-
Bel Hevi Bilong Krai SoriKirap!—2018 | No. 3
-
-
HELPIM BILONG OL MAN I KRAI SORI
Bel Hevi Bilong Krai Sori
“Mi na Sophiaa i marit winim 39 yia na bihain sik i kisim em inap longpela taim na em i dai. Mi kisim planti helpim long ol pren, na mi bisi long mekim ol wok. Tasol long wanpela yia olgeta, mi bel hevi tru. Mi bel hevi na mi hatwok long bosim. Em i dai klostu tripela yia i go pinis, sampela taim mi bel hevi tru, na mi no luksave long dispela.”—Kostas.
Olsem wanem? Wanfamili o pren bilong yu i dai? Sapos olsem, yu pilim wankain bel hevi olsem bilong Kostas. Sampela samting i save kamapim bikpela bel hevi moa winim dai bilong poroman marit, wanblut, na ol pren yu laikim tru. Ol saveman i save skelim bel hevi em krai sori i kamapim i wanbel long dispela tingting. Wanpela atikol long magasin The American Journal of Psychiatry i tok: “Taim wanpela i dai, i klia tru olsem dispela i kamapim bikpela bel hevi we i stap oltaim.” Taim man i bel hevi long wanpela i dai na i hatwok long karim dispela hevi, em inap ting: ‘Dispela bel hevi bai stap inap wanem taim? Bai mi stap amamas gen? Hau bai mi kisim bel isi?’
Dispela nius Kirap! bai bekim ol dispela askim. Neks atikol bai stori long samting yu inap mekim sapos i no longtaim i go pinis yu bin krai sori. Na ol narapela atikol bai stori long sampela rot bilong helpim yu long daunim bel hevi bilong krai sori.
Mipela i bilip olsem ol tok i stap long ol dispela atikol bai helpim na mekim isi bel bilong ol man i karim bel hevi bilong krai sori.
a Mipela i senisim sampela nem long ol dispela atikol.
-
-
Ol Samting Inap KamapKirap!—2018 | No. 3
-
-
HELPIM BILONG OL MAN I KRAI SORI
Ol Samting Inap Kamap
Maski sampela saveman i tok isi isi pasin bilong krai sori i save go bikpela, olgeta man i save krai sori long narapela narapela pasin. Olsem wanem? Dispela i makim olsem sampela i sori liklik tasol long wanpela i dai na ol i daunim wari bilong ol? Nogat. Pasin bilong krai sori inap givim bel isi long man, tasol i no gat wanpela rot stret bilong bihainim. Pasin man i bihainim long krai sori, planti taim em i kamapim kalsa, pasin, na ol samting i painim dispela man, na tu, samting i kamapim dai bilong wanfamili o pren bilong dispela man.
HEVI INAP GO BIKPELA OLSEM WANEM?
Ating ol man i krai sori i no save wanem samting bai kamap bihain long dai bilong wanfamili o pren. Man inap pilim sampela kain bel hevi na em inap bungim ol hevi we i save painim planti man. Skelim ol dispela samting
Bel hevi i daunim tru wanpela. Man i save krai, laik tru long lukim man i dai, na tingting na pasin bilong em i senis. Pastaim, ating man bai i kirap nogut na i no bilip long harim olsem wanfamili o pren bilong em i dai. Tasol bihain em i bel hevi taim em i tingim ol gutpela tok na pasin bilong man i dai pinis na em i driman. Tiina i tingim samting em i mekim taim man bilong em, Timo, i dai. Em i tok: “Mi no gat strong. Mi no inap long krai. Mi bel hevi tru, olsem na sampela taim mi hatwok long pulim win. Mi no inap bilipim samting i kamap.”
Tingting planti, belhat, na sutim tok long yu yet. Ivan i tok: “Bihain long Eric, pikinini man bilong mipela i gat 24 krismas i dai, mi na meri bilong mi i save belhat tru! Mipela i kirap nogut bikos bipo mipela i no tingim mipela yet olsem ol man bilong belhat. Na tu, mipela i sutim tok long mipela yet, mipela i ting mipela inap mekim sampela samting moa bilong helpim pikinini.” Alejandro, em meri bilong em i dai bihain long em i sik inap longpela taim, i sutim tok long em yet na i tok: “Pastaim, mi ting sapos God i larim mi long karim dispela hevi, mi mas wanpela man nogut. Bihain mi bel hevi olsem mi sutim tok long God long samting i kamap.” Na Kostas, em atikol i kamap paslain i stori long em, i tok: “Sampela taim mi belhat olsem Sophia i dai. Na bihain, mi bel hevi long kisim dispela tingting. Em i no asua bilong em.”
I no wokim gut tingting. Sampela taim man i no inap long wokim gut tingting. Olsem, man i bel hevi bai ting em i harim nek, pilim, o lukim man i dai pinis. O man i krai sori bai i hatwok long tingim ol samting. Tiina i tok: “Sampela taim mi toktok wantaim ol narapela, tasol bihain mi luksave olsem tingting i wokabaut! Mi tingim ol samting i kamap taim Timo i dai. Mi no inap wokim gut tingting na mi bel hevi.”
Laik stap wanpis. Man i krai sori bai pilim hatwok long stap wantaim ol narapela. Kostas i tok: “Taim mi stap wantaim ol marit, bel na tingting bilong mi i no stap isi. Na mi pilim wankain tu taim mi stap wantaim ol singel.” Ivan i tok: “I hatwok tru long stap wantaim ol manmeri i komplein long ol liklik hevi we i no bikpela olsem bilong mipela! Na tu, sampela bai stori long mipela long ol gutpela samting ol pikinini bilong ol i mekim. Mi amamas long ol, tasol long wankain taim, mi no laik harim stori bilong ol. Mi na meri bilong mi i kliagut olsem kain samting i save kamap long laip, tasol mipela i no redi long karim dispela hevi.”
Hevi bilong helt. Planti man i luksave long senis i kamap long pasin bilong kaikai, go pat o lusim skin, na i no slip gut. Aaron i stori long samting i kamap wanpela yia bihain long papa bilong em i dai, em i tok: “Mi hatwok long slip. Mi save kirap long wankain taim long olgeta nait na tingting long dai bilong papa bilong mi.”
Alejandro i stori long ol narakain hevi long helt bilong em: “Planti taim mi go lukim dokta na em i tok mi no gat sik. Mi ting mi krai sori na dispela i kamapim hevi long helt bilong mi.” Isi isi ol dispela mak bilong sik i pinis. Maski i olsem, Alejandro i mekim gutpela disisen long i go lukim dokta. Pasin bilong krai sori inap mekim na bodi i nogat strong long sakim sik, mekim sik bilong wanpela i go bikpela, na kamapim nupela sik.
I no inap mekim gut ol wok. Ivan i tok: “Bihain long Eric i dai, mipela i mas toksave long ol wanfamili na ol pren, na tu, long ol narapela, olsem bosman bilong em na papa bilong haus em i rentim. Na tu, i gat planti pepa lo bilong gavman i makim we mipela i mas pulimapim. Bihain mipela i mas sekim ol klos na ol narapela kago bilong Eric. Tingting i mas stap stret bilong mekim olgeta dispela wok, tasol long dispela taim mipela i bel hevi, tingting planti, na pilim taiet.”
Sampela man i bel hevi tru taim ol i mas mekim ol samting em pastaim wanfamili o pren i save mekim. Dispela samting i bin painim Tiina. Em i tok: “Oltaim Timo i save mekim ol wok bilong mipela long benk na ol narapela samting long sait bilong mani. Nau mi yet mas mekim dispela wok, olsem na mi tingting planti moa. Mi inap mekim gut olgeta dispela wok na mi no popaia?”
Olgeta hevi yumi stori—bel hevi, tingting planti, na helt—i helpim yumi long save olsem i hatwok long man i karim hevi bilong krai sori. Em tru olsem man i pilim bikpela bel hevi taim wanfamili o pren i dai, tasol sapos man i save long ol dispela samting paslain long em i krai sori bai em inap long karim hevi. Tingim tu olsem, i no olgeta man i save bungim ol hevi we inap kamap taim wanpela i krai sori. Na tu, ol man i krai sori inap kisim bel isi taim ol i save olsem ol narapela tu i pilim bikpela bel hevi.
MI INAP I STAP AMAMAS GEN?
Samting inap kamap: Bel hevi bilong krai sori i no inap stap oltaim; isi isi em bai pinis. Dispela i no makim olsem man i lusim tingting long wanfamili o pren bilong em. Isi isi bikpela bel hevi bilong em bai pinis. Em inap bel hevi gen taim em i tingim samting ol i save mekim wantaim o long wanpela aniveseri samting. Tasol bihain, planti man i lusim tingting long bel hevi bilong ol na putim tingting i go long ol wok bilong olgeta wan wan de. Man i krai sori inap mekim olsem taim em i kisim helpim long ol wanfamili na ol pren na em yet i mekim sampela samting bilong karim dispela hevi.
Krai sori bai stap inap wanem taim? Sampela man i no krai sori moa bihain long sampela mun. Planti i larim wanpela o tupela yia i lus na nau ol i no bel hevi moa. Na sampela i nidim longpela taim moa bilong mekim olsem.a Alejandro i tok: “Krai sori bilong mi i stap klostu 3-pela yia.”
Yu no ken les kwik. Long olgeta de mekim ol samting long skel, na tingim olsem ol hevi bilong krai sori bai pinis. Olsem wanem? Yu ting i gat sampela samting inap pinisim krai sori bilong yu na yu no bel hevi inap longpela taim?
Bikpela bel hevi bilong krai sori em samting ol narapela tu i pilim
a Ating sampela i bel hevi na krai sori inap longpela taim na dispela i kamapim sik bilong bel hevi. Ol man i gat dispela kain hevi i mas kisim helpim long ol dokta bilong tingting.
-
-
Karim Hevi Bilong Krai Sori—Samting Yu Ken Mekim Long NauKirap!—2018 | No. 3
-
-
HELPIM BILONG OL MAN I KRAI SORI
Karim Hevi Bilong Krai Sori Samting Yu Ken Mekim Long nau
Sapos yu painim tok bilong helpim yu long karim hevi bilong krai sori, ating bai yu painim planti—sampela tok bai helpim yu winim ol narapela. Olsem yumi stori pinis, olgeta i krai sori long narapela narapela pasin. Ating samting i helpim wanpela man bai i no inap helpim narapela.
Maski i olsem, i gat sampela tok we i bin helpim ol man. Planti taim ol saveman bilong helpim ol man i krai sori i kamapim ol stiatok i kam long buk bilong bipo yet i gat savetingting, em Baibel.
1: KISIM HELPIM LONG OL WANFAMILI NA PREN
Sampela saveman i tok em namba 1 rot bilong karim hevi bilong krai sori. Maski i olsem, sampela taim yu laik stap wanpis. Ating yu bel hevi taim ol narapela i laik helpim yu. Em nomol long mekim olsem.
Makim taim bilong i stap wantaim ol narapela. Ating yu inap nidim helpim bilong ol long bihain. Long gutpela pasin toksave long ol samting yu nidim long nau na ol samting yu no nidim.
Makim taim i stret long yu long stap wantaim ol narapela na taim yu laik i stap wanpis.
STIATOK: “Tupela man i . . . gutpela moa. Sapos wanpela i pundaun, orait narapela i ken litimapim em gen.”—Saveman 4:9, 10.
2: Skelim Kaikai, Na makim Taim Long Eksasais
Kisim gutpela kaikai na dispela bai helpim yu long daunim bel hevi bilong krai sori. Kaikai olgeta kain prut, kaikai bilong gaden, na ol mit i no gat gris.
Dring planti wara na ol narapela gutpela dring.
Sapos yu no laik kaikai planti, i gutpela yu kaikai liklik. Na tu, yu inap askim dokta long kisim sampela marasin i gat vaitamin samting bilong helpim bodi.a
Wokabaut na mekim ol narapela eksasais na dispela inap daunim bel hevi. Eksasais inap helpim yu na insait long sampela haptaim yu no tingim bel hevi bilong yu.
STIATOK: “I no gat wanpela man i save heitim bodi bilong em yet, nogat. Em i save givim kaikai long en na tingim olsem samting i dia tumas.”—Efesus 5:29.
3: KISIM PLANTI SLIP
Slip i bikpela samting, moa yet taim man i krai sori, bikos dispela bai mekim na em i pilim taiet tru.
Skelim gut hamas kafin na alkohol yu dring, bikos tupela wantaim i gat marasin we inap mekim sampela samting long slip bilong yu.
STIATOK: “Mobeta yumi gat liklik samting tasol na yumi bel isi. Nogut yumi mekim planti wok oltaim, olsem man i ran i go bilong holimpas win.”—Saveman 4:6.
4: REDI LONG MEKIM SENIS
Tingim olsem olgeta man i gat narapela narapela pasin bilong krai sori. Olsem na yu mas skelim wanem pasin inap helpim yu.
Planti i ting sapos ol i kamapim krai sori bilong ol long ol narapela dispela bai helpim ol long karim hevi, tasol sampela i no laik mekim olsem. Ol saveman i gat kain kain tingting sapos em i bikpela samting long man i kamapim tingting bilong em long ol narapela na bai em inap karim hevi bilong krai sori. Sapos yu pilim olsem yu mas toktok long wanpela, tasol yu no mekim, ating i gutpela long kamapim tingting bilong yu long wanpela gutpela pren.
Sampela i ting pasin bilong krai i helpim ol long karim hevi bilong krai sori, tasol ol narapela i karim dispela hevi na ol i no krai.
STIATOK: “Man i save long bel hevi bilong em yet.”—Sindaun 14:10.
5: ABRUSIM OL PASIN INAP KAMAPIM HEVI
Sampela husat i bel hevi i laik kisim bel isi long rot bilong dring planti na kisim drak. Ol dispela samting ol i mekim bilong abrusim bel hevi inap kamapim hevi. Samting man i mekim i bilong sotpela taim tasol na inap bringim bikpela hevi. Mekim ol samting we inap givim yu bel isi na i no kamapim hevi.
STIATOK: “Yumi mas rausim olgeta pasin doti.”—2 Korin 7:1.
6: MAKIM TAIM BILONG OLGETA SAMTING
Planti i ting i gutpela long makim narapela narapela taim (pilim na mekim ol samting bilong kontrolim bel hevi) bilong krai sori (ol i mekim ol narapela samting na insait long sampela haptaim ol i no bel hevi).
Yu inap lusim tingting long bel hevi inap sotpela haptaim long rot bilong painim ol nupela pren, lainim ol nupela wok, na mekim ol samting bilong kisim amamas.
Bihain long sampela taim, ating bai yu luksave olsem yu no lusim bikpela haptaim long krai sori —olgeta man i save mekim olsem bilong lusim tingting long bel hevi bilong ol.
STIATOK: “Olgeta samting i kamap . . . long taim bilong em yet. Em i makim taim bilong krai na taim bilong lap. Em i makim taim bilong sori na taim bilong singsing.”—Saveman 3:1, 4.
7: MEKIM OL SAMTING YU SAVE MEKIM
Kirap kwik long mekim ol samting yu save mekim olgeta de.
Makim taim bilong slip, wok, na ol narapela samting, ating yu bai mekim gen ol samting yu save mekim long pastaim.
Taim yu bisi long mekim ol samting we inap helpim yu, dispela inap daunim bel hevi bilong yu.
STIATOK: “God i save larim em i amamas oltaim long sindaun bilong en, olsem na dispela man i no gat taim bilong tingting planti long em bai i stap sotpela taim tasol long graun.”—Saveman 5:20.
8: NO KEN HARIAP LONG MEKIM OL BIKPELA DISISEN
Planti i bel hevi olsem ol i mekim ol bikpela disisen bihain long wanfamili o pren i dai.
Sapos inap, larim sampela haptaim i lus na bihain yu inap i go stap long narapela ples, senisim wok mani, o tromoi ol klos na kago bilong wanfamili o pren i dai pinis.
STIATOK: “Ol man bilong wok ol i save tingting gut na mekim wok, olsem na wok bilong ol i kamap gutpela na ol i gat planti samting. Tasol sapos ol man i hariap tumas . . . ol bai i sot long ol samting.”—Sindaun 21:5.
9: TINGIM WANFAMILI O PREN
Sampela man i bel hevi i ting i gutpela long mekim ol samting wanfamili o pren i save mekim paslain long em i dai na bai ol inap tingim em.
Yu inap kisim bel isi taim yu bungim ol piksa, samting ol i laikim, na raitim ol samting yu laik tingim long wanpela nout buk.
Putim gut ol samting we i kamapim ol gutpela memori na lukim taim yu stap bel isi.
STIATOK: “Tingim ol samting i bin kamap bipo bipo tru.”—Lo 32:7.
10: GO LONG NARAPELA PLES
Yu inap tingting long kisim malolo.
Sapos yu no inap long kisim longpela malolo, ating yu ken mekim samting yu amamas long en insait long wanpela o tupela de, olsem raun long ol ples maunten, go long musium, na draiv raun.
Yu ken mekim samting em yu no save mekim long olgeta taim bilong helpim yu long karim hevi bilong krai sori.
STIATOK: “Yupela tasol kam wantaim mi long wanpela hap i no gat man na malolo liklik.” —Mak 6:31.
11: HELPIM OL NARAPELA
Tingim olsem taim yu helpim ol narapela dispela inap helpim yu long daunim bel hevi.
Yu inap helpim ol narapela i krai sori bihain long wanfamili o pren i dai, olsem ol pren o wanblut husat i nidim narapela long krai sori wantaim.
Helpim na mekim isi bel bilong ol narapela na yu inap stap amamas gen na pilim olsem yu inap mekim ol gutpela wok.
STIATOK: “Amamas bilong givim samting i winim amamas bilong kisim samting.”—Aposel 20:35.
12: OL BIKPELA SAMTING LONG YU
Krai sori bai helpim yu long luksave long wanem samting i bikpela samting.
Long taim bilong krai sori, skelim gen ol samting yu mekim long laip.
Sapos yu mas mekim sampela senis, orait senisim ol mak yu laik winim.
STIATOK: “Sapos yumi go long haus we ol man i krai long man i dai pinis, em i gutpela pasin na i winim pasin bilong go long haus we ol i mekim bikpela kaikai. . . . Taim yumi stap long graun, yumi mas tingting gut.”—Saveman 7:2.
Em tru olsem i nogat wanpela samting bai pinisim tru bel hevi bilong yu. Tasol planti em wanfamili o pren bilong ol i dai i kamapim olsem ol gutpela tok, olsem i stap long dispela atikol i helpim ol long kisim bel isi. Dispela atikol i no kamapim olgeta samting man inap mekim bilong daunim krai sori bilong em. Sapos yu mekim sampela bilong ol dispela samting, ating dispela inap helpim yu long kisim bel isi.
a Nius Awake! i no makim stret wanpela marasin o rot bilong bihainim.
-
-
Nambawan Helpim Bilong Ol Man i Krai SoriKirap!—2018 | No. 3
-
-
HELPIM BILONG OL MAN I KRAI SORI
Nambawan Helpim Bilong Ol Man I Krai Sori
BEL HEVI BILONG WANFAMILI O PREN WANPELA I LAIKIM TRU I DAI EM SAMTING OL MAN I MEKIM PLANTI WOK PAINIMAUT LONG NAU. Ol atikol i kamap paslain i soim olsem planti tok bilong nambawan saveman i wanbel wantaim savetingting bilong bipo tru i stap long Baibel. Dispela i kamapim olsem ol stiatok bilong Baibel i helpim ol man long bipo na inap helpim ol man long nau tu. Baibel i kamapim ol tok yu no inap painim long ol narapela hap, em ol tok i givim bel isi long ol man i krai sori.
Tok bilong strongim bel bilong yumi olsem wanfamili o pren i dai pinis i no kisim pen na hevi
Long Saveman 9:4, 5, Baibel i tok: “Ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting.” “Ol i no inap mekim olgeta samting ol i bin tok long mekim.” (Song 146:4) Ol dispela tok i stret, Baibel i tok dai i wankain long man i slip.—Jon 11:11.
Strongpela bilip long God bilong pasin laikim bai givim bel isi
Long Song 34:15 Baibel i tok: “Bikpela i save lukautim ol stretpela manmeri, na em i save harim beten bilong ol.” Taim yumi kamapim tingting bilong yumi long God long beten, dispela i winim bel isi yumi kisim taim yumi toktok wantaim wanpela. Na dispela bai strongim pasin pren bilong yumi wantaim Krieta, em i ken yusim strong bilong em long givim bel isi long yumi.
Tingim ol gutpela samting bai kamap bihain
Tingim, bihain ol man i stap long matmat bai kisim laip gen na stap long graun! Baibel i stori planti long ol samting bai kamap long graun, na i tok God “bai mekim drai aiwara i stap long ai bilong ol, na bai i no gat dai moa, na ol bai i no bel hevi na krai moa, na ol bai i no inap pilim pen gen.”—Revelesen 21:3, 4.
Planti man husat i bilip long Jehova, em God i kamapim ol tok bilong Baibel, i kisim bikpela strong long karim hevi bilong krai sori taim ol i bilip na wet long lukim ol wanfamili na pren i kirap bek. Ann, em man bilong em i dai 65 yia, i tok: “Baibel i helpim mi long save olsem ol wanfamili o pren i dai pinis i no karim pen na hevi, na God bai kirapim bek olgeta man em i tingim. Kwiktaim dispela tingting i kamap long mi taim mi tingim man bilong mi, na gutpela samting i kamap, mi inap long karim bikpela hevi!”
Tinna, em yumi stori long em long ol atikol i kamap paslain, i tok: “Kirap long taim Timo i dai, mi pilim helpim bilong God. Mi pilim tru han bilong Jehova long taim mi bel hevi. Na mi bilip long promis bilong Baibel long kirap bek. Dispela tok i strongim mi long wok yet i go inap long taim mi bai lukim gen Timo.”
Ol dispela tok i wankain long tok planti milion man i kamapim, ol i bilip olsem tok bilong Baibel bai kamap tru. Ating yu pilim olsem ol tok bilong Baibel i olsem driman nating, sapos olsem, orait yu yet i mas mekim wok painimaut long ol gutpela stiatok na tok promis bilong en. Bai yu luksave olsem tok bilong Baibel em nambawan rot long helpim ol man i krai sori.
KISIM SAMPELA SAVE MOA LONG OL GUTPELA SAMTING BAI PAINIM OL MAN I DAI PINIS
Lukim ol vidio i stori long dispela long websait bilong mipela, jw.org/tpi
Baibel i promis olsem wanpela taim bai kamap na bai yumi welkamim ol wanfamili na pren em ol i dai pinis
WAMEM SAMTING BAI PAINIM OL MAN I DAI PINIS?
Wanem samting bai painim yumi taim yumi dai? Gutpela bekim bilong Baibel i strongim na givim bel isi long yumi
Lukim het tok LAIBRERI > VIDEOS (long hap Video Category: BAIBEL > BIBLE TEACHINGS)
YU LAIKIM GUTPELA NIUS?
I gat planti nius nogut, tasol yu inap painim ol gutpela nius long wanem hap?
Lukim het tok BIBLE TEACHINGS > PEACE & HAPPINESS
-