Bölüm 5
İyi Bir Dinleyici Ol
1-5. Dinlemek ne demektir? Özellikle cemaat ibadetlerinde dinlemek neden önemlidir?
1 Yehova’nın bir hizmetçisi olarak ilerlemen, büyük ölçüde nasıl dinlediğine bağlıdır. Yaşam boyunca öğrenmekte, dinlemenin büyük bir rolü vardır. Dinlemek, düşünceli bir şekilde dikkat ederek kulak vermek demektir. Dikkatini söylenen şeyler üzerinde odaklaştırmıyorsan, söylenen sözler sağır kulaklara çarpmış olur. Şüphesiz bazen, dikkatini yalnızca kısmen sana veren kimselere rastladın. Sözlerini kabul ettiklerini ne kadar çok ifade ettilerse de, asıl meseleyi anlamadıklarını ve böylece sözlerinden yararlanmadıklarını fark ettin. Her zaman ve özellikle Tanrısal eğitimin bir kısmında hazır bulunurken, iyi dinleyiciler olmaya çok dikkat etmeliyiz! Tıpkı Süleymanın Meselleri 1:5’te belirtildiği gibi: “Hikmetli adam da dinlesin, ve bilgide artsın.”
2 Cemaat ibadetleri, Yehova’nın teşkilatı tarafından bizim için sağlanan eğitim programının bir kısmıdır. Dikkatle dinlemekle Yehova’ya ve bizim için sağladığı eğitime karşı takdir göstermiş oluruz. Fakat yapımızı bilen Tanrı, bedenimizin zaman zaman dikkatimizin dağılmasına müsaade etmeye eğilimli olduğunu biliyor. Bunun için, sağladığı ruhi gıdanın bolluğuna katılmaya davet ederken, kuvvetli bir ifadeyle şöyle demektedir: “Beni iyi (dikkatle) dinleyin, ve iyi olan şeyi yiyin, . . . . kulağınızı iğin ve bana gelin; işitin, ve canınız yaşayacak.” (İşaya 55:2, 3) Ebedi hayata sahip olabilmek ve bu mükâfatı kazanmaları için başkalarına da yardım edebilmek üzere Tanrı’nın düşüncelerini dikkatle dinlemeli ve kavramalıyız.—İbraniler 1:1, 2; 2:1.
3 Dikkatle dinlemek, gerekli alçakgönüllülüğü de talep eder. Hepimiz alçakgönüllü olmak için pek çok nedenlere sahibiz. Hepimiz, başkalarından bazı şeyler öğrenebiliriz; hiç kimse her şeyi bilemez. Konuşan, akıcılık konusunda veya yetenekli bir konuşmacının sahip olduğu başka bir nitelikte eksik bulunuyorsa bile, gerçek alçakgönüllülük, bizi onun söylediklerine dikkat ve karşılık vererek ona yardım ve teşvikte bulunmaya yöneltmeli. Kim bilir belki o, şimdiye kadar hiç fark etmediğimiz bir özelliğe veya anlamın bir inceliğine değinebilir. Yehova, bebeklerin ağzından bile ruhi anlamda ışık sağlayabilir.—Matta 11:25.
4 İyi dinlemek, cemaat ibadetlerinde hayatidir, çünkü orada öğrendiğimiz hususları hayatımızda uygulamalıyız. Yeni kişiliği giymek, ancak “tam bilgi” edinmekle mümkün olur. (Koloseliler 3:9, 10) Fakat iyi dinlemeyerek ayrıntılara dikkat etmeyi ihmal edersek, hayatımızda hangi değişikliklerin gerekli olduğunu tam anlamıyla fark edemeyebiliriz; sonuçta ruhen büyümemiz engellenir. Sözlü veya yazılı tekrarlamalarda doğru cevaplar vermek de önemlidir. Fakat daha ziyade, tarla hizmetinde, sahip olduğumuz mükemmel ümidimiz hakkında her sebep sorana doğru cevaplar verebilmeliyiz!
5 Söylenen şeyleri iyi dinlemeyi alışkanlık haline getirirsen, onları hatırlama yeteneğini geliştirirsin.
6-8. Bir konuşma verildiği zaman, zihninin dağılmasına nasıl engel olabilirsin?
6 İyi dinleme yöntemleri. İbadetlerde, başka şeylerin dikkatimizi çekmesine izin vermek kolaydır. Gün boyunca karşılaştığımız şeyler hakkında düşünebiliriz veya ertesi gün yapılacak işler dikkatimizi dağıtabilir. Fakat bir kimse, söylenenleri dikkatle dinlemezse, orada hazır bulunmanın yararı nedir? Böylece herkes, kendi kendini disiplin etmeli ve düşüncelerini kontrol etmelidir. Kişi sunulan konuşmaya dikkatini tam olarak vermeye kararlı olmalı ve zihninin dağılmasına izin vermemelidir. Müzakere edilen konuya yabancı olan bütün düşünceleri, sanki bir perde ile ayırıp, uzaklaştırmalıdır. Dikkati toplamak, işte budur.
7 Zihnin dağılmasına karşı iyi bir korunma ise, konuşmacının kullandığı kilit sözleri veya ayetleri not etmektir. Notları kısa tutmalısın, zira fazla not tutmak dikkatimizi dağıtır, oysa az not zihnimizin toparlanmasına yardım eder. Bu notlar ilerde sana da yararlı olabilir. Bunları hiçbir zaman kullanmasan bile, dikkatini söylenen şeylere yöneltmek konusunda sana yardım edecektir. Not tutmakla, ele alınan konuya tamamen sarılabilir ve konuşmacının esas delillerini tamamen saptayabilirsin.
8 Bir sohbette, karşımızdaki kişi, konuyla ilgili bazı sorular sorarsa, bu, onun iyi dinlediğine dair bir işarettir. Aynı şekilde, önceden hazırlanılarak sunulan bir konuşmayı dinlediğin zaman, zihnine yapıcı sorular geliyorsa ve konuşmacının bunlara cevap verip vermeyeceğine dikkat ediyorsan, bu, zihninin konuyla meşgul olduğunu gösterir. Sunulan malzemeyi nasıl kullanabileceğini kendine sorabilirsin.
9. Bir konuşmayı dinlerken, yüksek düşünme hızından nasıl yararlanabiliriz?
9 Vasat bir kişi, konuşmacının sözlerinden çok daha çabuk düşünebilir. Böylece zihnimize konuyla ilgisi olmayan bazı düşünceler de girebilir. Ortalama düşünme hızının, ortalama konuşma hızının 3 katına eşit olduğu kabul ediliyor. Bu yüksek düşünme hızı sayesinde, sunulan malzemeyi, özetleyip tekrar gözden geçirerek net bir şekilde zihnimize yerleştirebiliriz.
10, 11. Doğru saik, dinlemek için nasıl yardımcı olabilir?
10 Bir konuşmacının sunduğu önemli noktaları anlamak için başka bir yardım da, doğru saikle dinlemektir. Dinlerken, konuşmacının kullandığı malzemeyi ve sunuş şeklini eleştirme gayesi gütmemeliyiz. Konuşma Yeteneğini Geliştirme İbadetinde nasihat vermek, tayin edilen nazırın sorumluluğudur. Diğer dinleyenler, dikkatlerini konuşmacının sunduğu yararlı bilgiler üzerinde toplayabilirler.
11 Başka bir husus da şudur: Nasihat eden, konuşmacılara nasihat verdiğinde, diğer herhangi bir kişinin, verilen nasihatin konuşmacıya uygun olup olmadığını düşünmesi kendisi için nadiren yapıcıdır. Fakat aynı nasihatin kendisi için de geçerli olup olmadığını ve bu nasihatten nasıl yararlanabileceğini kendine sorması mutlaka daha yararlıdır. Böylece iyi dinleyiciler, verilen her konuşma sayesinde ilerlemek için yardım görmüş olurlar. İlerlemeleri, şahsen verdikleri konuşmalarla sınırlanmış değildir.
12. Çocuklar, iyi dinleyici olmayı nasıl öğrenebilirler?
12 Gençlere ve çocuklara da iyi dinlemenin önemi öğretilmeli. Ana babalarının kolayca onları kontrol edebilecekleri bir yerde oturmaları buna yardım eder. Okumayı öğrendiklerinde, kullanılan yayının bir nüshasına sahip olmaları, onları teşvik eder. Genellikle, programla ilgisi olmayan şeylerle uğraşmalarına izin vermek, hikmetli bir hareket değildir. İyi dinlemek için bir teşvik olarak, eve dönünce, öğrendikleri şeylerin bir tekrarlamasının yapılacağını söylemek yararlıdır. İbadet sırasında söylenen bir şeyi hatırladıkları zaman, onları yürekten övmek yerindedir.—Tesniye 31:12.
13, 14. Yemekle ilgili alışkanlıklarımız, dinlememizi nasıl etkileyebilir?
13 İbadetten önce ağır bir yemek yememeye dikkat edersek, zihnimizi toparlamak daha kolay olur. Ağır yemek, uykuya neden olur, çünkü mide, sindirim için çok çaba harcar ve bu da düşünmek için kullanılabilecek enerjiyi azaltır. Bu durumda ayırt etme yeteneğimiz azalır; ancak ağır ağır dinleyebileceğimiz için, söylenenleri daha az kavrayacak ve onlara karşı takdirimizi kolayca kaybedeceğiz. Böylece uyuklama tehlikesi büyüyecektir.
14 Belki daha önemli bir husus da şudur: Verilen öğretimde devamlı olarak hazır bulunmak için işlerimizi düzenlemek. Birçok okulda öğrenciler bazı derslere girmiyor ve konuyu kendileri çalışmak istiyorlar. Fakat dinlemediğin öğretimden gerektiği şekilde yararlanman çok zordur. Akrabalarla arkadaşlarının ibadetlere gitmene engel olmalarına izin verme. Tanrı’nın Sözünden sunulan hakikati, tüm yaşamın boyunca sistemli olarak dinleyebilmek için, bütün gayretinle hazır bulunmaya çalış.
15, 16. İbadetlerimizde dinleme yeteneğimizi nasıl deneyebilir ve geliştirebiliriz?
15 Dinleme yeteneğini denemek. Her hafta cemaat ibadetleri için beş saat harcıyoruz; bu zamanın çoğunda dinlemek yoluyla öğrenme fırsatına sahibiz. Sen şahsen bu zamandan azami derecede yararlanıyor musun? Her hafta umumi konuşmalarda sunulan bilgilerden ne kadarını hatırlayabiliyorsun? Konuşma Yeteneğini Geliştirme ile Tanrısal Hizmet ibadetlerinde hazır bulunduktan sonra, her konuşmanın temel düşüncesini kendi sözlerinle ifade edebilir misin? Yoksa bazen programda kimlerin yer aldığını bile hatırlamıyor musun? Zihnini toparlamak için daha büyük çaba harcamakla, örneğin notlar tutmakla, daha fazla yararlanabilir misin? Bunu lütfen dene. İbadetten sonra, ele alınan temel düşünceleri de başka kişilerle tekrarla.
16 Haftalık ibadetlerimizin bazılarında sorular soruluyor ve dinleyiciler, cevap vermeye davet ediliyor. Bu cevaplar saatlerce yapılan şahsi tetkikin ve yılların kazandırdığı tecrübenin sonucudur. Verilen cevapları gerçekten dinliyor musun? Dikkatle dinledikten sonra söylenenlerin bir özetini çıkarabilir misin? Bunu yapmaya gayret et. Gerçekten de ne kadarını anlamış olduğunu görmekten sevinç duyacaksın.
17. Paragraflar okunurken dikkatimizi nasıl canlı tutabiliriz?
17 Bu ibadetlerde vaktin büyük bir kısmı okumakla geçer. Kule dergisinin tetkikinde ve cemaat kitap tetkikinde incelenen malzemenin paragrafları okunur. Okunanları gerçekten dinliyor musun? Yoksa okuma sırasında zihninin dağılmasına izin mi veriyorsun? Paragraflarda birçok ayrıntı var ve hepsinin sorulu-cevaplı şekilde müzakere edilmesi için yeterli vakit yoktur. Cevap verenlerin ana noktaları tekrarlaması da malzemeyi zihne açıkça yerleştirmeye yardım eder. İbadetlerde okunan kısımları gerçekten dinlediğimiz takdirde, ne kadar çok şey öğrenebiliriz! Dinlemekle beraber, okumayı gözlerimizle de takip edersek, daha çok yararlanacağız.
18-20. Gayretle dinleyenler nasıl ödüllendiriliyorlar?
18 Gayretle dinleyenler ödüllendirilir. Gayretle dinleyenler, öğrenebilecekleri pek çok şeyin bulunduğunu fark ederek, mümkün olduğu kadar çok bilgi edinmeye arzu duyarlar. Süleymanın Meselleri 2:3, 4’te bulunan öğüde göre hareket ederler: ‛İdraki çağır, anlayışa sesini yükselt, onu gümüş arar gibi ara’. Araştırırken, Yehova onları nimetlendirir, çünkü O, şunu vaat etti: ‛‛RAB korkusunu o zaman anlayacaksın, ve Allah bilgisini bulacaksın . . . . Salâhı ve hakkı ve doğruluğu, evet, her iyi yolu o zaman anlayacaksın.”—Süleymanın Meselleri 2:5, 9.
19 İyi dinleyiciler olmak için kendimizi disiplin etmeliyiz. Ve bu, ne kadar ödüllendiricidir! Ruhen büyümemiz belli olur. Hayatımızda yararlı değişiklikler görmeye başlarız. Hem kürsüde hem de tarla hizmetinde iyi haberi bildirmekteki yeteneğimiz artmaya devam eder.
20 Şahsi tetkik için harcayabileceğimiz vakit belki sınırlıdır, fakat hepimizin cemaat ibadetlerinde dinlemek için pek çok fırsatı var. Dinlemenin niteliği de ne kadar önemlidir! Duyduğumuz şeylerin Yehova’ya verdiğimiz hizmetle ve ebedi hayatımızla ilgisi olduğuna göre, İsa’nın şu nasihati ne kadar yerindedir: “Nasıl dinlediğinize dikkat edin”!—Luka 8:18.