Mutluluk—Kolay Ele Geçmiyor

ÖFKE, endişe ve depresyon uzun zamandır bilimsel araştırmalara konu olmuştur. Bununla birlikte son yıllarda önde gelen bilim adamları, araştırmalarını yapıcı ve arzu edilen bir insan deneyimi üzerinde yoğunlaştırıyor: Mutluluk.

Neler insanların daha mutlu olmasına yol açabilir? Daha genç, daha zengin, daha sağlıklı, daha uzun boylu ya da daha ince olsalar daha mutlu olurlar mı? Gerçek mutluluğun anahtarı nedir? Çoğu insana bu soruları cevaplandırmak zor, hatta olanaksız geliyor. Mutluluğu bulmak konusunda yaşanan geniş çaptaki başarısızlığa bakarak, bazılarına neler mutluluğun anahtarı değildir sorusuna cevap vermek daha kolay gelir.

Önde gelen psikologlar, uzun süre, mutluluğun anahtarı olarak kişinin kendisine yönelik bir felsefe önerdi. Mutsuz insanları, dikkatlerini yalnızca bireysel gereksinimlerini karşılama konusuna yoğunlaştırmaya teşvik ettiler. “Bireyci olun,” “kendinizi tanıyın” ve “kendinizi keşfedin” gibi cazip ifadeler psikoterapide kullanılmıştır. Ancak, bu düşünüşü destekleyen aynı uzmanlardan bazıları, şimdi, böyle bireyci bir tutumun sürekli mutluluk getirmediği görüşünde. Egoizm, önlenemez şekilde acı ve mutsuzluk getirecektir. Bencillik mutluluğun anahtarı değildir.

Mutsuzluğun Anahtarı

Zevk peşinde koşarak mutluluk bulmaya bel bağlayanlar onu yanlış yerde arıyor. Eski İsrail’in hikmetli Kralı Süleyman’ın örneğine bakalım. O, kutsal Yazıların Vaiz kitabında şunları açıklıyor: “İstedikleri hiç bir şeyi gözlerimden esirgemedim; yüreğimi hiç bir sevinçten alıkoymadım; çünkü bütün emeğimden ötürü yüreğim seviniyordu; ve bütün emeğimden payım da bu oldu.” (Vaiz 2:10) Süleyman kendi için evler yaptı, bağlar dikti, bahçeler, parklar ve havuzlar yaptı. (Vaiz 2:4-6) Bir keresinde, ‘kim benden iyi yiyip içebilir?’ diye sordu. (Vaiz 2:25) En iyi şarkıcıları ve müzisyenleri dinleyip eğlendi ve ülkenin en güzel kadınları onun eşi oldu.—Vaiz 2:8.

Kısacası Süleyman, zevk veren faaliyetlerden kendini alıkoymadı. Yaşamda zevk veren şeylere bol miktarda sahip olduktan sonra vardığı sonuç neydi? Şunu söyledi: “Ellerimin yapmış olduğu bütün işlere, ve yapmak için çektiğim emeğe dönüp baktım; ve işte, hepsi boş, ve yeli kavramağa çalışmaktı; ve güneş altında bir kazanç yoktu.”—Vaiz 2:11.

Hikmetli kralın çıkardığı sonuçlar bugün için de geçerlidir. Amerika Birleşik Devletleri gibi zengin bir ülkeyi ele alalım. Son 30 yıl boyunca, Amerikalıların sahip olduğu otomobil ve televizyon gibi maddi şeyler neredeyse iki katına çıktı. Ancak ruh sağlığı uzmanlarına göre Amerikalılar hiç de daha mutlu değil. Bir kaynağa göre “aynı dönemde depresyon oranı fırladı. Ergenlik çağındakilerin intihar sayısı üç katına çıktı. Boşanma oranı ikiye katlandı.” Araştırmacılar, son zamanlarda yaklaşık 50 değişik ülkedeki insanlar arasında para ve mutluluk bağlantısını inceledikten sonra benzer sonuçlara ulaştı. Basit bir ifadeyle, mutluluğu satın alamazsınız.

Tam tersine, zenginlik peşinde koşmaya, mutsuzluğun anahtarı demek doğru olabilir. Resul Pavlus şöyle uyardı: “Zengin olmak istiyenler imtihana ve tuzağa ve insanları helâke ve harabiyete batıran çok manasız ve muzır arzulara düşerler. Çünkü her türlü fenalığın bir kökü para sevgisidir; bazıları bunu arzu ederek imandan saptılar, ve bir çok eziyetlerle kendilerine işkence ettiler.”—I. Timoteos 6:9, 10.

Ne zenginlik, sağlık, gençlik, güzellik ve güç ne de bunların birkaçının birlikte olması sürekli mutluluğu garanti edebilir. Neden edemez? Çünkü bizim, kötü olayları engelleme gücümüz yok. Kral Süleyman yerinde olarak şöyle söyledi: “İnsan da vaktini bilmez; kötü ağa balıklar nasıl tutulurlarsa, ve kuşlar tuzağa nasıl tutulurlarsa, bunlar gibi âdem oğulları da, üzerlerine kötü vakit ansızın düşünce, ona öyle tutulurlar.”—Vaiz 9:12.

Zor Bir Hedef

Hiçbir bilimsel araştırma, mutluluk için insan yapısı bir formül ya da strateji öne süremez. Süleyman ayrıca şunları da söyledi: “Döndüm, ve güneş altında gördüm ki, yarış ayağına tez olanlar için değil, ve cenk yiğitler için değil, ekmek de hikmetliler için değil, zenginlik de anlayışlı adamlar için değil, inayet de bilgili adamlar için değil; çünkü onların hepsini vakit ve tali (beklenmedik olaylar) karşılar.”—Vaiz 9:11.

Bu sözlerle aynı görüşte olan birçok kişi, gerçek anlamda mutlu bir yaşam ümit etmeyi gerçekçi bulmuyor. Ünlü bir eğitimci “mutluluk düşsel bir durumdur” dedi. Başkaları mutluluğun anahtarının gizemli bir sır olduğuna, bu sırrı çözme yeteneğinin de, zeki birkaç gizemciyle sınırlı olabileceğine inanıyor.

Yine de, insanlar mutluluk arayışı içinde değişik yaşam tarzlarını denemeye devam ediyor. Kendilerinden öncekilerin başarısızlığına rağmen, bugün birçok insan mutsuzluklarına çare olarak hâlâ, zenginliğin, gücün, sağlığın ya da zevkin ardınca koşuyor. Arayış devam ediyor çünkü çoğu insan, yüreğinde, sürekli mutluluğun yalnızca düşsel bir durum olmadığı inancını taşıyor. Mutluluğun, gerçekleşmesi zor bir düş olmamasını ümit ediyorlar. O halde, ‘Onu nasıl bulabilirim?’ diye sorabilirsiniz.