Kumar Oynamanın Acı Bedeli

Bobby, kuzey Londra’da bir sokağa park edilmiş bir arabada ölü olarak bulundu. Henüz 23 yaşında olan Bobby, intihar etmişti.

Yaşlı adam bir sosyal yardım merkezine başvurmadan önce, bir süre sokaklarda yatmıştı. Dört gündür yemek yiyemediği ve kalp rahatsızlığı nedeniyle alması gereken ilaçları alamadığı için çok güçsüzdü.

Beş çocuk babası olan Emilio çok kederliydi. Karısı ve çocukları tarafından terk edilmişti. Onlar şimdi kendisiyle konuşmayı dahi reddediyorlardı.

BİR İNTİHAR, bir serseri ve reddedilmiş bir baba: görünüşe göre birbirleriyle ilişkisi olmayan, fakat günümüz toplumunda hiç de olağandışı sayılmayacak üç üzücü olay. Fakat her üç trajedide de ortak bir etken vardı—kumar.

Kumar bağımlısı olan birçok kumarbaz, bir sorunu olduğunu kabul etmeyi reddeder ve aile üyeleri de, toplumda damgalanmaktan korunmak amacıyla onların bu sorunlarını saklarlar. Fakat her gün tüm dünyada milyonlarca aile üyesi, bu zarar verici düşkünlük nedeniyle, müthiş acı, keder ve çaresizlikle yüz yüze gelmektedir.

Tam olarak kaç tane kumar bağımlısı bulunduğunu kimse bilmez. On milyon kişinin Amerika Birleşik Devletleri için ölçülü bir tahmin olacağı düşünülüyor. Kumar oynama olanakları ülkeden ülkeye arttıkça, sayılar her yerde alarm verici boyutlara fırlıyor. Kumar bağımlılığı, “en hızla büyüyen düşkünlük” olarak tanımlanmıştır.

Yeni kumar düşkünlerinin birçoğu, bu işe, sadece “şanslarını denemek” isteyen geçici kumarbazlar olarak başlamıştır. Daha sonra ise, kumar düşkünlüğünün korkunç kâbusuna sürüklenmişlerdir.

Kumar Oynamak Kontrolden Çıktığında

Geçici kumarbazları kumar bağımlıları haline getiren nedir? Nedenler değişiktir, ancak şu ya da bu şekilde, kumarbazlar hayatlarında artık kumar oynamadan yaşayamayacaklarını hissettikleri bir noktaya gelirler. (sayfa 7’deki çerçeveye bakın.) Bazıları kumarda, hayatlarında eksik olan bir heyecanı bulurlar. Bir kumarbaz şöyle açıklıyor: “Kazanmak ya da kaybetmek benim için gerçekten önemli değil. Oyuna başladığımda ve özellikle etrafımdakilerden daha yüksek oynarsam, dünyanın en önemli kişisi olduğumu hissederim. İnsanlar bana saygı duyar. O kadar heyecan duyarım ki!”

Başkaları da kumara yalnızlık ya da depresyon nedeniyle düşer. Dört çocuk annesi olan Ester, evden sık sık uzak kalan bir subayla evliydi. Ester kendini yalnız hissetti ve bir eğlence merkezinde kumar makineleriyle oynamaya başladı. Kısa süre sonra artık günde birkaç saat oynuyordu. Çok geçmeden, ev harcamaları için ayrılmış olan parayı da kumarda kullanmaya başladı ve sorunlar giderek arttı. Günde 200 dolarına mal olan bu düşkünlüğünü sürdürebilmek için, bankalardan ya da başkalarından çılgınca borç almaya çalışırken, uğradığı kayıpları kocasından saklamaya çalışıyordu.

Saplantıları büyük bir ikramiye kazanma düşüncesiyle kamçılanan başkaları da vardır. Kumar bağımlılığı üzerine bir otorite olan Robert Custer şu açıklamada bulunmuştur: “Genellikle kumar kariyerlerinin başında olan ve düzenli olarak kazananlar daha sonra kumar bağımlısı haline gelirler.” O noktadan itibaren de, kazanmaya devam etme arzularına yenilirler.

Boş İnançların Sinsi Tuzağı

Birçok kumarbaz, mantık yerine içe doğma olayının ve sezgisel duyguların hâkimiyeti altındadır. Eğer sadece mantıksal muhakeme ile hareket edecek olsaydı, basit bir matematik ve olasılık hesabı bir kumarbaz adayını vazgeçirirdi. Bir örnek vermek gerekirse, Amerika Birleşik Devletlerinde bir yıldırım çarpması sonucu ölme olasılığı yaklaşık olarak 1.700.000’de 1’dir. Bir eyalet piyangosunda kazanma olasılığı ise, bunun en azından iki misli daha düşüktür.

Kim kendisini bir yıldırımın çarpacağını düşünür? Sadece tedavisi imkansız derecede olumsuz bir kişi. Buna rağmen bir piyango bileti alan hemen hemen herkes kendi numarasına ikramiye çıkmasını düşler. Gerçi, bir piyangoda kazanmak yıldırım çarpmasından daha caziptir, fakat birçoklarının hemen hemen olanaksız olanı ümit etmesinin nedeni, boş inançlardır. Favori “şans sayıları”nı seçmek onları olasılık hesaplarını yenebileceklerine inandırır.—Sayfa 8’deki çerçeveye bakın.

İspanyol matematikçi Claudio Alsina, eğer gazinolar ve piyangolar, şans oyunlarında sayılar yerine harfler kullanmış olsaydı, kazanma olasılığının tamamen aynı kalacağını, fakat o zaman, bu oyunların çekici gücünün—ve muhtemelen de gelirlerin önemli bir oranda—kaybolacağını söylemiştir. Bazı sayıların sahip olduğu cazibe olağanüstüdür. Bazılarının favori sayıları 9, 7, 6 ve 0 olup, bazıları da “şans sayı”larını, doğum günü ya da yıldız falı gibi şeylerden seçmektedir. Ve bazı garip olaylarla yönlendirilenler de vardır.

Bir gün Monte Carlo gazinosuna gitmekte olan bir adamın başına hoş olmayan bir sürpriz geldi. Başının üstünden uçmakta olan bir güvercin, şapkasını pisletti. Adam aynı gün 15.000 dolar kazandı. Güvercin pislemesinin uğur olduğuna kani olduğundan, bir daha hiçbir zaman, önce ümitle dışarıda dolaşıp “göklerden bir işaret” almadan gazinoya girmez oldu. Bunun gibi boş inançlar birçok kumarbazı, bir kazanma döneminin hiçbir zaman sona ermeyeceği inancıyla aldatmıştır. Fakat bu tür bir inanca genellikle kişiyi pençesi altına alan ve sonunda da tüketen acımasız bir saplantı eşlik etmektedir.

Para Sevgisi Uğruna

İnsanlar para kazanmak ve mümkünse çok para kazanmak için kumar oynarlar. Fakat kumar bağımlısı için, kazandığı paranın özel bir büyüsü vardır. Robert Custer’in belirttiği gibi, onun gözünde “para itibardır .... Para dostluktur .... Para ilaçtır.” Para, kumar bağımlısına neden bu kadar çok anlam ifade etmektedir?

Kumar çevrelerinde insanlar, çok kazananlara ya da harcayanlara hayrandırlar. Böyle kişilerin yanında, etrafında olmak isterler. Böylece kazandığı para kumarbaza, önemli, aynı zamanda, akıllı ve parlak biri olduğunu ifade etmektedir. Para aynı zamanda sorunlarını unutmasını sağlar, rahatlamasına yardımcı olur ve moralini yükseltir. Araştırmacı Jay Livingston’un sözleriyle, kumar bağımlıları, “duygusal açıdan tüm yumurtalarını para sepetine koyarlar”. Bu da feci bir hatadır.

Sonunda balon patlayıp tekrar ve tekrar kaybetmeye başladığında para daha da önemli hale gelir. Şimdi umutsuzca, kaybettiği parayı yeniden kazanmak istemektedir. Borç aldığı kişilere borçlarını ödemek ve o kazanma dönemini yeniden yakalayabilmek için gerekli olan parayı bir araya nasıl getirebilecektir? Çok vakit geçmeden tüm hayatı sürekli bir nakit arayışına dönüşür.

Bu tür bir çaresizlik durumu, milyonlarca kumarbaz için hayatın bir gerçeğidir. Bu kumarbazlar her cinsiyetten, her yaş grubundan ve her sosyal seviyeden gelmektedir. Son zamanlarda kumar tutkunluğunun gençler ve ev hanımları arasında bir akım haline gelişinden de görülebileceği gibi, herkes bu duruma düşebilir.

Gençler ve Ev Hanımları Arasında Kumar Düşkünleri

Gençler, kendilerine çabuk para kazanma ümidini sunan çekici kumar makinaları veya diğer şans oyunları için kolay avdır. İngiltere’deki bir şehirde yapılan bir araştırma, 14 yaşındaki gençlerin 5’te 4’ünün kumar makineleriyle düzenli olarak oynadığını ve çoğunun bu işe 9 yaşında başladığını ortaya koymuştur. Bazıları, kumar oynayabilmek üzere okuldan kaçıyordu. ABD’de lise öğrencileri arasında yapılan bir araştırma da, gençlerin yüzde 6’sının “muhtemel patolojik kumarbazlık belirtisi gösterdiğini” ortaya çıkarmıştır.

İspanya’nın Madrid şehrinde, eski kumarbazlardan oluşan bir ‛kendine yardım grubu’nun başkanı olan Manuel Melgarejo, kolay etkilenen bir gencin kumar makinesinde sadece bir büyük ödül kazanmakla oltaya takılacağını belirtmiştir. Kumar oynamak bir gecede bir eğlence ve tutku haline geliverir. Bu kumar düşkünü genç, çok geçmeden, bu tutkusu için gereken parayı bulabilmek üzere dededen kalma değerli şeyleri satmaya, aileden birşeyler çalmaya, hatta küçük hırsızlıklara ya da fahişelik yapmaya başlayabilir.

Uzmanlar, kumar bağımlısı haline gelen ev hanımlarının sayısındaki belirgin artışa da dikkat çekmektedirler. Örneğin, Amerika Birleşik Devletlerinde kadınlar şimdi, toplam kumar bağımlılarının yaklaşık yüzde otuzunu oluşturmaktadır, fakat tahmin edildiğine göre bu oran, 2000 yılına kadar yüzde 50’ye yükselmiş olacaktır.

Bir işçi eşi ve iki kız çocuk annesi olan María, kumar bağımlısı haline gelen birçok ev hanımına tipik bir örnektir. Son yedi yıl boyunca, çoğu ev harçlığından olmak üzere 35.000 doları bingo oyununda ya da kumar makinesinde harcadı. María üzüntüyle şunları söylüyor: “Bu para ebediyen kayboldu. Bir kafeteryaya çantamda 50 dolarla girip de, bunu [kumar makinelerinde değil de] çocuklarım için harcama gücünü bulabileceğim günleri iple çekiyorum.”

Kâbus Haline Gelen Rüyalar

Rüyalar kumarın temelini oluşturur. Bazı kumarbazlar için zenginlik rüyaları geçicidir; fakat kumar bağımlıları için bu rüyalar, iflas, hapishane ve hatta ölümün pençesine düşene kadar, şiddetle peşinden koştuğu bir tutkudur.

Evet, kumar oynamak, uygun bir eğlence, biraz heyecan, biraz kazanç ya da günlük endişelerden kaçış gibi, meşru ihtiyaçları karşılamayı vaat etmektedir, fakat kumar bağımlılarının ıstırap içinde farkına vardıkları gibi, kumar oynamanın gizli bedeli çok büyük olabilir. Bu ihtiyaçlar başka bir yolla da karşılanabilir mi?

[Sayfa 7’deki çerçeve]

Bir Kumar Bağımlısının Portresi

KUMARBAZ, ne kadar para kaybederse etsin, kumar oynamaya devam eder. Ve eğer kazanırsa da, bu parayı kumara devam etmek üzere kullanır. Canı istediği zaman kumarı bırakabileceğini iddia etmesine rağmen, cebinde para bulunan bir kumar bağımlısı, parasını bir oyuna yatırmadan bir kaç günden fazla dayanamaz. O, kumar oynamak üzere hastalık derecesinde bir arzu duymaktadır.

Sürekli olarak borca girer. Borcunu ödeyemediği zamanlarda, kendisini en fazla sıkıştıran borçlarını ödemek ve kumar oynamaya devam edebilmek için, çılgınca yeniden borç alır. Er ya da geç dürüstlüğünü yitirir. İşvereninin parasını dahi kumarda kullanabilir. Genellikle de sonunda işinden kovulur.

Her şey, hatta karısı ve çocukları dahi, kumar oynamasından daha az önemli olur. Bu bağımlılığı kaçınılmaz olarak aile kavgalarına neden olur ve sonunda ayrılma ya da boşanmayla sonuçlanabilir.

Yoğun suçluluk duygusu, gittikçe daha fazla içine kapanmasına neden olur. Başka insanlarla ilişki kurabilmekte güçlük çeker. Sonunda da ağır bir depresyona girer ve büyük olasılıkla intihar etmeye çalışır; bu açmazdan kurtulmak üzere başka bir yol göremez.

[Sayfa 8’deki çerçeve/resim]

Monte Carlo’da Banka İflas Ettiren Adam

BİR İngiliz olan Charles Wells, Temmuz 1891’de Monte Carlo gazinosunu ziyaret etti. Orada kumar oynayarak, sadece birkaç gün içerisinde, on bin frankını bir milyon franka çıkardı ve şaşılacak şekilde, bu başarısını dört ay sonra da tekrarladı. Birçok kumarbaz Wells’in “sistemini” keşfetmeye çalıştıysa da başaramadı. Wells ise, daima hiçbir sistemi olmadığında ısrar ediyordu. Gerçekten de ertesi yıl tüm parasını kaybetti ve beş kuruşsuz öldü. İlginçtir ki, bu hikâye Monte Carlo gazinosu için bomba etkisinde bir reklam oldu. Hiçbir zaman kaybetmediği yolunda uluslararası bir ün kazandı.

Monte Carlo Yanılgısı

Birçok kumarbaz, kumar makinelerinin ya da rulet tekerleklerinin hafızası olduğuna inanır. Bu nedenle rulet oynayan bir kumarbaz, o ana kadar belirli bir sayı dizisi çıkmışsa, rulet tekerinin bu diziyi devam ettirecek sayılara öncelik tanıyacağını sanabilir. Benzer şekilde, kumar makinelerinde oynayanlar da, eğer belirli bir makinede büyük ikramiye uzun bir süre kazanılmamışsa, yakında kazanılacağına inanırlar. Bu tür hatalı zanlara Monte Carlo yanılgısı adı verilmektedir.

Hem rulet tekerleği hem de kumar makinelerinde büyük ikramiyeyi çıkarabilecek mekanizmanın çalışması, tamamen tesadüfe dayalıdır. Bu nedenle daha önce olmuş olanların hiçbir ilgisi ve etkisi yoktur. The New Encyclopœdia Britannica’nın işaret ettiği gibi bu şans oyunlarında, “belirli bir sonucun çıkma olasılığı her oyunda aynıdır.” Bu nedenle, kazanma olasılığı her seferinde tamamen eşittir. Ancak buna rağmen Monte Carlo yanılgısı gazino ve kumarhanelerin kasalarını doldururken, birçok kumarbazı da mahvetmiştir.