Eski Teknoloji—Çağdaş Harika

“KÜREMİZİN en sıcak, oturulmaya en elverişsiz yerlerinden birinde bulunan şehir [Turfan], 2.000 yıl önceki bir teknoloji sayesinde yemyeşil bir vaha olarak kalabilmiştir,” Kanada’nın Toronto kentinde çıkan The Globe and Mail gazetesi böyle yazdı.

Turfan, sadece Çin’in değil, dünyanın en sıcak ve kurak yerlerinden biri olmasıyla ünlüdür. Şehrin 180.000’e ulaşan nüfusu, Taklamakan Çölü’nün uzantısı olan Turfan Havzasının kuzey kenarında yaşamaktadır. Burada hemen hemen hiç yağmur yağmaz, yağan çok az yağmur da kızgın sıcaklık yüzünden henüz yere düşmeden buharlaşır. Yaz ayları boyunca sıcaklık çoğu kere gölgede 50 santigrat dereceyi bulur.

Buna rağmen Turfan’ın etrafındaki 8.000 dönümlük bir alan ağaçlar ve çalılıklarla kaplıdır. Bu yeşillikler şehrin sakinlerini çevreyi sık sık kasıp kavuran kum fırtınalarından korumaya yarar. Taklamakan Çölü’nde başlayan bu fırtınalar, bina ve verimli tarlaları bütünüyle kaplayabilecek miktarda kum taşırlar. Böylece ağaçlar ve çalılar şehir vahasını çölün yok edici güçlerinden korurlar.

Azgın kum fırtınaları ve kızgın sıcaklığın oluşturduğu bu düşman çevreye rağmen, Turfan tarımsal bir merkez olarak tanınır. Çöl hurması, üzüm, kavun, nar, şeftali, kayısı, elma, patlıcan, soğan gibi besinler ve buğday ile başka tahılların yanı sıra, Çin’in en ince ve en uzun lifli pamuklarını da yetiştiren Turfan, bir süpermarkete benziyor. Bu yer eskiden beri tarımsal ürünlerinin kalitesi ve çeşitliliğiyle tanınıyor. Binlerce yıl boyunca verimli bir vahada bayındır bir yerleşim merkezi olmaya devam etti.

Tarihsel nitelikteki bu harikulade başarıyı günümüze dek yaşatabilen bu 2.000 yıllık teknoloji nedir? The Globe and Mail’in iddiasına göre, şehir, başarısını “insanlığın en ustaca yapılmış ve en kalıcı mühendislik örneklerinden bir tanesi olan eski bir sulama sistemine borçludur.” Gazete şunları ekliyor: “[Turfan’ın] hayatta kalmasının sırrı, 80 kilometre kuzeybatısında bulunan karla kaplı Tien Şan dağlarından akan suların, o yörede konuşulan dil olan Uygurca’da karez olarak bilinen inanılmaz ölçüde karmaşık bir sulama tüneli ve kuyu sistemiyle toplanmasıdır.” Sular yeraltındaki bu geniş sulama sistemini oluşturan yüzlerce tünelle beslenmeseydi, büyük olasılıkla şehrin kanallarına varmadan önce buharlaşmış olacaktı.

Uygurlar sulama sistemlerini geliştirmeden çok önce eski Persler benzer bir sulama tüneli şebekesi kullandılar. Encyclopœdia Britannica’nın dediği gibi: “Persler, tepelerde yüzeyden çoğu kez onlarca metre aşağıda ve 19 kilometre kadar uzunlukta olan tünel veya kanat’lar kazarak yeraltı su kaynaklarını ortaya çıkardılar.” Dünyanın en sıcak, en kuru yerlerinden bir tanesinde hâlâ bir vahayı besleyen bu eski sulama teknolojisi çağımızda bile gerçekten bir harikadır.

Eski ve yeni teknolojiler çölleri güzel bahçelere çevirirken, yakın gelecekte, Yehova, Gökteki Krallık hükümeti vasıtasıyla tüm insanlığa sevinç verecek şekilde dünyanın tüm çöllerini yeşertecek! Yehova’nın peygamberinin dediği gibi: “Çöl ve kurak yer mesrur olacak; ve bozkır sevinecek, ve nergis gibi çiçeklenecek. Bol bol çiçeklenecek, ve sevinçle ve terennümle sevinecek; Libnanın izzeti, Karmelin ve Şaronun haşmeti ona verilecek; RABBİN izzetini, Allahımızın haşmetini görecekler.”—İşaya 35:1, 2.