SEKİZİNCİ BÖLÜM
Yeremya Gibi Siz De Hayatta Kalacak Mısınız?
1, 2. Neden hem bireylerin hem de ailelerin ruhi sağlığına dikkat etmek önemlidir?
YEŞU İsrailoğullarından kime kulluk edeceklerine karar vermelerini istedikten sonra şöyle demişti: “Ben ve ev halkım Yehova’ya kulluk edeceğiz” (Yeşu 24:15). Yeşu Tanrı’ya vefalı kalmaya kararlıydı ve ailesinin de aynı vefayı göstereceğinden emindi. Çok daha sonraları, Yeruşalim’in yıkımı yaklaşırken Yeremya Kral Tsedekiya’ya eğer Babillilere teslim olursa ‘kendisinin de evindekilerin de sağ kalacağını’ söyledi (Yer. 38:17). Kralın yanlış kararı, kendisini olduğu kadar eşlerini ve oğullarını da etkiledi. Kral, oğullarının öldürülüşünü gördü; sonra da kör edilip esir olarak Babil’e götürüldü (Yer. 38:18-23; 39:6, 7).
2 Bu iki olayda da, başlıca sorumluluk bir kişiye aitti. Oysa onların ailelerinden de söz edildi. Bu gayet mantıklıdır. Her yetişkin insan Tanrı önünde ilk başta kendisi için sorumluluk taşır; ancak İsrailoğullarının çoğu evlenip çocuk sahibi olduğundan yaptıkları ailelerini de etkilemiştir. Bugün İsa’nın takipçileri için de aile çok önemlidir. Bunu Kutsal Kitapta okuduklarımızdan, ibadetlerimizde ele aldığımız evlilik, çocuk yetiştirme ve aile fertlerine saygı konusunda incelediklerimizden anlıyoruz (1. Kor. 7:36-39; 1. Tim. 5:8).
OLAĞANDIŞI BİR EMİR
3, 4. Yeremya’nın durumu hangi yönlerden çoğu kişininkinden farklıydı ve o bunun yararını nasıl gördü?
3 Yeremya, Yehova’ya hizmet etmeyi seçerek o dönemde yaşanan felakette ‘hayatta kalanlardan’ biriydi. O, Yeruşalim’in yıkımında sağ kaldı fakat diğer insanlardan farklı olarak onun kararından etkilenecek bir ailesi yoktu (Yer. 21:9, 40:1-4). Tanrı ona evlenmemesini, çocuk sahibi olmamasını ya da o sıralarda Yahudilerin hayatında olağan görülen başka şeyleri yapmamasını söylemişti (Yeremya 16:1-4’ü okuyun).
4 Yeremya’nın zamanında ve içinde yaşadığı kültürde de insanın evlenip çocuk sahibi olması gayet normaldi. Yahudi erkeklerin çoğu böyle yaparak atalardan kalan topraklarının kendi kabileleri ve ailelerinde kalmasını sağladılara (Tekr. 7:14). Yeremya neden böyle yapmadı? İleride onları bekleyen şeyler nedeniyle Tanrı ona halkın yas tuttuğu ve sevindiği olaylara katılmamasını söylemişti. Bir cenazeden sonra yas tutanları teselli etmemeli, onlarla birlikte yemek yememeliydi. Yahudilerin düğün ziyafetlerine de katılmamalıydı. Böyle ziyafet ve eğlenceler yakında sona erecekti (Yer. 7:33; 16:5-9). Yeremya’nın davranış tarzı duyurduğu mesajın güvenilirliğini artırıyor ve gelecek hükmün ne kadar ağır olacağını vurguluyordu. Ve sonunda felaket gelip çattı. İnsan eti yiyecek kadar alçalanların ya da yollarda sevdiklerinin cesedini görenlerin neler hissettiğini düşünebilir misiniz? (Yeremya 14:16’yı okuyun; Ağıt. 2:20). Dolayısıyla evlenmemiş olan Yeremya acınacak durumda değildi. 18 ay süren kuşatma ve yaşanan katliam oradaki tüm aileleri yok edecekti, Yeremya ise eş ya da çocuklar kaybetmenin acısını yaşamayacaktı.
5. Yeremya 16:5-9’da bulunan rehberlik İsa’nın takipçileri için ne anlam taşır?
5 Peki Yeremya 16:5-9’un bizim için de geçerli olduğu söylenebilir mi? Hayır. İsa’nın takipçileri ‘sıkıntı çeken herkesi teselli etmeye’ ve ‘sevinenlerle sevinmeye’ teşvik ediliyor (2. Kor. 1:4; Rom. 12:15). İsa bir düğüne katıldı ve oradaki sevince katkıda bulundu. Bununla birlikte bu kötü ortamda bizi çok daha ciddi sıkıntılar bekliyor. İsa’nın takipçileri zorluklar ve yoksunluklarla karşılaşabilir. İsa birinci yüzyılda Yahuda’dan kaçan kardeşlerimiz gibi bizim de zorluklara dayanarak sadık kalmak için gerekeni yapmaya hazır olmamızın önemini vurguladı. Dolayısıyla bekâr kalmak, evlenmek veya çocuk sahibi olmak gibi konularda karar verirken ciddi olarak düşünmek gerekir (Matta 24:17, 18’i okuyun).
6. Tanrı’nın Yeremya’ya verdiği emir üzerinde düşünmekten kimler yararlanabilir?
6 Tanrı’nın Yeremya’ya evlenmemesi ve çocuk sahibi olmaması için verdiği emirden biz hangi dersi çıkarabiliriz? Günümüzde bazı vefalı Hıristiyanlar bekâr kalmayı ya da çocuk sahibi olmamayı tercih etti. Onlar Yeremya’nın durumundan ne öğrenebilirler? Evli ve çocuklu Hıristiyanlar bile neden Yeremya’nın yaşamının bu yönüne dikkat etmelidir?
7. Yeremya’nın çocuk sahibi olmaması bugünlerde neden üzerinde düşünülmeye değer bir konu?
7 İlk olarak Yeremya’ya neden çocuk sahibi olmamasının söylendiğini düşünelim. İsa takipçilerine, çocuk sahibi olmayın demedi. Yine de onun MS 66-70’te Yeruşalim’de yaşanacak sıkıntı nedeniyle hamile ya da çocuk emziren kadınların “vay haline” demesi dikkate değer. İçinde bulunulan koşullar nedeniyle o günler onlar için özellikle daha zor olacaktı (Mat. 24:19). Biz bugün daha büyük bir sıkıntıyla karşı karşıyayız. Dolayısıyla, İsa’nın takipçisi çiftler çocuk sahibi olup olmamaya karar verirken bu konuyu ciddiyetle düşünmeli. Bu çetin ve bunalımlı günlerle başa çıkmanın giderek daha da zorlaştığını herhalde siz de kabul edersiniz. Ve çiftler bu ortamın sonuna kadar hayat yolunda kalacak çocuklar yetiştirmenin büyük bir zorluk oluşturduğunu kabul ediyorlar. Çiftler çocuk sahibi olup olmamaya kendileri karar verecek olsa da Yeremya’nın durumu ele alınmaya değer. Tanrı’nın ona evlenmemesi yönünde verdiği emir hakkında ne söylenebilir?
Yeremya hangi olağandışı emri aldı ve bu bizi neyi düşünmeye yöneltmeli?
YEREMYA’NIN BEKÂR KALMASINDAN ALINACAK DERS
8. Tanrı’yı memnun etmek için evli olmak gerekli mi, neden?
8 Tanrı Yeremya’ya evlenmemesini emrederken bütün hizmetçilerinin uyması gereken bir kural koymuş olmadı. Evlilik güzel bir şeydir. Yehova insanların yeryüzünü doldurması, bir doyum ve zevk kaynağı olması için evliliği başlattı (Özd. 5:18). Yine de Yeremya’nın zamanında herkes evli değildi. Yeremya’nın peygamberlik hizmeti sırasında belki Tanrı’nın halkıyla ilişkisi olan bazı hadımlar vardı.b Ayrıca dul kadın ve erkeklerin de bulunduğundan emin olabiliriz. Dolayısıyla Yehova’ya bekâr olarak tapınan tek kişi Yeremya değildi. Tabii onun evlenmemek için geçerli bir sebebi vardı, bugün İsa’nın bazı takipçileri için de aynısı geçerlidir.
9. Evlilik hakkındaki hangi ilham edilmiş öğüdü ciddi olarak düşünmeliyiz?
9 İsa’nın takipçilerinin birçoğu evlenir, ama hepsi değil. Biliyorsunuz ki İsa evlenmedi ve öğrencilerinden bazılarının bekâr kalmaya karar vereceklerini söyledi. Yapabilecek olanları bunu yapmaya teşvik etti (Matta 19:11, 12’yi okuyun). Bu nedenle, Tanrı’nın hizmetinde daha fazlasını yapmak için bekâr kalanlara bu konuda şakalar yapmak ya da takılmak yerine onları övmek yerinde olacaktır. Gerçi İsa’nın bazı takipçilerinin en azından bir süre bekâr kalmasının nedeni, içinde bulundukları koşullardır. Örneğin onlar İsa’nın takipçileri arasından uygun bir eş bulamamış olabilir. Onların “Efendimizin bir takipçisi olsun” yönündeki tembihe uymaya kararlı olmaları gerçekten övgüye değer (1. Kor. 7:39). Ve tabii Tanrı’nın bazı hizmetçileri dul, dolayısıyla bekârdır.c Onlar Tanrı’nın ve İsa’nın böyle kişilerle öteden beri ilgilendiğini asla unutmamalıdırlar (Yer. 22:3; 1. Korintoslular 7:8, 9’u okuyun).
10, 11. (a) Yeremya’nın bekâr olarak sevinçle hizmet edebilmesine ne yardım etti? (b) Günümüzdeki örnekler bekâr kalanların doyum verici bir yaşam sürebileceklerini nasıl gösterir?
10 Buna göre Yeremya bekâr kalırken Tanrı’nın onu destekleyeceğine güvenebilirdi. Yehova onu nasıl destekleyecekti? Yeremya’nın Yehova’nın sözünden zevk aldığını unutmayın. Bu, onlarca yıl boyunca Tanrı’nın verdiği hizmet üzerinde odaklanırken Yeremya için güç ve güven kaynağı olacaktı. Ayrıca o bekâr olduğu için kendisiyle alay edebilecek kişilerle arkadaşlık etmekten titizlikle kaçınıyordu. Yeremya böyle eğilimler gösterenlerle beraber olmaktansa ‘tek başına oturmayı’ tercih etti (Yeremya 15:17’yi okuyun).
11 Bugün, erkek, kadın, genç ya da yaşlı olsun, İsa’nın birçok bekâr takipçisi Yeremya’yı örnek alıyor. Deneyimler gösteriyor ki, Tanrı’nın hizmetiyle meşgul olmak, anlamlı ruhi faaliyetlere yoğun biçimde katılmak, kişiye bu konuda büyük bir yardım sağlıyor. Örneğin Çince konuşan cemaatte hizmet eden bir Şahit şöyle diyor: “Öncülük hayatıma yön veriyor. Bekâr bir hemşire olarak çok meşgul, faal bir yaşamım var; bu sayede kendimi yalnız hissetmiyorum. Her günün sonunda mutluluk duyuyorum, çünkü hizmetimin insanlara gerçekten yararlı olduğunu görüyorum. Bu bana büyük bir sevinç veriyor.” 38 yaşındaki bir öncü şöyle diyor: “Bana göre mutluluğun sırrı, içinde bulunduğun durum ne olursa olsun, bunun olumlu yönlerinden zevk alabilmektir.” Güney Avrupa’da yaşayan evlenmemiş bir hemşire açıksözlülükle şunları söyledi: “Yaşamımda planladığım şeyler tam olarak gerçekleşmemiş olabilir; fakat mutluyum ve mutlu olmaya devam edeceğim.”
12, 13. (a) Bekârlık ve evlilik hakkında gerçekçi görüş nedir? (b) Pavlus’un yaşamı ve öğütleri bekârlık hakkında hangi gerçeği destekler?
12 Yeremya da gençliğinde planladığı şeylerin yaşamında gerçekleşmediğini görmüş olabilir. Fakat hikmetli bir bakış açısıyla, belki bunun aynı zamanda evlenip çocuk sahibi olanlar için de geçerli olduğunu görmüştü. İspanya’dan bir öncü de bu görüşü şöyle paylaşıyor: “Evli birçok insan tanıyorum, bazıları mutlu, bazıları mutsuz. Bu gerçek sayesinde şuna ikna oldum ki mutlu olmak için evlenmem şart değil.” Binlerce örnekten biri olan Yeremya’nın yaşadıkları, bekârların anlamlı, doyum verici ve mutlu bir yaşam sürmelerinin mümkün olduğunu kuşkusuz kanıtlıyor. Bu düşünceye bir başka destek elçi Pavlus’un sözlerinde bulunur: “Evli olmayanlara ve dullara derim ki, benim de yaptığım gibi, öyle kalırlarsa iyi ederler” (1. Kor. 7:8). Pavlus belki dul biriydi. Her ne olursa olsun o vaizlik hizmetinde yoğun bir şekilde çalışırken evli değildi (1. Kor. 9:5). Bekârlığının onun için bir avantaj olduğunu düşünmek akla yakın değil mi? Onun için bekârlık ‘dikkati dağılmadan devamlı Efendimizin hizmetinde olmak’ anlamına geliyordu ve bu sayede büyük bir iş başardı (1. Kor. 7:35).
13 Pavlus’a bu sözlere başka bir şey eklemesi ilham edildi: “Bu kişiler [evliler] kendi içlerinde birtakım sıkıntılar yaşayacaktır.” Tanrı Pavlus’un şu önemli gerçeği de sözlerine eklemesini istedi: “Biri . . . . bekâr kalma kararını yüreğinde taşıyorsa iyi yapıyor. Öyleyse, bekârlığından vazgeçerek evlenen iyi eder, vazgeçmeyip evlenmeyen ise daha iyi eder” (1. Kor. 7:28, 37, 38). Yeremya bu sözleri tabii hiç okumadı; fakat onlarca yıl sürdürdüğü yaşam tarzı bekârlığın Tanrı’nın hizmetinde doyum verici bir yaşam sürmeye engel olmadığını gösterir. Aslına bakılırsa bekârlığın hakiki tapınmaya odaklanan anlamlı bir yaşama büyük bir katkısı olabilir. Kral Tsedekiya evliydi; ama Yeremya’nın verdiği ‘hayatta kalmasını’ sağlayacak öğüde kulak asmadı. Oysa hiç evlenmemiş olan peygamber hayatta kalmasını sağlayacak bir yaşam sürdü.
Onlarca yıl bekâr kalan Yeremya’nın örneğinden ne öğrenebilirsiniz?
BİRBİRİMİZE FERAHLIK VERELİM
14. Akuila’nın ailesiyle Pavlus arasındaki ilişki hangi noktayı vurguluyor?
14 Daha önce de dikkat çekildiği gibi Yeremya’nın zamanındaki erkek ve kadınların çoğu evlenip çoluk çocuk sahibi oldu. Pavlus’un yaşadığı dönemde de durum değişmedi. Kuşku yok ki aile sahibi olan Şahitlerin çoğu Pavlus gibi başka ülkelerde hizmet edemedi, ama kendi yaşadıkları yerde yapacakları çok iş vardı. Evli olmayan iman kardeşlerine destek olmaları da buna dahildir. Unutmayın ki Pavlus Korintos’a geldiğinde Akuila ve Priskilla onu evlerine kabul etti ve onunla aynı meslekten oldukları için birlikte çalıştılar. Fakat hepsi bu kadar da değildi. Akuila’nın ailesinin Pavlus’a uzattığı dost elinin onun üzerinde mutlaka rahatlatıcı bir etkisi oldu. Onların birlikte yemek yerken ya da başka fırsatlarda ne kadar güzel vakit geçirdiklerini tahmin edebiliriz. Yeremya da böyle bir arkadaşlıktan yararlandı mı? O Tanrı’ya bekâr olarak hizmet etse de inzivaya çekilmiş biri olduğunu düşünmemeliyiz. O herhalde Baruk ve Ebed-melek gibi Tanrı’nın sadık hizmetçilerinin aileleriyle zaman zaman bir araya geliyor ve bundan zevk alıyordu (Rom. 16:3; Elçiler 18:1-3’ü okuyun).
15. İsa’nın takipçisi aileler bekâr kardeşlere nasıl büyük bir yardım sağlayabilirler?
15 Bugün İsa’nın bekâr takipçileri Akuila’nın ailesi ile Pavlus arasındakine benzer sıcak dostluklardan yararlanabilir. Siz de evliyseniz bekârlarla birlikte vakit geçirmeye önem veriyor musunuz? Bir hemşire bu konudaki duygularını şöyle anlattı: “Dünyayı terk ettim ve geri dönmeye hiç niyetim yok. Yine de ilgi ve sevgiye ihtiyacım var. Biz bekâr Hıristiyanlara daha fazla ruhi gıda ve teşvik sağlaması için Yehova’ya dua ediyorum. Yok sayılmak istemiyoruz, destek görmeye ihtiyacımız var; ayrıca hepimiz evlenmeye hevesli değiliz. Yine de bazen kendimizi bir başımıza kalmış gibi hissediyoruz. Evet her zaman Yehova’ya yönelebiliriz, fakat insanlarla beraber olmaya ihtiyaç duyduğumuzda iman kardeşlerimizle konuşabiliyor muyuz?” Binlerce bekâr kardeş buna rahatlıkla ‘evet’ diyebilir. Onlar cemaatlerinde kardeşlerin yakın dostluğunu tadıyorlar. Onların arkadaş çevresi sadece yaşıtları olan kardeşlerle sınırlı kalmıyor. Onlar başkalarıyla birlikte olmaktan hoşlandıklarından, İsa’nın takipçisi aileler içindeki yaşlılar ve gençler de dahil farklı yaşlardan kişilerle arkadaşlık ediyorlar.
16. Cemaatinizdeki bekâr kardeşleri ferahlatmak için ne gibi basit şeyler yapabilirsiniz?
16 Neler yapabileceğinizi biraz düşünerek, bekâr kardeşler için bir ferahlık kaynağı olabilirsiniz. Aile İbadeti gibi ailece yaptığınız faaliyetlere ara sıra onları da dahil edebilirsiniz. Ailece yemek yerken bekâr bir kardeşi de davet edebilirsiniz; bu onun için güzel bir yemekten daha fazla şey ifade edebilir. Onlara, birlikte hizmete çıkmayı teklif edebilir misiniz? Bekâr bir kardeşi ailenizle katıldığınız İbadet Salonu bakım onarım projesine ya da bazen alışverişe çıkmaya davet edebilir misiniz? Bazı aileler bir bölge ibadetine veya tatile giderken dul bir birader veya hemşireyi ya da bekâr bir öncüyü de davet ettiler. Böyle bir arkadaşlık karşılıklı ferahlık sağlar.
17-19. (a) Yaşlı veya hasta ana babaların bakımıyla ilgili düzenleme yaparken çocuklar nasıl sevgi ve denge göstermeli? (b) İsa’nın, annesinin bakımı için yaptıklarından hangi dersi çıkarabiliriz?
17 Bekâr kardeşlerle ilgili düşünülmesi gereken bir başka konu, yaşlı ana babaların bakımıdır. İsa’nın zamanında bazı önde gelen Yahudiler ana babalarına bakma yükümlülüğünden kurnazca kurtulmaya çalıştılar. Onlar üstlendikleri dinsel yükümlülükleri yerine getirmenin, ana babalarına karşı Tanrı’nın verdiği yükümlülüklerden önce geldiğini iddia ettiler (Mar. 7:9-13). İsa’nın takipçisi ailelerde asla böyle olmamalı (1. Tim. 5:3-8).
18 Peki yaşlı ana babaların İsa’nın takipçisi olan birden çok çocuğu varsa? Çocuklarından ya da torunlarından biri evli değilse, onlara bakma sorumluluğu öncelikle bu kişiye mi düşer? Japonya’dan bir hemşire şöyle yazıyor: “Evlenmek isterim; fakat ana babama bakma sorumluluğu bana düştüğü için evlenemem. Eminim ki Yehova yaşlı ana babalara bakmanın getirdiği baskıyı ve bekârların yürekten hissettiği acıyı anlıyor.” Onun evli kardeşleri kendisine danışmadan bakım işini onun üstlenmesi gerektiğine karar vermiş olabilirler mi? Benzer şekilde Yeremya’nın kardeşleri de bu gibi durumlarda ona karşı pek insaflı davranmamıştı (Yeremya 12:6’yı okuyun).
19 Yehova bekâr kişileri anlar ve zor koşullar yaşayanlara duygudaşlık gösterir (Mezm. 103:11-14). Ancak yaşlı ya da hasta ana babalar, sadece bekâr olanların değil tüm çocuklarının ana babasıdır. Tabii bu çocuklardan bazıları evli olabilir ve kendi çocukları ya da torunları olabilir. Yine de bu durum ana babalarına olan doğal sevgilerinden kaynaklanan bağı koparmaz ve onları muhtaç durumdaki ana babalara bakmakla ilgili sorumluluktan muaf kılmaz. Unutmayalım ki İsa işkence direği üzerinde ölmek üzereyken bile sorumluluk duygusuyla annesinin bakımını sağlamak için gerekeni yaptı (Yuhn. 19:25-27). Kutsal Kitap yaşlı ya da hasta ana babaların bakımı konusunda ayrıntılı kurallar vermez; ya da bekâr çocukların bu bakım için otomatik olarak daha fazla sorumluluk taşıdığı fikrini de vermez. İsa’nın, annesinin bakımı için bıraktığı örneği akılda tutarak, bu hassas konuyla ilgili ayrıntılar, ilgili herkes tarafından makul şekilde ve karşılıklı anlayışla ele alınmalı.
20. Cemaatinizdeki bekâr kardeşlerle arkadaşlık etmek konusunda ne düşünüyorsunuz?
20 Yeremya ilhamla şunları bildirdi: “Artık hiçbiri komşusuna, hiçbiri kardeşine ‘Yehova’yı tanıyın!’ demeyecek; çünkü en küçüğünden en büyüğüne kadar hepsi Beni tanıyor olacak” (Yer. 31:34). Bekâr kardeşlerimizin de dahil olduğu Tanrı’nın cemaatinde böyle olağanüstü bir arkadaşlığa zaten sahibiz. Şüphesiz hepimiz bekâr kardeşlerle arkadaşlık ederek birbirimize ferahlık vermek ve onların hayat yolunda kaldıklarını görmek istiyoruz.
Bekâr kardeşlerle arkadaşlık ederek birbirinize ferahlık vermek için başka neler yapabilirsiniz?
a İbranice Kutsal Yazılarda “bekâr” için kullanılan bir sözcük yoktur.
b İşaya peygamberlik sözleriyle, kendi zamanında yaşayan ve İsrailoğullarının tapınmasına sınırlı ölçüde katılan hadımlara hitap etti. Gerçek anlamda hadım olan o kişilerin, Tanrı’ya itaat ederek O’nun evinde ‘devirler boyu kalacak bir isim’ alacaklarını ve böylece “oğullardan da kızlardan da daha iyi bir şey” kazanacaklarını önceden bildirmişti (İşa. 56:4, 5).
c Başkaları tek başına yaşıyor olabilir, çünkü eşi (belki inancını paylaşmayan biridir) ondan ayrılmış ve yasal olarak da boşanmış olabilir.