Tarikat Nedir?
YÜZDEN fazla kanun adamı 28 Şubat 1993’te, düzinelerce erkek, kadın ve çocuğun barındığı bir binalar grubuna baskın yaptı. Amaç, orada yasadışı silahların bulunup bulunmadığını araştırmak ve suçlu olduğundan şüphelenilen bir adamı tutuklamaktı. Bununla birlikte, binadan kendilerine doğru bir kurşun yağmuru başladığında şaşkınlık içinde kaldılar. Onlar da ateşle karşılık verdi.
Bu çatışma on kişinin ölümü ve birkaç kişinin yaralanmasıyla sonuçlandı. Bunu izleyen 50 gün boyunca, yüzlerce hükümet görevlisi, küçük bir savaşta kullanılmaya yetecek sayıda silahla bölgeyi kuşatma altına aldı. Bu çıkmaz durum, en az 17 çocuğun da içinde bulunduğu 86 kişinin ölümüne yol açan bir hesaplaşmayla sona erdi.
Fakat düşman kimdi? Bir uyuşturucu çetesi mi? Bir gerilla grubu mu? Hayır. Büyük ihtimalle sizin de bildiğiniz gibi, “düşman,” dinsel bir grubun taraftarları, yani bir tarikatın üyeleriydi. Onların trajedisi ABD’nin orta Texas ovalarında bulunan ve pek göze çarpmayan bir topluluğu uluslararası çapta ilgi odağı haline getirdi. Medya, bütün kanallarını ve sayfalarını, fanatik tarikatların tehlikeleri üzerine yorumlar, araştırmalar ve raporlarla doldurdu.
Tarikat üyelerinin önderleri tarafından ölüme sürüklendiği, daha önceki bazı olaylar halka hatırlatıldı: 1969’da Kaliforniya’daki Manson cinayetleri, 1978 yılında, Guyana’daki Jonestown komününde tarikat üyelerinin toplu intiharı, 1987’de 32 üyenin ölümüyle sonuçlanan tarikat önderi Park Soon-ja tarafından düzenlenmiş bir cinayet-intihar antlaşması gibi. Önemli olan bir nokta, bu insanların çoğunun İsa’nın takipçisi olduklarını ve Mukaddes Kitaba inandıklarını ileri sürmüş olmasıdır.
Mukaddes Kitaba Tanrı’nın sözü olarak saygı duyan birçok kişinin, Kutsal Yazıların bu tarikatlar tarafından yüzsüzce kötüye kullanılması karşısında neden dehşete düştüğü kolaylıkla anlaşılabilir. Bunun sonucu olarak, tarikatları izlemek ve onların tehlikeli uygulamalarını ortaya sermek amacıyla, yıllar boyunca yüzlerce teşkilat kurulmuştur. Tarikat hareketleri üzerine uzman olanlar birkaç yıl sonra başlayacak olan yeni binyıllık dönemde, tarikatların sayısında bir patlama görülebileceği kehanetinde bulunuyor. Bir haber dergisi tarikat karşıtı grupların görüşlerine yer verdi; onlara göre “sokaklarda bedeninizi ele geçirmeye, zihninizi denetim altına almaya ve ruhunuzu bozmaya hazır olarak bekleyen” binlerce tarikat var. “Pek azı silahlanmış durumda, fakat çoğunluğu tehlikeli olarak nitelenebilir. Sizi ayartırlar ve soyarlar; evlendirirler ve gömerler.”
Tarikat Nedir?
Bazen “tarikat” terimi, onun ifade ettiği şeylerin tam olarak farkında olmayan birçok kişi tarafından çok serbest biçimde kullanılır. Bazı teoloji uzmanları, karışıklığı engellemek üzere, aslında bu terimi kullanmaktan kaçınır.
AnaBritannica “tarikat” başlığı altında şunları açıklıyor: “(Arapçada “yol”) Tasavvufta Tanrı’nın doğrudan bilgisine götürdüğüne inanılan manevi yol!” Bu tanıtımı ölçüt alırsak, aslında bütün dinsel teşkilatlar bir tarikat olarak sınıflandırılabilir. Bununla birlikte, bugün “tarikat” sözcüğünün yaygın olan kullanımı farklı bir anlam taşır. Aynı ansiklopedi şunu belirtiyor: “. . . . tarikat adı zamanla bir şeyhin önderliğinde yaşamını ve ibadetini belirli kurallara göre düzenleyen müritler topluluğuyla özdeşleşti.”
Newsweek dergisi terimin yaygın kullanımını onaylayarak şunları açıkladı: “Tarikatlar, üyelerinin, kimliklerini ve amaçlarını tek bir karizmatik kişiden aldığı, genellikle küçük ve aşırı uçta olan gruplardır.” Benzer şekilde, Asiaweek dergisi şunu kaydediyor: “Terimin kendisi belirsizdir, fakat çoğu kez, kendini Tanrı’nın kişileşmiş hali olarak ilan eden karizmatik bir önder etrafında kurulmuş, yeni bir inanç şeklini ifade eder.”
ABD’deki, Maryland eyaletinin 100. Kongresinde, oybirliği ile alınan bir kararda kullanılan dil, tarikat teriminin çağrıştırdığı kötü fikri de naklediyordu. Karar şunu belirtiyordu: “Tarikat, bir kişi veya fikre aşırı bağlılık gösteren ve önderlerinin amacına ulaşmasını sağlamak için, insanları kandırmak ve kontrol altına almak üzere ahlaksız ve hileli yöntemler kullanan bir grup veya akımdır.”
Açıkçası, tarikatlar genellikle, günümüzde normal kabul edilen toplumsal davranışlarla uyuşmayan bazı radikal görüş veya uygulamalara sahip dinsel gruplar olarak görülürler. Dinsel faaliyetlerini çoğunlukla gizlilik içinde yürütürler. Bu grupların birçoğu, aslında kendilerini komünler halinde soyutlamışlardır. Kendini önder olarak ilan eden bir kişiye karşı, genellikle kayıtsız şartsız ve yalnız ona ait olan özel bir bağlılık gösterirler. Çoğu zaman bu önderler, Tanrısal yetkiyle seçildiklerini veya bizzat kendilerinin Tanrısal nitelik taşıdıklarını söyleyerek övünürler.
Ara sıra, tarikat karşıtı örgütler ve medya, Yehova’nın Şahitlerine de bir tarikat olarak değinmiştir. Geçenlerde bazı ülkelerde çıkan birkaç gazete makalesi Şahitleri, şüpheli işleriyle tanınan dinsel gruplarla birlikte saydı. Fakat Yehova’nın Şahitlerini aşırı uçta küçük bir dinsel grup olarak görmek doğru olur mu? Tarikat üyeleri kendilerini arkadaşlarından, ailelerinden, hatta genel olarak toplumdan uzak tutarlar. Yehova’nın Şahitleri için de durum böyle mi? Şahitler, üye toplamak amacıyla aldatıcı ve ahlaksızca yöntemler mi kullanıyor?
Tarikat önderleri, takipçilerinin zihinlerini denetim altında tutmak üzere hileli yollar kullanmalarıyla tanınır. Yehova’nın Şahitlerinin bunu yaptığına dair bir kanıt var mı? Onların tapınmaları gizlilik perdesi altında mı yürütülüyor? Takip ettikleri ve yücelttikleri önder bir insan mı? Kısacası, Yehova’nın Şahitleri bir tarikat mı?
[Sayfa 3’teki resim tanıtım notu]
Jerry Hoefer/Fort Worth Star Telegram/Sipa Press