Tasarım Ürünü Mü?
Somonların Etkileyici Yüzme Stili
● Birçok somon türü üremek için gürül gürül akan suları karşısına alarak ırmak boyunca akıntıya karşı yüzer. Bu eziyetli yolculuğu yorgunluğa yenik düşmeden tamamlamayı nasıl başarır? Azgın sular ona engel olamaz, aksine somon suyun hareketinden yararlanır. Nasıl?
Şunu düşünün: Somon akıntıya karşı yüzerken azgın sularla boğuşmaktansa kayaların, dalların ve başka nesnelerin suda oluşturduğu ters akıntıları ya da küçük girdapları kullanarak enerji tasarrufu yapar. Bu nesnelerin iki yanında oluşan küçük girdapların arasından kıvrıla kıvrıla kayıp gider. (Çizime bakın.) Bazı somon sürüleri önlerinden yüzen balıkların yarattığı girdabı çok etkili şekilde kullanarak, oluşan ters akıntıyla yol alırlar. Somonlar kendi yarattıkları ters akıntıdan bile yararlanabiliyor!
Araştırmacılar somonların etkileyici yüzme stilinden yararlanarak akış hızı düşük olan sulardan enerji üretebilmeyi umuyor. Sıradan hidroelektrik santralleri genellikle akış hızı saatte 9,3 kilometre ya da daha fazla olan akarsulardan enerji üretiyor. Şimdi, titreşimlerle oluşturulan girdaplardan yararlanan bir prototip, akış hızı saatte sadece 3,7 kilometre olan sulardan elektrik üretebiliyor.a Ancak teknoloji somon gibi balıkların becerisinin yanında çok ilkel kalıyor. Michigan Üniversitesi’nde (ABD) profesör olan Michael Bernitsas şöyle diyor: “Bu konuda balıklar kadar zeki değiliz.”
Ne dersiniz? Somonların sudaki ters akıntıdan yararlanma becerisi tesadüfen mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?
[Dipnot]
a Dünyadaki akarsuların çoğunun akış hızı saatte 5,6 kilometrenin altında olduğundan bu gelecek vaat ediyor.
[Sayfa 25’teki resim tanıtım notu]
Üstte: © photolibrary. Her hakkı saklıdır.