Korkusuz Yılan Katili

KÜÇÜK ve tüylü görünüşü ile mongos bir yılan katiline pek benzemez. Ancak, R. O. Rearse adlı bir yazar, “yılanın belki de en büyük düşmanı .... mongostur” diyerek şöyle devam eder: “Bu minik yaratık herhangi bir diğer vahşi hayvanınki kadar büyük ve yalın cesareti küçücük vücudunda barındırır .... Mongosların yılanlara saldırıları efsaneleşmiştir.”

Bu olağanüstü cesur hayvan tam olarak nedir? Mongos Afrika’nın, Asya’nın ve Güney Avrupa’nın çeşitli bölgelerine dağılmış olan geniş bir aileye aittir. Bu küçük memelinin birçok cins ve kırkı aşkın türü mevcuttur. Bu hayvanların büyüklükleri, boyu sadece 30 santimetre olan cüce mongos ile uzunluğu 1.20 santimetre olan yengeç yiyen Güneydoğu Asya mongosu arasında değişir. Çoğunun kısa bacakları, uzun ve tüylü kuyrukları, rengi gri ile kahverengi arasında değişen kalın, kaba bir kürkle kaplı uzunca gövdeleri vardır. Kulakları küçük ve burunları sivridir.

Bazıları yalnız yaşayan gece yaratıklarıdır. Diğerleri ise gündüzleri ortaya çıkar ve 50’den fazlası bir arada koloniler halinde yaşayan sarı mongoslar gibi oldukça toplumsal yaratıklardır. Ya evleri? Genellikle kaya çatlakları ya da topraktaki deliklerdir. Bazen bu çukurları kendileri kazarlar ama çoğunlukla diğer hayvanların terk ettikleri oyukları almayı tercih ederler. Hatta boş termit ve karınca tümseklerine yerleştikleri de bilinmektedir.

Her ne kadar mongos nispeten zararsız bir hayvan gibi görünse de, bu sizi aldatmasın. O, uyanık, cesur ve çevik bir yırtıcıdır. Bazı türlerinin besinlerine haşereler, böcekler, solucanlar, salyangozlar, kertenkeleler, kurbağalar ve yengeçlerin yanı sıra yumurta ve meyveler de dahildir. Mongos akıllı ve kurnaz bir hayvandır. Örneğin, keseli mongosun arka ayakları üzerinde dikilerek daha sonra da yanlamasına düşme numarası yaptığı bile söylenir. Neden? Beç tavuğunun merakını uyandırarak yaklaşmasını ve sonuçta yakalanmasını sağlamak için!

Fakat mongosu ünlü yapan, yılanları öldürme özelliğidir.

Yılan Mongosa Karşı

Fakat bir dövüş esnasında, bu ufak tefek yaratık korkusuz kobrayı gerçekten de mağlup edebilir mi? Güney Afrikalı bir yazar olan Laurens van der Post The Heart of the Hunter (Avının Kalbi) adlı kitabında tipik bir yılan-mongos karşılaşmasını anlatır: “Kafasından kuyruğuna kadar olan uzunluğu 35 santimetreyi geçmeyen ve boyu belki de sadece 15 santimetre yüksekliğinde olan [bir mongosun], 2.00 santimetrelik bir kobrayı ele aldığını gördüm. Mongos, yılanın, hamlesinin hedefini milimetrelik farklarla kaçırması ile sonuçlanan ve sürekli saldırılarla cevap verdiği bir dizi becerikli ve atik saldırı numarasından sonra, düşmanın omurgasını anında ısırmak için ensesinden yakalamak amacı ile hızla saldırıya geçti.”

Bu küçük mongosun öldürücü düşmanını yenmesini mümkün kılan, kendine olan tam güveni ve cesaretinin, yılanın saldırılarını savuşturmaktaki becerikliliği ile birleşmesidir.

Yılan Sokması

Acaba mongosun her nasılsa yılan zehrine karşı bağışıklığı mı var? Tam olarak değil. Ancak mongosu öldürmek için büyük miktarda zehre gerek vardır. Bir yetkiliye göre bir mongosu öldürmek için, tavşan için öldürücü olan dozun sekiz misli gerekmektedir. Bir mongosun yılan sokmasından dolayı ölmesi çok enderdir.

Ancak bir mongosun zehirli bir yılanı yediğinden dolayı ölmesi daha muhtemeldir. Evet, tehlikeli düşmanını öldürdükten sonra galip gelen mongos, yılanı başından başlamak sureti ile kendine yiyecek yapar. The International Wildlife Encyclopedia şöyle der: “Birçok [mongos] ölü olarak bulunmuştur ve öldükten sonra üzerlerinde yapılan incelemeler, yedikleri yılanın zehirli dişinin, mide duvarını deldiğini ve böylece zehrin kana karıştığını ortaya çıkarmıştır.”

Her ne kadar kobra için öldürücü iseler de, mongoslar engerek yılanlarını öldürmekte o kadar başarılı değillerdir. Bunun bir nedeni de engerek yılanının zehrine karşı bağışıklık geliştirmemesidir. Ayrıca da, engerek yılanları kobralardan daha hızlı saldırı yeteneğine sahiptirler.

Mongoslar Ev Hayvanları Olabilirler Mi?

Mongosların yaradılıştan hırçın ve huysuz hayvanlar olduğu sonucuna varmayın. Aksine, bazı mongos türleri evcilleştirilerek, sevimli ve akıllı ev hayvanları oldular. Sauce for the Mongoose adlı kitapta yazar Bruce Kinloch kendi ev hayvanı olan Pipa isimli mongosun sevimli bir öyküsünü anlatır.a Yaramazlıkları ve canlı oyunları ile Pipa, aile için sürekli bir eğlence kaynağı idi. Mongosların sıkça yaptığı bir oyunu ailedekiler ilk defa fark ettiğinde gülmekten katıldılar. Yazar olanları şöyle anlatır:

‘Pipa yuvarlak beyaz bir deniz kabuğu buldu ve sırtını piknik kutularımızdan birine yaklaştırana dek uğraştı. Deniz kabuğunu ön ayakları arasında sıkıca tutarak, tıpkı bir beysbol oyuncusunun atış yapmaya hazırlanması gibi, bedenini aşağı yukarı, geri ileri hareket ettirirken, bu esnada ön ayakları arasındaki deniz kabuğunu da sürekli sallıyordu. Birdenbire havaya doğru sıçradı ve deniz kabuğunu, arka ayaklarının arasından fırlatarak silah atışını andıran bir sesle piknik kutusuna çarptırdı. Nihayet olup bitenleri anlayabilmiştik. Pipa, tamamıyla içgüdüsel olarak, bir mongosun yumurta kırma yöntemi ile, deniz kabuğunu parçalamaya çalışıyordu.’

Tüylü arkadaşımız bu nedenlerle sevimli ve ürkütücü bir yaratıktır. Her ne kadar ara sıra yılan katili rolüne girmesi bizi biraz ürkütse de, maskaralıkları bizim için büyük bir zevk kaynağıdır.

[Dipnotlar]