Dil Engeli Aşılıyor: İşin Mutfağında Neler Oluyor?

YEHOVA’NIN ŞAHİTLERİNİN yayınları dikkatli bir planlama ve araştırma sürecinden geçerek yazılır ve tercümeye hazır hale getirilir. Bu süreç boyunca New York’taki dünya merkez bürosunda bulunan Yazı Departmanı, içeriğin doğruluğu ve kullanılan dilin güncelliği açısından tüm metni titizlikle kontrol eder.a

Daha sonra Yazı Departmanı hazırladığı metni, dünyanın dört bir yanındaki yüzlerce tercüme ekibine gönderir. Bu tercümanların çoğu çeviri yaptıkları dilin konuşulduğu yerde yaşar ve çalışır. Onlar genelde kendi anadillerine tercüme yaparlar. Bu kişiler İngilizce malzemeyi tam olarak anlamalı ve tercüme ettiği dile hâkim olmalı.

Tercümanların genel olarak nasıl bir çalışma sistemi var?

Britanya’daki tercümanlardan Geraint şöyle açıklıyor: “Tercümanlar olarak bir ekip işi yapıyoruz. Bu yüzden işbirliği çok önemli. Tercümede karşılaştığımız problemlere birlikte çözüm arıyoruz. Tercüme yaparken sadece kelimeleri değil, kelime gruplarını da göz önünde bulunduruyoruz. Her makalenin hedef kitlesini aklımızda tutarak ifadelerin anlatmak istediği şey üzerinde duruyoruz.”

Tercüme yaparken hedefiniz nedir?

“İnsanların yayınlarımızı okurken bir çeviri değil de kendi anadillerinde yazılmış bir metin okuduklarını hissetmesini istiyoruz. Bunun için doğal bir dil kullanmaya çalışıyoruz. Bu şekilde okuyucumuzun dikkati dağılmayacak ve damak tadına uyan lezzetli bir yemek yer gibi okuduklarından zevk alacak.”

Çeviri yapılacak dilin konuşulduğu yerde yaşamanın ne gibi avantajları var?

“Bu dili konuşanlarla birlikte yaşamak büyük bir avantaj. Bu sayede, günlük hayatta konuşulan dille iç içeyiz. Ayrıca terimlerin ve ifadelerin doğal ve anlaşılır olup olmadığını, kulağa hoş gelip gelmediğini yerinde deneyebiliyoruz. Bu, metnin anlamını doğru şekilde aktarmamıza yardım ediyor.”

Çalışma yönteminiz nedir?

“Her bir proje bir ekibe tayin edilir. İlk olarak, ekibin her bir üyesi metnin duygu ve düşüncesini anlamak, temel yapısını çözmek ve hedef kitleyi tespit etmek için İngilizce metni okuyor. Kendimize şunları soruyoruz: ‘Bu makale ne anlatmak istiyor? Makalenin teması ve amacı ne? Bu makale bana ne öğretecek?’ Bu aşamada güzel bir tercüme yapmamıza yardım edecek fikirler geliştiriyoruz.”

“Daha sonra, ekip üyeleri düşüncelerini paylaşıyor, böylece herkes birbirinden birçok şey öğreniyor. Örneğin şu sorulara cevap arıyoruz: Makaleyi tam olarak anladığımıza emin miyiz? Aynı üslubu nasıl aktarabiliriz? Amacımız orijinal metnin okuyucuda bıraktığı etkinin aynısını kendi okuyucumuzda da yaratabilmek.”

Bir tercüme ekibi nasıl çalışır?

“Okuyucularımızın metni ilk okuyuşta anlamalarını istiyoruz. Bunun için tercüme ettiğimiz her paragrafı sesli olarak birkaç kez okuyoruz.”

“Tercüman paragrafı çevirirken diğerleri kendi bilgisayar ekranlarından onu takip ediyor. Herhangi bir fikir atlanmış mı ya da eklenmiş mi diye kontrol ediyoruz. Ayrıca çevrilen paragrafı dil bilgisi, yazım kuralları ve doğallık açısından da kontrol ediyoruz. Sonra biri paragrafı sesli olarak okuyor. Eğer okurken bir yerde takılırsa bunun sebebini bulmaya çalışıyoruz. Tercüme bitince, bir kişi tüm makaleyi sesli olarak okuyor, o sırada diğerleri de sorun olarak gördükleri yerleri belirliyor.”

İşiniz epey ayrıntılıymış!

“Evet, öyle. Günün sonunda yorulduğumuz bir gerçek. O yüzden malzemeyi ertesi sabah taze bir zihinle tekrar okuyoruz. Birkaç hafta sonra Yazı Departmanı bize metinde yaptığı son düzeltmeleri gönderiyor. Daha sonra tercümemizi tekrar okuyup son bir kontrol yapıyoruz.”

Ne tür bilgisayar programları kullanıyorsunuz?

“Tabii ki bilgisayarlar hâlâ tercümanların yerini alamıyor. Ama Yehova’nın Şahitleri, tercüme işini kolaylaştıracak bazı bilgisayar sistemleri geliştirdi. Örneğin, sık kullanılan terimleri ve sözcükleri bir arada bulundurduğumuz bir çeşit sözlük kullanıyoruz. Ayrıca, bu dile çevrilmiş her şeyi bulabileceğimiz bir program var. Bu sayede tercümede daha önce karşılaşılan zorluklara ekiplerin nasıl çözümler bulduklarını görebiliyoruz.”

İşiniz sizin için ne ifade ediyor?

“Çevirdiğimiz malzemeyi insanlara verilecek bir hediye gibi görüyoruz. Ve bu değerli hediyeyi yaptığımız çeviriyle onlara en güzel şekilde sunmak istiyoruz. Bir kişinin dergilerimizde veya internet sitemizde okuduklarından etkilenebileceğini ve hayatında olumlu değişiklikler yapabileceğini düşünmek bizi çok heyecanlandırıyor.”

Yaşam Boyu Yarar Sağlayacak Bilgiler

Dünya çapında milyonlarca kişi Yehova’nın Şahitlerinin yayınlarını kendi dillerinde okumaktan büyük yarar görüyor. Şahitlerin yayınlarında, videolarında ve jw.org web sitesinde günlük yaşamda kullanabileceğimiz yararlı bilgiler vardır. Bu bilgiler Yaratıcının Sözü olan Kutsal Kitaba dayanır. Adı Yehova olan Tanrı, Kutsal Sözündeki bilgilerin “her millete, her kabileye, her dile” ulaşmasını istiyor (Vahiy 14:6).b