Gençler Soruyor . . .

Neden Öğrenemiyorum?

Oya şunları hatırlıyor: “Eve gidip ana-babamla yüz yüze gelmek istemedim. Bir kez daha birkaç dersten kalmıştım.”a On beşinde olan Oya, zeki ve güzel bir kızdır. Fakat birçok genç gibi onun da başı notlarla derttedir.

OKULDAKİ yetersiz başarı çoğunlukla eğitime ya da öğretmene karşı kayıtsızlığın bir sonucudur. Fakat Oya’nın durumunda böyle değil. Ona sadece soyut kavramları anlamak çok zor geliyor. Doğal olarak bu Oya’nın matematik dersini başarmasını zorlaştırdı. Ayrıca okuma güçlüğü de başka derslerdeki başarısını etkiledi.

İpek’e gelince, o hatasız yazamıyor. İsa’nın takipçilerinin ibadetlerinde aldığı notları daima saklıyor, çünkü yaptığı yazım hatalarından utanıyor. Bununla birlikte, ne Oya ne de İpek aptal çocuklar değil. Oya’nın insanlarla ilişkisi o kadar iyi ki okul arkadaşları arasında sorunlar çıktığında okul tarafından görevlendirilen bir arabulucu ya da sorunları halleden biri olarak hizmet ediyor. İpek ise, derslerdeki başarı sıralamasında, sınıfında ilk yüzde 10’un arasındadır.

Sorun: Oya ve İpek’te öğrenme bozukluğu bulunuyor. Uzmanlar, çocukların yaklaşık yüzde 3 ila 10’unda benzer öğrenme güçlüklerinin olabileceğine inanıyor. Şimdi 20’li yaşlarının başlarında olan Selin, Dikkat Eksikliği Aşırı Hareketlilik Sendromu (ADHD)b olarak adlandırılan sendroma yakalanmış. Şunları söylüyor: “Dikkatimi veremediğimden, hatta yerimde sakin sakin oturamadığımdan ibadetlerde, kişisel tetkikte ve duada güçlük çekiyorum. Konudan konuya kimsenin izleyemeyeceği kadar hızlı atladığımdan hizmetim de etkileniyor.”

Bu bozukluk, beraberinde aşırı hareketlilik yoksa, Dikkat Eksikliği Sendromu (ADD) olarak adlandırılır. Bu sendromu olan kişiler çoğunlukla hayalperest olarak tanımlanır. Nörolog Dr. Bruce Roseman ADD’li kişiler hakkında şunları söylüyor: “Bir kitabın başına otururlar ve 45 dakika boyunca hiçbir şey olmaz.” Sebebi her neyse onlar dikkatlerini toplamada zorluk çekerler.

Tıp alanındaki araştırmacılar, bu sorunlara neyin neden olduğunu son zamanlarda anlamaya başladıklarına inanıyorlar. Ancak bilinmeyen daha çok şey var. Ayrıca, öğrenmeyi engelleyen çeşitli bozukluklar ve yetersizlikler arasındaki sınır her zaman net değildir. Belirli bir bozukluğun tam nedeni ya da ona verilen isim ne olursa olsun—ister okuma, hatırlama, dikkati toplama isterse aşırı hareketlilikle ilgili bir sorun olsun—bozukluk kişinin eğitimini engelleyebilir ve çok acıya neden olabilir. Öğrenme yetersizliğiniz varsa bununla nasıl başa çıkabilirsiniz?

Başa Çıkmak Zor

Başta sözü edilen Oya’yı ele alalım. Okuma güçlüğünü yenmeye kararlı olarak, değişik kitaplar okuma çabasını sürdürdü. Ona çekici gelen bir şiir kitabını bulması bir dönüm noktası oldu. Benzer bir kitap daha aldı ve onu okumaktan da zevk aldı. Daha sonra bir dizi öykü kitabına ilgi duydu ve okuma giderek daha az sorun olmaya başladı. Bundan alınacak ders şuydu: Gayret sonuç verir. Sen de öğrenme güçlüğünü yenebilirsin ya da en azından vazgeçmeyerek o yönde büyük bir ilerleme kaydedebilirsin.—Galatyalılar 6:9 ile karşılaştırın.

Ya öğrendiğini unutma sorunuyla başa çıkma konusunda ne yapılabilir? Bu sorunu çözmekte önemli bir etken şu özlü sözde bulunuyor: “Tekrarlama hatırlamanın esasıdır.” Ali, işittiğini ve okuduğunu sesli olarak kendi kendine tekrarlamanın hatırlamasına yardımcı olduğunu gördü. Bunu dene. Bu sana da yardımcı olabilir. İlginçtir, Mukaddes Kitap devrinde de insanlar kendi kendilerine okurken bile sözcükleri mırıldanırlardı. Bu nedenle, Yehova Mukaddes Kitap yazarı Yeşu’ya şunu emretti: “Gece gündüz onu [Tanrı’nın Kanununu] alçak sesle okumalısın.” (Yeşu 1:8; Mezmur 1:2) Sözcükleri mırıldanmak neden böylesine önemliydi? Çünkü böyle yapmak iki duyuyu, görme ve işitme duyularını içeriyor ve okuyucunun zihninde daha derin bir etki oluşmasına yardım ediyordu.

Oya için matematik öğrenmek çok büyük bir işti. Bununla birlikte, o matematik formüllerini tekrarlayarak öğrenmeyi denedi; bazen bir formül için yarım saat kadar zaman harcadı. Sonunda çabaları sonuç verdi. Öyleyse tekrarla, tekrarla, tekrarla! Sınıfta dinlerken ya da okurken elinin altında bir kâğıt ve kalem bulundurmak akıllıca bir alışkanlıktır; böylece not alabilirsin.

Kendini öğrenmeye tümüyle vermek çok önemlidir. Ders bittikten sonra kalıp öğretmenlerinle konuşmayı alışkanlık edin. Onları tanı. Onlara öğrenme sorunun olduğunu fakat bunun üstesinden gelmeye kararlı olduğunu anlat. Çoğu öğretmen yardım etmeye istekli olacaktır. Böylece onlardan yardım al. Oya bunu yaptı ve duygudaş bir öğretmenden çok ihtiyacı olan desteği aldı.

Dikkatini Yoğunlaştırmayı Öğren

Kendin için bir hedef ve ödül sistemi koymak faydalı olabilir. Ödül olarak televizyonu ya da sevdiğin müziği açmadan önce, ev ödevinin bir kısmını bitirmek gibi belirli bir hedef koy, bunu yapmak sende dikkatini yoğunlaştırma isteği yaratabilir. Koyduğun hedeflerin makul olduğundan emin ol.—Filipililer 4:5 ile karşılaştırın.

Bazen çevrende yapıcı değişiklikler yapman yararlı olabilir. Ali, dikkatini daha iyi yoğunlaştırmak için öğretmene yakın ön sıralarda bir yer ayarladı. Oya, ev ödevini çalışkan bir arkadaşıyla yapmayı yararlı buldu. Sadece odanı hoş ve rahat bir hale getirmek bile yararlı olabilir.

Hareketliliği Azaltmak

Aşırı hareketlilik eğilimin varsa, öğrenme acı veren bir deneyim olabilir. Bununla birlikte, bazı uzmanlar aşırı hareketliliğin kişiyi fiziksel egzersize yönlendirilebileceğini söylüyor. U.S.News & World Report şunları belirtiyor: “İnsanın yeni bir bilgiyi özümleme ve eskisini hatırlama gücünün aerobik hareketleri sonucunda beyinde oluşan biyolojik değişiklikler sayesinde geliştiğine ilişkin deliller artmaktadır.” Bu nedenle, yüzme, koşma, top oynama, bisiklete binme, paten kayma gibi sporlar ölçülü yapılırsa hem beden hem de zihin için iyi olabilir.—I. Timoteos 4:8.

Öğrenme bozuklukları için genellikle ilaç veriliyor. ADHD’li gençlerin yaklaşık yüzde 70’inin uyarıcı ilaçlarla yapılan tedaviye olumlu karşılık verdiği iddia ediliyor. İlaç tedavisini kabul edip etmemek, sorunun ciddiyetini, olası yan etkilerini ve diğer etkenleri göz önüne aldıktan sonra senin ve ana-babanın vermesi gereken bir karardır.

Özsaygını Koru

Öğrenme güçlüğü, duygusal bir sorun olarak düşünülmese de duygusal sonuçları olabilir. Ana-babadan ve öğretmenlerden gelen sürekli kınama ve eleştiri, düşük ya da orta notlar ve yakın arkadaşların olmayışı kolaylıkla özsaygının azalmasına neden olabilir. Bazı gençler bu duyguyu, öfkeli ve tehditkâr bir görünümün ardına saklar.

Fakat öğrenme sorunları yüzünden özsaygını yitirmen gerekmez. Öğrenme sorunları olan gençlerle çalışan bir uzman şunları söylüyor: “Amacım, onların yaşama karşı tutumlarını değiştirmek, yani ‘ben aptalım ve hiçbir şeyi doğru yapamam’ yerine . . . . ‘bir sorunun üstesinden geliyorum ve düşündüğümden daha fazlasını yapabilirim’ diyebilmektir.”

Başkalarının tutumu konusunda çok şey yapamasan da kendininki üzerinde etkili olabilirsin. Oya bunu yaptı. Şunları söylüyor: “Kendimi okuldaki çocukların söylediklerine ve taktıkları isimlere göre değerlendirdiğim zaman okuldan kaçmak istiyordum. Fakat şimdi onların söylediklerine aldırmamaya ve elimden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyorum. Bunu yapmak zor ve kendime bunu durmadan hatırlatmak zorundayım, fakat sonuç veriyor.”

Oya bir başka gerçekle daha mücadele etmek zorundaydı. Ağabeyi bütün notları A olan mükemmel bir öğrenciydi. Oya şunu söylüyor: “Bu durum, özsaygımı yitirmeme neden olmuştu; kendimi onunla karşılaştırmayı bırakıncaya dek sürdü.” Bu nedenle kendini kardeşlerinle karşılaştırma.—Galatyalılar 6:4 ile karşılaştırın.

Güvenilir bir arkadaşla konuşmak da durumlara doğru bir açıdan bakmana yardım edecektir. Gerçek bir arkadaş, ilerleme çabanda seni desteklemeyi vefayla sürdürecektir. (Süleymanın Meselleri 17:17) Sahte bir arkadaş ise ya seni yıkacak ya da gerçekçi olmayan şekilde övecektir. Bu nedenle arkadaşlarını dikkatli seç.

Bir öğrenme sorunun varsa, büyük olasılıkla yaptıkların konusunda diğer gençlere göre daha fazla uyarı alacaksın. Fakat bunun kendin hakkında olumsuz bir görüşe neden olmasına izin verme. Terbiyeye, Tanrı’nın bakış açısıyla, yani büyük değeri olan bir şey olarak bak. Unutma, ana-baban tarafından verilen terbiye, onların seni sevdiğinin ve senin için en iyisini istediklerinin kanıtıdır.—Süleymanın Meselleri 1:8, 9; 3:11, 12; İbraniler 12:5-9.

Hayır, öğrenme sorunlarının cesaretini kırması gerekmez. Bu konuda bir şeyler yapabilir ve yaşamını üretken duruma getirebilirsin. Bununla birlikte ümit için daha da büyük bir neden var. Tanrı, bilginin bol olacağı, her tür bedensel ve zihinsel bozukluğun iyileştirileceği adalet dolu yeni bir dünya getirmeyi vaat etti. (İşaya 11:9; Vahiy 21:1-4) Öyleyse Yehova Tanrı ve amaçları hakkında daha çok şey öğrenmeye kararlı ol ve bu bilgiyle uyumlu hareket et.—Yuhanna 17:3.

[Dipnotlar]

[Sayfa 22’deki resim]

Kendini tümüyle öğrenmeye ver