Görmeden Yaşamak

“Doğduğumda bana ağır bir göz damlası verilmiş. Bu nedenle görme yetimi büyük oranda kaybettim. Ergenlik çağındayken tamamen kör oldum ve depresyona girdim” (Paqui, kocası da görme engelli olan orta yaşlı bir kadın).

KÖRLÜĞÜN ve ciddi görme bozukluklarının kaza veya hastalık gibi birçok nedeni olabilir. Bunların sonucunda gözler, optik sinirler ya da beyin zarar görebilir. Görme yetisinin büyük kısmını ya da tamamını kaybeden kişiler inkâr, üzüntü ve korku gibi aşamalardan geçer. Ancak birçok kişi bu engeliyle başa çıkmayı öğrenir ve mutlu bir yaşam sürer.

Çevremizdeki dünyayı algılamak için kullandığımız temel bilgi kaynağı gözlerimizdir. Bu nedenle bir kişi görme yetisini kaybettiğinde işitme, koklama, dokunma ve tat alma duyusuna daha çok ihtiyaç duymaya başlar.

Bir bilim dergisine göre araştırmalar, beynin “deneyimlere uyum sağlamak için değişme” yetisi (nöroplastisite) olduğunu gösteriyor. Dergide şu sözler yer alıyor: “Var olan birçok kanıta göre beyin, duyu organlarının birinden gelen bilgilerden yoksun kaldığında, diğer duyuları geliştirmek ve keskinleştirmek için kendisini yeniden organize etme yetisine sahip” (Scientific American). Şimdi görme engelli birinin diğer duyularını nasıl kullandığına bakalım.

İşitme duyusu: İnsan seslerinden ayak seslerine kadar tüm sesler kişinin zihninde bir resim canlandırır. Fernando isimli görme engelli bir adam “İnsanları seslerinden, hatta yürüyüş tarzlarından tanımayı öğrendim” diyor. Görme engelli olan Juan ise “Görme engelli biri için karşısındakinin sesi onun kimliğidir” diyor. Görme engelliler de bizim gibi, insanların ses tonuna dikkat ederek onların duygularını anlar.

Görme engelli bir kişi gelişen işitme kabiliyeti sayesinde akan trafiğin yönü, bir odanın büyüklüğü veya nesnelerin yeri gibi çevresindeki birçok şeyi tespit edebilir.

Koku duyusu: Bu duyu zengin bir bilgi kaynağı olarak da kullanılabilir. Örneğin görme engelli biri koku duyusu sayesinde, yolda yürürken zihninde kafelerin, restoranların veya marketlerin yerini işaretleyerek bir harita çizer. Dokunma duyusu ve sesler aracılığıyla bu harita daha da ayrıntılı hale gelir.

Dokunma duyusu: Francisco “Benim gözlerim parmaklarım” diyor. Değnek yardımıyla bu gözlerin görüş mesafesi artırılabilir. Doğuştan görme engelli olan ve çocukken değnek kullanmayı öğrenen Manasés şöyle diyor: “Hem diğer duyularım hem de hafızam ve değneğimle takip ettiğim kabartmalı kaldırımlar sayesinde tam olarak nerede olduğumu biliyorum.”

Braille alfabesindeki bir Gözcü Kulesi okuyan biri — Bir kişi Braille alfabesiyle hazırlanmış *Gözcü Kulesi* dergisini okuyor

Birçok görme engelli dokunma duyusunu kullanarak Braille alfabesiyle hazırlanmış yayınları okuyabiliyor. Bugün görme engellilerin entelektüel ve dini bilgilerini artırmaları için sahip oldukları birçok olanak var. Braille alfabesiyle hazırlanmış yayınların yanı sıra ses kayıtları ve bilgisayar programları da var. Görme engelliler bunları kullanarak Kutsal Kitabı ve Kutsal Kitaba dayalı yayınları okuyabiliyor.a

Makalenin başında bahsedilen Paqui ve kocası tüm bu düzenlemeler sayesinde bir ümide ve iç huzuruna kavuştu. Ayrıca Yehova’nın Şahitlerinin cemaati onlar için büyük bir aile oldu. Paqui şöyle diyor: “Artık kendi ayaklarımız üzerinde duruyor ve hayatımızı dolu dolu yaşayabiliyoruz.”

Elbette, görme engelli kişilerin yaşadığı bazı özel zorluklar var. Ancak, böyle zorluklar karşısında yaşam sevincini kaybetmeyen kişiler insanın uyum kabiliyeti ve dayanıklılığına muhteşem bir örnek!

a Yehova’nın Şahitleri 25’i aşkın dilde Braille alfabesiyle yayın basıyor.

Görmemek Mutlu Olmama Engel Değil

Doğuştan görme engelli olan Marco Antonio evli ve bir çocuk babası. Ortağı olduğu bir elektrik şirketi var. Marco Uyanış! dergisine hayatındaki zorluklardan ve güzelliklerden bahsetti.

Bir işyerin var. Engeline rağmen nasıl çalışıyorsun?

Telefonlara bakıyor, müşterilerle, tedarikçilerle görüşüyor ve banka işlerini hallediyorum.

Boş zamanlarında neler yapıyorsun?

Müziği çok seviyorum, beni rahatlatıyor. Piyano çalıyorum. Tabii ki, Braille ile yazılmış notaları aynı anda hem okumak hem de iki elle çalmak mümkün olmuyor. Bu nedenle bir parçayı ilk kez çalacağım zaman sağ elimle notaları okuyor, sol elimle çalıyorum. Sonra sol elimle notaları okuyup, sağ elimle çalıyorum. Notaları ezberleyince iki elimle çalmaya başlıyorum.

Ne gibi zorluklarla karşılaştın?

Anne babam ve kardeşlerim bana çok iyi baktılar ve hiçbir zaman körmüşüm gibi davranmadılar. Elbette bazen bir yerlere çarpar ve düşerdim. Yine de gören kişilerin yapabildiği çoğu şeyi yapmayı öğrendim. Büyüdüğümde beni üzen tek şey araba kullanamıyor olmamdı.

Şu anda evliyim ve bir çocuğum var. Sevgi dolu bir aileye sahibim, birbirimizi her zaman destekliyoruz. Maalesef oğlum David’de de benim gibi optik sinir atrofisi var. Ona iyi örnek olmaya çalışıyorum. Oğluma, sabır ve kararlılıkla birçok şeyi başarabileceğini öğretmek istiyorum.

Neden bir rehber köpeğe ihtiyaç duydun?

Köpeğim Dante’yle daha hızlı ve güvenli şekilde yürüyorum. Eşim Loli görme engelli olmadığı için bir yere ilk kez gittiğimde bana eşlik ediyor, böylece Dante’yle yolu öğreniyoruz. Açıkçası kendimi bir köpeğe emanet etmek başta biraz zor oldu. Ama Dante güvenimi kazandı. Çevremizde ne olursa olsun Dante işine odaklanır. Fakat tasmasını çözdüğüm anda normal bir köpek gibi davranmaya başlar.

Bir Yehova’nın Şahidi olarak Kutsal Kitabı nasıl inceliyorsun?

Önceden görme engelliler için teknolojik imkânlar kısıtlıydı. Bu nedenle Kutsal Kitabı ve diğer yayınlarımızı bana karım okurdu. Bana çok yardımcı oluyordu, onun sayesinde ibadetlerde konuşma bile yapabiliyordum. Ama artık Braille alfabesinde hazırlanmış Kutsal Kitap ve incelemeye yardımcı yayınlar var, dolayısıyla kendi başıma okuyabiliyorum. Yehova’nın Şahitlerinin internet sitesi jw.org’dan ses kayıtlarını da indiriyorum. Ayrıca bilgisayar ekranındaki bilgileri okuyan bir Braille ekranım var. Bu düzenekte alttan çıkan özel iğnecikler Braille harflerini oluşturuyor. Muhteşem bir şey!

Yehova’nın Şahitlerinin Madrid’deki İspanya bürosunda, yayınların Braille alfabesine çevrilmesine yardım ediyorum. Yayınları Braille alfabesinde hazırlayan kişiler, kaliteyi artırmak için görme engelli kişilerden gelen önerilere çok değer veriyorlar. Bu benim için çok büyük bir ayrıcalık. İman kardeşlerim tarafından hem çok sevildiğimi hem de takdir gördüğümü hissediyorum.

Başkalarıyla zaman geçirmekten hoşlanıyor musun?

Evet, özellikle de ailem ve iman kardeşlerimle zaman geçirmeyi çok seviyorum. Ayrıca onlarla evden eve giderek iyi haberi insanlara duyuruyorum. İman kardeşlerim bana hiçbir zaman farklı davranmıyor, hatta bazen kör olduğumu bile unutuyorlar!

İyi haberi duyururken insanlarla Kutsal Kitapta bulunan eşsiz ümidi paylaşıyorum. Örneğin İşaya 35:5, “körlerin gözleri açılacak” der. Geçmişte İsa peygamber körleri iyileştirerek bunu gelecekte de yapacağını gösterdi (Matta 15:30, 31). Dolayısıyla insanlar için körlük tüm diğer engeller gibi geçici bir sorun. Yeryüzünde kurulacak cennette hiç kimse hasta veya engelli olmayacak (İşaya 33:24; Luka 23:43).