4. Bölüm

Annemle Babam Neden Ayrıldılar?

“Babamın bizi terk ettiği zamanı hatırlıyorum. Neler olduğunu gerçekten anlamıyorduk. Annem işe gitmek zorundaydı ve her zaman bizi yalnız bırakıyordu. Bazen cam kenarında beklerken, onun da bizi terk ettiğini düşünüp telaşlanırdık . . . ”—Boşanmış bir çiftin kızı.

İNSANIN ana babasının ayrılması dünyanın sonu gibi görünebilir, yani sonsuza dek sürecek acıya yol açan bir felaket gibidir. Bu çoğu zaman utanç, kızgınlık, kaygı, terk edilme korkusu, suçluluk, depresyon ve büyük bir kayıp hissi gibi duyguların hücumuna, hatta intikam arzusuna yol açabilir.

Eğer ana baban yeni ayrıldıysa sen de bu tür duygular içinde olabilirsin. Her şeyden önce Yaratıcımız senin bir anne ve baba tarafından yetiştirilmeni amaçladı. (Efesoslular 6:1-3) Fakat şimdi, sevdiğin annen ya da babanla her gün birlikte olmaktan yoksun bırakılmış durumdasın. Ana babası kendisi 7 yaşındayken ayrılan Tarık üzüntüsünü şöyle dile getiriyor: “Babama gerçekten hayranlık duyuyordum ve onunla birlikte olmak istiyordum. Fakat, velayetimizi annem aldı.”

Ana Babalar Neden Ayrılıyor?

Ana babalar çoğu zaman sorunlarını çok iyi gizlerler. Ana babası kendisi çocukken ayrılan Lynn şöyle diyor: “Bizimkilerin kavga ettiğini hiç hatırlamıyorum. Onların iyi geçindiğini düşünürdüm.” Tartışan çiftler ayrıldığında bile bu sarsıcı olabilir!

Ana babanın ayrılma nedeni birçok durumda ikisinden birinin cinsel ahlaksızlık yapmasıdır. Tanrı masum eşe boşanma hakkı verir. (Matta 19:⁠9) Bazı durumlarda “gazap, ve bağırış, ve küfür” şiddete dönüşmüş ve buna maruz kalan eşin, kendisinin ve çocuklarının fiziksel refahı konusunda kaygı duymasına yol açmıştır.—Efesoslular 4:⁠31.

Boşanmaların bazen sudan sebeplere dayandığını da kabul etmek gerekir. Sorunlarını çözmeye çalışmaktansa, bazıları bencilce boşanıyor ve neden olarak ‘mutsuz’ olduklarını ya da ‘artık sevmediklerini’ söylüyorlar. Bu Tanrı’yı memnun etmez; çünkü O “boşamadan . . . . nefret eder.” (Malaki 2:16) İsa ayrıca bazılarının, eşleri İsa’nın bir takipçisi olmayı seçtiği için ayrılacaklarını belirtti.—⁠Matta 10:34-36.

Durum ne olursa olsun, ana babanın, boşanmalarıyla ilgili sorduğun soruları cevapsız bırakmaları ya da sadece belirsiz cevaplar vermeyi tercih etmeleri, seni sevmedikleri anlamına gelmez.a Kendi acıları yüzünden bunalmış durumda olan ana baban boşanma hakkında konuşmayı zor bulabilir. (Süleymanın Meselleri 24:10) Ayrıca, karşılıklı hatalarını itiraf etmek onlara zor ya da utanç verici gelebilir.

Ne Yapabilirsin?

Ana babanla kaygılarını sakince konuşabileceğin doğru zamanı seçmeye çalış. (Süleymanın Meselleri 25:11) Onlara, boşanmalarına ne kadar üzüldüğünü ve şaşkınlığa düştüğünü söyle. Belki sana tatmin edici bir açıklama yaparlar. Eğer yapmazlarsa umutsuzluğa kapılma. İsa da öğrencilerinin kavramaya hazır olmadığı şeyleri anlatmadı, değil mi? (Yuhanna 16:12) Ayrıca ana babanın özel yaşamlarını gizli tutma hakları yok mu?

Sonuç olarak, bilmelisin ki, boşanmalarının nedeni ne olursa olsun bu, seninle onlar arasında değil, onların kendi aralarındaki bir anlaşmazlıktır! Wallerstein ve Kelly’nin boşanmış 60 çiftle ilgili yaptığı bir araştırma, çiftlerin boşanma olayından birbirlerini, işverenlerini, akrabalarını ve arkadaşlarını sorumlu tuttuklarını ortaya koydu. Fakat araştırmacılar şöyle dedi: “Hiçbirinin çocuklarını suçlamamış olması oldukça ilginçtir.” Ana babanın sana karşı olan duyguları değişmedi.

Zamanın İyileştirici Etkisi

“Şifa vermenin vakti var.” (Vaiz 3:⁠3) Tıpkı nasıl gerçek bir yaranın veya kırık bir kemiğin iyileşmesi haftalar hatta aylar alabiliyorsa, duygusal yaraların iyileşmesi de zaman alır.

Boşanma üzerine araştırma yapan Wallerstein ve Kelly’ye göre, bir boşanmadan sonra birkaç yıl içinde, “Yaygın korkular, üzüntü, inanamama duygusu . . . . azalır ya da tamamen ortadan kalkar.” Bazı uzmanlar boşanmanın en kötü etkilerinin sadece üç yıl içinde sona erdiğini söylüyor. Bu uzun bir zaman gibi görülebilir, fakat yaşamının düzene girebilmesi için birçok şey gerekmektedir.

Bir kere, boşanma yüzünden karmakarışık hale gelen ev işlerinin tekrar düzene sokulması gerekir. Ayrıca ana babanın duygusal açıdan toparlanmaları zaman alacaktır. Ancak o zaman sana gerekli desteği sağlayabilirler. Yaşamın yeniden bir ölçüde düzene girdiğinde, yine kendini eskisi gibi iyi hissetmeye başlayabilirsin.

Bununla birlikte Süleyman şu uyarıda bulunuyor: “Niçin evelki günler bunlardan daha iyi idiler? deme; çünkü bunun hakkındaki sorgun hikmetle değildir.” (Vaiz 7:10) Geçmiş üzerinde durmak, seni içinde yaşadığın zamana karşı körleştirir. Ailenin boşanmadan önceki durumu nasıldı? Annette şunu kabul etti: “Her zaman kavgalar, bağırıp çağırmalar vardı.” Belki de şimdi evde daha huzurlu bir ortam var.

‘Onları Tekrar Birleştirebilirim’

Bazı gençler ana babalarını tekrar birleştirme hayalleri kurarlar, hatta ana babaları başkasıyla yeniden evlense bile bu tür hayallerden kurtulamazlar!

Bununla birlikte, boşanmayı inkâr etmek hiçbir şeyi değiştirmez. Ayrıca, tüm o ağlamalar, yalvarmalar ve çevrilen oyunlar büyük ihtimalle onları tekrar bir araya getirmeyecek. O halde neden gerçekleşme olasılığı bulunmayan bir şey üzerinde durarak kendini harap edesin? (Süleymanın Meselleri 13:12) Süleyman, “yitirmenin vakti var” dedi. (Vaiz 3:⁠6) Bu yüzden, boşanmanın gerçekliğini ve kalıcılığını kabul et. Zor durumu atlatmak için bu önemli bir adımdır.

Ana Babanla Anlaşmaya Çalış

Yaşamını altüst ettikleri için haklı olarak ana babana kızabilirsin. Tıpkı genç bir adamın öfkeyle belirttiği gibi: “Ana babam bencildi. Bizi ve yaptıklarının üzerimizdeki etkisini pek düşünmediler. Sadece kendilerini düşünerek planlarını yaptılar.” Bu doğru olabilir. Fakat yaşamına kızgınlık ve öfke duyguları besleyerek devam edersen sonuçta kendine zarar vermiş olmaz mısın?

Mukaddes Kitap şöyle öğüt verir: “Her kötülükle beraber her acılık, ve öfke, ve gazap, . . . . sizden kaldırılsın; ve birbirinize lûtufkâr ve şefkatli olun; . . . . birbirinize bağışlayın.” (Efesoslular 4:31, 32) Seni böylesine derinden yaralayan birini nasıl bağışlayabilirsin? Ana babana tarafsız bir gözle bakmaya çalış; hata yapabilen, kusurlu insanlar olarak. Evet, ana babalar da ‘günah işler ve Allahın izzetinden mahrum kalır.’ (Romalılar 3:23) Bunun farkında olmak, ana babanla anlaşmana yardım edebilir.

Duygularını Anlat

Kendisiyle konuştuğumuz bir genç şöyle dedi: “Ana babamın boşanmasıyla ilgili hislerim hakkında şimdiye kadar gerçekten hiç konuşmadım.” Ana babasının boşanması hakkında konuşurken başlangıçta duygularını açığa vurmayan genç, gitgide duygusallaşmaya başladı, hatta gözleri doldu. Uzun zamandır küllenmiş olan duyguları yeniden alevlenmişti. Buna şaşırmış olan genç şöyle dedi: “Bunu konuşmak bana gerçekten çok iyi geldi.”

Sen de, kendini soyutlamaktansa, benzer şekilde sırlarını birine anlatmayı yararlı bulabilirsin. Ana babana, neler hissettiğini, korkularını ve kaygılarını anlat. (Süleymanın Meselleri 23:26 ile karşılaştır.) İsa’nın olgun takipçileri de sana yardım edebilir. Örneğin, Keith, boşanma yüzünden dağılmış olan ailesinden hemen hemen hiç destek görmedi. Fakat o başka bir yerde destek buldu. Şöyle diyor: “İsa’nın takipçilerinin cemaati benim ailem oldu.”

Her şeyden önce “duayı işiten” göklerdeki Babanı, seni can kulağıyla dinleyen biri olarak görebilirsin. (Mezmur 65:⁠2) Tarık isimli bir genç ana babasının boşanmasıyla ilgili üzüntüsünden kurtulmaya neyin yardım ettiğini şöyle anlatıyor: “Hep dua ettim ve her zaman Yehova’nın gerçek bir kişi olduğunu hissettim.”

Hayat Devam Ediyor

Bir boşanmadan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayabilir. Ancak bu, yaşamının başarılı ya da sevinçli olamayacağı anlamına gelmez. Mukaddes Kitap ‘İşinizde gevşek olmayın’ der. (Romalılar 12:11) Evet, hayat devam ediyor, bu yüzden üzüntünün, acının veya kızgınlığın seni felç etmesine izin verme! Okuldaki derslerinle meşgul ol. Bir hobi edin. ‘Rabbin işinde yapacak çok şeyin’ olsun.—I. Korintoslular 15:⁠58.

Bu, azim, kararlılık ve vakit gerektirir. Fakat sonuçta, ana babanın ayrılması yaşamındaki baskın gücünü yitirecek.

[Dipnotlar]

Ele Alınacak Sorular

◻ Ana babaların ayrılmalarının bazı sebepleri nelerdir?

◻ Ana babanın bu konuda konuşması neden zor olabilir? Eğer konuşmakta böyle bir isteksizlik gösterirlerse ne yapabilirsin?

◻ Sürekli geçmişi düşünmek ve ana babanı tekrar birleştirme hayalleri kurmak neden anlamsızdır?

◻ Boşanma olayının etkisinden kurtulmak üzere yapabileceğin bazı olumlu şeyler nelerdir?

◻ Ana babana karşı hissettiğin kızgınlığı nasıl yenebilirsin?

[Sayfa 36, 37’deki çerçeve]

Boşanmaları Yaşamımı Altüst Edecek mi?’

Ana babalarının boşanması sonucunda bazı gençler yaşamlarını neredeyse mahvediyorlar. Bazıları, aceleyle okulu bırakmak gibi yanlış kararlar veriyorlar. Başkaları, boşanan ana babalarını cezalandırıyormuş gibi, kızgınlık ve öfkelerini çıkarmak için kötü davranışlarda bulunuyorlar. Demet şöyle dedi: “Ana babam boşandıktan sonra mutsuzdum ve moralim bozuktu. Okulda sorunlar yaşamaya başladım ve sınıfta kaldım. Bundan sonra . . . . sınıfın soytarısı oldum ve birçok kavgaya karıştım.”

Sarsıcı davranışlarıyla biri pekâlâ ana babasının dikkatini çekebilir. Fakat bu, zaten sıkıntılı olan bir durumda sorunları artırmaktan başka ne işe yarar? Yanlış davranışın cezasını çeken sadece yanlış davranandır. (Galatyalılar 6:⁠7) Ana babanın da acı çektiğini ve seni ihmal ediyor görünmelerinin, onların kötü niyetli olmalarından kaynaklanmadığını anlamaya çalış. Demet’nin annesi şunu kabul etti: “Çocuklarımı kesinlikle ihmal ettim. Boşandıktan sonra ben de öylesine altüst olmuştum ki, onlarla ilgilenecek durumda değildim.”

Mukaddes Kitap İbraniler 12:13’te şunu öğütler: “Ayaklarınız için doğru yollar yapın, ta ki, topal saptırılmasın.” Ana baban seni terbiye etmese bile, yanlış davranışta bulunmanın özrü olamaz. (Yakub 4:17) Hareketlerinin sorumluluğunu üstlen ve kendi kendini disipline sok.—I. Korintoslular 9:⁠27.

Sakın evi terk etmek gibi aceleci kararlar verme. “Basiretli adam kendi gidişine dikkat eder.” (Süleymanın Meselleri 14:15) Ana baban bu noktada sana kulak veremeyecek kadar meşgul görünüyorsa, neden karar vermeden önce senden daha büyük bir dostunla konuşmayasın?

Yine de geleceğinle ilgili hâlâ bazı kaygıların olabilir. Ana baban evliliğini sürdürme konusunda başarısızlığa uğradığı için, gelecekte başarılı bir evlilik yapabileceğin konusunda endişelenmen anlaşılabilir. Neyse ki, evlilikteki mutsuzluk, yüzündeki çil gibi, ana babandan kalıtım yoluyla aldığın bir şey değildir. Sen benzersiz bir kişisin ve gelecekte yapacağın evliliğin nasıl olacağı, ana babanın hatalarına değil, senin ve eşinin Tanrı’nın Sözünü ne kadar uygulayacağınıza bağlıdır.

Ayrıca yiyecek, giysi, kalacak yer ve para gibi daha önce doğal olarak karşılanan ihtiyaçların konusunda kaygılanabilirsin. Ancak ana babalar genellikle boşandıktan sonra çocuklarına bakmanın bazı yollarını düşünürler; bu bazen annenin bir işte çalışmasını bile gerektirebilir. Yine de, Surviving the Breakup isimli kitap gerçekçi bir uyarıda bulunur: “Bir zamanlar tek aileyi geçindiren, artık iki aileye bakıyor, bu her aile üyesinin yaşam standardında bir düşüş gerektirir.”

Tabii bu yüzden, yeni kıyafetlere sahip olmak gibi, geçmişte zevk aldığın bazı şeyler olmadan yaşamaya alışman gerekecektir. Fakat Mukaddes Kitap şunu hatırlatır: “Dünyaya bir şey getirmedik, çünkü ne de ondan bir şey götürebiliriz; fakat yiyeceğimiz ve örtüneceğimiz oldukça, onlarla kanaat edeceğiz.” (I. Timoteos 6:7, 8) Belki yeni bir aile bütçesi hazırlanmasına yardımcı olabilirsin. Ayrıca Yehova’nın “öksüzlerin babası” olduğunu da unutma. (Mezmur 68:⁠5) O’nun ihtiyaçlarınla yakından ilgilendiğinden emin olabilirsin.

Yeremya şöyle dedi: “İnsan için boyunduruğu gençliğinde taşımak iyidir.” (Yeremyanın Mersiyeleri 3:27) Tabii, ana babanın ayrıldığını görmek pek “iyi” bir şey değildir. Fakat bu olumsuz deneyimden faydalanman mümkündür.

Araştırmacı Judith Waller­stein şöyle dedi: “Ailede yaşanan krizin [boşanmış ana babaların çocuklarında] duygusal ve zihinsel gelişmeyi hızlandırması etkileyici ve bazen de dokunaklıydı. Çocuklar . . . . ana babalarının deneyimlerini ciddi bir şekilde değerlendirdiler ve gelecekleri için mantıklı sonuçlar çıkardılar. Onlar ana babalarının yapmış olduğu hatalardan sakınmanın yollarını arıyorlar.”

Ana babanın ayrılmasının yaşamında bir iz bırakacağına hiç şüphe yok. Fakat bu iz zamanla kaybolacak mı yoksa iltihaplanmış bir yara mı olacak, bu büyük ölçüde sana bağlı.

[Sayfa 35’teki resim]

Ana babanın ayrılması tahmin edilebilecek en acı deneyimlerden biri olabilir

[Sayfa 38’deki resim]

Geçmişte kalan anılar üzerinde durmak seni bunalıma sokmaktan başka işe yaramayacak