Ah, Biraz Temiz Hava Olsaydı!
SOLUK alırken ciğerlerinize temiz hava giriyor mu? Londra’da yayımlanan The Times gazetesinin, bir doktorun iddiasından alıntı yaptığı gibi, bugünkü hava kirliliği “sigara içmekten daha büyük bir düşmandır.” İngiltere ve Galler’de kirli hava nedeniyle her yıl tahminen 10.000 insan ölüyor. Dünya çapında, özellikle büyük kentlerde, durum ciddidir.
Birçokları otomobil endüstrisini atmosfer kirlenmesinden sorumlu tutuyor. Tehlikeli egzoz gazlarını azaltmak için, birçok ülkede yeni araçlara kirlenmeyi azaltan katalitik konvertörler takılıyor. Egzoz gazlarındaki hidrokarbon oranı 1970’lerdeki düzeyin yüzde 12’sine düştü ve azot oksitlerle karbonmonoksitte de benzer düşüşler oldu. Arabaların egzoz gazlarının çıkış seviyesinde bulundukları için, bebek arabalarındaki çocuklar özellikle etkileniyorlar. Fakat hava kirliliği arabayla gidenleri de tehdit ediyor. Bir haberde dile getirildiği gibi, arabanın içindeki kirlenme dışarıdan üç kat daha fazladır. Arabanızın deposunu doldururken benzinden soluduğunuz benzen gazları da ayrı bir tehlike oluşturur.
Bir 1993-1994 Birleşmiş Milletler çevre verileri raporunun söylediği gibi, şu anda dünya çapındaki en yaygın hava kirlenmesi şekli “Uçan Katı Madde”dir. Anlaşıldığı gibi, ufak is parçaları veya katı maddeler akciğerlerin derinliklerine girip orada zararlı kimyasal maddeler bırakabilirler.
Kürenin çok yukarısındaki ozon tabakasının incelmesi medyada sık sık konu ediliyor. Oysa, sıfır rakımında güneş ışınları, azot oksitleri ve hava kirliliğinin diğer uçucu unsurlarını etkileyip yüksek ozon düzeyleri meydana getiriyor. İngiltere’de bu düzeyler bu yüzyıl boyunca iki kat arttı. Bu gazlar boyaya ve başka inşaat malzemelerine zarar veriyor, ağaçlarda, bitkilerde ve tarım ürünlerinde hastalık yapıyor ve göründüğü kadarıyla bazı insanlarda solunum sorunları yaratıyor. Ozon kirlenmesi çoğunlukla kentlerde oluyorsa da, ilginç olarak kırsal bölgeler daha kötü etkileniyor. Kent bölgelerinde azot oksitler ozon fazlalığını soğuruyor, fakat bu oksitlerin az olduğu yerlerde, ozon serbestçe zarar verebiliyor.
Ayrıca, The Times’ın haberindeki gibi, hava kirliliği “evlerin içinde dışarıdan 70 kat kadar daha yüksektir.” Burada, hava temizleyicilerinin, naftalinin ve hatta kuru temizleme yapılan giysilerin gazları havayı kirletiyor. Sigara dumanı aynı şekilde içerideki sağlık risklerine katkıda bulunuyor.
Öyleyse, ailenizi korumak için ne yapabilirsiniz? Londra’da yayımlanan The Times gazetesi şu önerilerde bulunuyor.
● Arabanızı daha az kullanın. Olanak varsa, ulaşım için başkalarıyla işbirliği yapın. Yoğun trafikte veya başka bir yerde birkaç dakikadan daha uzun bir süre beklemeniz gerekiyorsa, motoru kapatın. Olanak varsa, sıcak günlerde arabanızı gölgeye park ederek yakıt buharlaşmasından kaynaklanan kirlenmeyi azaltın.
● Sabahın erken saatlerinde, dışarıdaki ozon düzeyinin genelde düşük olduğu sırada spor yapın.
● İçeride sigara içilmesini yasaklayın.
● Nem oranını düşürmek ve alerji yapan maddelerin çıkmasını sağlamak için geceleyin yatak odanızın pencerelerini biraz aralayın.
Kuşkusuz siz de bize katılıyorsunuz: Ah, biraz temiz hava olsaydı!