Gençler Soruyor . . .

Arkadaşım Beni Neden İncitti?

“Birkaç arkadaşım vardı . . . . Sonraları onlar başka bir kızla arkadaşlık etmeye başladılar. Yanlarına gittiğim zaman, konuşmayı kesiyorlardı. . . . . Beni her konuda dışlamaya başladılar. Bu, gerçekten duygularımı incitti.”—Gayea

BU EN iyi dostların bile başına gelebilir. Bir gün ayrılmaz bir ikilidirler; ertesi gün birbirleriyle konuşmazlar bile. On yedi yaşındaki Nora şöyle dedi: “Dost, güvenip inanabileceğiniz, konu ne olursa olsun rahatça başvurabileceğiniz biri olmalıdır.” Ancak bazen en iyi arkadaşın, en büyük düşmanın gibi davranmaya başlayabilir.

Dostluk Saldırı Altında

Tatlı bir dostluğun, acı bir düşmanlığa dönüşmesine yol açan nedir? Selin için sorun, arkadaşı Meral onun en sevdiği bluzlarından birini ödünç aldığında başladı. Selin şöyle dedi: “Bluzu geri getirdiğinde kirliydi ve kolunda bir sökük vardı. Sanki ben fark etmeyecekmişim gibi bundan söz etmedi bile.” Selin, Meral’in düşüncesizliği karşısında neler hissetti? “Bu beni çılgına çevirdi” diyor. “Eşyalarıma . . . . ve duygularıma değer vermediğini hissettim.”

Yakın bir arkadaşının seni utandıracak bir şey söylemesi ya da yapması da incinmene yol açabilir. Bu, bir grup sınıf arkadaşına dönem ödevi için henüz bir kitap okumadığını söyleyen Cindy’nin başına geldi. Arkadaşı Kate birdenbire onu azarlamaya başladı. Cindy şunları söyledi: “Arkadaşlarımın içinde beni rezil etti. Ona çok kızmıştım. Sonra gerçekten çok şey değişti.”

Bazen de arkadaşlardan biri yeni kişilerle vakit geçirmeye başladığında, iki arkadaşın arası açılabilir. On üç yaşındaki Banu şöyle dedi: “İyi bir arkadaşım vardı, sonradan başkalarıyla birlikte olmaya ve beni görmezden gelmeye başladı.” Ya da bir arkadaşının dostluğunda gizli bir niyet olduğunu fark edebilirsin. On üç yaşındaki Cem “Barış’la gerçekten iyi dosttuk” dedi. “Onun, beni ben olduğum için sevdiğini düşünürdüm, fakat sonradan fark ettim ki o beni sadece babam reklamcı olduğu ve bu yüzden maçlara ve konserlere her zaman iyi yerden bilet bulabildiği için seviyordu.” Cem şimdi neler hissediyor? “Barış’a bir daha asla güvenmeyeceğim!” dedi.

Bazen de bir arkadaşın, gizli kalmasını istediğin bir şeyi başkalarına anlatabilir. Örneğin, Ahu bir iş arkadaşının kişisel sorununu arkadaşı Serpil’e anlattı. Ertesi gün Serpil, o iş arkadaşının yanında konuyu açtı. Ahu şöyle dedi: “Onun böyle bir boşboğazlık yapacağı hiç aklıma gelmezdi! Küplere binmiştim.” On altı yaşındaki Rachel de yakın bir arkadaşı, ikisinin özel olarak konuştuğu bir meseleyi ortalıkta söylediğinde benzer bir deneyim yaşadı. Rachel “Utandım ve kendimi aldatılmış hissettim” dedi. “Kendi kendime ‘Ona bir daha içimi nasıl açabilirim ki?’ diye düşündüm.”

Arkadaşlık, özellikle karşılıklı ilgi, güven ve saygı olduğu zaman, duygusal açıdan destek kaynağı olabilir. Ancak yakın dostluklarda bile, zor dönemler yaşanabilir. Mukaddes Kitabın çağdaş bir çevirisinde, Süleymanın Meselleri 18:24’te açıksözlülükle ‘Birbirini parçalama eğiliminde olan dostlar vardır’ diyor. Sebebi ne olursa olsun, bir arkadaş tarafından aldatıldığını hissetmek yıkıcı olabilir. Peki neden böyle şeyler olur?

Arkadaşlıklar Neden Sarsılıyor?

Gençler arasında olsun, yetişkinler arasında olsun hiçbir insan ilişkisi sorunsuz değildir. Her şeyden önce, durum tıpkı İsa’nın öğrencisi Yakub’un yazdığı gibidir: “Hepimiz çok hata yaparız. Eğer bir kimse sözleriyle hiç hata yapmazsa, bütün bedenini de dizginleyebilen yetkin bir kişidir.” (Yakub 3:2, Müjde; I. Yuhanna 1:8) Herkes hata yaptığından, bir arkadaşının er ya da geç seni inciten bir şey yapması ya da söylemesi beklenmelidir. Hatta geçmişte sen de onu incitmiş olabilirsin. (Vaiz 7:22) Yirmi yaşındaki Lisa şöyle dedi: “Hepimiz kusurluyuz ve hepimiz ara sıra karşımızdakini sinirlendirecek bir şey yaparız.”

İnsanın kusurlu olmasının yanı sıra başka etkenler de söz konusu olabilir. Unutma ki, büyüdükçe ve olgunlaştıkça, ilgilendiğin şeyler değişmeye başlayabilir ve tabii ki arkadaşlarınınkiler de. Bu yüzden, bir zamanlar birçok ortak noktası olan iki kişi, yavaş yavaş, fakat kesin bir şekilde birbirlerinden uzaklaştıklarını fark edebilirler. Bir genç kız en iyi arkadaşıyla ilgili şöyle yakındı: “Artık çok sık telefonlaşmıyoruz ve konuştuğumuz zaman da, herhangi bir konu üzerinde çok nadir anlaşabiliyoruz.”

İki kişinin birbirinden uzaklaşması tabii ki farklı bir konudur. Fakat neden bazı insanlar arkadaşlarını incitiyorlar? Çoğu zaman işin içinde kıskançlık vardır. Örneğin, bir arkadaşının sana içerlemeye başlamasının nedeni senin yeteneklerin ya da başarıların olabilir. (Tekvin 37:4; I. Samuel 18:7-9 ile karşılaştır.) Tıpkı Mukaddes Kitabın belirttiği gibi “kıskançlık kemiklerin çürüklüğüdür”. (Süleymanın Meselleri 14:30) Bu, haset ve çekişmeye yol açar. Nedeni ne olursa olsun, bir arkadaşın seni incitirse ne yapabilirsin?

Barışmak

Rachel “ilk olarak” diyor, “kişiyi gözlerim ve yaptığı şeyin kasıtlı olup olmadığını anlamaya çalışırım.” Onur kırıcı olduğunu düşündüğün bir söz ya da davranışla karşılaştığında, o anki duygularınla tepki verme. Bunun yerine sabırlı ol ve konu hakkında enine boyuna düşün. (Süleymanın Meselleri 14:29) Onur kırıcı olarak algıladığın davranış karşısında düşünmeden tepki vermen, durumu düzeltecek mi? Konu üzerinde düşündükten sonra Mezmur 4:4’te verilen öneriyi izlemeye karar verebilirsin: “Titreyin ve suç etmeyin; yataklarınızda kendi yüreğinizle söyleşip susun.” Daha sonra ‘sevginin birçok günahları örtmesine’ izin verme yolunu seçebilirsin.—I. Petrus 4:8.

Fakat ya bu incitici davranışı görmezden gelemeyeceğini hissedersen ne olacak? Böyle bir durumda kişiye yaklaşmak en iyi yol olabilir. On üç yaşındaki Frank şöyle dedi: “İkiniz bir araya gelip olanlar hakkında konuşun. Eğer bunu yapmazsanız kin beslersiniz.” On altı yaşındaki Susan da aynı şeyleri düşündü. “Yapılacak en iyi şey, onlara güvenmiş olduğunuzu ve sizi hayal kırıklığına uğrattıklarını söylemektir.” Jale de sorunları kişisel olarak çözmeyi tercih ediyor. O şöyle dedi: “Konu hakkında açıkça konuşmaya çalışırım. Genellikle karşınızdaki kişi de size karşı açıksözlü olur ve böylece sorunu pratik bir şekilde anında çözebilirsiniz.”

Tabii, kendisine karşı çok öfkeli olduğun bir anda arkadaşına yaklaşmamaya dikkat etmelisin. Mukaddes Kitap şöyle der: “Öfkeli adam çekişme çıkarır; fakat geç öfkelenen, kavgayı yatıştırır.” (Süleymanın Meselleri 15:18) Bu yüzden, sorunu çözme girişiminde bulunmadan önce sakinleşene kadar bekle. Lisa şunu söylüyor: “Başlangıçta çok kızarsınız, fakat sakinleşene kadar kendinize zaman tanımalısınız. Karşınızdaki kişiye hissettiğiniz şiddetli kızgınlık geçene kadar bekleyin. Sonra o kişiyle oturup, sorunları sakin bir şekilde konuşabilirsiniz.”

Buradaki anahtar kelimeye dikkat et: “Sakin.” Unutma ki, amacın arkadaşına ağzının payını vermek değil, sorunları dostça halletmek ve eğer mümkünse arkadaşlığınızı eski haline getirmek olmalı. (Mezmur 34:14) Bu yüzden içten konuş. Lisa şunu önerdi: “‘Ben senin dostunum ve sen benim dostumsun; fakat neler olduğunu öğrenmem gerekiyor’ diyebilirsiniz. Davranışın ardında yatan nedeni bilmeniz gerekir. Bunu öğrendiğiniz zaman, genellikle sorunla başa çıkmak çok zor değildir.”

Başkalarıyla o kişi hakkında konuşarak ve diğer insanları kendi tarafına çekmeye çalışarak, misilleme yapmak kesinlikle yanlış olur. İsa’nın Takipçisi resul Pavlus Romalılar’a şöyle yazdı: “Kimseye kötülüğe karşı kötülük etmeyin.” (Romalılar 12:17) Gerçekten de ne kadar derinden incinmiş olursan ol, misilleme yapmak sorunları daha da kötüleştirecektir. Nora “İntikam almaya değmez, çünkü bu şekilde bir daha asla arkadaş olamazsınız” dedi. Bunun tersine, ilişkiyi onarmak üzere elinden geleni yapmak, “kendinizi daha iyi bir insan olarak hissetmenizi sağlar” diye ekledi.

Fakat ya arkadaşın senin barışma çabalarına karşılık vermiyorsa ne olacak? Böyle bir durumda, arkadaşlık ilişkilerindeki yakınlık derecesinin farklı olduğunu hatırla. Aile danışmanı Judith McCleese “Her arkadaş yakın dost olacak diye bir şey yok” dedi. “Farklı tarzda ilişkilerinizin olabileceğini öğrenmelisiniz.” Yine de, barışı tekrar sağlamak için üzerine düşeni yaptığını bilerek rahat edebilirsin. Resul Pavlus şöyle yazdı: “Mümkünse, bütün insanlarla elinizden geldiği kadar, selâmette olun.”—Romalılar 12:18.

En yakın dostluklarda bile fırtınalar kopacaktır. Eğer fırtınayı, başkaları hakkındaki görüşün ve özsaygın zedelenmeden, sağ salim atlatabilirsen, olgun bir yetişkin olma yolunda ilerliyorsun demektir. Her ne kadar “Birbirini parçalama eğiliminde olan dostlar” varsa da, Mukaddes Kitap bizlere “kardeşten daha yakın dost”lar olduğu konusunda güvence veriyor.—Süleymanın Meselleri 18:24.

[Dipnot]

[Sayfa 15’teki resimler]

Olanlar hakkında konuşarak bir dostluğu onarabilirsin