Tütün ve Sağlığınız—Bir Bağlantı Var Mı?

“Sigara İçmediğiniz İçin Teşekkürler”—Günümüzün Bir İlanı

“Sigara İçtiğiniz İçin Teşekkürler”—Bir tütün şirketinin dergisindeki karşı saldırı

SAVAŞ hatları çizilmiş, propaganda araçları ve bilgisayarlar harekete geçirilmiştir. Reklam ajansları, karşı koyan mesajlarını yayınlamaktadırlar. Bu savaş, dünya pazarlarında yapılan tütün savaşıdır ve işin hacmi çok büyüktür. Yıllık ciro milyarlarca dolardır. (Trilyonlarca Türk Lirası) Sigara içiyor ya da içmiyor olsanız, bu savaştan etkilenmektesiniz.

Bu savaş iki ana alanda yapılmaktadır—ekonomi ve sağlık. Sigara içilmesine karşı olanlar için, birinci nokta sağlıktır. Tütün babaları ve bu sanayi ile ilişkisi olanlar için ise, ekonomi, kâr ve iş söz konusudur. Bu hususta duygular ve tepkiler önemli rol oynamaktadır. Bir havaalanında sigara içen bir kişi, yanındaki kişiden ateş istediğinde aldığı masum cevap “özür dilerim, ben sigara içmiyorum” idi. Sigara içen kişi ise “sana sigara içip içmediğini sormadım!” diye sert bir şekilde bağırdı.

Bu anlaşmazlığın temelinde ne yatıyor? Sigara içmek sizin için gerçekten bu kadar kötü mü? Sigarayı bırakmalı mısınız?

HÜKÜMETLERİN SAĞLIK UYARILARI

Tütün ve kanser konuları üzerinde ABD’de yıllardır tartışılmaktadır. Tütün endüstrisi 1960’lı yıllarda, kanserle tütün arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak ve böylece kansere neden olan unsurlardan arınmış sigara üretebilmek amacıyla, araştırmalar için milyonlarca dolar (milyarlarca TL) bağışlamıştır. Sonuçlardan biri tütün imalatçılarının hesaba katmadıkları bir durum olmuştur.

1964 yılında, A.B.D’nin sağlık bakanı, sigara içmenin tehlikelerine karşı uyarıda bulunan ilk raporunu yayınladı. 1965 yılından bu yana, A.B.D.’deki sigara üreticilerinin, sigara paketlerine uyarılar yazmaları kanunen zorunlu tutuldu. Başlangıçta bu mesaj nispeten hafifti: “Uyarı: Sağlık Bakanı Sigara İçmenin Sağlığınıza Zararlı Olduğunu Belirlemiştir.” Daha sonra 1985 yılında tütün şirketleri, reklamlarında ve ürünleri üzerinde, aşağıdaki dört mesajı dönüşümlü olarak bulundurmakla yükümlü kılınmışlardır. Her mesaj: “SAĞLIK BAKANININ UYARISI” kelimeleriyle başlamakta olup, şöyle devam ediyordu: “Sigara İçmek: Akciğer Kanserine, Kalp Hastalıklarına ve Amfizeme Neden Olur ve Hamilelikte Sorunlar Yaratabilir.” (Sayfa 5’teki kutuya bakınız.) “Hamile Kadınların Sigara İçmesi, Ceninin Zarar Görmesine, Erken Doğuma ve Düşük Kilolu Doğuma Neden Olabilir.” “Sigara İçmeyi Şimdi Bırakmanız, Sağlığınızla İlgili Ciddi Riskleri Büyük Ölçüde Azaltırsınız.” “Sigara Dumanında Karbonmonoksit Bulunmaktadır.”a

Amerika Birleşik Devletleri dışındaki bazı başka ülkeler de, sigaraya karşı uyarı zorunluğu koydular. India Today (Bugünkü Hindistan) dergisindeki reklamlarda şu sözler bulunmaktadır: “YASAL UYARI: SİGARA İÇMEK SAĞLIĞINIZA ZARAR VERİR.” Kanada’da küçük harflerle şunlar yazılıdır: “Uyarı: Kanada Sağlık ve Refah Teşkilatı, sağlığınıza zararın, içilen miktar ile arttığını belirtir—içinize çekmekten kaçının.” 31 Mayıs 1988 tarihinden bu yana Kanada’da tütün reklamları yasaklanmıştır. İngiltere’deki sigara reklamlarında ise: “Majestelerin Hükümetinin tanımına göre ORTA KATRANLI [veya DÜŞÜK KATRANLI]’dır. TEHLİKE: Hükümetin Sağlık UYARISI: SİGARA SAĞLIĞINIZA CİDDİ ZARARLAR VEREBİLİR” ifadeleri bulunmaktadır.” Tütün reklamları İtalya’da, 1962 yılından bu yana yasaklanmıştır. (Buna rağmen İtalyanların içtiği sigara miktarı son 20 yılda iki katına çıkmıştır!) Ülkemizde ise, sigara paketlerinin üzerinde “Sigara Sağlığa Zararlıdır” ibaresi yazılır. Yıllar boyunca yapılmış 50.000’den fazla araştırmanın meydana getirdiği karşı konulamaz bilimsel delillere dayanan bu kadar uyarının sonucu kaçınılmazdır—sigara içmek sağlığınıza zararlıdır!

Sigara içmek dünya çapında görülen bir şey olmakla birlikte, tüm ülkeler ürünlerinin üzerine uyarılar yazılmasını zorunlu tutmamaktadırlar. Bir bölgedeki pazarlar daralmaya başladığında, tütün devleri, reklamlara yüklenerek, başka ülkelerde yeni pazarlar açmaktadırlar. Sizin ülkeniz de, güçlü tütün reklamlarından etkilenmekte midir? Yabancı sigaralar daha cazip gösterilmekte midir? “Büyük satış ve pazarlama”nın gerisindeki gerçek hikâye nedir?

[Dipnotlar]

[Sayfa 5’teki çerçeve/resim]

Sigara İçmek ve Hamile Kadınlar

Sovyet Dergisi NAUKA I ZHIZN (Bilim ve Hayat) geçenlerde, Dr. Victor Kazmin’e ait ve annenin hamilelik süresince sigara içmesinin, anne ve bebek için yarattığı tehlikeleri ayrıntılı olarak anlatan bir makale yayımladı. Dr. Kazmin şunları belirtti: “Sigara içmek, kadının, biyolojik farklılıklarının, zehirlenmeye kendisini oldukça duyarlı hale getirmiş olduğu organizmasına çok büyük zararlar verir. Her şeyden önce, tütün dumanı, sağlığa ciddi tehditlerde bulunan bileşikleri içerir.”

Dr. Kazmin, sigara içen annelerin, henüz doğmamış bebeklerini gerçekten zehirleyebileceklerini belirtmiş ve şunları söylemiştir: “Laboratuvar analizleri, bu tür kadın hastaların rahim sıvılarında, nikotin ve onun metaboliti olan kotinin gibi zehirlerin var olduğunu göstermiştir. Fakat daha da korkunç olanı, elektron mikroskoplarıyla tespit edildiği gibi, kadınların hamilelikte sigara içmelerinin göbek kordonunun yapısını dahi değiştirdiğidir; ve unutulmamalıdır ki cenin, hayat için gerekli tüm ihtiyaçlarını annesinden bu kordon aracılığıyla almak durumundadır. . . .

Eğer anne, döllenmeyi takip eden ilk iki veya üç hafta içinde sigara içerse, kural olarak, embriyonun en fazla merkezi sinir sistemi etkilenir . . . . Hamileliğin dördüncü veya beşinci haftası süresince kalp ve damar sistemleri oluşur. O zaman da onlar zehirlenir.

Dr. Kazmin’in vardığı sonuç nedir? “Tütün dumanı, anneye olduğundan çok fetusa zararlıdır.” Buna değer mi? A.B.D. Sağlık Bakanının uyarısını hatırlayın: “Sigara İçmek . . . . Hamilelikte Sorunlar Yaratabilir.” Ve bu da, meselenin çok hafif ifade edilmiş şeklidir.

[Sayfa 5’teki çerçeve]

Sigara İçmek ve Amfizem

Amfizem, akciğerlerin esnekliklerini giderek kaybetmesi ve sonuç olarak da akciğerlerdeki durgun havanın yeterince dışarıya atılmaması hastalığıdır. KOLOMBİYA ÜNİVERSİTESİ DOKTOR VE CERRAHLAR OKULU KOMPLE EV TIP REHBERİ bu konuda şunları söylemektedir: “[A.B.D]deki amfizem hastaları şu örneğe uymaktadır: Bunlar genellikle, 50 ve 70 yaş arasındaki yıllarca çok sigara içmiş erkeklerdir. Geçmişte kadınlarda amfizem hastalığı erkeklerde olduğu kadar sık görülmüyordu, fakat kadınlar da çok sigara içmeye yöneldikçe, bu durum da değişmektedir.”

Aynı eser devamen şunları kaydetmektedir: “Amfizem, yıllarca başka maskeler ardında saklanabilir. Amfizem hastalığı olan bir insan, büyük bir ihtimalle, birkaç kış boyunca şiddetli öksürükle birlikte şiddetli nezle, grip belki de kronik bronşit geçirmiştir.” Amfizemin bazı başka belirtileri nelerdir?

“Amfizem yavaş yavaş ilerler. Sabah ve akşamları nefes almada hafif güçlük çektirip daha sonra başka faaliyetleri engellemeye başlayabilir. Kısa bir yürüyüş bile nefessiz kalmaya neden olabilir; merdiven çıkmak güçleşir. Akciğerlerin nefes alma ve nefes verme yani hava alıp verme yeteneği azaldıkça, her nefes alışın ciddi gayret gerektirdiği, hastanın kuvvetten düştüğü ve normal faaliyetlerini sürdüremediği bir duruma gelinebilir.”

Aynı tıp rehberi, amfizemin, ciddi kalp ve damar rahatsızlıklarına da neden olabileceğini belirtmektedir. Buna gerçekten değer mi? Nikotinin kısa süreli zevki için neden değerli hayat hediyenizi bozasınız?