Mukaddes Kitabın Görüşü
Yalan Söylemenin Haklı Bir Nedeni Olabilir mi?
“DOĞRU OLMAYAN KÜÇÜK BİR SÖZ, KİŞİYİ BAZEN TONLARCA AÇIKLAMA YAPMAKTAN KURTARIR.”
BU YORUM bugün birçok insanın yalan söylemek hakkında ne düşündüğünü göstermektedir. Onlar temel olarak, eğer kimseye zarar vermiyorsa yalan söylemenin yanlış olmadığını düşünüyorlar. Bu düşünüş tarzının akademik bir adı bile var; etik görecilik. Buna göre izlenmesi gereken tek kanun, sözde sevgi kanunudur. Yazar Diane Komp bunu başka sözlerle şöyle açıklıyor: “Eğer doğru bir amaçla ve iyi niyetle yapıyorsanız yalan söylemeniz . . . . o kadar önemli değil.”
Günümüz dünyasında bu bakış açısı yaygındır. Ünlü politikacıların ve dünya liderlerinin yalan da içeren skandalları toplumu sarsmaktadır. Bu durumdan etkilenen birçok insan doğruyu söylememe konusunda kendini daha rahat hissetmeye başladı. Hatta yalan söylemek, bazı yerlerde resmi politika haline geldi. Bir tezgâhtar şöyle yakındı: “Bana yalan söylemem için para veriliyor. Eğer yalan söylersem, satış yöntemleriyle ilgili yarışmaları kazanıyorum ve bu konuda her yıl olumlu eleştiriler alıyorum. . . . . Görünen o ki, yalan söylemek her yerde perakende satışla ilgili eğitimin önemli bir parçası.” Birçokları sözde masum yalanlar söylemenin aslında bir zararı olmadığına inanıyor. Bu doğru mu? İsa’nın Takipçilerinin yalan söylemekte haklı olabilecekleri durumlar olabilir mi?
Mukaddes Kitabın Yüksek Standardı
Mukaddes Kitap her tür yalanı kesin bir dille mahkûm eder. Mezmur yazarı şunları bildirdi: “[Tanrı] yalan söyliyenleri yok eder.” (Mezmur 5:6; ayrıca Vahiy 22:15’e bakın.) Süleymanın Meselleri 6:16-19’da Mukaddes Kitap Yehova’nın nefret ettiği yedi şeyi sayar. “Yalancı dil” ve “yalan soluyan yalancı şahit” bu sıralamada göze çarpar bir şekilde yer alır. Neden? Çünkü, Yehova yalan yoluyla başkalarına zarar verilmesinden nefret eder. İsa’nın Şeytan’ı yalancı ve katil olarak adlandırmasının bir nedeni buydu. Onun yalanları insanlığı sefalete ve ölüme sürükledi.—Tekvin 3:4, 5; Yuhanna 8:44; Romalılar 5:12.
Yalan söylemenin Yehova’nın gözünde ne kadar ciddi bir suç olduğunu Hananya ile Safira’nın başına gelenler vurgular. Bu iki kişinin olduklarından daha cömert görünmek için resullere kasıtlı olarak yalan söyledikleri ortaya çıktı. Davranışları kasıtlı ve planlıydı. Resul Petrus şöyle bildirdi: “İnsanlara değil, ancak Allaha yalan söyledin.” Bu yüzden, ikisi de Tanrı tarafından öldürüldü.—Resullerin İşleri 5:1-10.
Yıllar sonra, resul Pavlus İsa’nın Takipçilerine şunu tembih etti: “Birbirinize yalan söylemeyin.” (Koloseliler 3:10) Bu tembih özellikle İsa’nın Takipçilerinin cemaatinde yaşamsaldır. İsa, ilkelere dayanan sevginin onun gerçek takipçilerinin belirleyici bir özelliği olacağını söyledi. (Yuhanna 13:34, 35) İkiyüzlü olmayan böyle bir sevgi, sadece dürüstlüğün ve güvenin tam olduğu bir ortamda gelişip olgunlaşabilir. Her zaman doğruyu söyleyeceğine güvenemediğimiz birini sevmek gerçekten zordur.
Her türlü yalan ayıplanırsa da, bazı yalanlar diğerlerinden daha ciddidir. Örneğin, bir kişi utandığı ya da korktuğu için yalan söyleyebilir. Kötülük peşinde olan biriyse, zarar vermek ya da yaralamak amacıyla yalan söyleyebilir. Kasıtlı şekilde yalan söyleyen kişi bunu kötü bir niyetle yaptığından başkaları için bir tehlikedir ve eğer tövbe etmezse cemaatten çıkarılır. Her tür yalanın temelinde kötü niyet olmadığı için, biri yalan söylediğinde, onu gereksiz yere mahkûm etmemek ve tüm etkenlerin bilindiğinden emin olmak gerekir. Kişinin güdüleri ve hafifletici nedenler dikkate alınmalıdır.—Yakub 2:13.
“Yılanlar Gibi Akıllı”
Doğruyu söylemek elbette, soran herkese bildiğimiz her şeyi anlatmak zorunda olduğumuz anlamına gelmez. İsa, Matta 7:6’da “Mukaddes olanı köpeklere vermeyin, ve incilerinizi domuzların önüne atmayın ki . . . . dönüp sizi parçalamasınlar” dedi. Örneğin, kötü niyetli kişilerin belirli şeyleri bilmeye hakları yoktur. İsa’nın Takipçileri kendilerine düşman olan bir dünyada yaşadıklarını biliyorlar. İsa öğrencilerine “güvercinler gibi saf” fakat “yılanlar gibi akıllı” olmalarını öğütledi. (Matta 10:16; Yuhanna 15:19) İsa özellikle kendisine ve öğrencilerine gereksiz yere zarar verebilecek durumlarda tüm gerçekleri açığa vurmadı. Yine de, öyle zamanlarda bile yalan söylemek yerine, hiçbir şey söylememeyi ya da konuyu başka yöne çekmeyi tercih etti.—Matta 15:1-6; 21:23-27; Yuhanna 7:3-10.
Mukaddes Kitapta isimleri geçen İbrahim, İshak, Rahab ve Davud gibi imanlı kişiler, olası düşmanlarına karşı benzer şekilde sağgörülü ve dikkatliydiler. (Tekvin 20:11-13; 26:9; Yeşu 2:1-6; I. Samuel 21:10-14) Mukaddes Kitap böyle erkekleri ve kadınları imanlı kişiler olarak tanıtır; itaatin onların yaşamlarında önemli bir yeri vardı. Bu özellikleri, onların örnek alınmaya değer kişiler olduklarını gösterir.—Romalılar 15:4; İbraniler 11:8-10, 20, 31-39.
Yalan söylemenin kolay bir kurtuluş yolu gibi göründüğü zamanlar olabilir. Fakat, İsa’nın Takipçilerinin bugün özellikle zor bir durumla karşılaştıklarında, İsa’nın davranış tarzını örnek alarak Mukaddes Kitaba göre eğitilmiş vicdanlarıyla hareket etmeleri yerinde olur.—İbraniler 5:14.
Mukaddes Kitap bizi doğruyu söylemeye ve dürüst olmaya teşvik ediyor. Yalan söylemek yanlıştır ve hepimiz Mukaddes Kitabın şu öğüdüne uymalıyız: “Her biriniz kendi komşusu ile hakikati söyleyin.” (Efesoslular 4:25) Bu öğüde uyarak temiz bir vicdanla yaşayıp, cemaatimizin barış ve sevgi dolu ortamına katkıda bulunacağız ve “hakikat Allahı”nı onurlandırmaya devam edeceğiz.—Mezmur 31:5; İbraniler 13:18.
[Sayfa 26’daki resim]
Hananya ile Safira yalan söyledikleri için yaşamlarını yitirdiler