İsa Ne Zaman Doğdu?

BİLİMSEL yazar İsaac Asimov’a göre, “Eski günlere ait en iyi bilinen gündönümü kutlaması Romalılarındı.” (17 ile 24 Aralık) Bu gündönümü kutlaması tüm bir hafta süren bir tarımsal tanrıları olan Satürn’ün şerefine kutlanan Satürnalial idi. Dr. Asimov şu açıklamada bulunuyor:

“Mitras’a tapınanlar, Mitras’ın doğumunu doğaya uygun olan bir zamanda gündönümünde kutlayıp ünlü Romalı Satürnalia’nın zirvesi olarak, Mitras’a ait olan ‘Güneş Gününe’ rastlatmak üzere 25 Aralık gününü tayin ettiler. . . . M.S. 300’den sonra Hıristiyanlık Satürnalia’yı benimsemekle son darbesini gerçekleştirip Mitras tapınmasına karşı son zaferini gerçekleştirdi. 25 Aralık İsa’nın doğum günü olarak kabul edilip bu büyük bayram Hıristiyanlaştırıldı. Aralık ayının 25’inin Hazreti İsa’nın doğuşu olduğuna dair kesinlikle Mukaddes Yazıların otoritesine dayanan delil yoktur.”

Bunlar gerçekten ilginç izlenimlerdir. Fakat bunlar, çağdaş Noel kutlamalarına gölge düşüren belirli sorular uyandırıyorlar. İsa Mesih’in doğuşuna dair belirli bir yılı saptamak mümkün müdür? Doğumunun takribi günü tespit edilebilir mi? İsa Aslında ne zaman doğdu?

YILI SAPTAMAK

İsa’nın doğum yılının saptanmasının bir yolu, Daniel 9:24-27’de kayıtlı “yetmiş yıllık hafta” veya “yetmiş hafta”ya dair Tanrı’nın ilham ettiği peygamberliğin incelenmesiyle mümkün olabilir.

(New Worlda Translation haşiyesini karşılaştır) Melek Cebrail, İbrani olan peygamber Daniel’e şunları söyledi: “Yeruşalimi eski haline koymak ve bina etmek için emrin çıkmasından mesholunan hükümdara kadar yedi hafta, ve altmış iki [yıllık] hafta [veya 483 yıl olacak.”—Dan. 9:25; Say. 14:34; Hez. 4:6.

Acaba bu 483 yıl ne zaman başladı? M. Ö. 455’te Pers Kralı Artahşaşta’nın hüküm sürmesinin 20. yılında kendisinin Yeruşalim ve surlarının inşa edilmesi için emir verdiği zaman. (Neh. 2:1-8) Böylece 69 “hafta”lık bu süre (yani 483 yıl) MS 29 yılının sonbaharında sona erdi ve Mesih o zaman zuhur etti. İsa da Vaftizci Yahya tarafından vaftiz edilip Tanrı’nın mukaddes ruhuyla mesh edilerek Mesh Edilmiş Olan veya Mesih oldu. (Mat. 3:13-17) Bununla uyumlu olarak Luka 3:1-3 Yahya’nın vaftiz etme faaliyetine MS 28 yılının 17 Ağustos’tan M. S. 29 yılının 16 Ağustos’a kadar süregelen “Kayser Tiberius’un saltanatının onbeşinci yılında” başladığını göstermektedir.

İsa vaftiz edildiği zaman acaba kaç yaşında idi? Mukaddes Yazılar bunun cevabını veriyor: “İsa (vaftiz edilir edilmez) hizmetine başladığı zaman, otuz yaşlarında idi.” (Luka 3:21-23) Eğer İsa’nın M.S. 29’daki vaftiz edilişinden geriye doğru 30 yıl sayarsak (ve M.Ö. ve M.S. vakti hesaplama süreleri arasında bir sıfır yılının bulunmadığını hatırlarsak), onun M.Ö. 2 yılında doğduğu sonucuna varırız.

“Yetmiş (yıllık) hafta”ya dair peygamberlik bu tarihi destekliyor. Bu peygamberlik ayrıca Mesih’in 70 “hafta”nın ortasında ‘kurbanla takdimeyi durdurmak’ üzere öldürüleceğini de gösteriyordu. (Dan. 9:27; Rom. 6:14; İbr. 7:26-28) Bu ise Mesih’in vaizliğinin üç buçuk yıl sürdüğünü gösteriyor. Bu süre M.S. 29’da İsa vaftiz edilir edilmez başladı ve MS  33 yılının Fısıh zamanında onun ölümüyle sona erdi. (Luka 22:7-20) Otuz üç buçuk yıl (yani İsa’nın yerdeki hayatının süresini) geriye doğru sayarak da doğduğu yılı bulabiliriz. Bu yılın M.Ö. 2 olduğu hesaplanabilir.

GÜNÜ İÇİN NE DENİLEBİLİR?

Az önce belirtildiği gibi, İsa, Fısıh vaktinde, yani takriben 1 Nisan M.S. 33’te öldü. (Mat. 26:17-30) Mesih işine ve vaizliğine başladığı zaman 30 yaşlarında olduğuna göre, kendisi Fısıh zamanında veya takriben 1 Nisan M.S. 33’te otuz üç buçuk yaşındaydı ve altı ay sonra veya takriben 1 Ekim’de 34 yaşında olacaktı. Bir daha geriye doğru saydığımızda İsa’nın 25 Aralık değil, fakat takriben M.Ö. 2 yılının Ekim ayının 1’inde doğmuş olduğunun sonucuna varırız.

KIŞIN DOĞMAMIŞTIR

Kış mevsimi İsa’nın 30 yıl önce Beytlehem’deki doğumunun ortamına uymaz. Filistin’de soğuk yağmur mevsimi Ekim ayının sonlarına doğru başlar ve birkaç ay sürer. Beytlehem’de ve yakınında bulunan Yeruşalim’de Aralık ayında geceleyin sık sık don yapar. Acaba ne kadar soğuk olabilir? Yahudalı Kral Yehoyakim ile ilgili şunları okuyoruz: “(Kasım-Aralık ayına denk gelen) Dokuzuncu ay idi; kıral kış evinde oturuyordu; ve önünde yakılmış mangal vardı.” (Yer. 36:22) Kralın ısınmak için buna ihtiyacı vardı. Ayrıca esirlikten sonraki Yeruşalim’de Ezra’nın dokuzuncu kış ayının 20’inci gününde açıkta topladığı “kavim” (sözü edilen) bu işten ve yağıştan ötürü titre”di. (Ezra 10:7, 9, 13) Bir sonraki Tebet (aralık-Ocak) ayında ısı en düşük derecede olup dağlık bölgelere arasıra kar yağdığı dikkati çeker. Kayser Avgustus, bilindiği gibi, İsa’nın doğuşuna rast gelen bir nüfus sayımı için emir çıkarmıştı. O halde Roma İmparatorunun, zaten sık sık başkaldıran Yahudi tebaalarını özellikle yolculuk etmenin çok güç olduğu bu yağmurlu soğuk kış ayında doğdukları şehre nüfus sayımı için gitmelerini emrederek gereksiz yere onları tahrik edeceğini düşünebilir misiniz? Asla!

İsa’nın doğduğu gece çobanlar sürülerini nöbet bekleyerek “kırda” idiler. (Luka 2:8-14) Fakat (Ekim-Kasım) sonbaharın Bul ayında bile yağmur yağma mevsimi başlamış olurdu. (Tesn. 11:4) Bul ayının başladığı Ekim’in sonlarına doğru hayvanlar gece ağıla getirilmiş olurlardı. Böylece o gece çobanların kırda bulunmaları İsa’nın (Eylül-Ekim) sonbahar başlangıcı olan Etanim ayında doğduğunu gösteren delillerle uyumludur.

TALEP EDİLEN BİR KUTLAMA

Böylece İsa’nın 25 Aralık’ta doğmadığı bellidir. Daha ziyade var olan deliller, takriben M.Ö. 2 yılının 1 Ekimine işaret etmektedir. Bu nedenle Mukaddes Yazıları rehberi olarak kabul edenler için 25 Aralık’ta Noel bayramı ismiyle İsa’nın doğum gününü kutlamak hiç de yakışık almaz.

Fakat İsa’nın doğduğu günün kesin olarak belirtilmemiş olması, bizi tedirgin etmemeli. Çünkü Mukaddes Kitapta kayıtlı olan doğum günü kutlamaları sadece dünyevi hükümdarlara aittir.—Tekv. 40:20; Mat. 14:6; Mar. 6:21-28; Yuh. 18:36.

Buna rağmen İsa’yı anmak gereklidir. Bu amaçla İsa, çoğu kez Rabbin Akşam Yemeği diye adlandırılan ölümünün Anma Yemeğini kurdu. Mesih bunu, “bir çokları için canını fidye” vermeden az önce yerdeki hayatının son gecesinde yaptı. (Mat. 20:28) İsa, kurban edeceği bedenini ve kanını temsil etmek üzere mayasız ekmek ile şarabı kullanarak ve sadık takipçilerini buna iştirak ettirip “bunu anılmam için yapmağa devam edin” (YD) diyerek onları teşvik etti. (Luka 22:19, 20; I. Kor. 11:23-36) O halde, her ne kadar hakiki Hıristiyanlar İsa’nın doğumuna ilgi gösteriyorlarsa da, her yıl İsa Mesih’in doğumunu değil, ölümünün anılmasını kutluyorlar.