Kutsal Kitaptaki Sırası 36​—Tsefanya

Yazarı: Tsefanya

Yazıldığı Yer: Yahuda

Tamamlanma Tarihi: MÖ 648 öncesi

1. (a) Tsefanya’nın sözleri neden o dönem için yerinde bir mesaj içeriyordu? (b) Peygamberin isminin anlamı konusunda ne denebilir?

YAHUDA kralı Yoşiya’nın saltanatının (MÖ 659-629) ilk yıllarında, tüm ülke “put rahiplerinin” önderlik ettiği Baal tapınmasıyla kirlenmiş durumdaydı. Böyle bir dönemde Tsefanya peygamberin bildirdiği mesaj Yeruşalim halkını korkutmuş olmalı. Tsefanya muhtemelen Yahuda kraliyet ailesinden, Kral Hizkiya’nın torunlarından biri olmasına rağmen, ülkenin içinde bulunduğu durumu ağır sözlerle eleştirdi (Tsef. 1:1, 4). O bir yıkım mesajı bildirdi. Halk Tanrısına itaatsiz olmuştu. Yalnızca Yehova halkı yeniden pak tapınmaya yöneltebilir, onları destekleyip ‘yeryüzünün bütün halkları arasında övgü ve nam kazanmalarını’ sağlayabilirdi (3:20). Tsefanya ‘Yehova’nın öfke gününde korunabilmenin’ ancak O’nun duruma müdahalesiyle mümkün olacağına dikkat çekti (2:3). Peygamberin İbranicede “Yehova Korudu (Sakladı)” anlamına gelen ismi o dönem için gerçekten çok uygundu.

2. (a) Tsefanya’nın çabaları nasıl meyve verdi? (b) Bu neden uzun sürmedi?

² Tsefanya’nın çabaları meyvesini verdi. 8 yaşında tahta geçen Kral Yoşiya, saltanatının 12. yılında ‘Yahuda’yı ve Yeruşalim’i temizlemeye başladı.’ Sahte tapınmayı kökünden söküp attı, “Yehova’nın evini” onardı ve Fısıh kutlamasını yeniden başlattı (2. Tar. 34, 35. bölümler). Ancak Kral Yoşiya’nın reformlarının etkisi kısa sürdü; kendisinden sonra tahta geçen üç oğlu ve bir torunu “Yehova’nın gözünde kötü olanı yaptı” (2. Tar. 36:1-12). Onların bu tutumu yüzünden, Yehova’nın Tsefanya aracılığıyla yıllar önce bildirdiği şu hüküm gerçekleşti: “Yöneticilerden, kral oğullarından . . . . efendilerinin evini zorbalık ve hile ile dolduranlardan o gün hesap soracağım” (Tsef. 1:8, 9).

3. (a) Tsefanya peygamberlik sözlerini nerede ve ne zaman bildirdi? (b) Kitabında hangi iki yönlü mesaj bulunur?

³ Bu gerçeklerin ışığında Yehova’nın, Tsefanya’ya mesajını Yoşiya’nın 12. yılından (MÖ 648) bir süre önce ilettiği anlaşılır. Tsefanya ilk ayette peygamberlik sözlerini Yahuda’da bildirdiğini ima eder (1:1). Ayrıca tüm kitapta Yeruşalim’deki çeşitli yerler ve âdetlerle ilgili ayrıntılı bilgiler verir. Bunlar onun Yahuda’da yaşadığı fikrini destekler. Kitabındaki mesaj iki yönlüdür; hem felaket haberi hem de teselli içerir. Kayıt ağırlıklı olarak, tüm dehşetiyle yaklaşan Yehova’nın gününü anlatır; aynı zamanda Yehova’nın ‘Kendi ismine sığınan’ alçakgönüllü bir halkı ülkesine geri getireceğini de bildirir (1:7-18; 3:12).

4. Tsefanya kitabının Tanrı ilhamı ve doğru bir kayıt olduğunu gösteren hangi kanıtlar var?

⁴ Bu kitabın Tanrı ilhamı doğru bir kayıt olduğunu tartışmak için bir sebep yoktur. Tsefanya’nın hüküm mesajını bildirmesinden 40 yılı aşkın bir süre sonra, MÖ 607’de Yeruşalim yıkıldı. Yalnız dindışı tarih değil, Kutsal Kitabın içindeki kanıtlar da bu olayın tam Tsefanya’nın bildirdiği şekilde gerçekleştiğini gösterir. Yeruşalim’in yıkımından kısa süre sonra, Yeremya Ağıtlar’ı kaleme aldı; o kitapta, tanık olduğu dehşet verici olayları henüz anıları tazeyken anlattı. Ağıtlar kitabının çeşitli kısımlarına baktığımızda Tsefanya’nın mesajının gerçekten Tanrı ilhamı olduğunu görebiliriz. Örneğin, Tsefanya ‘Yehova’nın alev alev yanan öfkesi başlarına gelmeden’ tövbe etmeleri gerektiğini söyleyerek halkı uyarmıştı. Yeremya Yehova’nın ‘yakıcı öfkesini üzerlerine boşalttığını’ yazarak bu sözlerin gerçekleştiğini gösterdi (Tsef. 2:2; Ağıt. 4:11). Tsefanya Yehova’nın ağzından şunları bildirmişti: “İnsanları sıkıntıya düşüreceğim, körler gibi yürüyecekler . . . . Kanları toz gibi . . . . dökülecek” (Tsef. 1:17). Yeremya bundan yaşanmış bir gerçek olarak söz etti: “Sokaklarda körler gibi dolaştılar. Kanla kirlendiler” (Ağıt. 4:14; ayrıca Tsefanya 1:13 ile Ağıtlar 5:2’yi; Tsefanya 2:8, 10 ile Ağıtlar 1:9, 16 ve 3:61’i karşılaştırın).

5. Tsefanya’nın peygamberlik sözlerinin gerçekleştiğini tarih nasıl gösterir?

⁵ Tarih, putperest Moab ve Ammon uluslarının, ayrıca Asur ile başkenti Nineve’nin tam Tsefanya’nın bildirdiği gibi yok edildiğini gösterir. Nahum peygamber nasıl Nineve’nin yıkımını bildirdiyse (Nahm. 1:1; 2:10), Tsefanya da Yehova’nın ‘Nineve’yi ıssız bir viraneye, çöl gibi kurak bir yere çevireceğini’ söyledi (Tsef. 2:13). Bu öylesine kökten bir yıkımdı ki, yalnızca 200 yıl sonra tarihçi Herodot, Dicle’den “bir zamanlar yanında Nineve kentinin olduğu ırmak” diye söz etti.a MS yaklaşık 150 yılında Yunanlı yazar Lukianos, “Ninova . . . . çoktan yıkılmıştır ve izi bile kalmamıştır” diye yazdı.b Bir Kutsal Kitap sözlüğünde de şu bilgi veriliyor: “Dicle’nin aniden yükselmesi [istilacı orduların] çok işine yaradı, çünkü yükselen ırmak şehrin surlarının büyük kısmını alıp götürdü ve kenti savunmasız halde bıraktı. . . . . Kent tamamen harap edildi, öyle ki Yunan ve Roma döneminde Nineve neredeyse bir efsane haline gelmişti. Ancak bu sırada şehrin bir kısmı moloz yığınının altındaydı.”c Aynı kaynağın 627. sayfası Moab’ın yıkımının da önceden bildirildiği gibi gerçekleştiğini gösterir: “Nabukadnezar Moablıları hâkimiyeti altına aldı.” Tarihçi Josephus, Ammon’un da Babil egemenliği altına girdiğini anlatır.d Hem Moablılar hem de Ammonlular sonunda bir halk olmaktan çıktılar.

6. Tsefanya kitabının kanonik bir kayıt olduğu neden söylenebilir?

⁶ Yahudiler Tsefanya kitabına her zaman Kutsal Metinler dizisinde hak ettiği yeri verdiler. Bu kitapta Yehova adıyla bildirilen her şey dikkate değer şekilde gerçekleşmiş, böylece Yehova haklı çıkmıştır.

TSEFANYA KİTABININ İÇERİĞİ

7. Yehova’nın büyük günü düşmanları için ne anlama gelecekti?

⁷ Yehova’nın günü yakın (1:1-18). Kitap bir yıkım bildirisiyle başlar: “‘Toprağın üzerinden her şeyi silip atacağım’, Yehova’nın sözü” (1:2). Ne bir insan ne de bir hayvan kurtulabilecek. Put rahipleri, Baal’e tapınan, damlarda gök cisimleri önünde eğilen, hakiki tapınmayı Malkam’a sunulan tapınmayla harmanlayan, Yehova’nın yolundan dönen ve O’na yönelmeyen herkes yok edilecek. Peygamber şöyle der: “Ulu Rab Yehova’nın önünde susun; çünkü Yehova’nın günü yakın” (1:7). Yehova bir kurban hazırlamıştır. Yöneticilerden, zorbalardan, hile yapanlardan, kayıtsız bir tutum takınanlardan hiçbiri O’nun hükmünden kaçamayacak. Ne servetleri ne de malları mülkleri kalacak. Yehova’nın büyük günü yakındır! “O gün, öfke günü, sıkıntı ve ıstırap günü, fırtına ve yıkım günü; karanlık, zifiri karanlık bir gün; bulutlu, kapkara bir gün” olacak. Yehova’ya karşı günah işleyenlerin kanları toz gibi dökülecek. “Yehova’nın öfke gününde onları ne gümüşleri ne de altınları kurtaracak. O’nun gayretinin ateşi, bütün yeryüzünü yiyip bitirecek” (1:15, 18).

8. (a) Yehova’nın öfke gününde insanlar nasıl korunabilir? (b) Milletler hakkında neler bildirildi?

⁸ İnsanlar Yehova’ya yönelmeli; yok edilecek milletler (2:1-15). Yehova’nın öfke gününde korunabilmeleri için tüm yumuşak başlı insanlara şu çağrıda bulunulur: “Gün saman ufağı gibi uçup gitmeden . . . . Yehova’ya yönelin. Doğruluğun, yumuşak başlılığın peşinden gidin” (2:2, 3). Yehova’dan gelen söz bundan sonra Filistî ülkesine yıkım geleceğini bildirir; o diyar “Yahuda evinden artakalanların yaşayacağı bir yer olacak” (2:7). Kibirli Moab ve Ammon, Sodom ve Gomorra gibi virane olacak; “Çünkü göklerin hâkimi Yehova’nın halkını aşağıladılar, onların karşısında böbürlenip durdular.” Tanrıları onlarla birlikte yok olacak (2:10). Habeş halkı da Yehova’nın “kılıcı” ile öldürülecek (2:12). Peki kuzeydeki Asur ile başkenti Nineve’ye ne olacak? Nineve yaban hayvanlarının yaşadığı, çöl gibi kurak bir yere dönecek. Öyle şaşılacak hale düşecek ki, ‘yanından geçen herkes şaşkınlıktan ıslık çalacak’ (2:15).

9. (a) Neden Yeruşalim’in başına felaket gelecekti? (b) Yehova’nın diğer milletlerle ilgili hükmü neydi? (c) Kayıt hangi sevindirici vaatle sona erer?

⁹ Asi Yeruşalim’den hesap soruluyor; alçakgönüllü bir azınlık lütuf görüyor (3:1-20). İsyan eden zalim şehir Yeruşalim’in de başına felaket gelecek! Onun yöneticileri ‘kükreyen aslanlardır’, peygamberleri ‘hain adamlardır’ (3:3, 4). Onlar, Tanrıları Yehova’ya güvenmiyorlar. Tanrı onlardan yaptıkları her şeyin hesabını soracak. Acaba Yeruşalim halkı Yehova’dan korkup verdiği terbiyeyi kabul edecek mi? Hayır, çünkü ‘kötü işlerini sürdürmeye hevesliler’ (3:7). Yehova’nın hükmü milletleri toplamak, üzerlerine bütün yakıcı öfkesini dökmektir. Gayretinin ateşi bütün yeryüzünü yiyip bitirecek. Bunun yanı sıra harika bir vaat de söz konusudur! Yehova, ‘Kendisine adıyla yakarsınlar, O’na omuz omuza hizmet etsinler diye bütün halklara temiz bir dil verecek’ (3:9). Kibirle sevinenleri halkının içinden atacak; doğru olanı yapan alçakgönüllü bir azınlık Yehova ismine sığınacak. Sion’da sevinçli bağırışlar duyulacak, neşe ve coşku olacak; çünkü İsrail’in Kralı Yehova onlarla birlikte olacak. Artık korkma zamanı değil, kimsenin eli ayağı gevşememeli. Çünkü Yehova onları kurtaracak, halkına olan sevgisinden ötürü onlar için sevinçten coşacak. Yehova şöyle der: “Sürgünlerinizi gözünüzün önünde geri getirdiğimde, yeryüzünün bütün halkları arasında size övgü ve nam kazandıracağım” (3:20).

KİTABIN YARARLARI

10. Kral Yoşiya’nın zamanında Tsefanya’nın peygamberlik sözlerinin yararı nasıl görüldü?

¹⁰ Tsefanya’nın uyarı mesajı özellikle de buna kulak veren Kral Yoşiya’ya büyük yarar sağladı. O dinsel alanda büyük bir reform hareketine girişti. Bu sırada, bakımsız durumdaki Yehova’nın mabedinde kaybolmuş olan Kanun kitabı bulundu. Kitaptan itaatsizliğin sonuçları okunduğunda Yoşiya büyük bir keder duydu; çünkü böylece Tsefanya’nın onca zamandır bildirdiği şeyler bu kez başka bir tanığın, Musa’nın ağzından doğrulanmış oluyordu. Yoşiya Yehova’nın önünde alçakgönüllülük gösterdi, bunun üzerine Tanrı da önceden bildirdiği felaketi onun zamanında getirmeyeceği vaadinde bulundu (Tekr. 28-30. bölümler; 2. Kral. 22:8-20). Böylece tüm ülke esirgenmiş oldu! Fakat bu durum fazla sürmedi çünkü Yoşiya’nın oğulları onun izinden gitmediler. Yine de Yoşiya ve halkı ‘Tsefanya’ya Yehova’dan gelen söze’ kulak vermekten büyük yarar gördü (Tsef. 1:1).

11. (a) Tsefanya’nın öğüdüyle Dağdaki Vaaz ve Pavlus’un İbranilere mektubu nasıl bağlantılıdır? (b) Tsefanya neden “belki korunursunuz” dedi?

¹¹ Tanrı’nın peygamberlerinin en büyüğü olan İsa Mesih’in sözleri, Tsefanya’nın gerçek bir peygamber olduğunu doğrular. Tsefanya şöyle bir öğüt vermişti: “Dünyanın bütün yumuşak başlıları, Yehova’ya yönelin. Doğruluğun, yumuşak başlılığın peşinden gidin” (2:3). İsa da Dağdaki Vaazında buna çok benzeyen şu sözleri söyledi: “Tanrı’nın krallığına ve O’nun istediği doğruluğa yaşamınızda daima ilk yeri verin” (Mat. 6:33). Tsefanya, “Yehova’nın yolundan dönenleri ve Yehova’ya yönelmeyenleri, O’na danışmayanları”, ayrıca içlerinden “Yehova iyilik de etmez kötülük de” diyenleri uyarmıştı (Tsef. 1:6, 12). ‘Tanrı’nın Krallığına yaşamlarında ilk yeri verenler’ bu tür bir kayıtsız tutum geliştirmekten sakınmalıdır. Benzer şekilde, Pavlus da İbranilere yazdığı mektupta gelecek hüküm gününden söz ederek, iman yolundan uzaklaşma tehlikesine karşı uyardı. Sonra da şunları ekledi: “Bizler geri çekilip yok olacaklardan değil, iman edip canları korunacak olanlardanız” (İbr. 10:30, 37-39). Tsefanya peygamber pes eden ya da takdirsizlik gösterenlere değil, iman edip içtenlikle Yehova’ya yönelen yumuşak başlılara “Yehova’nın öfke gününde belki korunursunuz” demişti (Tsef. 2:3). Neden “belki”? Çünkü kişinin kurtulup kurtulmayacağı, sona kadar izlediği yola bağlıdır (Mat. 24:13). Bu sözlerin de hatırlattığı gibi Tanrı’nın merhametini garantilediğimizi düşünemeyiz. Tsefanya’nın peygamberlik sözleri, Tanrı’nın gününün ansızın gelerek, uyanık kalmayanları gafil avlayacağını net bir şekilde gösterir (Tsef. 1:14, 15; 3:8).

12. Tsefanya’nın sözlerine göre Yehova’ya yönelenler neden yürekli olmalıdır?

¹² Evet, bu kitapta bir yandan Yehova’ya karşı günah işleyenlere bir felaket uyarısı yapılırken, bir yandan da tövbe ederek ‘Yehova’ya yönelenleri’ bekleyen şahane nimetler betimlenir. Tsefanya’nın şu sözleri tövbe edenleri yüreklendirir: “İsrail’in kralı Yehova seninle birlikte” (3:15). Artık Sion halkı korkmamalı ve kimse ‘eli ayağı gevşeyip’ faaliyetsiz kalmamalı. Şimdi Yehova’ya güvenme zamanıdır. Tsefanya şöyle der: “Kudretli Tanrın seni kurtaracak. O senin için sevinçten coşacak. Sana sevgisini gösterdiği için rahat edecek. Senin için sevinçle, mutlulukla haykıracak” (3:16, 17). Yehova tarafından korunmayı ve sonsuza dek nimetler tatmayı bekleyerek ‘krallığa yaşamlarında ilk yeri verenler’ de, Tanrıları gibi mutludur!

[Dipnotlar]