Bugünün Ahlak Anlayışı İçin Ne Denebilir?

Geçtiğimiz yılın Nisan ayında, Colorado’da (ABD) Denver yakınlarındaki küçük, sakin Littleton kasabası bir sabah birden alt üst oldu. Siyah trençkotlu iki genç, kasabanın lisesine girerek öğretmenlere ve öğrencilere ateş etmeye başladı. Ardından bombalar patlattılar. Bir öğretmen ve 12 öğrenci öldü, 20’den fazla kişi de yaralandı. Saldırganlar bu kıyımı kendi yaşamlarına son vererek noktaladılar. Yalnızca 17 ve 18 yaşlarındaydılar ve belirli gruplara karşı büyük bir nefret duyuyorlardı.

YUKARIDA söz edilen örnek ne yazık ki benzersiz bir olay değildir. Gazetelerde, radyo ve televizyonda dünyanın her yerinden bu tür olaylar bildiriliyor. Ulusal Eğitim İstatistikleri Merkezi’ne göre, 1997 boyunca Amerikan okullarında silah kullanılan yaklaşık 11.000 şiddet olayı bildirildi. Almanya’nın Hamburg kentinde 1997 boyunca şiddet eylemlerinin yüzde 10 oranında arttığı bildirildi ve şüphelilerin yüzde 44’ü 21 yaşın altındaki gençlerdi.

Yolsuzluk politikacılar ve devlet görevlileri arasında yaygındır. Avrupa Birliği (AB) komisyon üyesi Anita Gradin’in 1998’de hazırladığı bir rapora göre AB’de 1997 yılı boyunca yapılan yolsuzluğun maliyetinin 1,4 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. Bu, park etme cezalarının tahsil edilmemesinden, tarımsal ve diğer AB sübvansiyonlarının sahtecilikle elde edilmesine kadar her şeyi kapsıyordu. Büyük miktarlarda kara paranın aklanmasına, uyuşturucu ve silah kaçakçılığına göz yumuldu; ayrıca AB görevlileri suç örgütlerinden sus payı olarak rüşvet aldılar. 1999’da tüm AB Komisyonu görevinden istifa etti.

Bununla birlikte hileli işler yapanlar yalnızca toplumun en üst düzeyindekiler değildir. Yasadışı çalışanlarla ilgili bir AB Komisyonu raporu, AB’nin gayri safi milli hasılasının yüzde 16’sının kayıt dışı ve vergisi ödenmeyen ticari gelirlerden oluştuğunu ortaya koydu. Rusya’da, toplam gelirin yaklaşık yüzde 50’sinin yasadışı olduğu bildiriliyor. Yine, Amerika Birleşik Devletlerindeki Belgelenmiş Sahtecilik Araştırmacıları Derneği, Amerikan şirketlerinin, kendi çalışanlarının çaldığı para ve mallar yüzünden her yıl 400 milyar dolardan fazla kayba uğradıklarını bildirdi.

İnternet, çocukları ve ergin olmayan gençleri yasadışı seks için kandırmak isteyen birçok pedofil tarafından da kullanılmaktadır. İsveç’teki Save the Children (Çocukları Koruyun) örgütünün bir sözcüsüne göre İnternet’teki çocuk pornografisiyle ilgili kaygılar artmaktadır. Norveç’te, 1997 yılında aynı örgüte İnternet’teki çocuk pornografisi Web siteleriyle ilgili 1.883 ihbar geldi. Ertesi yıl bu ihbarlar 5.000 gibi bir sayıya fırladı. Bu malzemenin büyük kısmı hükümetlerin ya da yerel yetkililerin bu tiksindirici faaliyeti kontrol edemedikleri ülkelerde üretiliyor.

Geçmişte Daha mı İyiydi?

Bugün dünyada görülen berbat ahlaksal durumdan dehşete düşen birçok insan, kendi ana-babalarının ya da dedelerinin günlerinde topluma egemen olan tutumları düşünerek geçmişe özlem duyabilir. Onlar belki insanların o zamanlar daha sakin bir hayat yaşadıklarını, toplumun her kesiminde dürüstlüğe ve diğer ahlaksal özelliklere değer verildiğini duydular. Belki aile büyükleri, çalışkan insanların birbirine yardım ettiği, aile bağlarının güçlü olduğu, gençlerin ana-babalarına çiftliklerinde ve işyerlerinde yardım edip kendilerini güvende hissetikleri günlerden söz etmiş olabilirler.

O halde şu sorular doğuyor: İnsanların ahlak anlayışı geçmişte daha mı iyiydi? Yoksa geçmiş günlerle ilgili anılarımızı çarpıtan yalnızca eskiye duyduğumuz özlem mi? Gelin, tarihçilerin ve sosyal analistlerin verdikleri yanıtlara bakalım.

[Sayfa 3’teki çerçeve]

Ahlak Anlayışının Tanımı

Bu makalelerde değinilen “ahlak anlayışı”, insan davranışlarındaki doğru ve yanlışı belirleyen ilkelerle bağlantılı bir anlam taşır. Bunun kapsamına dürüstlük, doğru sözlülük, cinsel konularda ve diğer alanlarda yüksek davranış standartlarına sahip olmak girer.