SAPTA 6
Helpim Pikinini Bilong Yu Long Kamap Strong
1, 2. Wanem ol hatwok na amamas inap kamap taim ol pikinini i gat olsem 13 i go inap 19 krismas?
SAPOS wanpela pikinini bilong yu i gat 15 krismas samting, em bai i narapela kain tru long pikinini i gat 5-pela krismas o 10-pela krismas. Taim pikinini i gat olsem 13 i go inap 19 krismas, long ol dispela yia ating bai i gat hatwok, na sampela hevi tu bai kamap. Tasol i gat amamas na sampela gutpela samting tu inap kamap long dispela taim. Ol yangpela olsem Josep, Devit, Josaia, na Timoti ol i stap olsem gutpela piksa, na dispela i soim yumi olsem ol yangpela ol inap mekim ol samting i stret na pas gut wantaim Jehova. (Stat 37:2-11; 1 Samuel 16:11-13; 2 King 22:3-7; Aposel 16:1, 2) Planti yangpela long nau ol i kamapim klia dispela samting. Ating yu save long sampela yangpela olsem.
2 Tasol long sampela yangpela i gat olsem 13 i go inap 19 krismas, em i taim bilong planti hevi. Sampela taim ol i stap amamas na sampela taim ol i stap bel hevi. Ol yangpela i gat kain krismas olsem, ating ol i laik bosim wokabaut bilong ol yet, na ol i bel nogut taim papamama i tambuim ol long mekim sampela samting. Tasol ol i no gat save long planti samting na ol i mas i gat papamama bilong helpim ol long pasin sori na pasin isi. Tru, long papamama na ol yangpela tu, i gat sampela amamas inap kamap insait long ol dispela yia, tasol ol inap kisim sampela hevi tu na ol i no klia long ol samting ol i mas mekim. Orait olsem wanem ol papamama inap helpim ol yangpela insait long ol dispela yia?
3. Olsem wanem ol papamama inap helpim gut ol pikinini em ol i bikpela manki pinis?
3 Ol papamama i bihainim tok bilong Baibel ol i save helpim gut ol pikinini i kamap bikpela manki pinis na bai ol i ken winim ol dispela hevi i save painim ol insait long ol dispela yia, na taim ol i kamap bikpela pinis bai ol i gat gutpela tingting na save. Long olgeta kantri na long bipo yet na i kam inap nau, ol papamama na ol pikinini i bin wok gut wantaim long bihainim ol lo bilong Baibel, ol i kisim gutpela samting long en.—Song 119:1.
AUTIM TINGTING NA TOKTOK GUT WANTAIM
Givim hap taim long pikinini taim em i laik toktok wantaim yu
4. Bilong wanem i bikpela samting long papamama i mas toktok gut wantaim ol pikinini bilong ol i gat olsem 15 krismas samting?
4 Baibel i tok: “Sapos yu laik mekim sampela wok, orait pastaim yu mas kisim tingting long planti arapela man [olsem toktok gut wantaim], na bai wok bilong yu i ken kamap gutpela.” (Sindaun 15:22) Taim ol pikinini i liklik yet, yu bin ting em i bikpela samting long toktok gut wantaim ol, tasol em i bikpela samting moa yet taim ol i gat 15 krismas samting. Long dispela taim ol yangpela i no save stap tumas long haus—ol i save raun wantaim ol wanskul o ol narapela poroman. Sapos papamama na ol pikinini i no toktok gut wantaim na kamapim tingting bilong ol, ol dispela yangpela bai kamap olsem wanpela lain i stap long haus tasol ol i no bilong dispela famili. Olsem na papamama inap mekim wanem bambai ol i ken wok yet long toktok gut wantaim ol?
5. Ol yangpela i mas kisim wanem kain tingting long pasin bilong toktok gut wantaim papamama?
5 Ol yangpela na ol papamama wantaim ol i mas wok strong long mekim olsem. Tru, ating ol yangpela i pilim olsem i hatwok long toktok wantaim papamama, winim taim ol i stap pikinini yet. Tasol tingim dispela samting: “Sapos ol lida . . . i no inap stiaim ol manmeri long gutpela rot, orait kantri bai i bagarap. Tasol sapos i gat planti man bilong givim gutpela tingting long ol . . . , kantri bai i stap gut.” (Sindaun 11:14) Dispela tok em i bilong ol yangpela na ol lapun tu i mas bihainim. Ol yangpela i pilim gut dispela samting ol bai save, papamama i gat wok yet long stiaim gut ol, long wanem, i gat planti hevi na hatwok moa bai painim ol, winim bilong taim ol i liklik yet. Ol i mas save, ol papamama Kristen ol inap tru long givim tok long ol bilong helpim ol, long wanem, planti samting i bin painim papamama na dispela i bin givim save long ol, na inap planti yia ol i bin mekim ol samting i kamapim klia olsem ol i tingim gut ol pikinini bilong ol. Olsem na ol yangpela i gat gutpela tingting ol i no ken givim baksait long papamama bilong ol.
6. Ol papamama i gat gutpela tingting na pasin sori, ol bai ting olsem wanem long pasin bilong toktok gut wantaim ol dispela pikinini bilong ol?
6 Bilong kamapim tingting na toktok gut wantaim, papa o mama i mas redi long givim hap taim long pikinini taim pikinini i laik toktok wantaim em. Sapos yu wanpela papa o mama, yu mas mekim ol samting bambai pikinini i ken save, yu gat taim bilong toktok wantaim em na yu amamas long mekim. Tru, ating i hatwok long mekim. Baibel i tok, i gat “taim bilong pasim maus na taim bilong toktok.” (Saveman 3:7) Taim pikinini i pilim olsem em i “taim bilong toktok,” ating nau em i taim bilong yu long pasim maus. Tru, ating yu bin makim dispela hap taim bilong stadi o malolo, o mekim sampela wok long haus. Tasol sapos pikinini i laik toktok wantaim yu, orait yu mas wok strong long senisim taim bilong mekim ol dispela samting na bai yu ken putim yau long ol tok bilong em. Sapos yu no mekim olsem, bihain bai em i no ken traim moa long toktok wantaim yu. Tingim pasin Jisas i bin mekim. Wanpela taim em i makim hap taim bilong kisim malolo. Tasol bikpela lain manmeri ol i kam bung long em bilong harim tok bilong em, olsem na em i senisim taim bilong malolo na em i kirap skulim ol. (Mak 6:30-34) Ol yangpela i save papamama i gat planti wok ol i mas mekim, tasol papamama i mas kamapim klia long ol olsem ol i redi long putim yau long tok bilong ol taim ol i laik toktok wantaim papamama. Olsem na yupela papamama i mas redi long mekim olsem, na pilim tingting bilong ol.
7. Ol papamama i mas abrusim wanem kain pasin?
7 Traim tingim bek taim yu bin i stap yangpela na ol hevi samting i bin painim yu, na tu, yu no ken lusim pasin bilong lap! Ol papamama i mas amamas long i stap wantaim ol pikinini bilong ol. Taim papamama i gat hap taim bilong malolo, ol i save mekim wanem long dispela taim? Sapos long olgeta taim ol i laik mekim ol samting em famili i no insait long en, ol yangpela bai lukim dispela pasin bilong papamama. Sapos ol yangpela i kisim tingting olsem ol poroman bilong ol long skul i save tingim gut ol, winim papamama, em nau, sampela hevi bai kamap.
TOKTOK WANTAIM LONG WANEM SAMTING?
8. Olsem wanem papamama i ken skulim ol pikinini long laikim tru stretpela pasin, na pasin bilong wok strong, na wokabaut stret?
8 Sapos papamama i no bin skulim pikinini long laikim stretpela pasin na pasin bilong wok strong, orait ol i mas mekim olsem taim pikinini i bikpela. (1 Tesalonaika 4:11; 2 Tesalonaika 3:10) Papamama i mas save gut olsem ol pikinini bilong ol i bilip tru olsem em i bikpela samting long ol i mas bihainim stretpela na klinpela pasin long olgeta taim. (Sindaun 20:11) Wanpela rot bilong givim dispela save long ol pikinini, em papamama yet i mas i stap olsem gutpela piksa. Ol man marit i no bilip, ol inap tanim bel taim ol i ‘lukim gutpela pasin bilong meri bilong ol.’ Na olsem tasol ol yangpela inap lain long bihainim ol stretpela lo taim ol i lukim gutpela pasin bilong papamama. (1 Pita 3:1) Tasol gutpela pasin tasol i no inap, long wanem, taim ol yangpela i no stap long haus ol i save lukim planti pasin nogut na harim olkain tok gris bilong pulim ol. Olsem na ol papamama i mas save ol dispela yangpela i gat wanem tingting long ol samting ol i save lukim na harim, na bilong kisim dispela save, papamama i mas toktok gut wantaim ol.—Sindaun 20:5.
9, 10. Bilong wanem papamama i mas skulim ol pikinini bilong ol long ol samting bilong maritpasin? Ol inap mekim olsem wanem?
9 Papamama i mas tingting moa yet long toktok wantaim ol yangpela long ol samting bilong maritpasin. Yupela papamama, yupela i save sem long toktok wantaim ol pikinini bilong yupela long ol samting bilong maritpasin? Maski yu sem, yu mas wok strong long toktok wantaim ol long dispela samting, long wanem, sapos yupela i no mekim, orait ol yangpela bai kisim save long en long rot bilong ol narapela man. Sapos yu no lainim ol, ating ol man bai givim ol kain tok long ol i paulim tru tingting bilong ol long dispela samting. Long Baibel, Jehova i no save surik long toktok long ol samting bilong maritpasin, na ol papamama tu i no ken surik long mekim.—Sindaun 4:1-4; 5:1-21.
10 Gutpela tru, Baibel i gat ol tok bilong stiaim gut papamama taim ol i skulim ol pikinini long ol samting bilong maritpasin, na Sosaiti Wastaua i bin kamapim planti tok olsem bilong helpim yumi, na dispela i soim yumi olsem ol dispela tok bilong Baibel i bilong stiaim ol manmeri bilong nau tu. Yu inap mekim wok long ol dispela tok bilong helpim yu, a? Olsem: Yu ken sindaun wantaim pikinini man o pikinini meri na skelim ol sapta we i stret long dispela samting long buk Questions Young People Ask—Answers That Work, Volumes 1 na 2. Bai yu amamas long gutpela samting i kamap taim yu mekim olsem.
11. Wanem wanpela gutpela rot tru bilong papamama long skulim ol pikinini long pasin bilong mekim wok bilong Jehova?
11 Wanem nambawan bikpela samting ol papamama i mas toktok wantaim ol pikinini long en? Aposel Pol i toktok long dispela samting taim em i tok: “Yupela i mas . . . stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.” (Efesus 6:4) Ol pikinini i mas lain na kisim save long Jehova. Bikpela samting tru, em ol i mas lain long laikim em tru, na ol i mas i gat laik long mekim wok bilong em. Long dispela samting tu, pasin bilong papamama bai skulim ol pikinini. Sapos ol pikinini i lukim olsem papamama i laikim tru Jehova ‘long bel na long tingting bilong ol,’ na dispela i kirapim papamama long bihainim gutpela pasin long i stap bilong ol, ating ol pikinini tu bai mekim olsem. (Matyu 22:37) Na i wankain tu sapos ol pikinini i lukim olsem papamama i gat stretpela tingting long ol samting bilong skin, na ol i putim Kingdom bilong God i go pas long ol narapela samting, dispela bai helpim ol pikinini long kisim wankain tingting.—Saveman 7:12; Matyu 6:31-33.
Mekim Baibel-stadi bilong famili long olgeta wik
12, 13. Papa bilong famili i mas tingim gut wanem ol samting na bai famili-stadi i ken wok gut?
12 Baibel-stadi bilong famili em i bikpela samting tru bilong helpim ol yangpela long tingim ol samting bilong spirit i nambawan samting. (Song 119:33, 34; Sindaun 4:20-23) Em i bikpela samting long papamama i mas mekim dispela stadi long olgeta wik. (Song 1:1-3) Papamama na ol pikinini ol i mas putim famili-stadi i go pas long ol narapela wok—ol i no ken putim ol narapela wok i go pas long famili-stadi. Na tu, famili i mas i gat stretpela tingting long stadi na bai em inap helpim gut ol. Wanpela papa i tok: “Bilong stadi i ken helpim gut famili, man bilong lukautim stadi i mas helpim ol long i stap bel isi long taim bilong stadi, tasol ol i mas mekim pasin olsem ol i tingim gut stadi. Tru, famili tasol i bung, tasol ol i no ken mekim olsem stadi i samting nating na ol i tok pilai samting. Sampela taim i hatwok long kirapim famili long kisim stretpela tingting long stadi, na ating planti taim papa i mas stretim tingting bilong ol. Sapos sampela taim stadi i no wok gut, yu no ken les; tingim narapela stadi bai yupela i mekim bihain—ating em bai wok gut.” Dispela papa i tok, taim em i mekim beten bilong kirapim stadi, em i askim Jehova long helpim olgeta wan wan insait long stadi long kisim stretpela tingting long en.—Song 119:66.
13 Em wok bilong papamama Kristen long mekim famili-stadi. Tru, sampela papamama i no gat save tumas long mekim wok tisa, na ating ol i hatwok long mekim famili-stadi long pasin i save kirapim tingting bilong ol yangpela. Tasol sapos yu laikim tumas ol pikinini bilong yu na yu laik “mekim gutpela pasin long ol,” bai yu gat laik long helpim ol long kamap strong long ol samting bilong spirit, na bai yu mekim long pasin daun na long stretpela pasin. (1 Jon 3:18) Ating wan wan taim bai ol i toktok planti, tasol bai ol i pilim olsem yu gat bikpela laik long helpim ol.
14. Olsem wanem papamama i ken bihainim tok bilong Lo 11:18, 19 taim ol i toktok wantaim ol yangpela long ol samting bilong spirit?
14 I gat ol narapela taim tu bilong toktok wantaim famili long ol bikpela samting bilong spirit—i no long taim bilong famili-stadi tasol. Yu tingim yet tok Jehova i bin givim long ol papamama? Em i tok: “Yupela i mas putim ol dispela tok bilong mi long bel na tingting olgeta bilong yupela, na pasim long han bilong yupela olsem wanpela mak, na em i mas i stap olsem paspas long het bilong yupela. Na yupela i mas skulim ol pikinini man bilong yupela long ol dispela tok, na toktok long en taim yupela i sindaun long haus bilong yupela na taim yupela i wokabaut long rot na taim yupela i laik slip na taim yupela i kirap.” (Lo 11:18, 19, NW; lukim tu Lo 6:6, 7.) Dispela i no makim olsem papamama i mas givim tok long ol pikinini long olgeta taim na i no gat malolo bilong en, nogat. Tasol oltaim papa i mas painim rot bilong strongim famili long tingim ol samting bilong spirit.
PASIN BILONG STRETIM PIKININI
15, 16. (a) Stori long pasin bilong stretim man. (b) Em wok bilong husat long stretim pikinini? Em wok bilong husat long putim gut yau long dispela tok?
15 Pasin bilong stretim man i olsem yumi skulim em bilong stretim pasin bilong em, na bilong mekim olsem yumi mas toktok wantaim em. Dispela pasin bilong skulim pikinini i olsem yumi stretim em, na i no olsem yumi givim strafe long em—tasol sampela taim ating em i mas kisim strafe. Taim ol pikinini bilong yu i liklik yet, sampela taim yupela i mas stretim ol. Orait nau ol i gat olsem 15 krismas samting na yu mas wok yet long stretim ol long sampela kain rot, na ating yu mas mekim moa yet long dispela taim. Ol yangpela i gat gutpela tingting, ol i save dispela tok i stret.
16 Baibel i tok: “Man i no gat gutpela tingting i save sakim tok bilong papa bilong en. Tasol sapos man i larim ol arapela man i stretim em, orait em i gat gutpela tingting.” (Sindaun 15:5) Dispela ves bilong Baibel i lainim yumi long planti samting. Em i makim olsem papa i givim tok long pikinini. Yangpela i no inap “larim ol arapela man i stretim em” sapos ol i no givim tok long em. Wok bilong givim tok long pikinini bilong stretim em, Jehova i givim long papamama, na papa i gat bikpela hap wok long dispela. Tasol em i wok bilong ol yangpela long putim yau long dispela tok bilong stretim ol. Sapos yangpela i putim gut yau long dispela gutpela tok em papa na mama i givim long em bilong stretim em, bai em i kisim gutpela save na em i no ken mekim planti popaia. (Sindaun 1:8) Baibel i tok: “Sapos man i larim ol arapela man i stretim em, orait ol manmeri bai i givim biknem long em.”—Sindaun 13:18.
17. Papamama i mas bihainim wanem stretpela tingting taim ol i wok long stretim pikinini bilong ol?
17 Taim papamama i laik stretim yangpela, ol i mas bihainim stretpela tingting. Ol i no ken strong tumas long mekim na bai dispela i skrapim bel bilong pikinini o em i ting em i no inap mekim wanpela gutpela wok. (Kolosi 3:21) Tasol nogut papamama i larim em tasol na nau em i lus long kisim ol tok bilong skulim em. Pasin bilong larim ol pikinini, em inap kamapim bikpela hevi. Sindaun 29:17 i tok: “Sapos yu stretim pikinini man bilong yu, bai em i mekim gutpela pasin na bai yu gat bel isi na yu amamas.” Tasol ves 21 (NW ) i tok: “Sapos man i isi tumas long wokboi bilong em kirap long taim em i yangpela yet, orait bihain em bai kamap man i no save tenkyu liklik.” Tru, dispela ves i toktok long wokboi, tasol em i stret tu long ol yangpela insait long famili.
18. Taim papamama i stretim pikinini, dispela i makim wanem samting? Taim papamama i stretim pikinini long olgeta taim i gat wok long mekim olsem, dispela i helpim papamama long abrusim wanem hevi?
18 Taim papa o mama i stretim pikinini long pasin i stret, dispela i makim olsem em i laikim tru pikinini. (Hibru 12:6, 11) Sapos yu wanpela papa o mama, yu save pinis olsem i hatwok long stretim pikinini long pasin i stret na long olgeta taim i gat wok long mekim. Sapos wanpela pikinini i gat pasin bikhet, papamama inap ting ol i mas larim em i mekim laik bilong em na bai ol i no ken bagarapim bel isi bilong famili. Tasol sapos papamama i bihainim dispela rot, bihain bai ol i kisim hevi long en, olsem ol pikinini bai bikhet olgeta long papamama.—Sindaun 29:15; Galesia 6:9.
WOK NA AMAMAS
19, 20. Olsem wanem papamama inap bihainim gutpela tingting long ol samting ol yangpela i ken mekim bilong painim amamas?
19 Long bipo ol pikinini i mas mekim sampela wok long haus o long gaden samting. Tasol long nau planti yangpela i gat bikpela hap taim bilong i stap nating na painim amamas, na i no gat man bilong was long ol long dispela taim. Ol kampani i tingim dispela samting na ol i save kamapim planti samting moa yet em ol yangpela inap mekim wok long en. Na tu, ol man bilong dispela graun i save ting ol lo bilong Baibel long stretpela pasin em i samting nating tasol. Em nau, dispela tupela samting inap kamapim bikpela hevi tru.
20 Olsem na papa i gat gutpela tingting em yet i save tingim wanem kain samting ol pikinini i ken mekim bilong kisim amamas. Dispela em i wok bilong papa na i stret em i mekim olsem. Tasol ol papa i no ken lusim tingting olsem ol yangpela i wok long go bikpela, na ating ol i laik bai papa i mekim pasin long ol olsem ol i bikpela pinis. Olsem na em i pasin bilong gutpela tingting sapos papa i isi long ol yangpela taim ol i wok long i go bikpela, na em i ken larim ol i tingim sampela samting ol inap mekim bilong kisim amamas—sapos ol samting ol i tingting long mekim i kamapim klia olsem ol i wok long kamap strong long ol samting bilong spirit. Sampela taim ol yangpela i no save bihainim gutpela tingting taim ol i makim wanem kain musik ol i laik harim, o ol poroman ol i laik raun wantaim ol, na ol kain samting olsem. Taim dispela samting i kamap, papa i mas toktok wantaim yangpela long en bambai yangpela i ken bihainim gutpela tingting long bihain, taim em i tingim ol samting em bai mekim bilong kisim amamas.
21. Sapos yangpela i no lusim planti aua long painim amamas, dispela bai lukautim em olsem wanem?
21 Ol yangpela i mas makim hamas aua bilong malolo na painim amamas? Long sampela kantri, ol yangpela i ting ol i mas i gat rot bilong painim amamas long olgeta taim. Olsem na taim sampela yangpela i skelim taim bilong ol, ol i save makim bikpela hap taim bilong kisim amamas. Em wok bilong papamama long skulim yangpela olsem em i mas makim hap taim tu bilong ol narapela samting, olsem i stap wantaim famili, na stadi, na bung wantaim ol manmeri i kamap strong pinis long ol samting bilong spirit, na go long ol miting Kristen, na mekim ol wok bilong haus. Dispela bai mekim na ‘ol amamas bilong dispela graun’ i no ken karamapim na daunim Tok Bilong God.—Luk 8:11-15.
22. Ol yangpela i no ken wok long painim amamas tasol, ol i mas mekim wanem samting moa?
22 King Solomon i tok: “Mi save i gat wanpela pasin i win tru. Dispela pasin i olsem. Yumi mas amamas na mekim gutpela pasin long taim yumi stap long graun. Na tu yumi mas kaikai na dring na amamas long olgeta [wok] yumi mekim. Dispela i olsem presen God i givim yumi.” (Saveman 3:12, 13) Tru tumas, i stap bilong yumi i mas i gat sampela amamas long en. Tasol yumi mas mekim wok tu. Planti yangpela long nau ol i no lain long pilim amamas bilong mekim strongpela wok, o amamas long em yet taim em i stretim wanpela hevi i bin kamap. Sampela yangpela i no gat rot bilong lain long mekim wanpela wok bambai ol inap lukautim ol yet taim ol i bikpela pinis. Em nau, dispela em i wanpela bikpela wok bilong papa. Olsem wanem? Bai yu wok strong bambai pikinini bilong yu i gat rot long mekim olsem? Sapos yu inap skulim pikinini long tingim wok i gutpela samting na em i amamas long mekim wok, dispela bai helpim em long kisim stretpela tingting na em bai kisim ol gutpela samting long en inap long olgeta yia em i stap laip.
YANGPELA I WOK LONG GO BIKPELA
Kamapim long ol pikinini olsem yu laikim tru ol na yu amamas long ol
23. Papamama i ken mekim wanem bilong strongim bel bilong ol yangpela?
23 Taim yu gat sampela hevi long pikinini bilong yu, tok bilong Baibel i stret long dispela taim tu, em i tok: “Pasin bilong givim bel bilong yumi long ol arapela, em i no inap pinis. Nogat tru.” (1 Korin 13:8) Yu no ken pinis long kamapim dispela pasin sori i stap long bel bilong yu. Askim skin bilong yu, ‘Taim ol wan wan pikinini i mekim gutpela wok long stretim sampela hevi samting bilong ol, mi save tok amamas long ol long dispela samting? Mi save kamapim long ol pikinini olsem mi laikim tru ol na mi amamas long ol?’ Maski sampela taim i gat liklik kros i kamap, sapos ol pikinini i save yu laikim tru ol, ating ol tu bai laikim yu tru.
24. Wanem wanpela lo bilong Baibel i stret long planti pikinini taim papamama i wok long mekim bikpela long ol? Tasol papamama i no ken lusim tingting long wanem samting?
24 Tru, taim ol pikinini i bikpela pinis, bihain bai ol i skelim sampela bikpela samting tru ol i mas mekim. Sampela samting ol i tingting pinis long mekim, ating papamama i no amamas long en. Olsem wanem sapos pikinini bilong ol i tingting pinis olsem em i no ken mekim moa wok bilong God Jehova? Dispela samting inap kamap. Sampela pikinini spirit bilong Jehova yet ol i bin sakim tok bilong em na ol i kamap bikhet. (Stat 6:2; Jut 6) Ol pikinini i no olsem kompyuta em yumi inap putim program long en bambai em i mas mekim ol samting yumi laikim. Ol pikinini inap makim rot ol i laik bihainim, na Jehova bai skelim ol long ol samting ol i tingting pinis long mekim. Tasol tok bilong Sindaun 22:6 i stret long planti pikinini, em i tok: “Skulim pikinini bilong yu long bihainim gutpela pasin, na em bai i wokabaut long dispela rot inap long em i lapun tru.”
25. Wanem nambawan gutpela rot bilong papamama long kamapim olsem ol i tenkyu long Jehova long gutpela wok ol i kisim olsem papamama?
25 Olsem na planti taim yu mas mekim pasin long pikinini olsem yu laikim em tru. Wok strong long bihainim ol lo bilong Baibel long mekim bikpela long ol. Mekim ol pasin God i save laikim na bai ol pikinini i ken lukim na bihainim. Sapos yu mekim olsem, bai yu helpim gut ol pikinini bilong yu na taim ol i kamap man na meri i bikpela pinis ol inap skelim gut ol samting ol i mas mekim na ol bai pret long God na stap aninit long em. Dispela em i nambawan gutpela rot bilong papamama long kamapim olsem ol i tenkyu long Jehova long gutpela wok ol i kisim olsem papamama.