Ana-Babalar, Çocuklarınızla Kıvanç Duyun

“Baban ve anan sevinsinler.”—SÜLEYMANIN MESELLERİ 23:25.

1. Hangi şey ana-babaların çocuklarıyla kıvanç duymalarına neden olacak?

BİR fidanın büyüyüp çevresine güzellik katan ve gölge yapan görkemli bir ağaç olduğunu görmek ne hoştur—özellikle kendi dikip suladığınız bir fidansa! Benzer şekilde, çocukları Tanrı’nın olgun hizmetçileri olma yolunda büyüyen ana-babalar, şu Mukaddes Kitap özdeyişinin söylediği gibi onlarla büyük kıvanç duyarlar: “Salihin babası çok sevinir; ve hikmetli adamın babası onunla mesrur olur. Baban ve anan sevinsinler, ve seni doğuran mesrur olsun.”—Süleymanın Meselleri 23:24, 25.

2, 3. (a) Ana-babalar nasıl keder ve acı duygulardan kaçınabilirler? (b) Hem fidanların hem de çocukların kıvanç kaynağı olabilmeleri için neye ihtiyaçları var?

² Yine de, bir çocuk kendiliğinden “salih” ve “hikmetli” olmaz. Gençlerin “keder” ve “acılık” kaynağı olmasını önlemek için büyük çaba gereklidir, tıpkı bir fidanı görkemli bir ağaç haline getirmenin de çalışma gerektirdiği gibi. (Süleymanın Meselleri 17:21, 25) Örneğin, destek olarak konan herekler genç fidanın büyümesini yönlendirip düz ve güçlü olmasını sağlayabilir. Sürekli sulamak yaşamsaldır, ayrıca fidanı haşerelerden korumak gerekebilir. Son olarak da, budamak fidanın güzel bir ağaç olmasına yardım eder.

³ Tanrı’nın Sözü, çocukların ihtiyaçları arasında, Tanrısal yönlendirmeyle yetiştirilme, suya benzeyen Mukaddes Kitap hakikatiyle iyice doyurulma, ahlaksal suistimallerden korunma ve arzu edilmeyen özellikleri budayıp atmayı sağlayacak sevgi dolu terbiye gibi şeyler bulunduğunu gösteriyor. Bu ihtiyaçları karşılamak üzere, özellikle babaların, çocukları “Yehova’nın terbiyesi ve tembihiyle” yetiştirmeleri ısrarla teşvik ediliyor. (Efesoslular 6:4) Bu neler içerir?

Yehova’nın Sözlerine Verilen Önem

4. Ana-babaların çocuklarına karşı hangi sorumlulukları var ve bunu yerine getirmeden önce ne yapmaları talep ediliyor?

⁴ “Yehova’nın tembihi,” düşünüşümüzün Yehova’nın iradesiyle uyumlu olacak şekilde yönlendirilmesi anlamına gelir. O halde, ana-babalar küçük çocuklarının zihnine, meselelerle ilgili Yehova’nın düşüncesini yerleştirmelidirler. Ayrıca, şefkatle terbiye etme ya da düzeltici eğitim sağlama konusunda Tanrı’nın örneğine uymalıdırlar. (Mezmur 103:10, 11; Süleymanın Meselleri 3:11, 12) Fakat ana-babalar bunu yapmadan önce, Tanrı’nın peygamberi Musa’nın eski İsraillilere tembih ettiği gibi, kendileri Yehova’nın sözlerini iyice benimsemelidirler: “Bugün sana emretmekte olduğum bu [Yehova’dan gelen] sözler senin yüreğinde olacaklar.”—Tesniye 6:6.

5. İsrailli ana-babalar ne zaman ve hangi yolla çocuklarına öğretim vermeliydi; “zihnine iyice koyacaksın” sözleri ne anlama geliyor?

⁵ Mukaddes Kitabı düzenli incelemek, derin düşünmek ve dua etmek ana-babaları Musa’nın daha sonra emrettiği şeyi yerine getirmek üzere donatır: “[Yehova’nın sözlerini] oğullarının zihnine iyice koyacaksın, ve evinde oturduğun, ve yolda yürüdüğün, ve yattığın, ve kalktığın zaman bunlar hakkında konuşacaksın.” “Zihnine iyice koyacaksın” olarak tercüme edilen İbranice sözcük “tekrarlamak,” “tekrar ve tekrar söylemek,” “belirgin şekilde etkilemek” anlamına gelir. Musa’nın devamen Yehova’nın sözlerini ön planda tutmanın gereğini nasıl vurguladığına dikkat edin: “Onları alâmet olarak elinin üzerine bağlıyacaksın, ve onlar gözlerinin arasında alın bağı olacaklar. Ve onları evinin kapı süveleri üzerine, ve kapılarının üzerine yazacaksın.” Açıkça görüldüğü gibi, Yehova, ana-babaların çocuklarına düzenli ve sevgi dolu bir dikkat göstermelerini talep ediyor!—Tesniye 6:7-9.

6. Ana-babalar neyi çocuklarının zihnine iyice koymalıydı, bunun yararı ne olacaktı?

⁶ Acaba ana-babaların, çocuklarının zihnine iyice koymaları gereken Yehova’nın “bu sözler”i nedir? Musa bundan hemen önce öldürmemek, zina etmemek, çalmamak, yalancı şahitlik etmemek ve tamah etmemekle ilgili kanunları da içeren, genelde On Emir olarak adlandırılan emirleri yinelemişti. Hem böyle ahlaksal talepler hem de “Allahın RABBİ bütün yüreğinle, bütün canınla, ve bütün kuvvetinle seveceksin” emri, İsrailli ana-babaların, çocuklarının zihnine özellikle koymaları gereken şeylerdi. (Tesniye 5:6-21; 6:1-5) Bu tür bir öğretimin bugün de çocuklar için bir ihtiyaç olduğuna siz de katılıyor musunuz?

7. (a) Mukaddes Kitapta çocuklar neye benzetiliyor? (b) Şimdi neyi inceleyeceğiz?

⁷ İsrailli babaya şunlar söylendi: “Evinin içinde karın meyvalı asma gibi olur; oğulların sofranın çevresinde zeytin fidanları gibi olur.” (Mezmur 128:3) Yine de, ana-babalar, “fidanları” yüzünden keder yerine kıvanç duymak istiyorlarsa çocuklarıyla kişisel olarak ve her gün ilgilenmelidirler. (Süleymanın Meselleri 10:1; 13:24; 29:15, 17) Ana-babaların, çocuklarını gerçekten kıvanç duyabilecekleri şekilde nasıl yetiştirebilecekleri, ruhen sulayabilecekleri, koruyabilecekleri ve terbiye edebileceklerini inceleyelim.

Bebeklikten Başlayarak Eğitmek

8. (a) Timoteos için kimler ‘herekler’ olarak hizmet etti? (b) Onun eğitimi ne zaman başladı, hangi sonuçla?

⁸ Deyim yerindeyse sıkıca tutturulmuş iki herekten, yani annesi ve büyükannesinden destek alan Timoteos’u düşünün. Timoteos’un babası Yunanlı ve herhalde iman etmeyen biri olduğuna göre, onu ‘bebeklikten başlayarak kutsal yazılarda’ yetiştirenler, Yahudi annesi Evniki ile onun annesi Lois idi. (II. Timoteos 1:5; 3:15; Resullerin İşleri 16:1) Timoteos’a henüz bebekken bile ‘Yehova’nın şaşılacak işlerini’ öğretme yönünde gösterdikleri çabanın ödülünü bol bol gördüler. (Mezmur 78:1, 3, 4) Timoteos belki henüz ergenlik çağındayken uzak ülkelerde çalışan dolgun vakitli bir vaiz oldu ve ilk Hıristiyan cemaatlerinin güçlendirilmesine önemli bir katkıda bulundu.—Resullerin İşleri 16:2-5; I. Korintoslular 4:17; Filipililer 2:19-23.

9. Gençler maddeciliğin tuzaklarından nasıl uzak durabilirler?

⁹ Ana-babalar, siz ne türden ‘hereklersiniz?’ Örneğin, çocuklarınızın maddi şeylerle ilgili dengeli bir bakış açısı geliştirmesini istiyor musunuz? O halde, en son çıkan aygıtları ya da gerçekten ihtiyacınız olmayan başka şeyleri elde etmeye uğraşmayarak doğru birer örnek olmalısınız. Eğer maddi çıkarlar peşinden koşmayı seçerseniz, çocuklarınız sizi taklit ettiklerinde şaşmayın. (Matta 6:24; I. Timoteos 6:9, 10) Gerçekten, eğer herekler düz değilse, fidan nasıl dik olarak büyüyebilir?

10. Ana-babalar her zaman kimin yönlendirmesine başvurmalı ve hangi tutuma sahip olmalıdırlar?

¹⁰ Çocuklarıyla kıvanç duyan ana-babalar, her zaman çocuklarının ruhi yararı için en iyi olanı düşünerek, onları yetiştirmek için sürekli olarak Tanrısal yardım arayışı içindedir. Dört çocuklu bir anne şunları anlattı: “Çocuklarımız doğmadan önce bile, düzenli olarak Yehova’ya, iyi ana-babalar olmamıza, Sözü ile yönlendirilmemize ve onu yaşamımızda uygulamamıza yardım etmesi için dua ettik.” Şunu ekledi: “‘Önce Yehova’ sözleri yalnızca kalıplaşmış bir ifade değil, yaşam yolumuzdu.”—Hâkimler 13:8.

Devamlı “Su” Vermek

11. Hem fidanların hem de çocukların büyümesi için ne gereklidir?

¹¹ Nehir kenarındaki ağaçların çok iyi büyümesinden de görüldüğü gibi, özellikle fidanlar sürekli olarak suya muhtaçtır. (Vahiy 22:1, 2 ile karşılaştırın.) Suya benzeyen Mukaddes Kitap hakikatleri devamlı verildiğinde bebekler de ruhen gelişecekler. Fakat ana-babalar, çocukların dikkatlerini toplayabileceği süreyi göz önünde tutmalıdırlar. Sık ve kısa olarak düzenlenen öğretim vakitleri, az sayıda ve uzun olanlardan daha etkili olabilir. Öğretim için ayrılan böyle kısa vakitlerin değerini küçümsemeyin. Ana-babayla çocuk arasında bir bağ, Kutsal Yazılarda tekrar ve tekrar teşvik edilen bir yakınlık yaratmak için birlikte vakit geçirmek çok önemlidir.—Tesniye 6:6-9; 11:18-21; Süleymanın Meselleri 22:6.

12. Çocuklarla birlikte dua etmenin değeri nedir?

¹² Küçüklerle düzenlenen öğretim vakitlerinden biri günün sonunda olabilir. Bir genç şunu anımsıyor: “Anne ve babamız her gece yatağımızın ucunda oturup duamızı dinlerdi.” Bunu yapmanın değeri hakkında başka biri şunu söyledi: “Bu bende her gece yatağa gitmeden önce Yehova’ya dua etme alışkanlığının gelişmesini sağladı.” Çocuklar her gün ana-babalarının Yehova hakkında konuştuklarını ve O’na dua ettiklerini işittiklerinde, O onlar için gerçek bir kişi haline gelir. Genç bir adam şunları söyledi: “Yehova’ya dua ederken gözlerimi kapatıyor ve büyükbaba gibi gerçek bir kişi görebiliyordum. Annem ve babam, Yehova’nın yaptığımız ve söylediğimiz her şeyde bir rolü olduğunu görmeme yardım etti.”

13. Düzenli olarak ayrılan öğretim süreleri neyi içerebilir?

¹³ Ana-babalar, küçüklerin hakikat suyunu ‘emmelerine’ yardım etmek üzere, düzenli olarak ayrılan öğretim sürelerine birçok pratik şey dahil edebilir. Ergenlik öncesi yaşlardaki iki çocuğa sahip bir ana-baba şunları söyledi: “Her ikisi de yaşamlarının ilk birkaç haftasından başlayarak İbadet Salonunda sessiz oturmakla ilgili eğitim aldılar.” Bir baba, ailesinin ne yaptığını şöyle anlattı: “Mukaddes Kitaptaki bütün kitapların isimlerini kartlar üzerine yazdık ve sırayla hepimiz onları dizme alıştırması yaptık. Küçükler bunu her zaman sabırsızlıkla bekliyordu.” Birçok ailenin programında yemekten önce ya da sonra kısa bir öğretim süresi bulunuyor. Bir baba şunları söyledi: “Mukaddes Kitaptan alınan günün ayetini ele almak için akşam yemeği bizim için çok uygun bir zaman olmuştur.”

14. (a) Ruhen güzel sonuçlar oluşturan hangi faaliyetler çocuklarla beraber yapılabilir? (b) Çocuklar öğrenme konusunda nasıl bir potansiyele sahiptir?

¹⁴ Mukaddes Kitap Öyküleria kitabında canlı bir anlatımla sunulan Mukaddes Kitap kayıtlarını dinlemek küçüklerin de çok hoşuna gidiyor. Bir çift şu gözlemde bulundu: “Çocuklar küçükken, Öyküler kitabından bir konu ele alınırdı ve sonra çocuklar kostümler giyerek bu kısımları kısa bir oyun şeklinde canlandırırlardı. Bunu çok seviyorlardı ve çoğu kez birden fazla öykü tetkik etmek için ısrar ederlerdi.” Çocuğunuzun öğrenme potansiyelini küçümsemeyin! Dört yaşında olanlar Öyküler kitabındaki bazı bölümlerin tümünü ezberlediler, hatta Mukaddes Kitabı okumayı öğrendiler! Bir genç kız, üç buçuk yaşındayken “adli kararlar” sözcüklerini tekrar ve tekrar yanlış telaffuz ettiğini fakat babasının onu devamlı alıştırma yapmaya teşvik ettiğini anımsıyor.

15. Çocuklarla yapılan sohbetlerde neler ele alınabilir; böyle sohbetlerin değerine ilişkin hangi kanıt var?

¹⁵ Çocuklarınızla düzenlediğiniz öğretim vakitleri, onları hakikat suyunu başkalarıyla paylaşmaya, örneğin ibadetlerde cevap vermeye hazırlamak amacıyla kullanılabilir. (İbraniler 10:24, 25) Bir genç şunları anımsıyor: “Alıştırma vakitlerimizde kendi sözlerimle cevaplar vermem gerekiyordu. Yalnızca anlamadan okumama izin verilmezdi.” Bunun yanı sıra, çocuklar tarla hizmetine anlamlı şekilde katılmak için de eğitilebilir. Tanrı’dan korkar ana-babası tarafından yetiştirilen bir kadın şunları açıklıyor: “Biz hiçbir zaman yalnızca onların yaptığı işe eşlik ederek ana-babamızın peşine takılan kimseler olmadık. Kapının zilini çalmak ve bir el ilanı vermek bile olsa, bir katkımızın olduğunu biliyorduk. Her hafta sonu faaliyetinden önce dikkatli bir hazırlık yaptığımızdan, ne söyleyeceğimizi biliyorduk. Hiçbir zaman, cumartesi sabahı uyandığımızda hizmete gidip gitmeyeceğimizi sormazdık. Gideceğimizi biliyorduk.”

16. Çocuklarla yapılan aile tetkikinde devamlılık neden önemlidir?

¹⁶ Küçüklere hakikat suyunu devamlı olarak vermenin gereği ne denli vurgulansa azdır; bu da haftalık bir aile Mukaddes Kitap tetkikinin çok önemli olduğu anlamına gelir. İki çocuklu bir baba “tutarsızlığın çocukları öfkelendiren başlıca etkenlerden biri olduğunu” söylüyor. (Efesoslular 6:4) Şöyle diyor: “Eşimle birlikte belli bir gün ve saat seçtik ve aile tetkikini sadakatle bu programa göre idare ettik. Çocukların buna alışmaları uzun sürmedi.” Evet, ‘ağaç yaşken eğilir’ gerçeğine uygun olarak bebeklikten beri uygulanan böyle bir eğitimin tümü önemlidir.

17. Çocuklara Mukaddes Kitap hakikatlerini vermek kadar önemli başka bir şey nedir?

¹⁷ Küçüklere Mukaddes Kitap hakikatlerini vermek önemlidir, ancak ana-babanın örneği de aynı ölçüde önemlidir. Çocuklarınız sizin tetkik ettiğinizi, devamlı ibadetlere ve tarla hizmetine katıldığınızı, evet, Yehova’nın iradesini yapmaktan sevinç duyduğunuzu görüyor mu? (Mezmur 40:8) Onların bunu görmeleri çok önemlidir. Bir kız, kocasının muhalefetine dayanmış ve altı çocuğunu sadık Şahitler olarak yetiştirmiş olan annesi hakkında şu anlamlı sözleri söyledi: “Bizi en çok etkileyen bizzat annemin örneğiydi—bu, sözlerden çok daha etkiliydi.”

Çocukların Korunmasını Sağlamak

18. (a) Ana-babalar çocukların ihtiyacı olan korunmayı nasıl sağlayabilir? (b) İsrail’de çocuklar üreme organları hakkında nasıl bir öğretim aldı?

¹⁸ Fidanların sık sık tehlikeli haşerelere karşı korunması gerektiği gibi, çocukların bu fena ortamda ‘kötü adamlardan’ korunmaları gerekir. (II. Timoteos 3:1-5, 13) Ana-babalar nasıl böyle bir korunma sağlayabilir? Tanrısal hikmet edinmelerine yardım etmekle! (Vaiz 7:12) Yehova—‘çocukları’ da dahil—İsraillilere, uygun olan ve olmayan cinsel davranışlarla ilgili saptamaları da içeren Kanun okunurken dinlemelerini emretti. (Tesniye 31:12; Levililer 18:6-24) “Husyeler” ve ‘cinsel organ’ da içinde olmak üzere üreme organlarından tekrar tekrar söz edildi. (Levililer 15:1-3, 16; 21:20; 22:24; Sayılar 25:8; Tesniye 23:10) Günümüz dünyasındaki aşırı yozlaşma nedeniyle, çocukların Tanrı’nın “çok iyi” olarak adlandırdığı yaratılışın bir kısmı olan bu tür organların uygun olan ve olmayan kullanımını bilmeleri gerekir.—Tekvin 1:31; I. Korintoslular 12:21-24.

19. Bedenlerinin kişiye özel kısımlarıyla ilgili çocuklara verilmesi gereken uygun öğretim nedir?

¹⁹ Çocuğu büyüten yetişkinler, ya da ideal olarak anne ve babanın her ikisi, bedenin kişiye özel kısımlarını çocuğa tanıtmalıdırlar. Sonra, başka birinin bu kısımlara dokunmaması gerektiğini açıklamalıdırlar. Çocuklara cinsel tacizde bulunanlar genelde onların sinsi cinsel yaklaşımlara karşı tepkilerini sınadıklarından, çocuğa, kararlılıkla karşı koymayı ve “Bana ne yaptığını söyleyeceğim!” demeyi öğretmek gerekir. Çocuklarınıza, ne tür tehditler yapılırsa yapılsın, biri kendilerine rahatsız edecek şekilde dokunursa bunu her zaman söylemelerini öğretin.

Sevgiyle Terbiye Etmek

20. (a) Terbiye ne yönden budamaya benzer? (b) Terbiyenin başlangıçtaki etkisi nedir, fakat sonucu nedir?

²⁰ Budamanın ağaca yararı olduğu gibi, çocuklar da sevgi dolu terbiyeden yarar görürler. (Süleymanın Meselleri 1:8, 9; 4:13; 13:1) Arzu edilmeyen dallar kesilince, diğerlerinin büyümesi kolaylaşır. Böylece, eğer çocuklarınız dikkatlerini özellikle maddi şeyler üzerinde topluyorsa veya kötü arkadaşlıklara ya da sağlıksız eğlenceye eğilimliyseler, bu yanlış eğilimler kesilmesi gereken dallar gibidir. Bunlar uzaklaştırılırsa, çocuklarınızın ruhi yönde büyümelerine yardım edilmiş olur. Budamak bir ağacı belli ölçüde rahatsız edebildiği gibi böyle bir terbiye de ilk başta hoş görünmeyebilir. Fakat terbiyenin mükemmel sonucu, çocuğunuzun istediğiniz yönde yeniden büyümesidir.—İbraniler 12:5-11.

21, 22. (a) Terbiyenin her iki taraf açısından hoş olmadığını gösteren nedir? (b) Ana-babalar neden çocuklarını terbiye etmekten geri durmamalıdır?

²¹ Terbiyenin her iki taraf için de hoş olmadığı herkesçe kabul ediliyor. Bir baba şunu belirtti: “Oğlum, ihtiyarların iyi bir arkadaş olmadığı yolunda beni uyardıkları bir gençle epeyce vakit geçiriyordu. Daha çabuk harekete geçmem gerekirdi. Oğlum belirgin bir kötü davranışta bulunmadıysa da, düşünüş tarzını doğrultmak epeyce vakit aldı.” Oğlu şu gözlemde bulundu: “En iyi arkadaşımla görüşmem engellendiğinde kırılmıştım.” Ancak şunu ekledi: “Bu yerinde bir karardı, çünkü kısa süre sonra kendisi müşareketten kesildi.”

²² Tanrı’nın Sözü “terbiye azarlamaları hayat yoludur” diyor. Böylece, ne denli zor olursa olsun, terbiyeyi çocuklarınızdan esirgemeyin. (Süleymanın Meselleri 6:24; 23:13; 29:17) Zamanla, davranışlarını düzelttiğiniz için minnettarlık duyacaklar. Bir genç şunları anımsıyor: “Terbiye edildiğim zaman ana-babama çok gücendiğimi hatırlıyorum. Bu terbiyeyi benden esirgeselerdi şimdi ana-babama daha çok gücenecektim.”

Ödül Çabaya Değer

23. Tüm sevgi dolu dikkatimizi gençlere vermek neden her tür çabaya değer?

²³ Kuşkusuz, hem ana-babaların hem de başkalarının kıvanç duyduğu çocuklar, her gün bol bol gösterilen sevgi dolu dikkatin ürünleridir. Bununla birlikte, ister fiziksel isterse ruhi çocuklar olsun, elde edilebilecek ödül karşısında onlar uğruna her çabayı harcamaya gerçekten değer. Yaşlı resul Yuhanna şunları yazdığında bunu gösterdi: “Bundan, çocuklarımın hakikatte yürümekte olduklarını işitmekten, daha büyük sevincim yoktur.”—III. Yuhanna 4.

[Dipnot]

Hatırlıyor musunuz?

◻ Övünç kaynağı olmaları için hem fidanların hem de çocukların neye ihtiyaçları var?

◻ Aslında, ana-babalar nasıl etkili ‘herekler’ olarak hizmet edebilirler?

◻ Çocuklarla düzenlenen öğretim vakitlerine neler dahil edilebilir ve hangi şeye karşı koymaları onlara öğretilmelidir?

◻ Ağaç için budama yararlı olduğu gibi, terbiye de çocuk için nasıl yararlıdır?

[Sayfa 10’daki resim tanıtım notu]

Green Chimney’s Farm’ın izniyle