Osteoporoz—Kemikleri Kırılganlaştıran Rahatsızlık
“Osteoporoz, kemik dokusunun yoğunluğunun son derece azalması sonucu, kemiklerin minimal baskılara dayanamayarak kırılması durumudur. Osteoporozlu biri buzda kayıp düştüğünde bileğini ya da kalçasını, candan bir kucaklaşmada kaburgalarını kırabilir . . . . Gerçekten de kemik dokusunun miktarı o derece azalabilir ki, kişi yalnızca vücut ağırlığından dolayı omurgasını kırabilir.”—“Osteoporosis—A Guide to Prevention & Treatment,” John F. Aloia, M.D.
OSTEOPOROZ sizi de etkisi altına aldı mı? Kemiklerin incelmesi şeklinde gelişen bu rahatsızlık kadınlarda menopoz sonrası dönemlerde sık görülür. Yine de bu durum genç kadın ve erkeklerde de ortaya çıkabilir. Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitülerine göre “Amerika Birleşik Devletlerinde 15-20 milyon kişi osteoporozdan etkileniyor.” Her yıl 45 yaş ve üzerindeki insanlarda görülen 1,3 milyon kırıktan osteoporoz sorumludur. Bu durum yılda 3,8 milyar dolara mal oluyor.
California Tıp Eğitim ve Araştırma Kurumunun bir yayını olan Health Tips şu açıklamada bulunuyor: “Osteoporoz belirtileri en çok ileri yaşlarda görülmesine rağmen, kemikleri zayıflatan süreç aslında birinci kırığın olmasından 30-40 yıl kadar önce başlıyor. 35 yaşından sonra hem erkek hem de kadınlar kemik dokusunu yitirmeye başlarlar. Kemikler daha hafif ve ince hale gelince, kırıklar kolayca oluşabilir ve artık vücut eskisi kadar kolay yeni kemik oluşturmadığı için iyileşme süreci uzun sürebilir. Osteoporozun kesin nedeni tam bilinmiyor, fakat alınan besinlerdeki kalsiyum ve D vitamini eksikliği, kadınlarda östrojen seviyesinin düşmesi ve yetersiz egzersiz buna katkıda bulunuyor olabilir.”
Understanding Your Body—Every Woman’s Guide to a Lifetime of Health adlı kitap menopozla bağlantılı olağan belirtilerden birinin kemiklerin gücünü kaybetmesi olduğunu belirtiyor. Şunları söylüyor: “Osteoporoz, yani kelime anlamıyla delikli, poruslu hale gelmiş kemikler, kadınlarda menopoz sonrası yaygın ve önemli bir sağlık sorunudur.”
Yapılan araştırmalar osteoporozun hem önlenebilir hem de tedavi edilebilir olduğu fikrini veriyor. Bir önlem, vücudun kalsiyumu ve onun emilimi için esas olan D vitaminini yeterli miktarda almasına dikkat etmektir. Bir başka önlem bedeni yürümek, koşmak gibi ‘vücudu taşıyan’ egzersizlerle sürekli harekette tutmaktır.
Dr. Carol E. Goodman, Geriatrics’de şunları yazdı: “Duruşu düzelten ve gücü artıran alıştırmalar doktor tarafından salık verilmelidir—ve biz reçetede yazılı ilaçları nasıl düzenli alıyorsak bunları da öyle uygulamalıyız. Yaşı ilerlemiş bir osteoporoz hastası için ideal bir egzersiz programı iyi anlaşılır, kolayca uygulanabilen ve güvenli olanıdır.”
Her ne kadar osteoporozun tedavisi olanaklı değilse de, ona karşı kullanılabilecek birçok ilaç ortaya çıkmaktadır. Bundan başka bu rahatsızlık uygun beslenme, yeterli egzersiz ve bazıları için hormon tedavisiyle önlenebilir. Etkili olması için bu önlemler kemiklerde kayıp başlamadan uygulanmalı ve ömür boyu sürdürülmelidir.
[Sayfa 31’deki çerçeve]
Osteoporoza Karşı Korunma
1. Kalsiyum
2. D vitamini
3. Güneş ışığı
4. İyi duruş
5. Sırtı koruyan önlemler
6. Egzersiz
7. Sigara içmemek
[Sayfa 31’deki çerçeve]
Bazı Gıdalardaki Kalsiyum
Gıdalar Kalsiyum (miligram olarak)
Yağsız süt, 1 su bardağı 300
Çedar peyniri, 20g 170
Yoğurt, 1 su bardağı 300
Sığır eti, tavuk, balık, 200g 35-95
Som balığı konserve, 85g 170
Ekmek, tahıl, pirinç, 250g 20-50
Tofu (soya fasulyesi ekşimiği), 100g 150
Badem, 100g 160
Ceviz, 100g 50
Brokoli, 150g 150
Ispanak, 170 200
Diğer sebzelerin çoğu, 200g 30-70
Kuru Kayısı, 200g 80
Hurma (çekirdek) 200g 80
Diğer meyvelerin çoğu, 200g 15-60
Felicia Stewart, Gary Stewart, Felicia Guest ve Robert Hatcher tarafından yazılan Understanding Your Body kitabının 596. sayfasından alınmıştır.
[Sayfa 31’deki çerçeve]
Osteoporozda Bazı Risk Faktörleri
Kalıtım Faktörleri
Kadın olmak
Siyah ırktan olmamak
Kuzey Avrupalı atalar
Açık ten
Zayıflık
Ufak tefek (1,57 metre ve daha kısa) yapı
Yaşam Tarzı Faktörleri
Haftada üç saatten daha az güneş görmek
Az kalsiyum almak
Yüksek oranda kafein ve/veya fosfor almak
İlaçlar
Alüminyum içerikli antiasitler
Tiroid hormonu veya levotiroksin
Kortizon
Dilantin (uzun tedavi)
Furosemid (idrar söktürücü)
Tıbbi Sorunlar
Erken menopoz
Âdet kanamasının kesilmesi (amenore)
Anoreksi (iştah kaybı)
Hipertiroidizm (aşırı tiroid üretimi)
Böbrek hastalıkları ve böbrek taşı
Şeker hastalığı
Laktaz eksikliği (sütü sindirememe)
Bağırsak rahatsızlıkları (kolit, ileit)
Alkolizm
Üç haftayı geçen hareketsizlik ya da yatak istirahati
Romatizmal artrit