Ol Referens Bilong Laip na Wok Autim Tok Miting Wok Buk
SEPTEMBA 6-12
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | LO 33-34
“Kisim Helpim Long Han Bilong Jehova i Save Stap ‘Oltaim Oltaim’”
it-2 51
Jesuran
Em wanpela biknem bilong Israel. Baibel Grik Septuagint i yusim dispela tok “Jesuran” bilong makim pasin laikim, ol i tanim olsem “laikim tru.” Dispela nem “Jesuran” i bilong helpim lain Israel long tingim olsem Jehova i mekim kontrak wantaim ol, olsem na ol i gat wok long bihainim stretpela pasin. (Lo 33:5, 26; Ai 44:2) Tasol Lo 32:15 i soim olsem ol i no mekim ol samting bilong inapim dispela nem Jesuran, nogat. Ol Israel i kamap het strong, givim baksait long God, na rabisim Seivia bilong ol.
rr 120, blok
Kisim Helpim Long Kirap Sanap Gen
Yumi inap tingim samting i kamap planti handret yia paslain long taim bilong Esekiel, Moses i tok Jehova i gat strong na em i laik long yusim strong bilong em long helpim lain bilong em. Moses i tok: “God em i wanpela ples hait bilong bipo bipo yet, oltaim oltaim han bilong em i save sapotim yu.” (Lo 33:27) Yes, yumi ken bilip olsem taim yumi askim God long helpim yumi long taim bilong hevi, Jehova bai putim han bilong em aninit, na isi isi em bai apim yumi, na bai yumi kirap sanap gen long lek bilong yumi.—Ese. 37:10.
Sanap Strong na Ran Long Resis
16 Abraham na Moses i bin i dai paslain long ol tok promis bilong God i kamap tru. Paslain long lain Israel i go insait long Graun Bilong Promis, God i tokim Moses: “Yu ken lukim dispela graun, tasol yu no inap i go klostu long en. Na yu no inap i go insait long dispela graun nau mi givim long ol Israel.” Moses na Aron i no bin bihainim stretpela pasin long Meriba, olsem na tupela i no inap go insait long Graun Bilong Promis. Ol i bin larim ol bikhet manmeri i kirapim ol long belhat tru na ol i mekim pasin i no givim ona long God. (Lo 32:51, 52) Yu ting Moses i laik givap na ting God i mekim pasin i no stret? Nogat. Em i amamas na askim Jehova long blesim ol lain bilong Israel. Laspela tok em i mekim long ol em i olsem: “Ol Israel, yupela i mas amamas tru. Bikpela i no bin helpim wanpela lain manmeri olsem em i bin helpim yupela na kisim bek yupela. Bikpela yet i stap olsem hap plang bilong pait na olsem bainat bilong yupela.”—Lo 33:29.
Mekim Wok Painimaut
it-2 439 par. 3
Moses
Moses i gat 120 krismas long taim em i dai. Baibel i stori long strong em i gat, olsem: “Ai bilong em i gutpela yet na strong bilong em i no pinis.” Jehova i planim em long wanpela ples, na kirap long dispela taim na i kam inap long nau ol man i no save long dispela hap. (Lo 34:5-7) I luk olsem dispela i bilong pasim lain Israel long bihainim pasin bilong lotuim ol giaman god long rot bilong mekim matmat bilong em i kamap olsem ples holi. Ating Devil i laik yusim bodi bilong Moses long mekim dispela kain wok, long wanem, Jut, em wanpela disaipel na hap brata bilong Jisas Krais i tok: “Taim nambawan ensel Maikel i toktok wantaim Devil na tok pait long bodi bilong Moses, em i no gat tingting liklik long mekim ol tok nogut long Satan, nogat, em i tok: ‘Jehova i ken krosim yu.’” (Jut 9) Paslain long Josua i lidim lain Israel long go insait long Kenan, ol i krai sori long Moses inap 30-de.—Lo 34:8.
SEPTEMBA 13-19
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 1-2
“Ol Samting Yumi Inap Mekim Bilong i Stap Gut”
Sanap Strong Jehova i Stap Wantaim Yu!
7 Sapos yumi laik i gat strongpela bel bambai yumi inap mekim laik bilong God, orait yumi mas stadi long Tok Bilong God na bihainim long i stap bilong yumi. Taim Josua i kisim ples bilong Moses, God i tokim em olsem: “Yu mas sanap strong na yu no ken pret na surik. Yu mas was gut na bihainim tru olgeta lo wokman bilong mi, Moses, i bin givim long yu. . . . Yu no ken lusim tingting long dispela buk bilong lo. Long san na long nait yu mas skul gut long olgeta lo. Na yu mas was gut na bihainim tru olgeta tok i stap long lo. Sapos yu mekim olsem, orait olgeta arapela samting yu mekim bai i kamap gutpela tasol.” (Jos. 1:7, 8) Josua i bihainim dispela tok na ‘olgeta samting em i mekim i kamap gutpela tasol.’ Sapos yumi tu i mekim olsem, yumi bai strongim bel moa yet na yumi bai mekim gut wok bilong God.
Sanap Strong Jehova i Stap Wantaim Yu!
20 I hatwok long bihainim laik bilong God long dispela haptaim bilong nau we yumi bungim planti hevi tru. Tasol yumi no stap wanpis. God i stap wantaim yumi. Pikinini bilong em tu i stap wantaim yumi, na em i Het bilong kongrigesen. Na tu, winim 7 milion lain Witnes Bilong Jehova i stap long olgeta hap bilong graun. Yumi olgeta i laik wok wantaim long kamapim klia bilip bilong yumi na autim gutnius, na yumi mas tingim yiateks bilong 2013, em i tok: Sanap strong na no ken pret . . . Jehova, God bilong yu, i stap wantaim yu.—Jos. 1:9.
Mekim Wok Painimaut
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Josua
2:4, 5—Bilong wanem Rahap i giamanim ol man bilong king em ol i kam painim ol man bilong lukstil? Rahap i bilip long Jehova, olsem na em i lukautim ol man bilong lukstil maski em inap kisim bagarap long dispela. Olsem na em i no gat wok long tokim ol man i laik bagarapim ol manmeri bilong God long wanem hap ol man bilong lukstil i hait long en. (Matyu 7:6; 21:23-27; Jon 7:3-10) Na “God i kolim em stretpela meri,” long wanem, Rahap i bin lukautim ol man bilong lukstil na salim ol man bilong king i go long narapela rot.—Jems 2:24-26.
SEPTEMBA 20-26
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 3-5
“Jehova i Save Blesim Ol Man i Bilip”
it-2 105
Jordan
Wara Jordan klostu long Raunwara Galili, planti taim dip bilong en em inap 1 i go 3 mita na bikpela bilong en em klostu 27 i go 30 mita. Tasol long taim bilong ren, dispela hap bilong Wara Jordan i save go bikpela tru na i dip moa. (Jos 3:15) Long taim bilong bikpela tait, em i no seif long lain Israel, ol man, meri, na ol pikinini long brukim Wara Jordan, moa yet i no long hap i stap arere long Jeriko. Strong bilong wara long dispela hap i save strong tru so i no longtaim i go pinis wara i bin karim ol man i was was long dispela hap. Tasol long rot bilong mirakel, Jehova i blokim Wara Jordan, na lain Israel inap long wokabaut long graun i drai bilong i go long narapela sait. (Jos 3:14-17) Sampela handret yia bihain, wankain mirakel i kamap long Elaija taim em i stap wantaim Elisa, na long narapela taim em i kamap long Elisa yet.—2Ki 2:7, 8, 13, 14.
Amamas Tru Long Tok Bilong Jehova
17 Olsem wanem ol gutpela wok bilong lotu i strongim pasin bilong yumi long trastim Jehova? Tingim samting i bin kamap taim lain Israel i laik i go insait long Graun Bilong Promis. Jehova i tokim ol pris husat i karim bokis kontrak long ol i mas wokabaut stret i go insait long wara Jordan. Tasol taim ol manmeri i go klostu long wara, ol i lukim olsem wara i tait, long wanem, em taim bilong ren. Lain Israel bai mekim wanem? Ol bai stap arere long wara na wet i stap inap sampela wik o wet liklik inap tait i go daun? Nogat, ol i trastim tru Jehova na bihainim ol tok em i givim long ol. Orait wanem samting i kamap? Baibel i tok, taim ol pris “i putim lek i go daun long wara,” long dispela taim stret “wara i pas olgeta na i no moa ran.” Bihain, ol pris i “sanap i stap long graun i drai namel stret long wara Jordan, inap olgeta manmeri i kamap pinis long hapsait bilong wara.” (Jos. 3:12-17) Tingim, ating lain Israel i bin amamas tru taim ol i lukim olsem dispela tait wara i stop na i no ran moa! Bilip bilong ol long Jehova i kamap strong, long wanem, ol i bihainim ol tok em i givim long ol.
Amamas Tru Long Tok Bilong Jehova
18 Em tru olsem long nau Jehova i no save wokim ol dispela kain mirakel long helpim lain bilong em. Tasol em i save blesim yumi taim yumi soim olsem yumi bilip long em na bihainim ol tok em i givim long yumi. Holi spirit bilong God i helpim yumi long strongim bel na autim tok bilong Kingdom long olgeta hap bilong graun. Jisas Krais, em nambawan man bilong autim tok bilong Jehova, em i tok promis long ol disaipel olsem em bai sambai long ol taim ol i mekim dispela bikpela wok. Em i tok: “Yupela i mas i go na kamapim ol disaipel long olgeta lain man.” Bihain em i tok promis olsem: “Mi stap wantaim yupela olgeta de i go inap long pinis bilong dispela taim.” (Mat. 28:19, 20) Planti Witnes husat i gat pasin bilong sem o pret long toktok wantaim ol arapela, ol i tok taim ol i mekim wok autim tok, holi spirit bilong God i save strongim bel bilong ol na ol inap toktok wantaim ol man em ol i no save long ol.—Ritim Song 119:46; 2 Korin 4:7.
Mekim Wok Painimaut
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Josua
5:14, 15—Husat dispela “kepten bilong ami bilong Bikpela”? Dispela kepten i kam strongim Josua taim em i kirap rausim ol birua bilong kisim Graun Bilong Promis em “Tok”—Jisas Krais taim em i stap long heven paslain long em i kam daun long graun. (Jon 1:1; Daniel 10:13) Yumi amamas tru long save olsem Jisas Krais i stap wantaim ol manmeri bilong God long nau taim ol i insait long pait bilong spirit!
SEPTEMBA 27–OKTOBA 3
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 6-7
“Givim Baksait Long Ol Samting i No Gutpela”
Givim Baksait Long Lukim Ol Samting i No Gutpela!
5 Planti handet yia bihain, ai bilong Akan bilong lain Israel i pulim em long stilim sampela samting long taun Jeriko, em taun ol i bin daunim pinis. God i bin tokim ol Israel long ol i mas bagarapim olgeta samting bilong dispela taun, sampela samting tasol ol i mas givim long haus mani bilong Jehova. Jehova i bin givim tok lukaut long ol Israel: “I tambu long yupela long kisim wanpela samting bilong taun.” Taim Akan i sakim tok bilong Jehova, ol manmeri bilong Israel i lus long pait long taun Ai, na planti i dai. Akan i no bin tokaut long samting em i bin stilim, inap long taim ol i painimaut pinis. Akan i tok, taim mi “lukim” ol dispela samting ‘mi mangalim tumas na mi kisim ol.’ Ai bilong em i pulim em na em i kisim bagarap wantaim “olgeta samting bilong en.” (Jos. 6:18, 19; 7:1-26) Bel bilong Akan i laik tru long kisim ol samting i tambu long em.
Bilong Wanem Yumi Mas Kamapim Pasin Nogut Bilong Man?
Wanpela as na yumi mas kamapim rong bilong man, em i olsem: Dispela i save lukautim kongrigesen na bai em i ken i stap klin. Jehova em i klinpela God, olsem holi. Em i laik bai olgeta man i lotuim em ol i mas i stap klin long ol samting bilong spirit na long pasin bilong ol. Long Baibel em i givim tok long yumi olsem: “Yupela i mas i stap olsem ol pikinini i save harim tok. Bipo yupela i no gat save, na yupela i save bihainim ol kain kain laik nogut. Tasol nau yupela i no ken bihainim dispela pasin moa. Nogat. God i singautim yupela pinis, em i holi na em i save mekim gutpela na stretpela pasin olgeta. Olsem na yupela i mas givim yupela yet long God na stap holi long olgeta wokabaut bilong yupela. Buk bilong God i tok olsem, ‘Yupela i mas i stap holi . . . , long wanem, mi God bilong yupela, mi stap holi.’” (1 Pita 1:14-16) Ol man i wok long mekim ol pasin i no klin o ol i mekim rong, ol inap mekim kongrigesen olgeta i kamap doti na Jehova i no orait moa long en sapos kongrigesen i no kirap na stretim ol o rausim ol.—Skelim wantaim Josua, sapta 7.
Givim Baksait Long Lukim Ol Samting i No Gutpela!
8 Pasin bilong aigris na bel i kirap inap pulim tu ol trupela Kristen. Olsem na Tok Bilong God i kirapim yumi long bosim gut bel bilong yumi long ol samting yumi lukluk long en na yumi laikim. (1 Ko. 9:25, 27; ritim 1 Jon 2:15-17.) Gutpela man Jop i luksave olsem samting man i lukim dispela inap kirapim laik bilong bel. Em i tok: “Mi bin mekim strongpela promis pinis olsem, mi no ken aigris long ol meri.” (Jop 31:1) Jop i nolaik tru long aigris long wanpela meri na holim em, na em i no tingting liklik long mekim maritpasin wantaim em. Jisas i kamapim strong olsem man i no ken tingting long ol pasin nogut olsem pamuk samting, em i tok: “Sapos wanpela man i lukim wanpela meri na i gat mangal nogut long em, dispela man i mekim pasin pamuk pinis long bel bilong em.”—Mt. 5:28.
Mekim Wok Painimaut
Askim
Long bipo, sapos ol birua i laik kisim wanpela strongpela taun, ami bilong ol i save banisim dispela taun. Maski ol birua i banisim taun inap sotpela taim o longpela taim, ol i save stilim mani kago bilong dispela taun, na stilim tu ol kaikai. Tasol ol saveman i skelim hap we ol pipia bilong taun Jeriko i stap long en, na ol i luksave olsem planti kaikai i bin i stap. Wanpela buk, Biblical Archaeology Review, i tok: “Ol saveman i lukim ol pipia bilong planti sospen graun, na planti rais na wit. . . . Dispela ripot i narapela kain long ol ripot i stap long ol rait bilong ol Palestain. Wan wan haus inap i gat 1-pela o 2-pela sospen wit, tasol em narapela kain tru long lukim planti moa wit.”
Baibel i stori olsem, lain Israel i no stilim ol wit long taun Jeriko. Jehova i tambuim ol long mekim olsem. (Jos. 6:17, 18) Lain Israel i daunim taun Jeriko bihain tasol long taim bilong kisim ol wit long gaden—long dispela taim, wit i planti tru. (Jos. 3:15-17; 5:10) Planti wit i stap yet long taun Jeriko, na dispela i soim klia olsem lain Israel i banisim Jeriko inap sotpela haptaim tasol, olsem Baibel i stori long en.
OKTOBA 4-10
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 8-9
“Kisim Skul Long Lain Gibeon”
it-1 930-931
Gibeon
Stap Wanbel Wantaim Josua. Long taim bilong Josua, lain Hivi i stap long Gibeon, em wanpela bilong 7-pela kantri bilong Kenan we God i makim bilong kisim bagarap. (Lo 7:1, 2; Jos 9:3-7) Ol i kolim ol dispela lain Gibeon tu olsem ol Amor, long wanem, sampela taim ol i kolim dispela nem bilong makim olgeta lain Kenan. (2Sm 21:2; skelim St 10:15-18; 15:16) Tasol ol Gibeon i no bihainim ol narapela lain Kenan, long wanem, ol i luksave olsem maski taun bilong ol i strong na ol i gat strongpela lain ami, ol i no inap sakim ol Israel bikos Jehova i helpim ol long pait. Olsem na bihain long Jeriko na Ai i bagarap, ol man bilong Gibeon, i luk olsem ol i makim tu maus bilong ol tripela narapela taun bilong Hivi, em Kefira, Berot, na Kiriat-jearim (Jos 9:17), i salim sampela man i go long Josua long Gilgal bilong askim long i stap wanbel. Lain Gibeon—werim ol olpela klos na sendol i bruk, ol i karim ol beg i bruk bruk na olpela beg wain, na ol i kisim ol olpela bret i drai na i bruk bruk—i mekim ol samting bilong soim olsem ol i kam long wanpela longwe ples. Ol i tokaut olsem ol i lukim hau Jehova i daunim ol Isip na ol king bilong Amor, em Sihon na Ok. Tasol ol i bihainim savetingting na ol i no stori long samting i kamap long Jeriko na Ai, bikos kain nius bai i no inap go kamap long “ples i stap longwe tru” paslain long ol i kam. So ol mausman bilong lain Israel i skelim toktok bilong ol na ol i wanbel long mekim kontrak wantaim ol olsem ol bai stap wanbel wantaim.—Jos 9:3-15.
“No Ken Ting Save Bilong Yu Yet Inap Helpim Yu”
Yumi gat sin, olsem na yumi olgeta, na ol elda tu, i no ken lusim tingting long askim Jehova long stiaim yumi taim yumi mekim ol disisen. Josua na ol hetman bilong Israel i no askim Jehova long stiaim ol taim ol Gibeon i kam askim Josua long ol Israel i no ken pait long ol. Maski ol Gibeon i bilong wanpela taun klostu, ol i pasim ol klos na karim ol samting we i luk olsem ol i bilong wanpela longwe ples. Josua na ol hetman i no bin kisim tingting bilong Jehova na ol i wokim kontrak wantaim ol Gibeon olsem ol bai no pait wantaim ol. Jehova i no rausim dispela kontrak. Tasol em i larim dispela stori i stap long Baibel bambai yumi save olsem Josua na ol hetman i no bin askim em long stiaim ol. Oltaim yumi mas askim Jehova long stiaim yumi paslain long yumi mekim ol disisen.—Jos. 9:3-6, 14, 15.
“Wokabaut na Lukim Olgeta Dispela Graun”
14 Ol dispela mausman i tok: “Mipela i kam long wanpela longwe ples, long wanem, mipela i harim stori bilong God, Bikpela bilong yupela.” (Josua 9:3-9) Klos ol i werim na kaikai i stap long ol bek bilong ol i luk olsem ol i bilong wanpela longwe ples, tasol tru tru Gibeon i stap 30 kilomita longwe long Gilgal. [19] Josua na ol hetman i bilipim tok bilong ol na ol i wokim kontrak bilong i stap pren bilong lain Gibeon na ol taun i stap klostu long en. Olsem wanem? Trik bilong ol Gibeon em i rot bilong abrusim bagarap, na em tasol? Nogat. Samting ol i mekim i soim olsem ol i laik i stap gut wantaim God bilong ol Israel. Jehova i orait long ol Gibeon i ken i stap ol “wokboi bilong katim paiawut na karim wara bilong ol Israel na bilong mekim wok bilong alta i stap long haus lotu bilong Bikpela,” em ol paiawut ol i yusim long alta. (Josua 9:11-27) Ol Gibeon i wok long amamas long mekim ol wok bilong Jehova i no gat nem. I luk olsem sampela tumbuna pikinini bilong ol i bin insait long dispela lain wokman bilong haus bilong God i lusim Babilon na i go bek mekim wok long tempel ol i wokim gen. (Esra 2:1, 2, 43-54; 8:20) Yumi ken bihainim pasin bilong ol na wok long i stap wanbel wantaim God na stap redi long mekim wok bilong em, maski dispela wok i no gat nem.
Mekim Wok Painimaut
it-1 1030
Hangamapim
Long lo Jehova i givim long lain Israel, i gat sampela bikhetman em ol i mas kilim i dai na bihain ol i hangamapim ol long pos, na dispela i makim olsem long “ai bilong God, [ol] i man bilong bagarap.” Taim ol i mekim olsem, dispela bai stap olsem tok lukaut long ol narapela. Tasol paslain long nait i kamap, ol i mas rausim bodi bilong dispela man na planim; sapos ol i larim em i hangamap long pos long nait olgeta, orait dispela bai mekim graun God i givim long ol Israel i kamap doti. (Lo 21:22, 23) Ol Israel i bihainim dispela lo maski man ol i kilim i dai i no wanpela Israel.—Jos 8:29; 10:26, 27.
OKTOBA 11-17
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 10-11
“Jehova i Pait Bilong Helpim Lain Israel”
it-1 50
Adoni-sedek
king bilong Jerusalem i stap long taim ol Israel i go pait bilong kisim Graun Bilong Promis. Adoni-sedek na ol narapela king long hap wes bilong Wara Jordan i bung na ol i laik kam pait long Josua. (Jos 9:1-3) Tasol lain Hivi long Gibeon i bin kamap wanbel wantaim Josua. Adoni-sedek i laik pasim ol narapela lain Kenan long stap wanbel wantaim ol Israel, olsem na em i bungim ami bilong em wantaim 4-pela narapela king bilong Amor na em i go pait long lain Hivi i stap long Gibeon. Narakain pait Josua i mekim bilong helpim ol Gibeon i pretim dispela 5-pela king na ol i ranawe i go long Makeda na hait long keiv. Josua yet i kilim i dai Adoni-sedek na 4-pela narapela king long ai bilong ol ami bilong em na em i hangamapim ol long ol pos. Na bihain ol i tromoi bodi bilong ol dispela king long keiv, na em i kamap olsem ples matmat bilong ol.—Jos 10:1-27.
it-1 1020
Ren Ais
Jehova i yusim. Ren ais em wanpela bilong ol samting Jehova i save yusim bilong truim ol tok bilong em na long kamapim bikpela strong bilong em. (Sg 148:1, 8; Ai 30:30) Namba 1 taim Baibel i stori long dispela em long taim God i kamapim namba 7 bikpela hevi long ol Isip, bikpela ren ais i bin kilim i dai olgeta gras, brukim olgeta diwai, na kilim i dai ol man na animal, tasol em i no bagarapim ol Israel husat i stap long Gosen. (Ki 9:18-26; Sg 78:47, 48; 105:32, 33) Bihain, long Graun Bilong Promis, taim Josua i lidim ol Israel na ol i go pait bilong helpim lain Gibeon em 5-pela king bilong ol Amor i bin pait long ol, Jehova i yusim bikpela ren ais long bagarapim ol Amor. Long dispela taim, ren ais i bin kilim planti man moa winim ol man em ol Israel i kilim i dai long pait.—Jos 10:3-7, 11.
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Josua
10:13—Olsem wanem dispela narakain samting inap kamap? Olsem wanem? Yu ting “i no gat wanpela samting Bikpela i no inap long mekim”? (Stat 18:14) Sapos em i laik, Jehova inap stopim graun long tanim tanim na long ai bilong man i stap long graun i luk olsem san na mun i sanap i stap tasol long wanpela hap. O em inap larim graun na mun i tanim tanim yet, tasol long sampela kain rot em inap mekim lait bilong san na mun i lait i stap long wanpela hap tasol bilong graun. Maski wanem samting i bin kamap, “i no gat wanpela de olsem dispela de” long bipo na i kam inap long nau.—Josua 10:14.
Mekim Wok Painimaut
Askim
Tru Baibel i stori long sampela buk em ol man i bin mekim wok long en, tasol dispela i no ken givim tingting long yumi olsem holi spirit i as bilong ol tok i stap long ol dispela buk. God Jehova i bin lukautim gut olgeta rait i gat “tok bilong God bilong yumi” na ol dispela tok bai “stap oltaim oltaim.” (Ais. 40:8) Em nau, wanem ol buk em Jehova i makim bilong kamapim dispela 66 buk bilong Baibel, em ol dispela buk tasol yumi mas i gat bilong “kisim tru olgeta gutpela pasin, na em i mekim yumi i redi long mekim olgeta kain gutpela wok.”—2 Ti. 3:16, 17.
OKTOBA 18-24
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 12-14
“Givim Bel Olgeta Long Bihainim Tok Bilong Jehova”
Sampela Bikpela Tok Bilong Buk Josua
14:10-13. Maski Kalep i gat 85 krismas, em i laik pait na rausim ol manmeri i stap long Hebron. Ol man long dispela hap ol i traipela man bilong lain Anak. Jehova i helpim em na dispela man i gat save long pait i winim ol man bilong dispela hap na kisim dispela taun na Hebron i kamap wanpela taun bilong hait. (Josua 15:13-19; 21:11-13) Pasin bilong Kalep i strongim yumi long no ken surik long mekim ol wok tiokratik i gat hatwok long en.
Strongim Bel Long Rot Bilong Bilip na Pret Long God
11 Dispela kain bilip i no stap olsem tasol, em i save go bikpela. Taim yumi bihainim tok i tru, na yumi “traim” na “lukim” olsem tok i tru i helpim yumi na God i harim ol beten bilong yumi, na yumi pilim olsem Jehova i stiaim yumi, bilip bilong yumi i kamap strong moa. (Song 34:8; 1 Jon 5:14, 15) Bilip bilong Josua na Kalep i kamap strong moa taim ol i lukim ol gutpela pasin bilong Jehova. (Josua 23:14) Tingim ol dispela samting: Josua na Kalep i bin abrusim dai taim ol i raun 40 yia long ples drai, olsem God i tok promis ol bai mekim. (Namba 14:27-30; 32:11, 12) I go inap 6-pela yia, ol i insait long planti wok bilong kisim graun Kenan. Tupela i stap laip longpela taim na strong bilong ol i no pinis, na ol i kisim wanpela hap graun bilong ol yet. Em nau, Jehova i save givim gutpela pe long ol man husat i strongim bel na bihainim gut tok bilong em!—Josua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.
Mekim Wok Painimaut
it-1 902-903
Gebal
Jehova i bin makim tu “graun bilong ol Gebal” olsem wanpela bilong ol graun ol Israel bai kisim long taim bilong Josua. (Jos 13:1-5) Ol saveman i ting olsem dispela tok i no stret bikos taun Gebal i stap longwe long hap not bilong Israel (100 km samting long hap not bilong Dan) na lain Israel i no bin bosim. Tasol sampela saveman i ting dispela ves long ol rait bilong Hibru i bin bagarap na long pastaim tru ol i raitim dispela ves olsem “wanpela hap graun i stap klostu long Lebanon,” o graun i go inap long boda bilong Gebal.’ Tasol yumi mas tingim olsem ol Israel i mas bihainim tok na bai promis Jehova i mekim long Josua 13:2-7 i kamap tru. Olsem na ating lain Israel i no bin kisim Gebal, long wanem, ol i sakim tok.—Skelim Jos 23:12, 13.
OKTOBA 25-31
GUTPELA SAVE I KAM LONG BAIBEL | JOSUA 15-17
“Lukautim Samting Yu Kisim”
it-1 1083 par. 3
Hebron
Lain Israel i go long hap saut bilong Kenan na wok yet long pait, na ol i kilim i dai ol manmeri bilong Hebron, dispela i makim tu king (i klia tru olsem em man i kisim ples bilong Hoham) bilong ol. (Jos 10:36, 37) Maski Josua i lidim ol Israel na ol i daunim ol Kenan, i luk olsem ol i no larim sampela ami bilong ol long lukautim dispela graun. Ating ol i bin go pait long narapela ples, na ol Anak i kam sindaun long Hebron, na bihain Kalep (o ol tumbuna pikinini bilong Juda long taim Kalep i lidim ol) i kisim dispela taun long han bilong ol. (Jos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; He 1:10) Long pastaim yet, dispela graun i bilong Kalep, em man bilong lain Juda, na bihain ol i makim Hebron long stap olsem taun bilong hait. Na tu, em i stap olsem taun bilong ol pris. Tasol “graun i stap ausait long taun [Hebron]” na ol liklik taun bilong en i bilong Kalep.—Jos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.
it-1 848
Wokboi Nating
I klia tru olsem pasin bilong yusim ol “wokboi nating” (Heb., mas) i stap long planti hap long taim bilong ol man long raitim Baibel, planti taim ol manmeri ol i kisim long pait i stap olsem sleiv. (Lo 20:11; Jos 16:10; 17:13; Est 10:1; Ai 31:8; Kr 1:1) Olsem ol wokboi nating, ol Israel, i wok aninit long ol bosman bilong ol Isip na ol i givim ol hatpela wok long ol, ol i wokim tupela taun bilong bungim ol kaikai, em Pitom na Rameses. (Ki 1:11-14) Bihain, taim ol Israel i go insait long Graun Bilong Promis, ol i no bihainim tok bilong Jehova na kilim i dai olgeta man bilong Kenan, nogat, ol i kisim ol olsem ol wokboi nating. Na dispela i kamapim bikpela hevi, ol i kirapim ol Israel long lotuim ol giaman god bilong ol. (Jos 16:10; He 1:28; 2:3, 11, 12) King Solomon i wok yet long larim ol tumbuna pikinini bilong ol dispela lain Kenan, olsem ol Amor, Hit, Peris, Hivi, na Jebus, long stap olsem ol wokboi nating.—1Ki 9:20, 21.
it-1 402 par. 3
Kenan
Maski planti lain Kenan i stap laip yet na ol i no laik daun long lain Israel, i stret long tok “Jehova i givim olgeta graun long ol Israel olsem em i bin tok tru antap long givim long ol tumbuna papa bilong ol,” na em i bin givim “malolo long ol,” na em i “truim olgeta promis em i bin mekim long ol Israel na i no gat wanpela promis bilong em i popaia; olgeta i kamap tru.” (Jos 21:43-45) Olgeta birua i stap klostu long lain Israel i pret long ol na i no gat wanpela i laik pait long ol. Long pastaim yet, God i tok em bai rausim ol Kenan “isi isi” na bai ol wel animal i no ken kamap planti long dispela graun i stap nating. (Ki 23:29, 30; Lo 7:22) Ol Kenan i gat ol strongpela samting bilong pait, dispela i makim tu ol karis bilong pait i gat ol naip i sap, tasol maski i gat sampela graun em lain Israel i no bin kisim, dispela i no makim olsem Jehova i lus na em i no inapim tok promis bilong em. (Jos 17:16-18; He 4:13) Ol stori bilong Baibel i soim olsem ol Israel i lus long sampela pait, long wanem, ol yet i no stap gut long God.—Nam 14:44, 45; Jos 7:1-12.
Mekim Wok Painimaut
Yu Save Long Dispela?
Yu ting Israel bilong bipo i gat traipela bikbus long en olsem Baibel i makim?
BAIBEL i tok, sampela hap long Graun Bilong Promis i gat bikpela bus long en na i gat ‘planti diwai moa.’ (Jos. 17:15, 18; 1 Kin. 10:27) Tasol taim ol man i lukim planti hap bilong kantri Israel long nau we i no gat diwai long en, ating ol bai i no bilip olsem long bipo i gat planti bikbus long dispela hap.
Wanpela buk (Life in Biblical Israel) i tok: “Long bipo, Israel i gat traipela bikbus, winim bilong nau.” Long ol ples maunten bilong bipo i gat ol diwai pain na diwai ok, olsem Pinus halepensis, Quercus calliprinos, na Pistacia palaestina. Na tu, long ples daun bilong Sefela namel long kil bilong ol maunten na solwara Mediterenian, i gat planti diwai fik long dispela hap, em diwai Ficus sycomorus.
Narapela buk (Plants of the Bible) i tok, long nau sampela hap bilong Israel i no gat wanpela diwai i stap. Bilong wanem? Isi isi ol man i wok long katim ol diwai na rausim bikbus, na buk i tok moa olsem: “Ol man i wok long rausim ol diwai bilong bus bambai ol i gat bikpela hap graun bilong wokim fam na planim kaikai na lukautim ol sipsip. Na tu, ol i katim ol diwai bilong wokim ol haus na yusim olsem paiawut.”