Okuyucuların Soruları

Yehova, Hezekiel 18:20’de ‘oğul babasının suçlarından sorumlu değildir’ derken, Çıkış 20:5’te ‘babaların suçunun cezasını oğullarına çektirdiğini’ söyler. Bu iki ayet birbiriyle çelişir mi?

Hayır çelişmez. Ayetlerden biri herkesin kendi yaptığından sorumlu olduğuna dikkat çekerken, diğeri bir kişinin yaptığı hatanın sonraki nesilleri de etkileyebileceği gerçeğini vurgular.

Hezekiel 18:20’nin bağlamına baktığımızda tüm bölümde bireysel sorumluluğa dikkat çekildiğini görüyoruz. 4. ayet şöyle diyor: “Günah işleyen can ölecektir.” Peki ‘adalet ve doğruluktan ayrılmayan dürüst birine’ ne olacak? O “mutlaka yaşayacaktır” (Hez. 18: 5, 9). Dolayısıyla yaptığının sorumluluğunu taşıyabilecek yaşa gelen her birey “kendi işlerine göre” yargılanır (Hez. 18:30).

Yehova’nın insanları bu ilkeye göre yargıladığını, Levioğulları kabilesinden Korah’ın yaşadıklarından görürüz. Korah İsrailoğullarının çöldeki yolculuğu sırasında, sahip olduğu hizmet ayrıcalıklarını beğenmemeye başladı. Kâhinliği ele geçirmek için yanına topladığı kişilerle birlikte, Yehova’nın temsilcileri olan Musa ve Harun’a isyan etti. Hakları olmayan bir ayrıcalığa küstahça el uzattıklarından Yehova Korah’ı ve onunla birlikte isyan eden herkesi öldürdü (Say. 16:8-11, 31-33). Ancak Korah’ın oğulları bu isyana katılmadı. Tanrı onları babalarının günahından sorumlu tutmadı. Onlar Yehova’ya sadık kaldıklarından hayatları kurtuldu (Say. 26:10, 11).

Peki Çıkış 20:5’teki sözler için ne denebilir? Yine ayetin bağlamına bakalım. Yehova İsrail ulusuyla Kanun ahdi yapmıştı. İsrailoğulları ahdin şartlarını duyduktan sonra bir ağızdan “Yehova’nın bütün söylediklerini yapacağız” demişti (Çık. 19:5-8). Böylece İsrail ulusunun tümü Yehova’yla özel bir ilişkiye sahip oldu. Dolayısıyla On Emrin bir kısmı olarak verilen Çıkış 20:5’teki uyarı aslında tüm ulusa yönelikti.

İsrailoğulları Yehova’ya sadık kaldığında tüm ulus bundan yarar gördü ve birçok nimet elde etti (Lev. 26:3-8). Öte yandan Yehova’yı reddedip sahte tanrıların peşinden gittiklerinde Yehova nimetlerini ve korumasını onların üzerinden çekti ve bunun sonucunda ulusun başına felaketler geldi (Hâk. 2:11-18). Tabii ki, ulusun putperestliğine rağmen Tanrı’nın emirlerini tutan ve sadakatini koruyan kişiler de vardı (1. Kral. 19:14, 18). Ulusun günahları yüzünden muhtemelen bu sadık kişiler de sıkıntı çektiyse de, Yehova onlara vefalı sevgi gösterdi.

İsrailoğulları Yehova’nın ilkelerini öyle pervasızca çiğnedi ki Yehova’nın ismi milletler arasında alay konusu oldu. Bunun üzerine Yehova toplumunun Babil’e tutsak olarak götürülmesine izin vererek onları cezalandırdı. Hem bireyler hem de bir grup olarak tüm ulus cezalandırılmış oldu (Yer. 52:3-11, 27). Hatta İsrail ulusu o kadar büyük suçlar işlemişti ki, tıpkı Çıkış 20:5’te dediği gibi sonraki üçüncü ve dördüncü nesil, belki de daha sonraki nesiller bile atalarının hatalarından etkilendi.

Tanrı’nın Sözünde ana babaların yanlış davranışlarından etkilenen bazı ailelerden de söz edilir. Örneğin Başkâhin Eli, “adi”, ahlaksız oğullarının kâhin olarak kalmasına izin vererek Yehova’yı öfkelendirdi (1. Sam. 2:12-16, 22-25). Eli, oğullarına Yehova’dan daha çok önem verdiğinden Yehova başkâhinlik görevini onun ailesinden alacağını söyledi ve bu söz Eli’nin torununun torunu Abiatar’ın kâhinlikten uzaklaştırılmasıyla gerçekleşti (1. Sam. 2:29-36; 1. Kral. 2:27). Çıkış 20:5’teki ilke Gehazi’nin olayında da görülür. Gehazi, Arami general Naaman’ın iyileşmesini kazanç elde etme fırsatı olarak gördü ve Elişa’nın hizmetkârı olma görevini kötüye kullandı. Yehova Gehazi’ye hükmünü Elişa aracılığıyla şöyle bildirdi: “Naaman’ın cüzamı sana geçecek ve devirler boyunca senin soyundan ayrılmayacak” (2. Kral. 5:20-27). Bunun sonucunda Gehazi’nin soyundan gelenler de onun yaptığı hatadan etkilendi.

Yehova bize hayat veren olarak hangi cezanın adil ve uygun olduğuna karar verme hakkına sahiptir. Ele aldığımız örneklerden gördüğümüz gibi, birinin günahının kötü sonuçları çocuklarını ya da soyundan gelen diğer kişileri etkileyebilir. Ancak Yehova ‘mazlumun feryadını’ işitir; samimiyetle O’na dönen bireyler O’nun onayını kazanıp güç bulabilir (Eyüp 34:28).

[Sayfa 29’daki resim]

Korah ve onunla birlikte isyan edenler yaptıklarından sorumlu tutuldular