İyiliğin Kötülüğe Karşı Ezeli Savaşı

ESKİ filmlerde, “iyi adam” kötüyü her zaman yenerdi. Ancak, gerçekler asla bu kadar basit değildi. Gerçek dünyada sık sık kötülük kazanıyor gibi görünmektedir.

Kötülüğün neden olduğu korkunç olaylar her akşam haber programlarında izlenmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinin kuzeyinde, Milwaukee bölgesinde bir adam, 11 kişiyi öldürüp onların parçalanmış bedenlerinden artakalan kısımları derin dondurucuda sakladı. Ülkenin diğer ucunda güneyde, bir yabancı kamyonuyla Texas’ta bir kafeteryaya girip, on dakika boyunca rasgele ateş etti; 22 kişiyi ve sonra da kendisini öldürdü. Kore’de, Yehova’nın Şahitlerine muhalefet eden öfkeli bir kişi, bir İbadet Salonunu ateşe verip 14 şahidi öldürdü.

Ara sıra patlak veren bu kötü olaylardan başka, dünyayı etkileyen diğer korkunç bir kötülük ise—soykırımıdır. Sadece bu yüzyılda altı milyon Yahudi ve bir milyondan fazla Kamboçyalının ırksal ve siyasal nedenlerle öldürüldüğü tahmin ediliyor. Sözde etnik temizleme eski Yugoslavya’da birçok insanı felâkete uğrattı. Dünya çapında kaç milyon suçsuz kişiye vahşice işkence edildiğini hiç kimse bilmiyor.

Bu tür felâketler, bizi, kaygı verici şu soruyu sormaya yöneltiyor: İnsanlar neden böyle davranıyor? Bu vahşeti ruhen hasta birkaç insanın ürünü gibi görerek, sorunu bir kenara itemeyiz. Yüzyılımızda yapılan kötülüklerin faaliyet alanının bu kadar geniş olması böyle bir açıklamayı yalanlar.

Kötü bir eylem, ahlaken yanlış bir davranış olarak tanımlanır. Bu, iyi veya kötüyü seçebilme durumunda olan bir kişinin yaptığı bir eylemdir. Her nasılsa, kişinin ahlaki yargıları bozulur ve kötülük zafer kazanır. Fakat bu neden ve nasıl olur?

Kötülüğe dair dinsel açıklamalar çoğu kez yetersiz kalmaktadır. Katolik düşünür Thomas Aquinas da bu konuyu “eğer Tanrı kötülüğün var olmasına izin vermeseydi, birçok iyi şeyin değeri kaybolurdu” diye açıkladı. Birçok Protestan düşünürün de benzer görüşleri vardır. Örneğin, The Encyclopœdia Britannica’da belirtildiği gibi, Gottfried Leibniz, kötülüğün “dünyada iyiliğin dengeleyeni olduğunu ve bu karşıtlık sayesinde iyiliğin çoğaldığını” düşünüyordu. Başka sözlerle, bu düşünür, iyiliği takdir edebilmek için kötülüğe ihtiyacımız olduğuna inandı. Bu tür muhakeme, kanserli bir hastaya, başka insanların gerçekten hayatta ve sağlıklı olduğunu hissetmeleri için, kendisinin hastalanmasının gerekli olduğunu söylemeye benzer.

Kötü niyetlerin kaynaklandığı bir şey olmalı. Bundan, acaba dolaylı şekilde Tanrı mı sorumludur? Mukaddes Kitap şöyle cevap verir: “Tecrübe olunduğu zaman, kimse: Allah tarafından tecrübe olunuyorum, demesin; çünkü Allah kötü şeylerle tecrübe olunamaz, kendisi de kimseyi tecrübe etmez.” Tanrı sorumlu değilse, kim olabilir? Bunu izleyen ayetler cevabı verir: “Herkes kendi arzusu tarafından sürüklenerek ve aldanarak tecrübe olunur. Sonra arzu gebe kalarak günah doğurur.” (Yakub 1:13-15) Böylece kötü bir hareket, kötü bir arzuyu reddetmeyip onu beslediğimiz zaman doğar. Bununla birlikte, daha fazla şeyler de söz konusudur.

Mukaddes Kitap, kötü arzuların ortaya çıkmasının, insanlığın temel bir kusuru—miras aldığı nakâmillik—yüzünden olduğunu açıklar. Resul Pavlus şöyle yazdı: “Günah bir adam vasıtası ile, ve ölüm günah vasıtası ile dünyaya girdiyse, böylece ölüm de bütün insanlara geçti; çünkü hepsi günah işlediler.” (Romalılar 5:12) Miras alınan günah nedeniyle, düşüncelerimizde, iyilik yerine bencillik hâkim olabilir ve zalimlik merhamete üstün gelebilir.

Tabii, çoğu insan içgüdüsel olarak belirli bir davranışın yanlış olduğunu bilir. Onların vicdanı—veya Pavlus’un adlandırdığı gibi ‘yüreklerinde yazılı olan kanun’—kötü bir davranışta bulunmalarını engeller. (Romalılar 2:16) Ancak, zalim bir çevre böyle duyguları bastırabilir ve sürekli görmezlikten gelindiği takdirde vicdan körlenebilir.a—I. Timoteos 4:2 ile karşılaştırın.

Zamanımızda işlenen teşkilatlanmış kötülüğün açıklaması sadece insanın nakâmilliği olabilir mi? Tarihçi Jeffrey Burton Russell şu gözlemde bulundu: “Hepimizde kötülük olduğu doğrudur, ancak çok sayıdaki şahsın kötülüklerinin tümü bile bir Auschwitz’i [Almanya’da bir toplama kampı] açıklamaz . . . . Bu ölçüye varan kötülük, hem nitelik, hem de nicelik bakımından çok farklı görünmektedir.” Nitelik bakımından bu kadar farklı olan kötülüğün kaynağını bizzat İsa Mesih açıkça belirtti.

Ölümünden az önce, İsa, kendisini öldürmeyi planlayan insanların tamamen kendi iradelerine göre davranmadıklarını açıkladı. Görünmeyen bir güç onları yönetti. İsa onlara şöyle dedi: “Siz babanız İblistensiniz; ve babanızın heveslerini yapmak istiyorsunuz. O başlangıçtan katil idi, ve hakikatte durmadı.” (Yuhanna 8:44) İsa’nın, “bu dünyanın reisi” diye adlandırdığı İblisin, şüphesiz kötülüğü kışkırtmakta önemli bir rolü vardır.—Yuhanna 16:11; I. Yuhanna 5:19.

Hem insanın nakâmilliği hem de Şeytan’ın etkisi binlerce yıldan bu yana çok acı çekilmesiyle sonuçlandı. Onların insanlık üzerindeki etkisinin azaldığına dair bir belirti yoktur. Acaba kötülük hep böyle kalacak mı? Yoksa iyiliğin gücü kötülüğü er geç tamamen yok edecek mi?

[Dipnotlar]