Bung na Amamas Wantaim—Kisim Amamas Long En, Tasol Was Gut

“Yumi save kaikai na dring, na amamas long wok bilong yumi.”​—⁠SAVEMAN 2:⁠24.

1. God i soim rot long lain bilong em na dispela i helpim ol olsem wanem long ol samting bilong painim amamas?

JEHOVA i save soim rot long ol wokman bilong em na dispela i helpim ol long planti samting. Em i helpim ol Kristen na bai ol i ken skelim gut pasin bilong kisim amamas, olsem ol i no ken tambu long en o ol i no ken givim bel tumas long en. Sampela misin i tambuim sampela kain klos na pasin, na ol i tambuim planti kain samting bilong kisim amamas. Tasol planti man i mekim ol samting bilong kisim amamas, maski ol i kalapim lo bilong Jehova.​—⁠Rom 1:​24-27; 13:​13, 14; Efesus 4:​17-19.

2. Olsem wanem yumi ken save God i wokim yumi na bai yumi ken amamas?

² Tasol olsem wanem long lain bilong God? Planti nupela man, taim ol i stadi long Baibel ol i kirap nogut taim ol i kisim save olsem God i wokim man na bai man i ken amamas. God i bin givim wok long Adam tupela Iv, tasol dispela wok i no mekim ol i bel hevi olsem wok ol man i mas mekim long nau. (Stat 1:​28-30) Tingim ol gutpela samting bihain bai ol man inap mekim bilong kisim amamas long paradais hia long graun. Ol bai lukim ol animal bilong bus i no ken bagarapim ol, na ol animal bilong ples i ken i stap wantaim ol! Na ol i ken kisim kaikai long “ol kain kain diwai, pikinini bilong ol i gutpela long kaikai. Olgeta dispela diwai i naispela tru”!​—⁠Stat 2:9; Saveman 2:⁠24.

3-5. (a) Amamas i bilong mekim wanem? (b) Olsem wanem yumi ken save God i no bin tambuim ol Israel long painim sampela amamas?

³ Ol dispela samting i bilong givim amamas long man, na dispela amamas i bilong mekim wankain wok long Paradais na long nau tu, olsem: Em i bilong strongim tingting na bel na skin bilong man na bai em i ken mekim sampela wok moa. Sapos amamas i mekim olsem long man, dispela kain amamas i helpim man. Olsem wanem? Lain bilong God i ken tingting long kisim sampela amamas long nau, maski Paradais i no yet? Ol i ken mekim. Wanpela buk (Insight on the Scriptures) i stori long kain amamas bilong lain bilong Jehova long bipo na i tok:

⁴ “Baibel i no stori tumas long ol amamas bilong lain Israel, tasol Baibel i tok, i no gat rong long amamas sapos em i stret wantaim lotu bilong ol. Ol i save pilaim musik, na ol i singsing, na danis, na stori wantaim, na mekim sampela pilai, na givim askim long narapela bilong trikim em na i hatwok long bekim.​—⁠Het 14:12.”​—⁠Volyum 1, pes 102.

⁵ Taim Devit i bin winim pait na em i kam bek long ples, ol meri Israel i mekim bikpela amamas na ol i pilaim ol musik. (1 Samuel 18:​6, 7) Dispela tok, “amamas” (tok Hibru em sa·chaqʹ), insait bilong en em “lap.” Taim ol i bringim Bokis Kontrak i go long narapela hap, “Devit wantaim olgeta Israel i wokabaut wantaim karis na ol i mekim save singsing na mekim musik, bilong litimapim nem bilong [Jehova]. Ol i wok long paitim ol kundu na gita.” Meri bilong Devit, em Mikal, em i gat tingting kranki long ol samting bilong amamas, na em i kros long Devit i insait long amamas bilong ol. (2 Samuel 6:​5, 14-20) God i tok, taim ol man i lusim Babilon na i go bek long ples, ol tu bai mekim wankain pasin amamas olsem.​—⁠Jeremaia 30:​18, 19; 31:4; skelim wantaim Buk Song 126:⁠2.

6. Olsem wanem tok bilong Baibel i stretim tingting bilong yumi long ol samting bilong amamas?

⁶ Yumi tu i mas tingting stret long ol samting bilong amamas. Jisas i no tambuim pasin bilong amamas. Em i save bung wantaim ol long kaikai na amamas, olsem taim “Livai i mekim wanpela bikpela kaikai bilong Jisas long haus bilong em.” Sampela man i gat tok long ol i bung na kaikai na dring olsem, tasol Jisas i sakim tok bilong ol, long wanem, ol i giaman na mekim olsem ol i gutpela man. (Luk 5:​29-31; 7:​33-36) Na wanpela taim Jisas i go long bung bilong marit na em i helpim amamas bilong ol. (Jon 2:​1-18) Na Jut i stori long ol Kristen “i bung na mekim . . . kaikai bilong soim olsem yupela i stap wanbel na i laikim tru ol arapela manmeri bilong God.” Ating Jut i toktok long taim ol brata i wokim kaikai na singautim ol brata sista i sot long ol samting na bai ol i ken bung wantaim na kaikai na amamas.​—⁠Jut 12.

I Gat Taim Bilong Mekim Amamas

7. Baibel i tok wanem long amamas na bai yumi ken kisim stretpela tingting long dispela samting?

⁷ Saveman 10:19 i tok: “Kaikai i samting bilong mekim man i amamas, na wain i samting bilong mekim man i belgut.” Olsem na yumi save, pasin bilong bung na mekim amamas i no gat rong long en, a? Tasol Baibel i tok: “Olgeta samting . . . i save kamap long taim bilong em yet. [God] i makim taim bilong krai na taim bilong lap. Em i makim taim bilong sori na taim bilong singsing.” (Saveman 3:​1, 4) Baibel i no tambuim ol amamas i stret long mekim, tasol em i toksave long yumi long sampela samting yumi mas lukaut long en, olsem: Sampela taim em taim bilong amamas, na sampela taim nogat; na yumi mas mekim gutpela amamas tasol; na sapos planti man i bung, mas lukaut na bai rong i no ken kamap.​—⁠2 Timoti 3:⁠4.

8, 9. Sapos yumi laik mekim sampela amamas, bilong wanem yumi mas tingim dispela taim nau yumi stap long en na wok God i givim long yumi?

⁸ Taim ol Juda i lusim Babilon na i go bek long ples, i gat bikpela wok bilong ol i stap, tasol ol i malolo na mekim amamas. Bipo Jeremaia i bin tok: “Mi no bin i stap wantaim ol man i save belgut na lap. Na mi no bin amamas wantaim ol. Nogat.” (Jeremaia 15:17) God i bin givim wok long em long tokim ol man long strafe bai painim ol, olsem na i no taim bilong em i tingting long sampela samting bilong amamas.

⁹ Long nau God i givim wok long ol Kristen long autim gutpela tok na long tokaut olsem God bai pinisim pasin nogut Satan i bin kamapim. (Aisaia 61:​1-3; Aposel 17:​30, 31) Olsem na yumi no ken larim ol samting bilong amamas i pulim yumi tumas. Yumi ken tok piksa long sol: Sol i bilong mekim kaikai i swit, tasol sapos yumi kapsaitim bikpela sol tumas i go long kaikai, yumi no inap kaikai gut; sol i bilong bilasim tasol kaikai. Orait, yumi tingim tok bilong Jisas long Jon 4:34 na Matyu 6:33 na yumi save, namba wan wok bilong yumi i bilong mekim laik bilong God, tasol sapos yumi mekim planti tumas amamas, dispela bai mekim nogut dispela wok bilong yumi. Long mekim amamas, dispela i mas i stap olsem liklik nambatu samting bilong strongim bek yumi, olsem sol i mas liklik tasol bilong bilasim kaikai.

10. Bilong wanem yumi mas skelim ol amamas bilong yumi, nogut yumi lusim bikpela hap taim long en?

¹⁰ Ating planti man i ting ol amamas ol i mekim i stret na em i skel bilong ol na i no planti tumas. Sapos ol i ting em i planti tumas, ating ol bai lusim sampela, a? Na olsem wanem long yumi? Pasin bilong painim ol amamas em i kamap olsem bikpela samting tru long yumi? Hamas aua yumi lusim long ol samting bilong amamas? Yumi save lukim televisen planti taim? Yumi save makim bikpela hap taim long olgeta wik long samting bilong amamas, ating long Fraide o Sarere long nait samting? Sapos long dispela taim yumi stap tasol long haus na yumi no inap kisim sampela amamas, yumi save bel hevi? Sapos yumi bin go long wanpela bung bilong amamas na yumi kam bek long haus long biknait, na long de bihain skin bilong yumi i les na yumi no inap i go autim tok o mekim gutpela wok long ples wok, yu ting dispela i gutpela samting? Sapos sampela taim o planti taim yumi save mekim olsem, yu ting dispela amamas bilong yumi i stret?​—⁠Lukim Sindaun 26:​17-19.

11. Bilong wanem i stret sapos yumi skelim wanem kain amamas yumi save mekim?

¹¹ I gutpela tu sapos yumi skelim wanem kain amamas yumi save laikim, nogut yumi ol wokman bilong God i mekim sampela amamas i no stret. Pita i tokim ol Kristen: “Yupela i wokabaut inap pinis long pasin bilong olpela bel, na mekim olkain pasin ol haiden i save laikim tumas long mekim, em ol pasin pamuk, na pasin bilong bel i kirap long ol samting nogut, na pasin bilong spak nabaut, na pasin bilong mekim ol bikpela pati na kaikai planti tumas na dringim planti strongpela dring na mekim pasin nogut, na pasin bilong sakim lo bilong God na mekim lotu long ol giaman god.” (1 Pita 4:⁠3) I no olsem Pita i sutim tok long ol brata olsem ol i bihainim pasin bilong graun, nogat. Tasol ol dispela Kristen, na ol Kristen bilong nau tu, i mas was gut, nogut sampela amamas i pundaunim ol.​—⁠1 Pita 1:2; 2:1; 4:7; 2 Pita 2:⁠13.

Was Gut Long Ol Samting Inap Pulim Yu

12. Namba Wan Pita 4:3 i kolim wanem kain samting inap pundaunim man?

¹² Pita i kolim ol samting inap pundaunim yumi, olsem “pasin bilong spak nabaut, na pasin bilong mekim ol bikpela pati na kaikai planti tumas na dringim planti strongpela dring na mekim pasin nogut.” Wanpela man Jemani i tok, ol dispela samting i save kamap long taim ol man i bung bilong kaikai na dring. Na wanpela profesa i tok, ol dispela pasin nogut i bin kamap taim ol man i bung o long ol klap.

13. Olsem wanem dring i bin mekim wok nogut long taim ol man i bin bung? (Aisaia 5:​11, 12)

¹³ Taim ol man i bin bung, dring i bin pundaunim planti. Tasol i no olsem Baibel i tambuim dring, nogat. I no gat rong sapos man i dring liklik. Jisas i bin wokim wain long wanpela kaikai bilong marit long ples Kana, tasol ol i no dring tumas, long wanem, Jisas i bihainim lo bilong God i tok, no ken bung wantaim ol man i dring tumas. (Sindaun 23:​20, 21) Na man i bosim bung em i tok, taim ol narapela man i bung olsem, ol i save dringim ol gutpela wain pastaim, na taim ol i kamap longlong ol i dring wain i nogut liklik. (Jon 2:10) Olsem na yumi save, taim ol Juda i mekim bung bilong marit, sampela ol i save dring longlong.

14. Sampela Kristen i bin putim bung, na ol i mekim wanem na bai dring i no ken kamapim rong?

¹⁴ Olsem na taim sampela Kristen i putim bung, ol i laik bosim gut sapos i gat wain o bia samting. Sapos bung i bikpela tumas olsem bilong ol Juda em yumi stori pinis long en, na brata i no inap bosim gut, na ol i gat dring, pasin nogut inap kamap. Sapos wanpela man i stap, na bipo em i man bilong dring tumas, tasol em i bin lusim dispela pasin na em i stap tambu long dring, na nau em i lukim planti dring i stap, nogut em i pundaun na brukim tambu bilong em. Wanpela elda bilong Jemani i gat ol pikinini na em i tok, taim famili bilong em i bung wantaim ol brata long pati, dispela i strongim famili, tasol sapos dring i stap, rong inap kamap.

15. Ol i ken mekim wanem bilong bosim gut bung?

¹⁵ Long dispela bung long Kana wanpela “man i bosim kaikai,” olsem bosim bung. (Jon 2:⁠8) Tru, sapos famili tasol i bung bilong kaikai o amamas samting, i no olsem i mas i gat bos bilong dispela bung​—⁠papa yet bai bosim. Tasol sapos tupela famili o planti man i bung bilong mekim amamas samting, i mas i gat wanpela i bosim ol. Sapos pikinini i go long wanpela bung, papamama i laik save, ol i mekim wanem long dispela bung, olsem na ol i askim papa bilong bung, husat bai bosim ol samting i go inap long bung i pinis. Sampela papamama i save go wantaim pikinini na bai ol bikpela manmeri wantaim ol yangpela i ken amamas wantaim.

16. Taim yumi ol brata i laik mekim bung bilong amamas, yumi ken tingim wanem ol samting?

¹⁶ Brens bilong Sosaiti Was Taua long Kanada i tok: ‘Sampela elda i tingim tok Sosaiti i bin mekim long ol bung bilong amamas na ol i ting, sapos ol brata i mekim bung olsem kaikai bilong marit na bung i bikpela tumas, ol i brukim lo; na ol i tok, Sosaiti i bin tok, ol bung bilong amamas i no ken bikpela tumas, olsem na sapos 200 man o 300 man i bung long kaikai bilong marit, dispela i no stret.a Tasol yumi no ken putim lo long hamas man i ken i kam long bung​—⁠dispela i no bikpela samting; bikpela samting, em bung i mas i gat wanpela man i bosim gut na bai rong i no ken kamap, maski planti man i stap o i no planti. Jisas i bin kamapim planti wain long dispela bung long Kana, olsem na yumi save planti man i stap, tasol rong i no kamap, long wanem, ol i bosim gut ol samting. Tasol sampela bung bilong bipo em rong i bin kamap, long wanem, ating planti tumas man i bung na i no gat man i bosim gut ol samting. Long bikpela bung, sapos man i no strong long ol samting bilong spirit em bai hambak na mekim nabaut, na sapos i no gat gutpela bos bilong bung, rong inap kamap.​—⁠1 Korin 10:​6-8.

17. Sapos yumi ol Kristen i laik wokim pati o bung samting, yumi mas tingim wanem ol samting?

¹⁷ Sapos ol i laik bosim gut bung, ol i mas tingim gut ol samting pastaim. Maski mekim ol samting i narapela kain, o bihainim pasin bilong pati bilong ol man bilong graun, o pasim klos olsem ol i save mekim, o bilas na mekim sampela kain pilai samting. Taim gutpela lain Israel i stap long Graun Bilong Promis, ol i no save pati na makim pasin bilong ol haiden bilong Isip o bilong narapela hap, na ol i no save danis long pasin sem na pilaim musik kain olsem ol haiden i save laikim. Tru long Maunten Sainai ol i bin wokim musik na danis ating i olsem bilong ol Isip. Tasol yumi save pinis long tingting bilong God na bilong wokman bilong em Moses long dispela samting ol i bin mekim. (Kisim Bek 32:​5, 6, 17-19) Olsem na papa o wasman bilong bung i mas tingting, bai i gat singsing o danis, o nogat; na sapos i gat, em i mas bosim gut na bai ol samting ol i mekim i stret long lo bilong ol Kristen.​—⁠2 Korin 6:⁠3.

18, 19. Ol i bin singautim Jisas i go long bung bilong marit​—⁠em i no go nating​—⁠na dispela i givim wanem tingting long yumi? Olsem na yumi ken mekim wanem sapos yumi laik wokim pati samting?

¹⁸ Yumi ken tingim dispela bung i bin kamap long Kana, em Baibel i tok: “Ol i bin singautim tu Jisas wantaim ol disaipel bilong em.” (Jon 2:⁠2) Tru, ating i orait sapos wanpela Kristen o wanpela famili i go nating long lukim sampela pren samting, tasol i gutpela yumi skelim husat ol man yumi singautim bilong i kam long haus bilong yumi, na bai i no gat hevi i kamap. Wanpela elda long Tenesi long Amerika i gat ol pikinini man na pikinini meri bilong em, na nau ol i mekim wok painia. Taim sampela man i bin singautim em o meri bilong em o ol pikinini bilong em i go long wanpela pati samting, em i no ken orait nating long i go. Em i mas askim papa bilong dispela bung, husat ol narapela bai go. Em i mas save ol i wanem kain man o meri. Olsem na rong i no painim famili bilong em olsem i save painim sampela man o meri i go long pati em olgeta kain manmeri i go long en, olsem wanpela kaikai, o piknik, o pilai samting.

¹⁹ Sapos yumi wokim kaikai o pati samting, Jisas i no laik bai yumi singautim ol wanblut o pren tasol bilong yumi i kam. (Luk 14:​12-14; lukim Jop 31:​16-19; Aposel 20:​7-9.) Sapos yumi tingim gut husat ol Kristen yumi laik bai ol i kam, yumi ken singautim sampela yangpela, na sampela lapun, na sampela i rabis, na sampela ol narapela kain. (Rom 12:13; Hibru 13:⁠2) Ating sampela i no strong long ol samting bilong spirit, na sampela i nupela, na taim ol i bung wantaim ol strongpela Kristen, dispela bai helpim ol.​—⁠Sindaun 27:⁠7.

Sampela Taim Amamas i Orait

20, 21. Olsem wanem i stret yumi ken mekim sampela amamas?

²⁰ I stret sapos yumi ol lain bilong God i tingim gut ol amamas yumi ken mekim, na olsem wanem ol dispela i ken stret long yumi ol Kristen, na yumi no ken wokim planti taim tumas. (Efesus 2:​1-4; 5:​15-20) Man bilong raitim buk Saveman long Baibel em i tok: “Mi ting i gutpela sapos yumi bihainim pasin bilong amamas. I no gat arapela gutpela rot bilong yumi bihainim. Olsem na yumi mas kaikai na dring na amamas long ol samting. Tru, wok bilong yumi i [hatwok] tumas, tasol yumi ken bihainim pasin bilong amamas long olgeta de God i larim yumi stap long graun.” (Saveman 8:15) Sapos skel bilong amamas yumi mekim i stret wantaim ol wok yumi mas mekim, em bai strongim yumi na bai ol hevi bilong nau i no inap daunim yumi.

²¹ Wanpela painia long Ostria i raitim pas long pren bilong em na i tok: “Mipela 50-pela manmeri i go long wanpela raunwara klostu long liklik taun Felak, na mipela kisim bikpela amamas. Brata i gat bas em i go pas na i karim ol stov na sia na tebol, na ol samting bilong pilai tenis. Mipela kisim bikpela amamas. Wanpela sista i pilaim musik na mipela i singsing long ol singsing bilong Kingdom. Ol yangpela wantaim ol lapun ol i amamas wantaim.” Painia hia i tingim yet ol gutpela amamas ol i bin mekim, na i no gat rong i bin kamap o dring spak o pasin nogut samting.​—⁠Jems 3:​17, 18.

22. Yumi ken mekim sampela amamas, tasol yumi mas tingim wanem samting?

²² Pol i tok yumi mas lukaut, nogut ol samting bilong skin i pulim yumi, na yumi no ken tingting long mekim sampela samting na bai rot i op long yumi mekim pasin nogut. (Rom 13:​11-14) Yumi mas tingim dispela samting taim yumi laik wokim wanpela bung bilong mekim sampela amamas. Sapos yumi bihainim tok bilong Pol, rong i no inap kamap na bai sampela i pundaun. (Luk 21:​34-36; 1 Timoti 1:19) Yumi mas tingim ol gutpela kain amamas i ken helpim yumi long i stap gut long God. Olsem na yumi ken tingim gutpela bung bilong mekim amamas i olsem wanpela gutpela presen God i givim long yumi.​—⁠Saveman 5:⁠18.

[Ol Futnot]

Yu Bin Lainim Wanem Samting?

◻ Baibel i tok wanem long pasin bilong bung na mekim amamas?

◻ Bilong wanem yumi mas skelim taim yumi save lusim long kisim amamas, na skelim kain amamas yumi laik mekim?

◻ Papa o bos bilong bung em i ken mekim wanem na bai ol rong i no ken kamap?

◻ Sapos yumi mekim kain amamas i stret long Kristen na mekim long skel tasol, dispela i helpim yumi olsem wanem?

[Piksa long pes 18]

Papa o bos bilong bung em i mas was gut na bai rong i no ken kamap