Kutsal Kitaptaki Sırası 59​—Yakup

Yazarı: Yakup

Yazıldığı Yer: Yeruşalim

Tamamlanma Tarihi: MS 62 öncesi

1. Neden bazıları Yakup kitabının yazarının İsa’nın üvey kardeşi Yakup olduğundan şüphe duyabilir?

“AKLINI kaçırmış.” İsa’nın akrabaları onun hakkında böyle düşünüyordu. Yeryüzündeki hizmeti sırasında “kardeşleri ona iman etmiyordu.” Ve Yusuf, Simun, Yahuda gibi Yakup da İsa’nın ilk öğrencileri arasında sayılmadı (Mat. 13:55; Mar. 3:21; Yuhn. 7:5). Öyleyse İsa’nın üvey kardeşi Yakup’un Kutsal Yazılarda Yakup adını taşıyan kaydın yazarı olduğu neye dayanarak söylenebilir?

2. Yakup kitabının yazarının İsa’nın üvey kardeşi olduğunu gösteren hangi kanıtlar var?

² Kutsal Kitap İsa’nın diriltildikten sonra Yakup’a göründüğünü gösterir; bu onu İsa’nın Mesih olduğuna kesin şekilde ikna etmiş olmalı (1. Kor. 15:7). Elçiler 1:12-14’e göre, Pentekost gününden önce bile Meryem ve İsa’nın üvey kardeşleri elçilerle birlikte dua etmek için Yeruşalim’de üst kattaki bir odada toplanıyordu. Peki bu mektubu Yakup isimli elçilerden biri yazmış olamaz mı? Hayır, çünkü kaydın başında yazar kendisini bir elçi olarak değil “Efendimiz İsa Mesih’in kulu” olarak tanıtır (Yak. 1:1). Üstelik, Yakup gibi Yahuda da mektubunun başında kendisinden “İsa Mesih’in hizmetkârı” diye söz eder ve “Yakup’un kardeşi” olduğunu belirtir (Yahd. 1). Bundan yola çıkarak, İsa’nın üvey kardeşleri olan Yakup ve Yahuda’nın Kutsal Kitapta kendileriyle aynı adları taşıyan kayıtları yazdıkları sonucuna kesin olarak varabiliriz.

3. Yakup’un Hıristiyan cemaatine mektup yazmaya yeterli olduğunu gösteren hangi bilgiler var?

³ Yakup, Hıristiyan cemaatine öğütler içeren bir mektup yazmaya son derece yeterli durumdaydı. Yeruşalim cemaatinde çok saygı duyulan bir gözetmendi. Pavlus “Efendimizin kardeşi Yakup’u” Kifas ve Yuhanna’yla birlikte cemaatin “direkleri” arasında sayar (Gal. 1:19; 2:9). Petrus’un serbest bırakılınca derhal “Yakup’a ve diğer kardeşlere” haber göndermesi de Yakup’un önem verilen biri olduğunu gösterir (Elçi. 12:17). Pavlus ve Barnabas sünnet konusunda bir karar alınmasını istemek için Yeruşalim’e geldiğinde “elçiler, ihtiyarlar” adına sözcülük eden yine Yakup’tur. Ayrıca, hem o kararın hem de Yakup mektubunun başında “Selamlar!” ifadesinin yer alması, iki kaydın da aynı yazara ait olduğunu gösteren diğer bir kanıttır (Elçi. 15:13, 22, 23; Yak. 1:1).

4. Yakup’un mektubunu MS 62’den kısa süre önce yazdığı neden söylenebilir?

⁴ Tarihçi Josephus, Yakup’un taşlanarak öldürülmesinden Saduki başkâhin Ananus’un (Hananya) sorumlu olduğunu söyler. Bu olay Romalı vali Festus’un MS yaklaşık 62’deki ölümü ile ardılı Albinus’un göreve başlaması arasında yaşandı.a Peki Yakup mektubunu ne zaman yazdı? Yakup Yeruşalim’den yazdığı bu mektupta “dağılmış olan on iki kabileye” hitap etti (1:1). MS 33’te kutsal ruhun dökülmesinin ardından Hıristiyanlığın yayılması ve mektupta değinilen tehlikeli koşulların ortaya çıkması için zaman gerekliydi (2:1-4; 4:1-3). Ayrıca mektup Hıristiyanların artık küçük gruplar değil, cemaatler oluşturduğunu gösteriyor; çünkü zayıflar için dua edecek ve onlara destek olacak olgun ‘ihtiyarlardan’ söz ediliyor (5:14). Bundan başka, halinden hoşnut olma tutumunun ve şekilciliğin cemaate sızması için de belli bir zaman geçmeliydi (1:26, 27). Dolayısıyla, eğer Josephus’un Festus’un ölümüyle ilgili olaylar hakkındaki kaydı ve Festus’un MS yaklaşık 62’de öldüğünü belirten kaynaklar doğruysa, Yakup mektubunu büyük olasılıkla geç bir tarihte, MS 62’den kısa süre önce yazmıştır.

5. Yakup kitabının doğruluğunu gösteren hangi kanıtlar var?

⁵ Mektubun Tanrı ilhamı, doğru bir kayıt olduğuna dair kanıtlar vardır. Yakup’un yazıları Kutsal Yazıların diğer kısımlarıyla tamamen uyum içindedir. Ayrıca mektup 1209 numaralı Vatikan yazmasında, Sina ve İskenderiye yazmalarında bulunur. Bunun yanı sıra, MS 397’deki Kartaca Konsili’nden önceki en az 10 eski listede yer almaktadır.b İlk dönem kilise ilahiyatçıları da kitaptan sık sık alıntı yapmıştır.

6. (a) Yakup mektubunu neden yazdı? (b) Yakup’un iman hakkında yazdıkları Pavlus’un sözlerini nasıl tamamlar?

⁶ Peki Yakup bu mektubu neden yazdı? Mektup dikkatle incelendiğinde, cemaatlerdeki bazı durumların kardeşler arasında sorunlara yol açtığı anlaşılır. Hıristiyanlara özgü standartlardan ödün veriliyor, hatta bunlar göz ardı ediliyordu. Öyle ki, bazıları dünyayla dostluk kurarak ruhen zina yapıyordu. Kutsal Yazılarda çelişkiler arayan bazıları, imanı işlerle göstermeye teşvik eden Yakup’un mektubunun, işlerle değil imanla kurtuluş elde edilebileceğini söyleyen Pavlus’un mektuplarını geçersiz kıldığını iddia etmiştir. Ancak bağlama bakıldığında ikisinin farklı işlerden söz ettiği açıktır. Yakup imanın sadece sözlerle değil işlerle de desteklenmesinden, Pavlus ise Kanunun gereği olan işlerin artık anlamsız olduğundan söz eder. Aslında Yakup imanın nasıl gösterilmesi gerektiğini açıklayarak bir adım ileri gitmiş ve bir anlamda Pavlus’un sözlerini tamamlamıştır. Yakup’un öğütleri İsa’nın takipçilerinin günümüzde karşılaştığı sorunları ele alması açısından çok yararlıdır.

7. (a) Yakup İsa’nın öğretme yöntemlerini nasıl örnek almıştır? (b) Bunun nasıl bir etkisi vardır?

⁷ Yakup iman, sabır ve tahammül hakkındaki sözlerine hayvanlar, gemiler, çiftçiler ve bitkiler gibi günlük hayattan örneklerle renk katar. İsa’nın başarılı öğretme yöntemlerini bu şekilde örnek alması öğütlerini oldukça etkili kılar. Mektubu okuyanlar, Yakup’un insan davranışlarının ardındaki güdüleri ayırt etme yeteneğine hayran kalır.

YAKUP KİTABININ İÇERİĞİ

8. (a) Sabırla tahammül etmek neyle sonuçlanır? (b) Yanlış arzular neyle sonuçlanır?

⁸ Sabırla tahammül ederek ‘sözün uygulayıcıları olmak’ (1:1-27). Yakup şu teşvik sözleriyle mektubuna başlar: “Kardeşlerim, yaşadığınız çeşitli sınavları tam bir sevinçle karşılayın” (1:2). Onlar sabır ve tahammül sayesinde ‘hiçbir eksiği olmayan, tam kişiler’ olacaklardır (1:4). Eğer birinin hikmeti eksikse, hiçbir şüpheye kapılmadan imanla Tanrı’dan dilemeye devam etmelidir. Çünkü şüphe eden kimse denizde rüzgârın sürükleyip savurduğu bir dalgaya benzer. Yoksullar yükseltilecek, zenginler ise solan bir kır çiçeği gibi geçip gidecektir. Yakup “Sınava dayanan insana ne mutlu!” der, çünkü Yehova’nın “Kendisini sevenlere vaat ettiği hayat tacını alacak” (1:12). Tanrı insanı kötü şeylerle sınayıp hata yapmasına neden olmaz. Kişinin kendi yanlış arzusu gebe kalıp günah doğurur ve bu ölüme yol açar (1:22).

9. (a) ‘Sözün uygulayıcısı olmanın’ kapsamına neler girer? (b) Tanrı ne tür ibadeti onaylar?

⁹ Tüm iyi hediyeler kimden gelir? Asla değişmeyen, “göklerdeki ışıkların Babasından” (1:17). Yakup şöyle der: “Kendisi, yarattığı varlıklar arasında bir ilk olmamızı amaçladığından, bizi hakikat sözü aracılığıyla meydana getirdi” (1:18). Öyleyse İsa’nın takipçileri dinlemeye hevesli olmalı, fakat konuşmakta ve gazaplanmakta acele etmemelidir. İçlerindeki her tür pisliği ve kötülüğü söküp atmalı, kurtuluş sözünün içlerine ekilmesini kabul etmelidirler. ‘Sözün dinleyicileri olmakla kalmamalı, uygulayıcıları da olmalıdırlar’ (1:22). Bir aynaya benzeyen özgürlük kanununa dikkatle bakan ve buna devam eden kişi, “yaptığı işten dolayı mutlu olacaktır” (1:25). Biri doğru şekilde ibadet ettiğini düşünse de diline gem vurmuyorsa ibadeti boştur. Oysa “Tanrımız ve Babamız açısından pak ve temiz ibadet, sıkıntı içindeki dul ve yetimlerle ilgilenmek ve bu dünyanın içinde lekesiz kalabilmektir” (1:27).

10. (a) Hangi şeyden kaçınılmalıdır? (b) İşler ve iman arasında nasıl bir ilişki vardır?

¹⁰ İman doğru işlerle tamamlanır (2:1-26). Kardeşler zenginleri yoksullara tercih ederek sınıf ayrımı yapmaktadır. Yakup ‘Tanrı, dünyaya göre yoksul olanları iman yoluyla zenginleşsinler ve Krallığın mirasçıları olsunlar diye seçmedi mi?’ diye sorar (2:5). Onları ezenler zenginler değil midir? Kardeşler “Komşunu kendin gibi seveceksin” diyen soylu kanuna uymalı ve adam kayırmaktan kaçınmalıdır (2:8). Onlar merhametli de olmalıdırlar, çünkü Kanuna uyup da bir yerde yanlışa düşen Kanunun tümüne karşı suçlu olur. İşlerden yoksun bir iman anlamsızdır. Bu muhtaç durumdaki kardeşlere “Isının, karnınızı doyurun” deyip hiçbir yardımda bulunmamaya benzer (2:16). İman işler olmadan gösterilebilir mi? İbrahim’in imanı İshak’ı sunakta sunmasıyla, yani işleriyle tamamlanmadı mı? Benzer şekilde fahişe Rahab da ‘işleri sayesinde aklandı’ (2:19, 25). O halde işlerden yoksun iman ölüdür.

11. (a) Yakup hangi örnekleri vererek dil hakkında uyarıda bulundu? (b) Hikmet ve anlayış nasıl ortaya konur?

¹¹ Hikmetli öğretmen dilini kontrol eder (3:1-18). Kardeşler daha ağır bir hüküm almamak için, cemaatte öğretmen olma konusunu dikkatle düşünmelidir. Herkes birçok kez hata yapar. Nasıl gem bir atın tüm bedenini kontrol altında tutmaya yararsa ya da küçücük bir dümen kocaman bir gemiye yön verirse, küçük bir organ olan dil de çok güçlüdür. Büyük bir orman yangını çıkarabilecek ateşe benzer. Yaban hayvanlarını ehlileştirmek dili ehlileştirmekten daha kolaydır. İnsanlar onunla Yehova’ya şükürler sunar ve yine onunla diğer insanlara lanet okur. Bu uygun değildir. Bir su pınarından hem acı hem de tatlı su çıkar mı? İncir ağacı zeytin verir mi? Ya asma incir verebilir mi? Tuzlu su tatlı su verebilir mi? Yakup şöyle sorar: “Aranızda kim hikmetli ve anlayışlı?” (3:13). Kişi böyle biri olduğunu yumuşak başlılıkla davranarak, kavgacılıktan ve bedensel düşünüşün sonucu olan boş övünmelerden kaçınarak ortaya koymalıdır. Çünkü “yukarıdan gelen hikmet, her şeyden önce saf ve temizdir; ayrıca barışçıdır, makuldür, itaate hazırdır, merhametle ve iyi meyvelerle doludur, ayrımcılık yapmaz, ikiyüzlü değildir” (3:17).

12. (a) O dönemde cemaatte nasıl bir ortam vardı? Bunun kaynağı neydi? (b) Yehova’nın onayını kazanmak için hangi tutumdan kaçınmak ve hangi niteliği geliştirmek gerekir?

¹² Beden arzularından ve dünyayla dost olmaktan kaçının (4:1-17). Yakup ‘Aranızdaki kavgalar nereden kaynaklanıyor?’ diye sorar. Sonra şöyle yanıt verir: “Bedeninizde sürekli çatışan güçlü arzulardan” (4:1). Bazılarının güdüleri yanlıştır. Dünyanın dostu olanlar “zina” yapmış olur ve kendilerini Tanrı’ya düşman eder (4:4). Dolayısıyla Yakup şu tembihte bulunur: “İblis’e karşı koyun, sizden kaçacaktır. Tanrı’ya yaklaşın, size yaklaşacaktır” (4:7, 8). Yehova alçakgönüllüleri yükseltir. Dolayısıyla kardeşler birbirlerini yargılamayı bırakmalıdır. Ve hiç kimse ertesi gün başına ne geleceğini bilmediğinden, “Yehova isterse yaşarız, şunu ya da bunu yaparız” demelidirler (4:15). Gurur kötüdür, doğru olanı bilip de yapmamak günahtır.

13. (a) Zenginlerin başına neden felaket gelecekti? (b) Yakup sabretmenin, tahammül etmenin gereğini ve bunun sonuçlarını nasıl örnekledi?

¹³ Doğruluk uğruna tahammül edenlere ne mutlu! (5:1-20). Yakup ‘Ey zenginler, ağlayın, feryat edin!’ der. ‘Servetinizin pası aleyhinize tanıklık edecek. Göklerin hâkimi Yehova, hakkını yediğiniz orakçıların feryadını duydu. Sizler lüks içinde yaşadınız, zevk ve sefa sürdünüz. Doğruluktan ayrılmayan insanı mahkûm ettiniz, katlettiniz’ (5:1-6). Ancak Efendimizin hazır bulunacağı zaman yakın olduğundan, kardeşler hasadı bekleyen çiftçi gibi sabretmelidir ve “Yehova adına konuşan” peygamberleri örnek almalıdır (5:10). Tahammül edenlere ne mutlu! Kardeşler Eyüp’ün tahammülünü ve Yehova’nın belirlediği sonucu unutmamalıdır; “Yehova çok şefkatli ve merhametlidir” (5:11).

14. Kitap günahların itirafı ve dua hakkında hangi öğütlerle sona erer?

¹⁴ İsa’nın takipçileri artık yemin etmeyi bırakmalıdırlar. ‘Evet dedilerse, Evet olmalı, Hayır dedilerse, Hayır olmalıdır’ (5:12). Günahlarını açıkça itiraf etmeli ve birbirleri için dua etmelidirler. İlya’nın dualarından da görüldüğü gibi, “Doğru bir insanın yakarışı etkili sonuçlar verir” (5:16). Biri hakikat yolundan saparsa, onu geri döndüren kişi “onun canını ölümden kurtarmış ve birçok günahı örtmüş olacaktır” (5:20).

KİTABIN YARARLARI

15. Yakup İbranice Kutsal Yazılardan nasıl yararlandı? Örnekleyin.

¹⁵ Yakup İsa’dan yalnızca iki kez söz etse de, Efendimizin öğretilerinin nasıl uygulanacağını defalarca gösterir (1:1; 2:1). Dağdaki Vaaz ile Yakup mektubu dikkatle karşılaştırıldığında bu görülebilir. Ayrıca Yakup, kaydında Yehova’nın adını 13 kez kullanır ve İsa’nın sadık takipçilerine vereceği ödüllerle ilgili vaatleri vurgular (4:10; 5:11). Tekrar tekrar İbranice Kutsal Yazılardan örnekler verip yerinde alıntılar yaparak öğütlerini zenginleştirir. “Diyen ayet” gibi ifadeler kullanarak yararlandığı kaynağı belirtir, sonra da o ayetlerin İsa’nın takipçilerinin yaşamında nasıl geçerli olduğunu gösterir (2:8, 23; 4:5). Yakup öğütlerini açıklarken ve uyum içinde bir bütün oluşturan Tanrı’nın Sözüne iman aşılarken, yerinde olarak İbrahim’in imanını yansıtan işlerine, Rahab’ın imanını işleriyle göstermesine, Eyüp’ün tahammülüne ve İlya’nın duaya duyduğu güvene değinir (Yak. 2:21-25; 5:11, 17, 18; Başl. 22:9-12; Yeşu 2:1-21; 1. Kral. 17:1; 18:41-45; Eyüp 1:20-22; 42:10).

16. (a) Yakup hangi konularda öğüt verdi ve hangi uyarılarda bulundu? (b) Kayıttaki hikmetin kaynağı nedir?

¹⁶ Yakup’un sözün dinleyicileri olmakla kalmayıp uygulayıcıları olmak (Yak. 1:22), doğru işlerle imanı kanıtlamak (2:24), çeşitli sınavlara sevinçle tahammül etmek (1:2), Tanrı’dan hikmet dilemeye devam etmek (1:5), O’na daima dua ederek yaklaşmak (4:8) ve “Komşunu kendin gibi seveceksin” diyen soylu kanuna uymakla ilgili öğütlerine paha biçilmez (2:8). Yanlış öğretim vermek (3:1), dili zararlı şekilde kullanmak (3:8), cemaatte sınıf ayrımı yapmak (2:4), beden arzularını doyurmaya çalışmak (4:3) ve geçici zenginliğe güvenmek hakkında ciddi uyarılarda bulunur (5:1, 5). Yakup dünyayla dostluğun ruhi zina ve Tanrı’ya düşmanlık anlamına geldiğini çok açık bir dille anlatır (4:4). Tanrı’nın gözünde temiz ibadetin “sıkıntı içindeki dul ve yetimlerle ilgilenmek ve bu dünyanın içinde lekesiz kalabilmek” olduğunu söyler (1:27). Yakup’un son derece pratik ve kolay anlaşılır olan tüm bu öğütleri tam da ilk Hıristiyan cemaatinin “direkleri” arasında olan birinden beklenecek niteliktedir (Gal. 2:9). “Doğruluk meyvesi” veren ‘yukarıdan gelen hikmetle’ dolu bu kayıt, sevgi dolu mesajıyla, sıkıntılarla dolu günümüzde İsa’nın takipçilerine yol göstermeye devam ediyor (Yak. 3:17, 18).

17. İman yansıtan işlere devam etmek için mektupta hangi sağlam neden gösterilir?

¹⁷ Yakup iman kardeşlerinin Tanrı’nın Krallığında yaşama hedefine erişmesini çok istediğinden şu tembihte bulunur: “Siz de sabredin. Yüreklerinizi kararlı kılın, çünkü Efendimizin hazır bulunuşu yakındır” (5:8). Sınavlara dayanmaya devam ederlerse mutlu olacaklardır, çünkü Tanrı’nın onayını kazanmaları “O’nun Kendisini sevenlere vaat ettiği hayat tacını” almaları anlamına gelir (1:12). Dolayısıyla, Tanrı’nın vaat ettiği hayat tacı, yani gökte ölümsüz yaşam ya da yeryüzünde sonsuz yaşam, iman yansıtan işlere devam etmek için sağlam bir neden olarak gösterilir. Efendimiz İsa Mesih’in, yani Soy’un yönetimindeki Krallığı bekleyen herkes, sonsuz yaşam ümitleri ne olursa olsun bu şahane mektup yoluyla hedeflerine erişmek üzere güç bulur (2:5).

[Dipnotlar]