
6. Ol tok bilong dispela buk em wanem kain tok? Olsem wanem nem bilong buk long tok Hibru i stret long ol tok bilong buk?
6 Long ol Baibel Hibru, pastaim ol i kolim dispela buk Mish·lehʹ, em namba wan tok bilong buk na insait bilong en i olsem “ol gutpela sotpela tok.” Long tok Hibru, mish·lehʹ i makim planti tok, na ma·shalʹ i makim wanpela tok. Ol i ting dispela tok ma·shalʹ i kam long wanpela as tok insait bilong en em “i olsem” o “i kain olsem.” Em gutpela nem bilong dispela buk, long wanem, buk i kamapim planti tok piksa na i stori long samting “i olsem” o “i kain olsem” narapela samting. Ol dispela kain gutpela sotpela tok, i no hatwok long save long en, na i kirapim tingting bilong man, na i gutpela bilong skulim ol man, na bilong lainim na tingim. Kain tok olsem i pas strong long tingting.
7. Olsem wanem long pasin bilong raitim ol tok bilong Buk Sindaun?
7 Pasin bilong raitim stori bilong dispela buk i gutpela; em pasin bilong ol Hibru long raitim song. Ol i save raitim tupela lain bilong kamapim wanpela tingting. Tok long pinis bilong tupela lain i no wankain long yau, tasol ol tok bilong tupela lain wantaim i kamapim wankain tingting na taim man i kolim, tok i ran gut olsem singsing. Dispela i mekim na ol tok i gutpela long yau na i gat strong bilong skulim man. As tingting bilong ol tok i kamap klia na ol man inap kisim gut. Sampela taim tupela lain i mekim wankain tok long wanpela samting, olsem long Sindaun 11:25; 16:18; 18:15. Tasol planti taim ol i skelim tupela pasin i narapela narapela kain, olsem long Sindaun 10:7, 30; 12:25; 13:25; 15:8. Na ol i raitim laspela sapta bilong buk long narapela kain pasin gen. (Snd 31:10-31) Ol i brukim sapta long 22 ves na ol wan wan ves i gat narapela narapela leta bilong ol 22 leta Hibru i stap olsem namba wan leta bilong en. Dispela pasin bilong raitim tok i stap long Buk Song tu. I no gat kain gutpela pasin bilong raitim ol toktok long ol narapela olpela rait bilong bipo.
8. Ol Kristen bilong pastaim i kolim sampela tok bilong Buk Sindaun na olsem wanem dispela i makim olsem ol tok bilong en i tru na inap yumi bilip long en?
8 Na yumi ken save Buk Sindaun i hap tru bilong Baibel, long wanem, ol Kristen bilong pastaim i kolim planti tok bilong en taim ol i kamapim ol lo i mas bosim wokabaut bilong yumi. Jems i save gut long ol tok bilong Buk Sindaun na em i kamapim ol as lo bilong en bilong makim stretpela pasin ol Kristen i mas bihainim. (Skelim Sindaun 14:29; 17:27 wantaim Jems 1:19, 20; Sindaun 3:34 wantaim Jems 4:6; Sindaun 27:1 wantaim Jems 4:13, 14.) Sampela ol i kolim stret tok bilong Buk Sindaun, olsem: Rom 12:20—Sindaun 25:21, 22; Hibru 12:5, 6—Sindaun 3:11, 12; 2 Pita 2:22—Sindaun 26:11.
9. Olsem wanem ol tok bilong Buk Sindaun i stret wantaim ol narapela tok bilong Baibel?
9 Ol tok bilong Buk Sindaun i stret wantaim ol narapela tok bilong Baibel na dispela tu i makim olsem em i hap bilong “olgeta tok” em spirit bilong God yet i bin kamapim. Ol tok bilong en i stret tru wantaim Lo Bilong Moses, na ol tok bilong Jisas, na rait bilong ol disaipel na aposel bilong Jisas. (Lukim Sindaun 10:16—1 Korin 15:58 na Galesia 6:8, 9; Sindaun 12:25—Matyu 6:25; Sindaun 20:20—Kisim Bek 20:12 na Matyu 15:4.) Taim Buk Sindaun i stori long redim graun bilong ol man i ken i stap long en o kain samting olsem, dispela tu i stret wantaim tingting bilong ol man i raitim ol narapela hap bilong Baibel.—Snd 3:19, 20; Stt 1:6, 7; Jop 38:4-11; Sng 104:5-9.
10, 11. Wanem samting moa i makim olsem spirit bilong God i bin kamapim ol tok bilong dispela buk?
10 Narapela samting i makim olsem spirit bilong God i bin kamapim ol dispela tok i olsem: em i stret wantaim saiens, maski em i stori long ol marasin, o long sik, o long samting bilong helpim skin i stap gutpela. I olsem Sindaun 25:20 i stori long wok bilong narapela marasin long daunim strong bilong narapela. Na tok bilong Sindaun 31:4, 5 i stret wantaim tingting bilong ol saveman bilong saiens long nau olsem dring i save paulim tingting. Planti dokta na man i gat save long olkain kaikai bilong strongim skin ol i wanbel long tok, hani em i gutpela kaikai, olsem na yumi tingim tok bilong Buk Sindaun olsem: “Pikinini bilong mi, yu mas kaikai hani. Em i gutpela samting.” (Snd 24:13) Na ol man bilong nau i kisim save olsem bel inap helpim skin long i stap gutpela, tasol longtaim pinis Buk Sindaun i tok: “Pasin bilong belgut i olsem marasin bilong mekim man i stap gut.”—17:22; 15:17.
11 Tru tumas, Buk Sindaun i stori gut long olgeta hevi na olgeta samting bilong sindaun bilong ol man. Olsem na wanpela buk i tok: “Dispela buk i skulim yumi long olgeta pasin bilong sindaun gut wantaim ol narapela man; em i kirapim yumi long bihainim ol gutpela pasin na stretim ol pasin nogut. Olgeta tok bilong en i kirapim ol man long tingim God, . . . em i Man bilong wokim ol na Jas bilong ol na ol i wokabaut long ai bilong em . . . Dispela buk bilong bipo tru i stori long olgeta kain kain man; maski ol i raitim 3,000 yia bipo, ol i kolim stret pasin bilong ol man bilong nau wankain olsem ol i bin lukim long ai bilong ol yet.”—Dictionary of the Bible, bilong Smith, 1890, Vol. 3, pes 2616.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
19. Buk Sindaun yet i tok wanem na i kamapim gutpela wok bilong en?
19 Buk Sindaun yet i kamapim gutpela wok bilong en long ol ves long kirap bilong buk: “Dispela gutpela tok em inap long givim yumi gutpela tingting na long lainim yumi long gutpela pasin. . . . Gutpela tok bilong dispela buk bai i skulim yumi long wokabaut olsem man i gat gutpela save na . . . mekim wankain stretpela pasin long olgeta man. Na sapos sampela man i gat liklik save tasol, bai dispela tok i helpim ol long kisim gutpela tingting, na em bai i givim gutpela save long ol yangpela man.” (Snd 1:2-4) Olsem na buk i kamapim ol gutpela save na gutpela tingting na stretpela tingting, em dispela 3-pela samting inap helpim yumi.
20. Buk Sindaun i tok wanem long gutpela save?
20 (1) Gutpela save em bikpela samting bilong helpim ol man; nogut ol man i no gat save. Man i mas aninit long Jehova pastaim bambai em inap kisim gutpela save. Gutpela save i winim gutpela gol. Bilong wanem i olsem? Gutpela save i helpim ol stretpela man long i stap gutpela, na ol i no ken hariap long mekim sin. Yumi mas strong tru long painim na kisim gutpela save! Em gutpela samting tru. Olsem na yu mas ‘putim gut yau long tok bilong ol man i gat gutpela save na tingting gut long en.’—22:17; 1:7; 8:10; 11:9; 18:15; 19:2; 20:15.
21. God i givim wanem save long yumi long gutpela tingting?
21 (2) Gutpela tingting em strong bilong mekim stret wok long gutpela save na litimapim nem bilong Jehova; em “nambawan samting.” Yu mas kisim gutpela tingting. Jehova em i As bilong en. Bilong kisim dispela samting em inap givim laip long yu, yu mas save long Jehova na aninit long em pastaim—em rot bilong kisim gutpela tingting. Olsem na yu mas pret long God; no ken pret long ol man. Gutpela tingting i olsem wanpela meri i sanap long rot na i singaut; em i tokim ol manmeri long stretim pasin bilong ol. Ol man i no gat gutpela tingting, Jehova i singautim ol i kam kisim. Sapos ol i kisim na aninit long Jehova, maski ol i gat liklik samting tasol, bai ol i stap amamas. Gutpela tingting inap helpim tru man na i kamapim planti blesing. Gutpela tingting na save i as bilong pasin bilong tingting gut, em dispela pasin inap lukautim yumi. Hani em i gutpela samting na i swit, na gutpela tingting tu i olsem. Em i winim gutpela gol; em i olsem diwai bilong givim laip. Ol man i no gat gutpela tingting ol i bagarap; gutpela tingting i helpim man long i stap gut; em samting bilong givim laip.—4:7; 1:7, 20-23; 2:6, 7, 10, 11; 3:13-18, 21-26; 8:1-36; 9:1-6, 10; 10:8; 13:14; 15:16, 24; 16:16, 20-24; 24:13, 14.
22. Stretpela tingting inap lukautim yumi olsem wanem?
22 (3) Gutpela save na tingting i bikpela samting, tasol yumi mas kisim stretpela tingting tu. Yumi mas “wok strong” long kisim. Man i gat stretpela tingting, taim em i laik mekim wanpela samting em inap skelim gut olgeta samting na save long stretpela pasin em i mas mekim, tasol em i no ting save bilong em yet inap helpim em; em i save tingting strong long God na em i mekim ol samting. Sapos man i birua long Jehova, em i no inap kisim stretpela tingting o pilim gut stretpela pasin em i mas mekim! Bilong kisim stretpela tingting, yumi mas wok strong olsem man i wok long painim gol. Yumi mas kisim save pastaim na bai yumi inap kisim stretpela tingting. Man i wok strong long kisim save long olkain samting na dispela i helpim em, em i kisim gutpela na stretpela tingting. Dispela i lukautim em, na ol samting bilong dispela graun i no pundaunim em; em i no bihainim ol man nogut i laik pulim em i go long rot i tudak. Yumi tenkyu tru long God Jehova—em i As bilong laip, na em i givim gutpela save na gutpela na stretpela tingting long yumi!—4:7; 2:3, 4; 3:5; 15:14; 17:24; 19:8; 21:30.
23. Nau bai yumi stori long wanem ol gutpela tok bilong helpim yumi?
23 Buk Sindaun i mekim gutpela wok; em i kamapim planti gutpela tok bilong God bilong helpim yumi long kisim stretpela tingting na was gut long bel; “ol gutpela tingting bilong stiaim laip” bilong yumi i save kamap long bel bilong yumi. (4:23) Em hia sampela gutpela tok dispela buk i kamapim:
24. Buk i tok wanem long ol man nogut na ol stretpela man?
24 Ol man nogut na ol stretpela man: Ol man nogut bai bagarap long ol pasin nogut bilong ol; maski ol i gat planti mani, dispela i no inap helpim ol long taim bilong bekim rong. Ol stretpela man bai kisim laip, na Jehova bai givim gutpela pe long ol.—2:21, 22; 10:6, 7, 9, 24, 25, 27-32; 11:3-7, 18-21, 23, 30, 31; 12:2, 3, 7, 28; 13:6, 9; 14:2, 11; 15:3, 8, 29; 29:16.
25. Buk Sindaun i givim wanem tok long yumi bilong helpim yumi long abrusim pasin pamuk?
25 Mas bihainim stretpela pasin: Oltaim Solomon i toksave olsem yumi no ken pamuk. Ol marit i pamuk ol bai kisim hevi na ol man i tok nogut long ol, na bai ol i sem nogut oltaim. Yangpela inap ting ‘wara em i stilim’ i gutpela bilong dring, tasol em i no gat gutpela tingting; pamukmeri bai bringim em i go long rot bilong i dai. Ol manmeri i pamuk ol i pundaun long hul i daun moa, em pasin pamuk, na Jehova bai bekim nogut long ol.—2:16-19; 5:1-23; 6:20-35; 7:4-27; 9:13-18; 22:14; 23:27, 28.
26. Buk i tok wanem long bosim skin?
26 Mas bosim skin: Spak na kaikai planti tumas em pasin nogut. Bilong Jehova i ken orait long man, em i no ken winim skel. (20:1; 21:17; 23:21, 29-35; 25:16; 31:4, 5) Man i no save belhat kwik em i gat gutpela tingting na em i winim man i pait strong na kisim taun. (14:17, 29; 15:1, 18; 16:32; 19:11; 25:15, 28; 29:11, 22) Yumi mas bosim gut skin bambai yumi inap klia long pasin bilong mangal na bel nogut long narapela, em pasin i save bagarapim skin bilong man.—14:30; 24:1; 27:4; 28:22.
27. (a) Wanem kain tok em ol tok nogut? (b) Bilong wanem i bikpela samting yumi mas mekim ol gutpela tok?
27 Gutpela tok na tok nogut: Jehova i no laikim tru tok nogut, tok baksait, man i tok giaman long kot, man i save giaman. (4:24; 6:16-19; 11:13; 12:17, 22; 14:5, 25; 17:4; 19:5, 9; 20:17; 24:28; 25:18) Sapos maus bilong yu i autim gutpela tok, yu inap i stap gut; tasol maus bilong longlong man i bagarapim em. “Toktok bilong yu em inap mekim man i stap gut na em inap long bagarapim man. Olsem na sapos yu laikim pasin bilong mekim gutpela toktok, bai yu stap gut.” (18:21) Tok baksait, tok giaman, tok gris, tok man i mekim hariap na em i no tingting pastaim—olgeta em tok nogut. Sapos man i autim tok i tru, bilong litimapim nem bilong God, em i gat gutpela tingting.—10:11, 13, 14; 12:13, 14, 18, 19; 13:3; 14:3; 16:27-30; 17:27, 28; 18:6-8, 20; 26:28; 29:20; 31:26.
28. Hambakpasin i kamapim wanem samting nogut? Man i daunim em yet em i kisim wanem ol gutpela samting?
28 Hambakpasin em longlong pasin; mas daunim yu yet: Man i hambak em i litimapim nating nem bilong em yet i go antap tumas, na em bai bagarap. Jehova i no laikim tru ol man i save hambak. Tasol ol man i daunim ol yet, bai ol i kisim gutpela tingting, na biknem, na planti samting, na laip.—3:7; 11:2; 12:9; 13:10; 15:33; 16:5, 18, 19; 18:12; 21:4; 22:4; 26:12; 28:25, 26; 29:23.
29. Yumi mas ting olsem wanem long pasin bilong les? Sapos yumi wok strong, dispela inap helpim yumi olsem wanem?
29 Wok strong, no ken les: Buk Sindaun i stori planti long lesman. Em i mas lukim gut pasin bilong ol anis na kisim tingting. Tasol man i wok strong—em bai stap gutpela!—1:32; 6:6-11; 10:4, 5, 26; 12:24; 13:4; 15:19; 18:9; 19:15, 24; 20:4, 13; 21:25, 26; 22:13; 24:30-34; 26:13-16; 31:24, 25.
30. Buk Sindaun i tok wanem na i kamapim klia olsem i bikpela samting yumi mas poromanim ol gutpela man?
30 Ol gutpela poroman: Yumi longlong sapos yumi poromanim ol man i no aninit long Jehova, ol man nogut o ol man i mekim pasin kranki, ol man i belhat kwik o toktok nabaut o kaikai planti tumas. Yumi mas poromanim ol man i gat gutpela tingting, na bai yumi kisim gutpela tingting moa.—1:10-19; 4:14-19; 13:20; 14:7; 20:19; 22:24, 25; 28:7.
31. Buk i givim wanem gutpela tok long yumi long harim gut tok bilong stretim yumi?
31 Mas larim God i stretim yu: “Bikpela i save stretim ol man em i laikim tumas.” Ol man i bihainim ol tok bilong stretim ol, ol bai kisim biknem na laip. Man i no laik bihainim, em bai sem.—3:11, 12; 10:17; 12:1; 13:18; 15:5, 31-33; 17:10; 19:25; 29:1.
32. Buk i kamapim wanem ol gutpela tok long gutpela pasin maritmeri i mas bihainim?
32 Ol tok long gutpela pasin bilong meri marit: Planti taim Buk Sindaun i tok, meri i no ken tok kros na toktok planti, o mekim pasin nogut na bai man bilong em i sem. Sapos meri i gat gutpela tingting na aninit long God na mekim gutpela pasin, em bai mekim ol gutpela tok tasol; man i maritim kain meri olsem, God bai belgut long em.—12:4; 18:22; 19:13, 14; 21:9, 19; 27:15, 16; 31:10-31.
33. I gat wanem ol gutpela tok bilong helpim yumi long skulim gut ol pikinini?
33 Mekim bikpela long ol pikinini: Lainim ol oltaim long ol lo bilong God bambai ol i no ken “lusim tingting long en.” Taim ol i liklik yet, skulim ol long ol tok bilong Jehova. Sapos i gat as, givim kanda. Sapos yu laikim tumas pikinini, bai yu stretim em na bai em i kisim gutpela tingting. Ol papamama i bihainim pasin Jehova i makim na skulim ol pikinini, bai ol pikinini i gat gutpela tingting na bai papamama i belgut tru na amamas.—4:1-9; 13:24; 17:21; 22:6, 15; 23:13, 14, 22, 24, 25; 29:15, 17.
34. Sapos yumi helpim ol narapela, dispela bai helpim yumi yet olsem wanem?
34 Yumi gat wok long helpim ol man: Planti taim Buk Sindaun i tokaut olsem. Man i gat gutpela tingting em i mas autim long ol narapela bilong helpim ol. Yumi mas helpim gut ol rabisman, na dispela i olsem yumi larim Jehova i dinau long yumi, na Jehova i tok em yet bai bekim dinau.—11:24-26; 15:7; 19:17; 24:11, 12; 28:27.
35. Buk Sindaun i tok wanem bilong makim rot tru bilong stretim ol hevi bilong yumi?
35 Bilip strong long Jehova: Buk Sindaun i tok, yumi mas bilip strong long God, em rot bilong stretim ol hevi bilong yumi. Long olgeta samting yumi mekim, yumi mas tingting strong long God. Yumi inap tingting long ol samting yumi laik mekim, tasol God i mas stiaim wokabaut bilong yumi. Nem bilong Jehova i olsem strongpela haus; ol stretpela man i ken ran i go long en na i stap gut. Bilip olsem Jehova bai i helpim yu, na larim tok bilong em i soim rot long yu.—3:1, 5, 6; 16:1-9; 18:10; 20:22; 28:25, 26; 30:5, 6.
36. Olsem wanem ol tok bilong Buk Sindaun i stret long nau, na em inap helpim yumi, na i gutpela?
36 Ol tok bilong Buk Sindaun i gutpela tru bilong skulim na stretim yumi yet na ol narapela tu! Em i kamapim tok long olgeta pasin bilong sindaun gut wantaim. Olsem wanem? Wanpela i save lusim ol wanlotu na stap wanpis? (18:1) Wanpela i gat namba na em i no harim gut tok pastaim na kisim tingting? (18:17) Wanpela i save mekim trik em inap bagarapim man? (26:18, 19) Wanpela i laikim sampela lain tasol? (28:21) I gat sampela tok bilong helpim olgeta kain man—bisnisman long stua, man bilong wok gaden, man marit, meri marit, pikinini. I gat sampela tok bilong helpim ol papamama long skulim ol yangpela long ol samting inap pundaunim ol. Ol man i gat gutpela tingting ol i ken helpim ol man i no gat gutpela tingting. Maski man i stap we o long wanem taim, ol tok bilong Buk Sindaun inap helpim em. Wanpela tisa bilong Amerika i tok: “Ol tok bilong Buk Sindaun i stret tru long nau, winim ol tok bilong niuspepa bilong moningtaim.”a Ol tok bilong Buk Sindaun i stret long nau, na em inap helpim yumi, na i gutpela bilong skulim yumi, long wanem, spirit bilong God i kamapim.
37. Olsem wanem ol tok bilong Buk Sindaun i stret wantaim ol tok bilong Man em Solomon i piksa bilong em?
37 Ol tok bilong Buk Sindaun, em planti i bilong Solomon, em ol gutpela tok bilong stretim wokabaut bilong yumi. Ol dispela tok i kirapim ol man long tingim God i Gat Olgeta Strong. Jisas tu i mekim olsem, em Man “i winim tru Solomon,” olsem Matyu 12:42 i tok.
38. Olsem wanem Buk Sindaun i helpim yumi long laikim moa yet Kingdom bilong God na ol stretpela lo bilong en?
38 Jisas i gat gutpela tingting moa yet na yumi amamas tru long Jehova i makim em i stap King bilong Kingdom! Dispela “king i mekim gutpela pasin tru” na gutpela taim moa yet bai kamap, winim taim bilong King Solomon. Taim Kingdom i bosim graun, bai “king i mekim gutpela pasin tasol long ol manmeri bilong en, na i marimari long ol na helpim ol,” olsem na “em bai i stap gut na i stap king longpela taim.” Bai rot i op bilong stretpela gavman i ken bosim ol man inap oltaim oltaim. Buk Sindaun i tok, ‘Sapos king i skelim stret kot bilong ol rabisman, orait wok king bilong em bai stap oltaim.’ Yumi ken amamas, long wanem, Buk Sindaun i givim gutpela tingting na save long yumi, na soim rot long yumi bilong kisim laip oltaim, na bikpela samting: Em i litimapim nem bilong Jehova em i As bilong gutpela tingting tru na em i save kamapim long rot bilong Krais Jisas, em Man bilong kisim Kingdom. Ol tok bilong Buk Sindaun i helpim yumi long laikim moa yet Kingdom bilong God na ol stretpela lo bilong en.—Snd 25:5; 16:12; 20:28; 29:14.
[Futnot]
a William Lyon Phelps long buk Treasury of the Christian Faith, 1949, em Stuber na Clark i wokim, pes 48.