Yaşlanma Sürecini Anlayışla Karşılamak

ORTADOĞUDA birçok felaket ve güçlükler yaşamış yaşlı bir adamın gerçek hayat hikâyesi güven veren şu sözlerle sona eriyor: “Kocamış, ve günlere doymuş olarak öldü.” O, 140 yıldan fazla yaşamıştı.—Eyub 42:16, 17.

Yine Ortadoğuda, başka bir adam 175 yaşına kadar yaşadı. Kayıt şöyle der: “Kocamış ve günlere doymuş olarak güzel ihtiyarlıkta son soluğu verip öldü”. Evet, insanların ilerlemiş yaşlarında bile tatmin edici bir yaşam sürmeleri mümkündür.—Tekvin 25:7, 8.

Yukarıda değinilen kişilerden biri, şimdi bizim açımızdan oldukça ileri sayılabilecek bir yaşta, şehirdeki rahat evini gönüllü olarak bıraktı ve bütün ev halkıyla birlikte başka bir ülkeye taşındı. Bu yolculuğun ilk bölümü 970 kilometrelik bir mesafeyi kapsıyordu ve bu mesafe modern ulaşım araçlarının yardımı olmadan aşıldı. Diğer adam ise, çok ciddi sağlık sorunlarıyla karşılaştı. Her ikisi de, ömürlerinin sonuna doğru çocuklar büyüttü.

Bu adamlardan biri, oturduğu ülkenin bir kısmının, beş işgalci kralın birleşmiş orduları tarafından istila edilişini gördü. Onların peşine düşmek ve çok sevdiği bir akrabasını kurtarmak üzere 300 kişilik bir güç oluşturmak zorunda kaldı. Daha sonra, refah düzeyi yüksek olan iki şehrin Tanrı tarafından harap edilişini gördü. Bu aynı adamın güzel karısı, güçlü krallar tarafından geçici olarak iki kez kendisinden alındı.

Bu yaşlı adamların ikisi de—Eyub ve İbrahim—sıkıntı veren olayları başarıyla atlattılar ve “kocamış ve günlerine doymuş” duruma gelene kadar yaşayabildiler. Onların sırrı neydi?

Yaşlıların Günümüzdeki Sorunları

Bugün yaşlıların karşılaştığı sorunlar, eskiden yaşamış olanların karşılaştıklarından gerçekten o kadar farklı mıdır? Bugün de ileri yaştaki bazı insanlar servetlerini, hatta geçim kaynaklarını kaybetmiyor mu?

Bazıları evlerini kaybetmekte ve alışık olmadıkları çevrelere taşınmak zorunda kalmaktadırlar. Yakın akraba, arkadaş veya eşleri ölmektedir. Sağlık sorunları da mücadele edilmesi gereken büyük bir etkendir. Bazı çocukların ana-babalarını terk etmesi ve maddi desteği keserek onları kendi başlarına bırakması üzücüdür.

Buna benzer sorunları tekrar belirtmeye gerek yoktur, çünkü hepsi çok iyi bildiğimiz şeylerdir. Fakat akıllı davranarak bu sorunlara çözüm arayabiliriz.

Yaşlılık Konusunda Tutum

Bir kişinin tutumunun doğrultulması gerekebilir; mutsuzluğunun altında yatan neden bu olabilir. Örneğin, bazı yaşlı kişiler kendilerine bakamayacak durumda olmalarına rağmen, yalnız yaşamakta ısrar ediyor. Büyük bir mülkün içinde yalnız yaşayan özürlü bir kadın, kapısına şöyle bir ilan astı: “Uzak durun!” Herkesin tek istediğinin onun parası veya malı olduğunu düşündü; hiç kimseye güvenmedi.

Böyle biri, yaşlanma sürecini anlayışla karşılamıyor. Ne üzücü bir durum! Herkese güvenilemeyeceği doğrudur. Fakat bazılarına güvenilebileceğini kabul etmek ve samimiyetle yardımcı olmaya çalışanların arkadaşlık ve desteğinden yararlanmak daha akıllıca bir harekettir!

Bazı yaşlı kişiler, artık yaşamlarının sonuna geldiklerini hissedebilir. Fakat hâlâ yaşıyorlar ve zihinlerini faal tutmayı ve düşünme yeteneklerini tam olarak kullanmayı yararlı bulabilirler. Yeni şeyler öğrenmek yetilerini aşan bir şey değildir ve bu gençken olduğundan daha çok vakitlerini alsa da onlara çok şey kazandırabilir.

Yaşlılık Bambaşka Bir Dünyadır

Bir meslek okulunda, öğretim programının geriatri ile ilgili kısmında, yaşlı kişilerin zihinsel ve bedensel yönden bağımsız olduklarını hissetmeleri gerektiği konusuna yer veriliyor. Sevildiklerini ve kendilerine ihtiyaç duyulduğunu, yararlı olduklarını ve kendileri için birşeyler yapabileceklerini hissetmelidirler. Üstelik, bu programa göre, yaşlı kişiler aile içinde ve dostlarla kazanılabilen bir “ait olma hissine” de ihtiyaç duyarlar ve dinsel nitelikteki arkadaşlıktan yararlanırlar.

Öyleyse, yaşlı kişilerin gösterebilecekleri en iyi tutum nedir? İyimser bir bakış açısı gerçek bir yardım olabilir. ABD’nin eski bir başkanının 90 yaşındaki annesi, yaşlılığa hayatta yeni bir sayfa olarak baktığı anlaşılan biriydi. Anılarında şunları yazdı: “Yaşlılıktan korkmak gerekmez . . . . Bu dönem zengin ve tatmin edici olabilir . . . . İleri yaşlardaki yaşamımızın kalitesi, şimdiye kadar zaten şekillendirdiğimiz yaşamımız tarafından belirlenir.” Böyle bir yaklaşım, yaşamın sonraki yıllarının daha anlamlı olmasına katkıda bulunur.

Bu nedenle, geriatri ile ilgili daha önce belirtilen öğretim programının da gösterdiği gibi, mutlu yaşlılar, yeni ve tatmin edici ilgi alanları edinerek, yeteneklerini deneyen hobiler öğrenip geliştirerek, anlamlı deneyimler edinip arkadaşlıklar kurarak, bizzat yaşamı takdir etmeyi ve fiziksel kapasitelerinin sınırları içinde yaşamayı öğrenerek, kendilerini eğitmeyi başarmış olanlardır.

Yaşamın kaçınılmaz sorunlarına katlanmak hakkında ne denilebilir? On Growing Old adlı kitap şöyle der: “Bir insan yüksek değerlere ve özellikle de imanın özünde bulunan güce sahipse, daha dayanıklı olacağı şüphe götürmez bir gerçektir . . . . Yaşlı insanlar her şeyden önce dinsel bağlarını güçlendirmeye çalışmalıdır.”

Bazı insanlar, yaşamlarını dolu dolu geçirmeyi her şeyden önde tutar. 61 yaşında ak saçlı bir kadın, sadece 40 yaşın üstündeki insanlara özgü bir motosiklet kulübünün üyesi olarak, yüksek kapasiteli motosikletlere duyduğu ilgisini sürdürdü. Tabii ki, Uyan! bu örneği vermekle yaşlı kişilere motosikletleri tavsiye etmiyor!

Yaşlı bir çiftin şöyle bir parolası var: “Yaşına küsme ve emekli olduğunda havlu atma.” Onlar bunu uygulayarak, 1980’de Los Angeles’ten New York’a bisikletle gittiler. 1976’da emekli olmalarını izleyen dört yıl boyunca 69 yaşındaki bu adam ve 64 yaşındaki karısı, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Norveç, Belçika, Hollanda, Almanya, Fransa ve İngiltere’den geçerek, 25.000 kilometreden fazla yol kat etti. Burada kişinin yaşamını böyle uğraşlarla doldurmasını da tavsiye etmiyoruz, çünkü bu, Tanrı’ya yöneltilen hakiki tapınmaya katılmaya veya bu konuda öğretim almaya ayrılacak vakti azaltabilir veya tamamen tüketebilir. Fakat bu örnek, bazı yaşlı insanların faal bir yaşam için pek çok olanakları olduğunu gösteriyor.

Verimli bir faaliyet ve başkaları için birşeyler yapmak, kişinin ince bir güzellikle yaşlanmasına yardım edebilir. Aralarında 70 yaşının üstünde kişilerin de bulunduğu bir grup emekli usta, Kanada’da Greater Vancouver bölgesinde oturan emeklilerin evlerini düşük fiyatla tamir ederek becerilerini korudular. Bir adam, bu işin onlar üzerinde yarattığı etki hakkında şöyle dedi: “Bu iyi bir terapi. Onları aktif halde tutuyor.” Bir gazete şöyle yazdı: “Onların enerjileri tükenmedi, sadece emekliye ayrıldılar.” Aynı zamanda bu adamlar, yaşamının geri kalan kısmında TV seyretmenin, enerjileri gerçekten tükenmiş olanlara göre olduğunu düşünüyor.

Takdirin Rolü

Yaşama karşı duyulan takdir de söz konusudur. Kanada’da, British Columbia’da yaşayan 87 yaşında uyanık bir adam sadece hayatta olmasını bile çok takdir etti. Yaşlanma sürecini anlayışla karşılamak üzere onun benimsediği ilke şuydu: “Zihnini faal tut ve yüreğin genç kalsın. Gününü gün et.” Yaşlılığı için asla önceden hazırlık yapmadı fakat sadece açık havada meyve ağaçlarıyla uğraşmaya devam etti. Değişen durumuna uyum göstermek üzere, başka insanlarla etkin şekilde ilgilenmeyi sürdürdü ve haberleri daima yakından takip etmeye çalıştı.

Yaşlı kişilerin ailede ve toplumdaki yeri değişikliğe uğrasa da, onların yaşama karşı bütün ilgilerini kaybetmelerine veya büyük bir zihinsel bunalıma düşmelerine gerek yoktur. Bu gibi zamanlarda arkadaş ve akrabalar onlara destek olursa, bu büyük yarar sağlayabilir; çünkü yaşlı kişiler bu sayede deneyimlerini ve sevinçlerini paylaşabilir. British Columbia’sındaki evinde yalnız yaşayan yaşlı bir adam şu yorumu yaptı: “Yaşlı insanlar aileleri tarafından ihmal edilirse, geçmişte yaşamaya eğilim duyar ve bu iyi bir şey değildir.” O, farklı yerlere dağılmış ailesini ve onların iletişimi korumakla ilgili sadakatlerini takdir ediyor. Şunları söyledi: “Telefon, yaşlı kişiler için harika bir araçtır.”

Ciddi kalp rahatsızlıkları nedeniyle erken emekli olmak zorunda kalmış bir adam, geçmişte yaşamanın tehlikeleri ile ilgili düşüncelerini açıkladı. Onun yaşamı, başarılı bir iş idare ederek ve aynı zamanda Yehova’nın Şahitlerinin bir cemaatinde tayin edilmiş bir ihtiyar olarak hizmet ederek, çok faal geçmişti. Kaybolan faaliyet olanakları için hep üzüntü çekerek mi yaşamaya devam etti? Şöyle diyor: “Hayır, öyle değil. Yapabildiğimin en iyisini yaptığım için tatmin duyuyorum. Başkalarının üzerine inşa etmeleri için temeller attım.”

Bu adamın, evli kızları ve onların aileleriyle olan ilişkisi yıllar geçtikçe, onun deyimiyle “daha yakın bir yakınlık” haline geldi. Karısıyla birlikte, sevdikleri kişileri takdir ediyorlar; onlar artık yetişkin olan çocuklarının aileleriyle ilgili kararlarının, ait oldukları yerde, yani onların aileleri içinde kalmasına izin vermeyi öğrendiler. Bunu yapmamak sadece anlaşmazlık ve mutsuzluğa, ek olarak da, iyi bilinen “dünürlük” sorunlarına neden olur.

Büyükanne ve büyükbabaların oynadığı rol takdir edilmezse, bu onların sevincini çok kırabilir! Fakat hastanede geçirdiği uzun bir dönemden sonra, torunun söylediği şu sözleri duymak bu büyükbaba için çok büyük mutluluktur: “Dedeciğim! Nerelerdeydin? Seni çok özledik!”

Bugünün dünyasında bencillik ve doğal sevgi eksikliği çok yaygın olduğundan, hasta ve yaşlı olan insanların tümü sorunları sükûnetle karşılamak üzere gerekli olan manevi ve fiziksel desteğe sahip değildir. Kanada’daki bir özel bakım merkezinin denetçisi bu durumu şöyle değerlendirdi: “Bu yaşlı kişilerin çoğu, sevgi dolu bir evden ayrılarak buraya, yani sadece bir yatak ve bir dolaplarının bulunduğu yere geliyor. Buradan bir cenaze görevlisi onları götürürken, geriye kalan tek şey bu dünyaya ait mallarının bulunduğu küçük bir kutudur. Bu sarsıcı bir deneyimdir.” Bununla birlikte, bazı durumlarda böyle kurumlar, yaşlılarının bakımı için çare arayan aileler açısından tek çıkar yol olabilir.

Geleceği Anlayışla Karşılamak

Geleceği önceden tahmin etmeye çalışan bazı kimselere göre, bugün bir takım hastalıklar denetim altına alınabildiği gibi, yaşlılıkla mücadele edebilecek bir tıbbi reçetenin bulunacağı zaman da gelecek. Fakat nakâmil insanlar tarafından yapılan böyle aldatıcı tahminler, “yıllarının günleri yetmiş” veya “seksen yıl” olan bir kişi için gerçek ve kalıcı bir ümit sağlar mı?—Mezmur 90:10.

Yaşlılardan binlercesi Tanrı’nın Sözü olan Mukaddes Kitapta onları ayakta tutan bir ümit buldu. Şimdi onlar, “Günleri eski olan” Yehova Tanrı’nın kesin vaatlerine güveniyor. (Daniel 7:9, 13) Böyle vaatlerden biri yaşlı kişiler hakkında şöyle der: “Eti çocuğunkinden körpe olur; gençliği günlerine döner.” (Eyub 33:25) Ölüm uykusunda olanlar bile yakında, tatmin edici olmayan bu eski sistemin yerine geçecek olan, Tanrı’nın adil yeni dünyasında böyle bir yaşam için kalkacaklar. (Resullerin İşleri 24:15; II. Petrus 3:13) İbrahim ve Eyub’un da yaşamlarını “kocamış ve günlerine doymuş” olarak tamamlamalarını sağlayan şey bu sağlıklı ümitti.

Gerçekten, bugün böyle tatmin edici değerlerle uyumlu yaşamak, gelecek için bankaya para yatırmak gibidir. Ayrıca, yaşlı bir kişi, destek veren aileler, arkadaşlar ve uygun faaliyetlerle de kuvvet bulabilir. Hepsinden önemlisi, yaşlılık ve ölümden kurtuluşu vaat eden Kişi ile yakın bir ilişki, yaşlanma sürecini anlayışla karşılamayı mümkün kılar. Gerçekten, Tanrı’nın tasvibine sahip olanlar, “İhtiyarlıkta da meyva vereceklerdir”.—Mezmur 92:14.