Petrolden Başka Seçeneğimiz Var Mı?
PETROL. Döküldüğü denizin yüzeyinde, dokunduğu şeylerin çoğunu boğarak öldüren yapışkan ve siyah bir tabaka oluşturur. Yandığı zaman ise, ciğerleri hasta eden, ağaçları kurutan ve gezegenimize de sera etkisi denilen bir “sıcaklık” veren dumanlar çıkarır. Bununla birlikte bugünün dünyası petrole çok bağımlıdır. Petrolü o kadar çok kullanıyoruz ki, bazı insanlar, kendi kendimizi petrolle zehirleyip bitirmeden önce onu tüketebileceğimizi sanıyorlar.
Petrolün sebep olduğu tüm bu problemleri gördükten sonra, insanların petrolden başka seçenekler olup olmadığını sormalarına şaşmamak gerek. Bu soruyla ilgili düşünülecek uygun bir örnek otomobillerdir. Hem dünyanın sınırlı petrol kaynaklarını hızla tüketmekte, hem de havayı kirletmede bir şampiyondur. Arabalar, zaten kötü durumda olan atmosferimize yılda 400 milyon ton karbon salıvermektedirler. Acaba petrolden türetilen benzin, arabaları çalıştırmak için tek yol mudur?
Hayır, başka yakıtlar da vardır. Bilim adamları, hâlâ güneş enerjisiyle veya elektrikle işleyebilen arabalar üzerinde çalışıyorlar. Beklenmedik bir atılım olmadıkça, böyle araçların yakın gelecekte benzinle çalışanların yerini aldığını görmek mümkün olmayacak.
Hidrojen de istikbal vaat eden bir araba yakıtı olabilir. Hidrojen benzinden daha az kirletmekle kalmaz, aynı zamanda çabuk tükenmeyen bir maddedir. Evrende en bol bulunan elementtir. Fakat şimdilik, hidrojen kullanan bir araba sadece uzak geleceğe yönelik bir ihtimaldir; teknoloji belki o zaman bu fikri gerçekleştirebilir.
Alkollü Yakıtlar
Acaba, yakın gelecekle ilgili ne söylenebilir? Petrolden elde edilmeyen, fakat araba ve kamyonlarda yaygın biçimde kullanılan iki tür yakıt vardır: alkol ve doğal gaz. Etanol olarak adlandırılan saf alkol, şekerkamışının damıtılmasından elde edilir. 1987’de Brezilya’da, satılan yeni arabaların yüzde 90’ından fazlası etanolle çalışırken, 1989 yılında petrol fiyatlarının düşmesiyle bu rakam yüzde 69’a gerilemiştir. Etanol, benzinden temizdir ve yenilenebilir bir kaynaktan gelir. Daha fazla etanol üretmek için her zaman için şekerkamışı, şeker pancarı, manyok ya da mısır yetiştirebiliriz.
Yalnız burada sorunlardan biri, etanol üretmek için gereken tarlaların çok büyük alan gerektirmesidir. Amerika Birleşik Devletlerindeki arabaların yakıt gereksinmelerinin sadece yüzde 10’unu karşılamak için gereken etanolü üretebilmek amacıyla, bu ülkenin yıllık mısır üretiminin yüzde 40’ını ayırmak gerekir.
Başka bir sorun da masraftır. Bir tahmine göre, etanol üretiminde kullanılan tahılların yakıta dönüştürülmesi sırasında potansiyel enerjilerinin yüzde 30 ile 40’ı kaybolmaktadır. Hatta bazı uzmanlar, ekip biçme ve işleme masrafları da eklenince, etanolü üretmek için gereken enerjinin, etanolün sağlayacağından daha fazla olduğu sonucuna vardılar.
Doğal gaz ya da kömürden yapılan bir alkol çeşidi olan metanol ise, daha ucuzdur. Bazı yakıtların performansları zayıf olmasına karşın, metanol arabaya daha çok çekiş sağlar. Hatta, yarış otomobilleri çoğu kez metanol kullanırlar, çünkü benzinden daha az patlama tehlikesi vardır. Haziran 1989’da Amerika Birleşik Devletleri başkanı George Bush, 1995 yılına kadar 500.000 Amerikan arabasının metanolle çalışır hale getirilmesini öngören bir öneri sundu. Hükümet, önerinin, arabalardan yayılan egzoz gazını büyük ölçüde azaltacağını iddia etmektedir.
Fakat metanolün de kendine özgü sorunları vardır. Yanma sırasında petrolden daha az karbon açığa çıkarmasına rağmen, havayı kirleten başka bir madde de yayar: kansere neden olduğundan kuşkulanılan formaldehit. Ayrıca metanollü arabaları soğuk havada çalıştırmak da daha zordur.
Doğal Gaz
Evlerde ısıtma ve mutfakta yaygın biçimde kullanılan doğal gazın, otomobil yakıtı olarak da avantajları vardır. Çoğu metan olan basit bir bileşiktir ve temiz yanar. Benzinden daha az karbon açığa çıkarır ve dizel yakıtlarının çıkarttığı kurumlu ve parçacık yüklü dumanı asla çıkarmaz. Bu tür bir yakıtı kullanan motorların daha az bakıma ihtiyaçları olur. Doğal gaz, diğerlerine oranla daha ucuzdur ve hâlâ bol miktarda bulunur.
Gazla çalışan arabalar halen İtalya’da, Sovyetler Birliği’nde, Yeni Zelanda’da ve Kanada’da kullanılmaktadır. Fakat bu, gazın sorunları yok demek değildir. Benzinle çalışan bir arabayı gazla çalışır hale getirtmek pahalı bir iştir. Ayrıca, (sıkıştırılmış olmasına rağmen) gaz çok yer kaplar. Arabanın bagajına birçok depo yerleştirmek gerekir. O zaman bile, arabanın aldığı yol kısadır ve sık sık depoyu doldurmak gerekir.
Yakıt alma işlemi değişik bir yakıt kullanmakla ilgili başka bir sorunu da ortaya çıkarır. Herhangi bir alternatif yakıt türünü satan bir istasyonu bulmak zorsa, böyle bir yakıtla çalışan bir arabayı kim almak ister? Ayrıca, kimsenin alacağına dair bir garantinin olmadığı yakıt türlerini istasyonlar neden satmak istesin? O zaman, kim daha önce gelmeli, yakıtı alanlar mı yoksa satanlar mı?
Bu ikileme bir çözüm olarak, arabaların iki farklı yakıt türüyle çalışmaları önerilmektedir. Bazı arabalar, halihazırda doğal gaz ve benzin, doğal gaz ve dizel, alkol ve benzin ya da bunların herhangi ikisinin aynı depoda karışımıyla çalışmaktadır. Böyle ikili yakıtla çalışan arabaların yakıt ikmalleri daha kolay olmakla birlikte, bunlar, tek tip temiz bir yakıtla çalışmak üzere tasarlananlar kadar verimli veya temiz çalışmayabilirler.
Saklı Bir Petrol Rezervi
Petrolle ilgili sıkıntılarımızı halletmek için şu an yapmamız gereken şey, petrolü daha verimli kullanmaktır. Bu, petrolün yarattığı kirliliği ortadan kaldırmaz, fakat başka yakıt türleri geliştirilirken, şiddetli petrol darlıklarını önler. Amerikalı bir senatör, Amerikan arabalarının 150 kilometrede bir litre yakabilmeleriyle, “2000 yılına kadar günde 660.000 varil petrol tasarruf edilmiş olur. Bir petrol sahasının ortalama ömrü olan 30 yılda, bu miktar 7.8 milyar varil petrol yapar. Bu, petrol sanayiinin Alaska’da bulabileceği petrolden çok daha fazladır,” diye iddia etti.—The New York Times, 15 Nisan 1989.
Fakat, verimliliğin en önemli etken olabileceği Amerika Birleşik Devletlerinde, bunun değeri çok küçümsenmektedir. Amerikan arabaları hemen hemen, dünyadaki tüm diğer arabalar kadar yol almaktadırlar. Bu yüzden, özellikle Amerikalıların burunlarının dibinde—ya da arabalarının veya kamyonlarının ön kaputlarının altında—saklanmış benzin emen verimsiz motorların içinde, engin ve el değmemiş petrol rezervleri bulunmaktadır.
Acaba arabaların aldıkları yolu artırmak mümkün mü? Evet. Aslında, bir litreyle 15 kilometre yapmak oldukça yaygındır. 1970’lerde petrol fiyatları fırladığında, ihtiyaçtan dolayı arabaların verimi artırıldı. O zamandan beri otomobil yapımcıları, daha aerodinamik modellere sahip, daha hafif ve dayanıklı malzemeden mamul kaportaları olan, aynı zamanda yeni motor tipleri de kullanarak daha uzun yol yapabilen arabalar geliştirdiler. Volvo, bir litre ile yaklaşık 30 km yapabilen bir araba çıkardı. Volkswagen ise, bir litre ile 36 km yapabilen bir araba imal etti. Renault’un da, 52 km’de bir litre yakan bir prototipi bulunmaktadır!
Fakat burada küçük bir ayrıntı var. Bu arabaların hiçbirini satın alamazsınız, çünkü bunların üretimi yapılmıyor. Araba üreten firmalar, 1986’da petrol fiyatları düştüğünden beri, müşterilerin yakıt tüketimi konusunda daha az kaygı duyduklarını düşünüyorlar. Peugeot, bir litreyle 30 km yapan ve kriz arabası diye adlandırdığı bir modelini, petrol fiyatları yükselene kadar bekletmektedir.
World Watch dergisine göre, çoğu Amerikan firmasının yedekte bekleyen “kriz arabası” bile yoktur ve yakıt tasarrufu yapmak için de bir yatırım yapılmamaktadır. Acaba neden? Bunu, World Watch şöyle cevaplandırıyor: “Sorunun bir kısmının, yeni ürün geliştirmektense üç aylık kârlarla ve borsa fiyatlarıyla fazla uğraşmaktan kaynaklandığına dair görüş birliği bulunmaktadır.” Başka sözlerle, şimdi para kazanmak, daha sonraki bir krizi önlemekten daha önemlidir.
Fakat kendi çıkarını düşünmek, yalnızca büyük firmalara özgü değildir. Araba yapan şirketler, müşterilerinin ne istediklerine önem verirler. Onlar, insanın petrole olan aşırı bağımlılığına şu an kolay bir çözüm bulunmadığını çok iyi bilmektedirler. Tüm seçenekler bazı ödünler vermeyi gerektirmektedir. Havayı kirletmeyen veya petrol rezervlerini tüketmeyen arabalar, benzin düşmanı modellerin sahip oldukları güçten, çekişten ve lüksten yoksun olurlar. Ayrıca yakıtlarını satın almak da pek kolay olmayabilir.
Sizin düşünceniz nedir? İnsanlar, çocuklarının hatta torunlarının araba kullanacakları zamana kadar tüm şiddetiyle patlak vermeyebilen bir krizi bertaraf etmek için bu tür fedakârlıklar yapmaya istekli midirler? İnsanın, soyunun mirası olan bu yeryüzüne karşı tutumu, şu üstü kapalı cevabı haykırır gibidir: “Kimin umurunda?”
Sonuç olarak, gezegenimizi harap etmeden yakıt ihtiyacımızı karşılama sorunu, petrole alternatif bulmaktan daha fazlasını kapsar. Bizim aslında, dar görüşlülüğe ve açgözlülüğe alternatif bulmamız gerekiyor. İnsanın, yakıt da dahil olmak üzere yeryüzünün kaynaklarını beceriksizce yanlış yönetmesi, Mukaddes Kitabın çok önceden söylediği şu gerçeği gösteren delillere bir yenisini daha ekler: İnsanın, kendisini yönetmeye ne hakkı ne de yeteneği vardır.—Yeremya 10:23.
Fakat Mukaddes Kitabı öğrenenler için, konu burada bitmemektedir. Mukaddes Kitap bize, yakın gelecekte Yaratıcımızın, insan toplumunun yönetiminde daha faal bir rol alacağına dair güvence vermektedir. Kuşkusuz, Kendisi bize, yuvamızı bozmadan gezegenin zengin kaynaklarını nasıl kullanacağımızı öğretecektir. Ümit dolu bir gelecek için, bu en iyi alternatiften daha iyidir. Aslında bu, tek alternatiftir.—İşaya 11:6-9.
[Sayfa 23’teki pasaj]
Bizim, açgözlülüğe ve dar görüşlülüğe alternatif bulmamız gerekiyor