Gençler Soruyor . . .

Kayırmacılıkla Nasıl Başa Çıkabilirim?

“Kız kardeşim benden iki yaş küçük ve herkes yalnız onunla ilgileniyor . . . . Bu bana hiç adil gelmiyor.”—Ranaa

KARDEŞİNE ne kadar fazla ilgi gösterilirse kendini o kadar ihmal edilmiş hissedebilirsin. Hele bir de göze çarpar yetenekleri olan, ciddi sorunlar yaşayan veya ana-babanla ortak ilgi alanları ya da kişilik özellikleri olan bir kardeşin varsa, biraz ilgi görebilmek için çok çaba harcaman gerekebilir! Bu konu hakkında düşündükçe daha da incinip kızgınlık hissedebilirsin.b

Bununla birlikte Mukaddes Kitap şöyle uyarıyor: “Titreyin ve suç etmeyin; yataklarınızda kendi yüreğinizle söyleşip susun.” (Mezmur 4:4) Üzgün ve kızgın olduğun zaman, daha sonra pişman olacağın şeyler söyleme veya yapma ihtimalin daha yüksektir. Kardeşi Habil’in Tanrı’nın gözündeki ayrıcalıklı konumunun Kain’i nasıl rahatsız ettiğini hatırla. Tanrı onu şöyle uyarmıştı: “Günah kapıda pusuya yatmıştır; ve onun istediği sensin; fakat sen ona üstün ol.” (Tekvin 4:3-16) Kain duygularını kontrol altına almayı başaramadı; sonuç korkunçtu.

Tabii herhalde sen Kain gibi katil olacak değilsin. Yine de, kayırmacılık sende hoş olmayan duygular uyandırabilir. Böylece tehlike senin kapında pusuya yatmış olabilir. Bunlardan bazıları nelerdir? Duruma nasıl hâkim olabilirsin?

Dilini Tut

Banu 13 yaşındayken, ana-babasının küçük erkek kardeşini kayırdığını ve kendisine adaletsizce davrandığını hissetti. O şöyle anlatıyor: “Annemle birbirimize bağırdığımız çok zamanlar oldu ama bu kesinlikle hiçbir şeyi düzeltmedi. Ben onun söylediklerini dinlemiyordum, o da benim söylediklerimi dinlemiyordu, sonuçta hiçbir şey olmuyordu.” Belki sen de bağırmanın kötü bir durumu daha da kötü bir hale getireceğini fark ettin. Efesoslular 4:31 şöyle diyor: “Her kötülükle beraber her acılık, ve öfke, ve gazap, ve bağırış, ve küfür sizden kaldırılsın.”

Görüşünü belirtmek için bağırmak zorunda değilsin. Genelde sakin bir yaklaşım daha çok işe yarar. Süleymanın Meselleri 25:15 şöyle diyor: “Hükümdar uzun sabırla kandırılır, ve yumuşak dil kemiği kırar.” Dolayısıyla, eğer ana-baban kayırmacılık yapıyorsa, hemen bağırıp suçlamada bulunma. Uygun zamanı bekle ve o zaman onlarla sakin ve saygılı bir şekilde konuş.—Süleymanın Meselleri 15:23’le karşılaştırın.

Eğer ana-babanın kusurları üzerinde durursan veya onları ne kadar ‘adaletsiz’ olduklarını söyleyerek kınarsan, onları kendine yabancılaştıracaksın ya da savunmaya geçmelerine yol açacaksın. Bunun yerine, onların hareketlerinin seni nasıl etkilediği üzerinde dur. (Şöyle diyebilirsin: ‘Beni umursamadığınızda gerçekten inciniyorum.’) Böylece senin duygularını ciddiye almak üzere daha istekli olabilirler. Ayrıca, “işitmekte çabuk” ol. (Yakub 1:19) Tabii ki, ana-babanın, kardeşine fazladan ilgi göstermelerinin akla uygun sebepleri olabilir. Belki de onun, farkında olmadığın sorunları var.

Fakat ya eğer sinirlendiğinde parlayıp düşüncesizce konuşmaya eğilimliysen, ne olacak? Süleymanın Meselleri 25:28 ‘nefsine hâkim olmayan adamı’ “duvarsız” bir şehre benzetir; o, kusurluluktan kaynaklanan dürtülerine yenik düşmeye eğilimlidir. Diğer yandan, duygularını kontrol edebilme yeteneği gerçek kuvvetin bir işaretidir! (Süleymanın Meselleri 16:32) Öyleyse neden duygularını dile getirmeden önce sakinleşene kadar hatta belki de ertesi güne dek beklemeyesin? Ayrıca ortamdan uzaklaşmak da sana yardımcı olabilir, belki yürüyüş ya da biraz egzersiz yapabilirsin. (Süleymanın Meselleri 17:14) Dudaklarını kontrol altında tutarak incitici veya akılsızca bir şey söylemekten kaçınabilirsin.—Süleymanın Meselleri 10:19; 13:3; 17:27.

Sinsice İtaatsizlik

Sakınılması gereken diğer bir tuzak ise itaatsizliktir. On altı yaşındaki Meral, küçük erkek kardeşinin aile tetkikini bozduğu zaman hiç cezalandırılmadığını fark etti. Taraf tutma olduğunu düşündüğü bu durum karşısında hayal kırıklığına uğrayan Meral, tetkike katılmayı reddederek ‘greve’ girdi. Sana karşı yapılan bir davranışın haksızlık olduğunu düşündüğün zaman hiç konuşmayı ya da işbirliğini reddeden bir tavır takındın mı?

Eğer böyleyse, bu tür sinsice yöntemlerin, Mukaddes Kitabın ana-babaya hürmet ve itaat etmekle ilgili emirlerine ters düştüğünü bilmelisin. (Efesoslular 6:1, 2) Daha da önemlisi itaatsizlik, ana-babanla olan ilişkini zayıflatır. En iyisi, sorunlarını ana-babanla konuşarak çözmendir. Süleymanın Meselleri 24:26, “doğru cevap veren” kişinin diğerlerinin saygısını kazanacağını belirtir. Meral konuyu annesiyle konuştuğu zaman birbirlerini anlamaya başladılar ve durumlar düzeldi.

Kendini Soyutlama Tehlikesi

Kayırmacılıkla başa çıkmanın diğer sağlıksız bir yolu kendini ailenden soyutlamak veya ilgi görmek için iman etmeyenlere yönelmektir. Ceren yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Kendimi ailemden soyutladım ve okuldaki dünyevi arkadaşlarıma yöneldim. Hatta erkek arkadaşlarım bile oldu ve ailemin bundan haberi yoktu. Doğru şeyi yapmadığımı bildiğimden dolayı daha sonra bunalıma girdim ve vicdan azabı çektim. Bu durumdan kurtulmak istiyordum fakat bunları ana-babama nasıl anlatacağımı bilmiyordum.”

Kendini ailenden ve iman kardeşlerinden soyutlamak, özellikle duyguların altüst olduğu ve mantıklı düşünemediğin zamanlar tehlikelidir. Süleymanın Meselleri 18:1 şöyle uyarır: “Umumdan ayrılan kendi arzusunu arar, her sağlam öğüde karşı kor.” Eğer böyle bir durumda ana-babana yaklaşmak sana zor geliyorsa, Süleymanın Meselleri 17:17’de tarif edildiği türden bir iman kardeşini arayabilirsin: “Dost her vakit sever; ve sıkıntı için kardeş doğmuştur.” Genellikle böyle bir “dost” en kolay, cemaatin olgun üyeleri arasından bulunabilir.

Ceren tam ihtiyacı olduğunda “gerçek bir dost” buldu: “Çevre nazırı cemaatimizi ziyaret ettiğinde, ana-babam beni onunla tarla faaliyetinde çalışmaya teşvik etti. O ve karısı çok gerçekçi ve sağgörülü kişilerdi ve bana içten ilgi gösterdiler. Onlarla gerçekten konuşabilirdim. Beni kınamayacaklarını hissettim. Onlar sadece İsa’nın bir takipçisi olarak yetiştirilmenin mükemmel olmak anlamına gelmediğinin farkındaydılar.” Onların teşvikleri ve yerinde tavsiyeleri tam Ceren’in ihtiyacı olan şeylerdi!—Süleymanın Meselleri 13:20.

Kıskançlığın Tehlikesi

Süleymanın Meselleri 27:4 şöyle uyarır: “Kızgınlık gaddardır, öfke de sel gibidir; fakat kıskançlığın önünde kim durabilir?” Kayırılan bir kardeşi kıskanmaları bazı gençleri düşüncesizce davranmaya yöneltti. Bir kadın şunları itiraf etti: “Küçükken benim, ince, zayıf, kahverengi saçlarım vardı ve kız kardeşimin nefis altın rengi saçları beline geliyordu. Babam her zaman onun saçlarını övüyordu. Onu ‘Rapunzel’im’ diye çağırıyordu. Bir gece o uyurken, annemin dikiş makasını aldım, parmak uçlarıma basarak onun yatağının yanına gittim ve kesebildiğim kadar saçını kestim.”—Siblings Without Rivalry, Adele Faber ve Elaine Mazlish tarafından.

O halde Mukaddes Kitapta kıskançlıktan, ‘bedenin kötü işlerinden’ biri olarak söz edilmesine şaşmamak gerek. (Galatyalılar 5:19-21; Romalılar 1:28-32) Bununla birlikte ‘haset eğilimi’ hepimizde bulunur. (Yakub 4:5) Eğer kardeşini zor duruma sokmak, kötü görünmesini sağlamak veya başka bir şekilde ona haddini bildirmek amacıyla düzen kuruyorsan, kıskançlık sana hâkim olabilmek için “kapıda pusuya yatmış” olabilir.

Eğer böyle zararlı duygular beslediğini fark edersen ne yapmalısın? İlk önce Tanrı’ya dua edip ruhunu dilemeyi dene. Galatyalılar 5:16 şöyle diyor: “Ruh ile yürüyün, ve bedenin arzusunu asla icra etmezsiniz.” (Titus 3:3-5 ile karşılaştırın.) Ayrıca kardeşine karşı duyguların üzerinde durman da sana yardımcı olabilir. Kırgınlığına rağmen, o kardeşine karşı biraz olsun sevgi hissetmediğini gerçekten söyleyebilir misin? Kutsal Yazılar bize “sevgi haset etmez” diyor. (I. Korintoslular 13:4) Dolayısıyla olumsuz ve kıskançlık uyandıran düşünceleri reddet. Eğer kardeşin ana-babandan özel ilgi görüyorsa bundan sevinç duymaya çalış.—Romalılar 12:15 ile karşılaştırın.

Ana-babanla yaptığın sohbetler de bu hususta yardımcı olabilir. Eğer ana-baban daha fazla ilgi gösterilmeye ihtiyacın olduğuna ikna olurlarsa, bu, kardeşlerine duyduğun kıskançlığı yenmene büyük oranda yardımcı olabilir. Fakat ya eğer evde bu durum düzelmez ve kayırmacılık varlığını sürdürürse? Sinirlenme, bağırma veya ana-babana karşı isyan etme. Yardımsever ve itaatli bir tavır korumaya çalış. Eğer gerekiyorsa, cemaatteki olgun iman kardeşlerinden yardım iste. Her şeyden önemlisi, Yehova Tanrı’ya yakınlaş. Mezmur yazarının şu sözlerini hatırla: “Anam ve babam beni bıraktıkları zaman, RAB beni kayırır.”—Mezmur 27:10.

[Dipnotlar]

[Sayfa 19’daki resim]

Önemsenmediğin hissine kapıldığını açıklamak sorunu çözebilir