Tasarım Ürünü mü?

“Ters Çevrilmiş” Retina

● Gözümüzdeki retina (ağtabaka), fotoreseptör denen yaklaşık 120 milyon ışık algılayıcı hücre içeren bir zardır. Fotoreseptörler gelen ışığı elektrik sinyallerine çevirir, beyin de bu sinyalleri bir araya getirerek bir görüntü oluşturur. Birçok evrimciye göre omurgalıların gözündeki retinanın konumu, gözün bir tasarımcısı olamayacağını kanıtlar.

Düşünün: Omurgalıların retinası ters çevrilmiştir, yani fotoreseptörler retinanın ön kısmı yerine arka kısmında bulunur. Işığın onlara erişebilmesi için birkaç hücre katmanından geçmesi gerekir. Evrimci biyolog Kenneth Miller’a göre gözümüzün “bu şekilde yapılandırılması ışığın dağılmasına ve görüşümüzün olabileceğinden daha az ayrıntılı olmasına neden olur.”

Buna dayanarak evrimciler, ters çevrilmiş retinanın kötü tasarlandığını, yani aslında bir tasarımcısının olmadığını iddia ediyor. Hatta bir bilim adamı bunu “işlevsel açıdan aptalca, mantığa aykırı bir konumlandırma” olarak niteledi. Ancak göz üzerinde yapılan kapsamlı araştırmalar, ters çevrilmiş retinadaki fotoreseptörlerin pigment epitelinin hemen yanında bulunmasının aslında ideal bir konumlandırma olduğunu gösterdi. Bu hücre tabakasının sağladığı oksijen ve besinler net bir görüş için şarttır. Biyolog Jerry Bergman ve oftalmoloji uzmanı Joseph Calkins’in bildirdiğine göre “pigment epiteli dokusu, retinanın önünde olsaydı görüşümüz ciddi şekilde zarar görürdü.”

Ters çevrilmiş retina özellikle küçük gözleri olan canlılar için avantajlıdır. Lund Üniversitesi’nden (İsveç) profesör Ronald Kröger şöyle açıklıyor: “Net bir görüntü elde edebilmek için göz merceği ile fotoreseptörler arasında belli bir mesafe olması gerekir. Omurgalılarda bu boşluğun sinir hücreleriyle doldurulmuş olması vücutta önemli bir yer tasarrufu sağlıyor.”

Dahası sinir hücrelerinin küçük bir alana sıkıştırılması ve fotoreseptörlere bu kadar yakın olması sayesinde görsel bilgiler hızlı ve doğru şekilde algılanabiliyor.

Ne dersiniz? Ters çevrilmiş retinanın tasarımı gerçekten hatalı mı? Tesadüfen mi ortaya çıktı, yoksa bir tasarım ürünü mü?

[Sayfa 15’teki şema]

(Ayrıntılı bilgi için lütfen yayına bakın)

Fotoreseptörler

Işık

Pigment epiteli

Işık

Retina

Görme siniri