Sağlıksız Yaşam Tarzları Nelere Mal Oluyor?

BİR Danimarka atasözü “Hastalık herkesin efendisidir” der. Gerçekten de bir kronik hastalığa yakalanmış herkes bu ‘efendinin’ ne denli zalim olduğunu doğrulayacaktır! Fakat hastalığın bir efendiden çok davetli bir misafir olduğunu öğrenmek belki de sizi şaşırtabilir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi hastaların hastanede geçirdikleri günlerin yüzde otuzunun önlenebilir yaralanma ve hastalıkların sonucu olduğunu söylüyor. Sebep nedir? Sağlıksız ve zararlı yaşam tarzları. Bazı örnekleri göz önüne alalım.

SİGARA İÇMEK. Ira 53 yaşında, 40 yıldır sigara içtiğinden amfizemi var. Tedavi için her ay 400 dolara mal olan oksijen tüpleri gerekiyor. 1994 yılında bir hastanede gördüğü dokuz günlük tedavi 18.000 dolara mal olduğundan Ira’nın o yılki tedavi masrafları 20.000 dolara fırladı. Ira yine de sigaradan vazgeçmek için acil bir neden görmüyor. “Canım inanılmaz şekilde sigara çekiyor” diyor.

Bu durumda olan yalnız Ira değil. Sigara içmenin çok iyi bilinen tehlikelerine rağmen bütün dünyada insanlar her gün 15 milyar sigara yakmakta. Amerika Birleşik Devletlerinde, sigarayla bağlantılı hastalıklar için yapılan harcamalar 50 milyar dolardır. Bu, 1993 yılında, sigarayla bağlantılı tedavi masrafları olarak, her satın alınan sigara paketi için ortalama 2,06 dolar harcandığı anlamına gelir.

Bir çocuk doğduğunda sigarayla bağlantılı tedavi masrafları birikmeye başlayabilir. Örnek olarak, Amerika Birleşik Devletlerinde yapılan bir araştırma, sigara içen annelerin bebeklerinde iki yaşına kadar dört ameliyat gerektirebilen yarık dudak veya damak gelişmesi riskinin iki kat büyük olduğunu göstermiştir. Bu durumda ömür boyu tıbbi bakım giderleri ve bağlantılı harcamalar kişi başına ortalama 100.000 dolardır. Doğuştan gelen böyle bir sakatlığın beraberinde getireceği duygusal zararlarsa tabii parayla ölçülemez.

Bazıları sigara içmenin getirdiği yüksek sağlık masraflarının sigara içen birçok kişinin sosyal güvenlik sisteminden yararlanacak kadar uzun yaşamadıkları gerçeğiyle dengelendiğini savunuyorlar. Bununla beraber, The New England Journal of Medicine’in kaydettiği gibi bu “tartışmalı bir sonuçtur; bundan başka sigara yüzünden gerçekleşen vakitsiz ölümün sağlık harcamalarının denetlenmesinde pek de insancıl bir çözüm olmadığını çoğu insan kabul edecektir.”

ALKOLÜN KÖTÜYE KULLANIMI. Aşırı alkol kullanımının karaciğer sirozu, kalp hastalıkları, gastrit, ülser ve pankreatit (pankreas iltihabı) de içinde olmak üzere bir dizi sağlık sorunuyla bağlantısı görülmüştür. Ayrıca kişiyi zatürree gibi bazı bulaşıcı hastalıklara da daha kolay yakalanabilir duruma getirir. Dr. Stanton Peele’e göre Amerika Birleşik Devletlerinde kontrolsüz içen insanların tedavisine her yıl 10 milyar dolar harcanmaktadır.

Alkolün rahimdeki cenine zarar vermesi çok sık rastlanan bir durumdur. Her yıl yalnızca Amerika Birleşik Devletlerinde on binlerce çocuk anneleri hamileyken içki içtiği için sakat doğuyor. Bu çocuklardan bazılarında fetüs alkol sendromu (FAS) teşhis edilmiştir ve bunlar çok defa fiziksel ve ruhsal açıdan özürlü çocuklardır. FAS’lı bir çocuk için yaşam boyu tıbbi bakım masrafı ortalama 1,4 milyon dolar dolayındadır.

Alkol ani reaksiyonları kontrol etmeyi güçleştirdiğinden, aşırı içmek, tedavi gerektiren yaralanmaların ortaya çıktığı öfke nöbetlerinde sık sık büyük rol oynar. İçkili araç sürücüleri ayrıca bir daha onarılamayacak zararlara yol açarlar. Örneğin, sekiz yaşındaki Lindsey, içkili bir kadın sürücü arabalarına çarptıktan sonra annesinin arabasının arka koltuğundan aletlerle zor kurtarıldı. Küçük kız 7 hafta hastanede kaldı ve defalarca ameliyat edilmesi gerekti. Tıbbi masraflar 300.000 doları aştı. Aslında Lindsey’nin hayatta kalması şans eseriydi.

UYUŞTURUCU KULLANIMI. Bir araştırmacı Amerika’da uyuşturucu kullanımının yıllık maliyetini 67 milyar dolar olarak veriyor. New York’un Columbia Üniversitesi Bağımlılık ve Madde Suiistimali Merkezi başkanı Joseph A. Califano Jr., uyuşturucu probleminin başka masraflı bir yönüne de dikkat çekiyor: “Bundan on yıl önce ender görülen crack bebekleri günlük ücreti 2.000 dolar olan yeni doğmuş bebek koğuşlarını doldurmaktadır. . . . . Bu bebeklerden hayatta kalan her birinin erişkin yaşa gelmesi için harcanması gereken para 1 milyon doları bulabilir.” Califano ayrıca şuna dikkat çekiyor: “1994’te uyuşturucu kullanımıyla ilgili olarak hastanede yatanların tedavileri için Medicaid’den (Sağlık Yardım Fonu) ödenmiş olan yaklaşık 3 milyar doların büyük bir kısmı hamilelikleri süresince doğum öncesi tıbbi bakımı aramayan ve uyuşturucu almaktan vazgeçmeyen kadınların hesabına yazılmalıdır.”

Bu kötü alışkanlığın insanlara çektirdiği hesapsız ıstırap düşünüldüğünde durumun korkunçluğu daha da ortaya çıkar. Evlilikteki çekişmeler, ihmal edilen çocuklar, tüketilen maddi kaynaklar uyuşturucu kullanımıyla parçalanmış ailelerin ortak sorunlarındandır.

RASTGELE CİNSEL İLİŞKİLER. Her yıl 12 milyondan fazla kişinin cinsel yolla geçen bir hastalığa yakalandığı Amerika Birleşik Devletleri, gelişmiş ülkeler arasında bu konudaki en yüksek orana sahiptir. Johns Hopkins Üniversitesi Hijyen ve Kamu Sağlığı Okulundan David Celentano bu durumu “ulusal yüz karası” olarak niteledi. Bu hastalıkların doğrudan yol açtığı masraf yılda yaklaşık 10 milyar dolardır; AIDS bu rakamın dışındadır. Gençler özellikle tehlikededirler. Bu da şaşılacak bir şey değildir. Bir rapora göre lise son sınıfta olanların yüzde yetmişi cinsel ilişkide bulunmuş ve bunların yaklaşık yüzde kırkının, o zamana kadar en az dört cinsel eşi olmuştur.

AIDS, sağlık bakımı açısından başlı başına bir sorundur. 1996 yılında, protease inhibitörleriyle birlikte verilen klasik ilaçlardan oluşan eldeki en başarılı tedavi şekli yılda kişi başına 12.000 ila 18.000 dolara mal oldu. Fakat bu, kurbanın verim kaybının ve ona bakanların işten ya da okuldan aldığı saatlerin de içinde bulunduğu gizli masrafların sadece bir bölümüdür. 2000 yılına doğru HIV ve AIDS’in, dünya çapında 356 ile 514 milyar dolar arasında bir masrafa yol açacağı tahmin ediliyor; bu rakam Avustralya veya Hindistan gibi bir ülkenin bütün ekonomisini silip süpürecek büyüklüktedir.

ŞİDDET. Joycelyn Elders, Amerika Birleşik Devletleri Genel Sağlık Servisinde Başhekim iken, 1992 yılında şiddetin yol açtığı tedavi masraflarının 13,5 milyar dolar olduğunu belirtmişti. ABD başkanı Bill Clinton da şunu söyledi: “Amerikan sağlık bakımının bu derece pahalı olmasının bir nedeni hastanelerimizin ve acil servis odalarımızın bıçaklanmış ve vurulmuş insanlarla dolu olmasıdır.” Yerinde olarak, The Journal of the American Medical Association Amerika Birleşik Devletlerinde görülen şiddeti “halk sağlığı açısından acil bir durum” diye adlandırıyor. Rapor şöyle devam ediyor: “Her ne kadar şiddet alışılmış anlamda bir hastalık değilse de, etkisi bireylerin ve halkın sağlığı üzerinde birçok gerçek hastalığınki kadar, hatta belki daha da derindir.”

Colorado’da 40 hastane tarafından hazırlanan bir rapora göre 1993’ün ilk dokuz ayı boyunca şiddet kurbanları için kişi başına yapılan ortalama harcama 9.600 dolardır. Hastaneye yatırılanların yarısından fazlası sigortasızdı ve bunlardan birçoğu ya kendi masraflarını karşılamaktan acizdiler ya da buna istekli değildiler. Böyle durumlar vergilerin, sigorta primlerinin ve hastane faturalarının yükselmesine neden olmaktadır. Colorado Hastaneler Birliği, “bunları hep beraber ödemekteyiz” diyor.

Yaşam Tarzını Değiştirmek

Sağlıksız yaşam tarzlarına yönelişin tersine dönmesini beklemek insani görüş açısından oldukça ümitsizdir. Columbia Üniversitesinin bir raporunda, “Amerika Aden (cennet) Bahçesi değildir ve biz hiçbir zaman madde bağımlılığından tümüyle kurtulmuş olmayacağız” deniyor. “Buna rağmen bu durumu ne derece kontrol altına alabilirsek, bunun meyvesi olan sağlıklı bebeklere o derece sahip olacağız, şiddet, suç ve vergiler düşecek, sağlık masrafları azalacak, kâr artacak, öğrencilerin eğitim düzeyi yükselecek ve AIDS olayları azalacaktır.”

Yehova’nın Şahitleri bu hedefe varmakta Mukaddes Kitabın en iyi yardımcı olduğunu görmüşlerdir. Mukaddes Kitap sıradan bir kitap değildir. O insanların yaratıcısı Yehova Tanrı tarafından ilham edilmiştir. (II. Timoteos 3:16, 17) “Faideli olanı sana öğreten, yürüyeceğin yolda seni güden” O’dur. (İşaya 48:17) Mukaddes Kitaptaki ilkeler sağlıklıdır ve yollarını onun öğüdüne göre çizenler büyük yararlar görürler.

Örneğin, Ester bir zamanlar çok sigara içerdi.a Yehova’nın Şahitleriyle Mukaddes Kitabı incelemeye başladıktan sonra, bu konuda kendisine yardım eden kişi ona Yehova’nın Şahitleri’nin Brooklyn’deki (New York) dünya merkez bürosuna bir günlük bir tur yapmayı teklif etti. Başlangıçta Ester biraz duraksadı. Yehova’nın Şahitlerinin sigara içmediğini bildiğinden bütün bir günü onlarla nasıl geçirebileceğini merak etti. Böylece eğer içmek için çok büyük bir arzu duyarsa, tuvalete girebileceğini düşünerek, çantasına bir sigara sakladı. Tam planlamış olduğu gibi, bazı yerleri dolaştıktan sonra, kadınlar tuvaletine girdi ve sigarayı çıkardı. Fakat sonra burada bir şey dikkatini çekti. Tuvalet kusursuz şekilde temizdi, içeride taptaze bir hava vardı. Ester “Sigara içip de bu havayı kirletmeye bir türlü içim elvermedi,” diye hatırlıyor. “Böylece onu tuvalete atıp sifonu çektim. Bu elime aldığım son sigara oldu!”

Dünya çapında milyonlarca kişi tıpkı Ester gibi Mukaddes Kitap ilkeleriyle uyum içinde yaşamayı öğreniyorlar. Bundan hem kendileri yararlanıyorlar hem de içinde yaşadıkları toplumda daha yararlı ve değerli bireyler haline geliyorlar. En önemlisi, bu şekilde kendilerini yaratan yaratıcıları Yehova’ya onur veriyorlar.—Süleymanın Meselleri 27:11 ile karşılaştırın.

Her ne kadar insanın göstereceği en büyük çaba bile yeniden bir “Aden Bahçesi” yaratamazsa da, Mukaddes Kitap bunu Tanrı’nın yapacağını söylüyor. İkinci Petrus 3:13 şöyle diyor: “Biz onun [Tanrı’nın] vadine göre yeni gökler ve yeni yer bekliyoruz; onlarda salâh duracaktır.” (İşaya 51:3 ile karşılaştırın) Bu yeni dünyada insanlar Tanrı’nın başlangıçtan planladığı gibi tam bir sağlığa sahip olarak yaşayacakları için, sağlık bakımı artık bir endişe kaynağı olmayacak. (İşaya 33:24) Tanrı’nın vaatleri hakkında daha fazla bilgi almak ister misiniz? Yehova’nın Şahitleri size yardım etmekten zevk duyacaklardır.

[Dipnot]

[Sayfa 26’daki resim tanıtım notu]

© 1985 P. F. Bentley/Black Star