Televizyon—Onun Çağdaş Dünya Üzerindeki Etkisi

FRANSIZLAR “la tele”, İngilizler “telly” ve başkaları “kutu”, hatta “ahmak kutusu” derler. Kastettikleri acaba nedir? “O”, televizyondur.

Ne dersek diyelim, televizyon, dünya çapında savaş sonrası toplumunun değerlerini, fikirlerin ve inançlarını şekillendiren en güçlü araçlardan biri olarak kabul ediliyor. Scientific Australian dergisinde çıkan bir rapora göre, “televizyon seyretmek, toplumumuzun herhangi bir faaliyetinden daha fazla vaktini alıyor.” İhtimal sadece uyku ve para kazanma vakti bunun dışında kalıyor.

Geçen yirmi veya otuz yıl içinde, televizyonun toplumsal etkisi o kadar büyük olmuştur ki, sosyologlar ve başka uzmanlar bu konuyu hâlâ büyük çapta araştırmaktadırlar. Baskı makinesinin icadından bu yana, hiçbir buluş, insanların hayatını ve düşüncelerini televizyon kadar etkilememiştir. Ayrıca televizyon bunu ancak yirmi veya otuz yıllık bir süre içinde yaptı. Üstelik, dünyanın nüfusunun beşte biri hâlâ okuma yazma bilmiyor; ama onların büyük çoğunluğu, sahip oldukları özel veya ortak bir televizyon alıcısını seyrediyor.

Olumlu ya da olumsuz olsun, acaba televizyonun etkisi ne olmuştur? Başka sözlerle, televizyon, seyircilerine ne derece yarar sağlamıştır veya zarar vermiştir?

OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ

Birçok ülkede, televizyon, köylülerin ve kırlarda yaşayanların hayatını değiştirdi. Bugünlerde şatosunda yaşayan bir Fransız kontu ve yakınında bir kulübede oturan fakir çiftçi, geceleri aynı televizyon programını seyrediyor. Böylece zenginlerin ve fakirlerin eğlence fırsatları eşit olmaya başladı. Şimdi konserler, opera, bale ve tiyatro gibi sanatsal eğlence ve eğitim türleri bir zaman bunlardan yoksun kalan toplumsal sınıflara da açıldı.

Belgesel programlarla geziler yapmak üzere istek uyandırıldı ve hatta insanları tatil yapmağa teşvik etti. Ayrıca coğrafi programların, milletlerarası anlayışı ilerletmeye büyük katkısı oldu. Birçok kişiye yeni ufuklar açıldı, ırklar ve halklar arasında hoşgörülü bir davranış teşvik edildi. Televizyon, yaşlıların ve hastaların yalnız başlarına geçirdikleri saatleri doldurmaktadır. Ayrıca iyi veya kötü olsun, okul çağındaki çocukların kolayca etkilenebilen zihinleri üzerindeki etkisini de düşünün.

Bununla beraber, televizyonun çağdaş dünya üzerindeki etkisi sadece olumlu mu oldu? Televizyonda, yalnız insanların kültürü, eğitimi ve çevrelerindeki dünya ile ilgili anlayışlarını geliştiren programlar mı yayımlanıyor? Televizyon, aynı zamanda insanların zihninde sinsi siyasal propagandalar veya etkin büyük ticari reklamlar yoluyla önyargılar yaratmadı mı? Televizyon insanların sinirlerini, yeme-içme alışkanlıklarını, fiziksel ve ruhsal sağlıklarını nasıl etkiliyor? Aile hayatı ve özellikle çocuklar üzerinde nasıl bir etki bırakmıştır?

Yukarda sözü geçen sorular, televizyonun sizin YARARINIZA ve ZARARINIZA ne yapabileceği konusunda gelecek makalelerde ele alınacak sorulardan bazılarıdır.