Bölüm 11
Her Gün İyi Bir Dil Kullanmak
1. Yehova’nın gözünde konuşmamızı hoş kılan nedir?
1 “Ağzımın sözleri . . . . senin önünde makbul olsunlar, ya RAB (Yehova).” (Mezmur 19:14) Bu sözün bizim için de geçerli olmasını sağlamak için, biz de doğru şeyler hakkında ve Tanrı’nın bir hizmetçisine yakışır şekilde konuşmalıyız. Konuşmamızın, sadece İbadet Salonunda veya tarla hizmetindeyken değil, gün boyunca Tanrı’nın sadık hizmetçileri olduğumuzu kanıtlamasını isteriz. O zaman evde, işyerinde veya okuldayken kullandığımız dil, Tanrısal hizmetimizle ilgili olarak olumlu bir izlenim bırakacaktır.—II. Korintoslular 6:3.
2, 3. Konuşma tarzımız ve sözcük seçimimiz neden önemlidir?
2 Konuşma tarzımız önemlidir. Buna yüz ifademiz ve ses tonumuz da dahildir. Yehova’nın hizmetçileri olarak duyduğumuz mutluluk, yüzümüzden anlaşılabilmelidir. Dostça bir davranış ve sıcak bir gülümseme insanları çeker. Hakkında konuştuğumuz Mukaddes Kitap hakikatleri, ciddi olmakla birlikte, yüreklendiricidir de. Öyle ise coşku göster! İfadesiz bir yüz, ümit mesajımıza yakışmaz.
3 İyi konuşmayı öğrenirken, söz ve deyimlerin de “kişiliği” olduğunu fark edeceksin. Onlar acı ya da tatlı, yumuşak ya da sert, nazik ya da düşmanca, yapıcı ya da yıkıcı olabilir. Bu nedenle doğru sözcüğü veya deyimi seçmek çok önemlidir. Bu gerçek, özellikle hakikat sözleri ve Gökteki Krallığın iyi haberi için geçerlidir.
4. Sözcük dağarcığımızı nasıl genişletebiliriz?
4 Sözcük dağarcığını genişlet. Herhangi bir sözlükten görebileceğin gibi, Yehova’ya hamt etmek için kullanılabilen sözcüklerde bir eksiklik yoktur. Asıl sorun şudur: Sen bu sözcük hazinesini ne kadar iyi kullanıyorsun? Bir makaleyi okurken, tam anlamıyla anlamadığın sözcükleri araştırıyor veya daha sonra araştırmak için işaretliyor musun? Bunu yaparsan, sözcük dağarcığını genişletebilirsin. Aynı zamanda bildiğin halde gündelik konuşmalarda kullanmadığın birçok sözcüğün varlığını fark edersin. Onları yerinde kullanmak üzere bilinçli bir çaba harca. Tanrı’nın bir hizmetçisi veya O’nun Sözünü tetkik eden biri olarak iyi konuşmak üzere yeteneğini geliştirmen muhakkak yararınadır.
5, 6. Sözcükleri doğrulukla kullanmayı öğrenmemize yardımcı olan nedir?
5 Doğru sözcüğü kullanmayı öğren. Benzer iki sözcüğün biraz farklı anlamları olabilir ve onlar değişik şartlarda kullanılmalıdır. Buna dikkat edersen, dinleyenleri gücendirmekten kaçınacaksın. Daha açık ve net bir anlatımın olacak. İyi bir sözlüğe başvurmak yararlıdır. Bazı sözlüklerde, bir sözcük için hem eş, hem de karşıt anlamlı sözcükler gösterilir. Böylece araştırdığın fikir için sadece değişik ifadeleri değil, çeşitli anlam farklılıklarını da bulursun. Böylece, belirli koşullarda hangi sözcüğün yerinde olduğu belli olur. Doğru sözcüğü kullanman seni gereksiz yere çok konuşmaktan da alıkoyacak ve kısa yoldan asıl noktaya gelmene yardımcı olacaktır. Laf kalabalığında genellikle düşünceler kaybolur. Öyle ise, düşünceni az sözcükle ifade etmeye çalış. Bunu başardıktan sonra, ifadelerine renk ve anlam katacak tasvir edici sözcükler bulmaya gayret et.
6 Sözcük dağarcığını genişletirken buna sadece yeni sözcükleri değil, belirli bir özellik taşıyan sözcükleri katmaya çalış. Güçlü bir anlam taşıyan fiilleri; renk katan sıfatları; tekdüzelikten kaçmaya yarayan geçiş ifadelerini; sıcaklık ve nezaket gösteren deyimleri kullanabilirsin. Teşkilatın yayınlarını okurken, aralarından seçim yapabileceğin çok çeşitli sözcük ve deyimler bulursun.
7, 8. Genişletilmiş bir sözcük dağarcığıyla ilgili olarak hangi tehlikelerin farkında olmalıyız?
7 Tabii, genişletilmiş bir sözcük dağarcığının amacı gösteriş yapmak değildir. Gayemiz, dinleyiciler üzerinde kişiliğimizle ilgili bir izlenim bırakmak değil, onlara bilgi aktarmaktır. Resul Pavlus’un görüşünü paylaşmalıyız: “[Yabancı] dille on bin söz söylemekten ise, kilisede (cemaatte) başkalarına da öğreteyim diye zihnimle beş söz söylemeği tercih ederim.” (I. Korintoslular 14:9, 19) Birinin konuşması anlaşılamayacak kadar zor ise, yabancı bir dille konuşuyormuş gibi olur. Benzer şekilde ayrıntılara pek değer vermeyenlere, gereksiz yere teknik ifadeler kullanmaktan kaçınmak iyi olur. Günlük sohbetlerimizde de, karmaşık bir dil ve uzun sözlerle dinleyicilerimizi etkilemeye çalışmamalıyız. Onların, söylediklerimizi kavramaları daha önemlidir. Unutma, Süleymanın Meselleri 15:2’ye göre, “hikmetlilerin dili bilgiyi iyi beyan eder.” Kolayca anlaşılan iyi sözcüklerin seçimi, konuşmamızın yavan ve sıkıcı değil, tazelendirici ve canlandırıcı olmasına yardım edecektir.—Koloseliler 4:6.
8 Sözcükleri doğru söylemeyi öğrenmek de önemlidir. Onları doğru telaffuz et. Bir sözlüğe başvurabilir ve aynı zamanda başkalarının belirli sözcükleri nasıl telaffuz ettiklerine de dikkat edebilirsin. Bu şekilde telaffuzda dikkatsiz olmaktan kaçınacaksın. Günlük konuşmalarımızda kaçınmamız gereken başka tehlikeler, heceleri karıştırmak veya ayırt etmemektir. Sözü geveleme. İyi bir diksiyonun olsun. Sözcükleri açıkça telaffuz etmek için ağzını yeterince aç.
9-12. Ne tür konuşmalardan kaçınmalıyız? Neden?
9 Kaçınılması gereken dil. Tanrı’nın Sözü, günlük hayatımızda ne tür konuşmalardan kaçınmamız gerektiğini göstermek için bize rehberlik etmektedir. Örneğin resul Pavlus, “kaba şakalar” gibi “lâyık olmıyan” sözlerden kaçınmamızı öğütlemektedir. (Efesoslular 5:3, 4) Açık saçık ve kaba deyimlerden kaçınmalıyız. Pavlus şunları da yazdı: “Ağzınızdan hiç fena söz çıkmasın, fakat işitenlere inayet vermek üzre lâzım olan bünyan için iyi olan ne ise, onu söyleyin.” (Efesoslular 4:29) Böylece Mesih’in takipçileri küfürden ve kaba konuşmalardan kaçınmalıdır. Bazıları böyle bir konuşmanın, söylenenleri vurguladığını düşünüyorlar. Oysa ifade gücü zengin olan pek çok iyi sözcük vardır. Bu tür insanlarla konuştuğumuz zaman, onların kaba konuşma şekillerini kullanmamıza gerek yoktur. Basit bir dil yararlı olabilir ama, aynı zamanda temiz ve düzgün olmalıdır.
10 Bunun yanı sıra dilbilgisi kurallarına uymayan belirli ifade ve konuşma biçimlerinden kaçınmak gerekir. Böyle bir konuşma tarzı günümüz şarkılarında, kabare ve güldürülerde çok kullanılmaktadır. İnsanlar genellikle bu kişileri örnek almaya eğilimlidir. Oysa Mesih’in takipçilerinin böyle konuşma alışkanlıklarını örnek alması uygun değildir. Bunu yapmamız, dünya ve onun hayat tarzından ayrı kalmamamız anlamına gelir. Uyuşturucu satanların ve suçluların ya da ahlaksız bir hayat sürdürenlerin kendilerine has bir konuşma tarzı vardır ve dikkatle dinlemeyenlerin hemen anlayamayacakları argo sözcükler kullanırlar. Bizim konuşma standardımız ise bu tür dünyevi konuşma tarzından etkilenmemelidir.—Romalılar 12:2.
11 Mesih’in takipçileri saygısız bir dil kullanmaktan da özellikle kaçınmalıdır. Bazı insanlar, “Allah” ve “Rab” terimlerini sadece sözlerine vurgu katmak amacıyla, bazen de bir küfür sözü içinde kullanıyor. “Allah için” demek olan Billahi ve “Allah hakkı için” anlamındaki Vallahi sözcüklerini ünlem olarak kullanmak uygun değildir.—Çıkış 20:7; Matta 5:34-37.
12 İnsanların sözleri ve davranışları ara sıra bizi sinirlendirebilir. Böyle olsa dahi, Mesih’in bir takipçisinin, kızgınlıkla veya hakaretle karşılık vermesi uygun olmaz. Resul şöyle demektedir: “Şimdi siz de gazabı, hiddeti, fenalığı, iftirayı, ağzınızdan edepsizce sözleri, hepsini bertaraf edin.” (Koloseliler 3:8) Böylece başkalarının sözleri seni sinirlendirebilirse de, nefsine hâkim olmak hikmetli bir davranıştır.—Süleymanın Meselleri 14:29; Yakub 3:11.
13-16. Dilbilgisi kurallarını ve konuşma alışkanlıklarımızı geliştirmemize yardımcı olan nedir?
13 Uygun dilbilgisi. Bazıları, konuşmalarında dilbilgisi kurallarına pek uymadıklarının farkında olabilirler. Belki başka bir ülkede yetişmiş veya gençken iyi bir öğrenim görememişlerdir. Cesaretsizliğe düşmesinler; bunun yerine, iyi haber uğruna bu konuda ilerlemek için gerçekten çaba harcasınlar. Atılabilecek bazı yararlı adımlar vardır. Örneğin, ailece yayınları okumak, gereken düzeltmeleri yapmak için yararlı olabilir. Dilbilgisi hakkında bildiklerimizin büyük bir kısmını başkalarını dinlerken öğreniriz. Öyle ise, iyi öğrenim görmüş olan olgun kardeşler konuştukları zaman, onları dikkatle dinle. Mukaddes Kitabı ve teşkilatın yayınlarını okurken, değişik durumlarda kullanılan cümle yapısının ve anlatım biçimlerinin farkında ol. Bu iyi örneklere göre konuşmanı ayarla.
14 Okula giden gençler, iyi bir dilbilgisi ve telaffuz öğrenme fırsatından yararlanmalıdır. Belirli bir dilbilgisi kuralının kullanılış nedeninden emin değilsen, öğretmeninden daha fazla bilgi iste. İyi haberin etkili bir hizmetçisi olmak istediğinden, bu konuda sabırlı ve kararlı davranmak için iyi nedenlere sahipsin.
15 Her gün iyi bir dil kullanmaya gayret et. Günlük sohbetlerinde kötü bir konuşma alışkanlığı geliştiren kişi, özel durumlarda iyi konuşabileceğini zannetmemelidir. Bunun için alıştırma yapmak gereklidir. Eğer günlük yaşamında iyi bir dil kullanırsan, kürsüde bulunduğun veya Tanrı’nın hakikati hakkında şahadet ettiğin zaman, iyi nitelikli sözler kullanmak sana kolay ve doğal gelecektir.
16 Her gün iyi bir dil kullanmak, Yehova’nın Gökteki Krallığı vasıtasıyla gerçekleştireceği yüce amaçlar için takdir ifade eden hoş sözlerle yürek ve zihnimizi doldurmamıza yardımcı olur. O zaman İsa’nın Luka 6:45’deki şu sözlerinin gerçekliğini tatmış olacağız: “İyi adam yüreğinin iyi hazinesinden iyi şey çıkarır.”