Watchtower ONLINE KÜTÜPHANE
Watchtower
ONLINE KÜTÜPHANE
Türkçe
  • KUTSAL KİTAP
  • YAYINLAR
  • İBADETLER
  • w98 15/7 s. 9-14
  • İman Noksanlığından Sakının

Bu kısım için bir video yok.

Üzgünüz, video yüklenirken bir hata oluştu.

  • İman Noksanlığından Sakının
  • Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1998
  • Altbaşlıklar
  • Benzer Malzeme
  • Neden Böylesine Güçlü Bir Öğüt?
  • Musa’dan Daha Büyük Biri
  • “Yüreklerinizi Katılaştırmayın”
  • Bizim İçin Bir Ders
  • Yaşam Koşusunda Pes Etmeyin!
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1998
  • Kutsal Kitaptaki Sırası 58—İbraniler
    ‘Kutsal Yazıların Tümü Tanrı İlhamıdır ve Yararlıdır’
  • Dünya Felaketi Yaklaştıkça “İsaya Bakın”
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1983 (Dinsel Seri 25-36)
  • Önüne Konulan Ümidi Tut
    Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1983 (Dinsel Seri 25-36)
Daha Fazla
Gözcü Kulesi Yehova’nın Gökteki Krallığını Duyurur—1998
w98 15/7 s. 9-14

İman Noksanlığından Sakının

‘Kardeşler, dikkat edin; sizden biri yaşayan Tanrı’dan uzaklaşarak iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek geliştirmesin.’—İBRANİLER 3:12.

1. Pavlus’un İsa’nın İbrani takipçilerine söylediği sözler dikkatimizi hangi şaşırtıcı gerçeğe çekiyor?

BİR zamanlar Yehova ile kişisel bir ilişkisi olan insanların ‘kötü yürek’ geliştirip ‘yaşayan Tanrı’dan uzaklaşabilecekleri’ düşüncesi gerçekten korkutucudur! Bu önemli bir uyarıdır! Resul Pavlus bu sözleri iman etmeyenlere değil, İsa Mesih’in fidye kurbanlığına olan imanlarına dayanarak yaşamlarını Yehova’ya vakfetmiş insanlara hitaben söylemişti.

2. Hangi soruları ele almalıyız?

2 Böyle nimetlendirilmiş bir ruhi konumda bulunan kişi nasıl olur da ‘iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek’ geliştirebilir? Gerçekten Tanrı’nın sevgisini ve hak edilmemiş inayetini tatmış biri nasıl bile bile O’ndan uzaklaşabilir? Bu herhangi birimizin başına gelebilir mi? Bunlar ciddi düşüncelerdir ve bizi bu uyarının ardındaki nedeni araştırmaya iter.—I. Korintoslular 10:11.

Neden Böylesine Güçlü Bir Öğüt?

3. Birinci yüzyılda Yeruşalim ve çevresinde İsa’nın takipçilerini etkileyen koşulları anlatın.

3 Pavlus’un bu mektubu MS 61 yılında İsa’nın Yahudiye’de yaşayan İbrani takipçilerine yazdığı anlaşılıyor. Bir tarihçi o günlerde, “Yeruşalim şehrinde ya da eyaletin başka bir kısmında ciddi ve dürüst insanlar için huzurlu ve güvenli bir yerin bulunmadığını” yazdı. Bu kanunsuzluk ve şiddet dönemi, baskıcı Roma askerlerinin varlığı, Roma karşıtı Yahudi Zelotların kabadayılığı ve bu karışıklıktan faydalanan hırsızların işlediği suçlarla iyice körüklenmişti. Tüm bunlar, böyle meselelere karışmamak için büyük gayret gösteren İsa’nın takipçilerinin durumunu daha da zorlaştırıyordu. (I. Timoteos 2:1, 2) Gerçekten onlar, tarafsız tavırları nedeniyle bazılarınca toplumda uyumsuz hatta kışkırtıcı kişiler olarak görüldüler. İsa’nın takipçileri çoğu kez kötü muameleyle karşılaştı ve kişisel olarak zarara uğradılar.—İbraniler 10:32-34.

4. İsa’nın İbrani takipçileri hangi dinsel baskılara maruz kaldılar?

4 İsa’nın İbrani takipçileri aynı zamanda yoğun bir dinsel baskı altındaydılar. İsa’nın sadık öğrencilerinin gayreti ve bunun sonucunda cemaatin hızla büyümesi Yahudilerde—özellikle dinsel liderlerinde—kıskançlık ve öfke yarattı. İsa Mesih’in takipçilerine rahat vermemek ve zulmetmek için ellerinden geleni yaptılar.a (Resullerin İşleri 6:8-14; 21:27-30; 23:12, 13; 24:1-9) Bazıları aleni ezalardan korunabildilerse de, Yahudilerin aşağılamalarına ve alaylarına maruz kaldılar. İsa’nın takipçiliği, Yahudiliğin parlak görkeminden yoksun, mabedi, kâhinlik düzenlemesi, bayramları, düzenli kurbanları ve daha birçok özelliği olmayan, sonradan türemiş bir din olarak görülüp küçümsendi. Hatta onların lideri İsa da mahkûm edilip bir suçlu olarak öldürülmüştü. İsa’nın takipçilerinin dinlerini uygulayabilmeleri için imana, cesarete ve dayanma gücüne ihtiyaçları vardı.

5. İsa’nın Yahudiye’deki takipçilerinin neden ruhen uyanık kalmaları gerekiyordu?

5 Her şeyden önemlisi, İsa’nın Yahudiye’deki İbrani takipçileri kendi milletlerinin tarihinin kritik bir döneminde yaşıyorlardı. Rableri İsa Mesih’in, Yahudi sisteminin sonunu işaret etmek için söylediği birçok şey zaten yerine gelmişti. Son çok uzakta olamazdı. İsa’nın takipçileri hayatta kalmak için ruhen uyanık kalıp ‘dağlara kaçmaya’ hazır olmalıydılar. (Matta 24:6, 15, 16) Acaba onlar, İsa’nın söylediği gibi, hemen harekete geçmek üzere gerekli imana ve ruhi kuvvete sahip olacaklar mıydı? Bazı kuşkuların olduğu görülüyor.

6. İsa’nın Yahudiye’deki takipçilerinin acil olarak nelere ihtiyaçları vardı?

6 Yahudi sisteminin tamamen dağılmasından önceki on yıl boyunca, İsa’nın İbrani takipçileri hem cemaatin içinden hem de dışından, açıkça şiddetli bir baskı altındaydılar. Teşvike çok ihtiyaçları vardı. Fakat aynı zamanda, seçtikleri yolun doğru olduğunu, çektikleri sıkıntıların ve dayanmalarının boşuna olmadığını görmelerine yardım edecek öğüt ve yönlendirmeye de ihtiyaçları vardı. Pavlus’un harekete geçip yardımlarına koşması çok sevinç vericiydi.

7. Pavlus’un, İsa’nın İbrani takipçilerine yazdıkları neden bizi de ilgilendirmeli?

7 Pavlus’un bu İbrani takipçilere yazdığı sözler bizi yakından ilgilendirmelidir. Neden? Çünkü yaşadığımız dönem onlarınkine çok benziyor. Şeytan’ın kontrolü altındaki dünyanın baskılarını her gün hissediyoruz. (I. Yuhanna 5:19) İsa’nın ve resullerin son günler ve ‘bu ortamın sona erişiyle’ ilgili peygamberliklerinin yerine gelişini gözlerimizle görüyoruz. (Matta 24:3-14; II. Timoteos 3:1-5; II. Petrus 3:3, 4; Vahiy 6:1-8) Her şeyden önemlisi, ‘vaki olacak bütün bu şeylerden kaçabilmemiz’ için ruhen uyanık olmamız gerekiyor.—Luka 21:36.

Musa’dan Daha Büyük Biri

8. Pavlus, İbraniler 3:2’de kayıtlı sözleri söylerken iman kardeşlerini ne yapmaya ısrarla teşvik etti?

8 Pavlus yaşamsal bir noktaya değinerek şöyle yazdı: “İkrarımızın Resulü ve Başkâhini İsaya bakın.” (İbraniler 3:2) Burada ‘bakmak’ olarak ifade edilen sözcük “net olarak algılamak . . . . , tam olarak anlamak, üzerinde dikkatlice düşünmek” anlamına gelir. (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Bu nedenle, Pavlus iman kardeşlerini, İsa’nın imanları ve kurtuluşlarında oynadığı role gerçekten takdir geliştirmeleri için ciddi şekilde çaba harcamaya ısrarla teşvik etti. Bunu yapmak, onları imanları konusunda kararlı olmak üzere kuvvetlendirecekti. Öyleyse, İsa’nın rolü nedir ve neden ona ‘bakmalıyız’?

9. Pavlus neden İsa’ya “resul” ve “başkâhin” olarak değindi?

9 Pavlus, “resul” ve “başkâhin” terimlerini İsa’ya atfen kullandı. “Resul” gönderilmiş biridir ve burada Tanrı’nın insanlıkla iletişim kurma aracını kastediyor. “Başkâhin” ise insanların Tanrı’ya yaklaşabilmelerine aracı olan kişidir. Bu iki düzenleme de hakiki tapınma için gereklidir ve her ikisi de İsa’nın şahsında toplanmıştır. O, Tanrı’yla ilgili hakikati insanlığa öğretmek üzere gökten gönderildi. (Yuhanna 1:18; 3:16; 14:6) İsa aynı zamanda, Yehova’nın ruhi mabet düzenlemesinde günahların bağışlanması için görevlendirilmiş asıl Başkâhindir. (İbraniler 4:14, 15; I. Yuhanna 2:1, 2) İsa aracılığıyla elde edebileceğimiz nimetleri gerçekten takdir edersek sağlam bir imanı korumak üzere gerekli cesarete ve kararlılığa sahip olacağız.

10. (a) Pavlus, İsa’nın İbrani takipçilerine, İsa’nın takipçiliğinin Yahudilikten üstün olduğunu fark etmeleri için nasıl yardım etti? (b) Pavlus bu noktayı desteklemek üzere hangi evrensel gerçeği dile getirdi?

10 Pavlus İsa’nın takipçilerinin imanının değerini vurgulamak için, İsa’yı Yahudilerin ataları arasında en büyük peygamber olarak kabul ettikleri Musa ile karşılaştırdı. İsa’nın İbrani takipçileri İsa’nın Musa’dan daha büyük olduğunu yürekten kavrayabilmiş olsalardı, İsa’nın takipçiliğinin Yahudilikten üstün olduğundan kuşku duymalarına gerek kalmayacaktı. Pavlus’un dikkat çektiği gibi, Musa, Tanrı tarafından Kendi “evi” olan İsrail milleti ya da cemaatini emanet etmeye layık görülen biri olmalarına karşın yalnızca sadık bir hizmetçiydi. (Sayılar 12:7) Diğer yandan İsa, Oğuldu, yani evin efendisiydi. (I. Korintoslular 11:3; İbraniler 3:1, 3, 5) Pavlus bu noktayı desteklemek üzere şu evrensel gerçeği belirtti: “Çünkü her ev bir adam tarafından yapılır; fakat her şeyi yapan Allahtır.” (İbraniler 3:4) Tanrı’nın herkesten üstün olduğundan kimse kuşku duyamaz; çünkü O her şeyin Yapıcısı, Yaratıcısıdır. Öyleyse, İsa Tanrı’nın iş arkadaşı olduğuna göre Musa da dahil tüm yaratıklardan daha da üstün olması mantığa uygundur.—Süleymanın Meselleri 8:30; Koloseliler 1:15-17.

11, 12. Pavlus, İsa’nın İbrani takipçilerini hangi şeyi “sona kadar sıkı” tutmaya teşvik etti ve biz bu öğüdü nasıl uygulayabiliriz?

11 Gerçekten, İsa’nın İbrani takipçileri oldukça ayrıcalıklı bir konumdaydılar. Pavlus onlara “semavî davete hissedar” olduklarını hatırlattı ki bu, Yahudi sisteminin onlara sunabileceği her şeyden üstün tutulması gereken bir ayrıcalıktı. (İbraniler 3:1) Pavlus’un sözleri İsa’nın meshedilmiş takipçilerinin Yahudi geleneklerini bıraktıkları için üzülmek yerine yeni bir miras alma imtiyazları için minnet duymalarına yol açmış olmalı. (Filipililer 3:8) Pavlus ayrıcalıklı durumlarını korumalarını ve bunu olağan karşılamamalarını ısrarla teşvik ederek şöyle dedi: “Mesih [Tanrı’nın] evi üzerinde oğul gibi sadıktı; eğer cesaretimizi ve ümidimizin övünmesini sonuna kadar sıkı tutarsak, onun evi biziz.”—İbraniler 3:6.

12 Evet, İsa’nın İbrani takipçileri Yahudi ortamının yaklaşan sonunda hayatta kalmak istiyorlarsa Tanrı vergisi ümitlerini “sonuna kadar sıkı” tutmalıydılar. Bu sistemin sonunda sağ kalmak istiyorsak biz de aynı şeyi yapmalıyız. (Matta 24:13) Yaşam kaygılarının, insanların kayıtsızlığının ya da kendi kusurlu eğilimlerimizin Tanrı’nın vaatlerine olan imanımızı sarsmasına izin vermemeliyiz. (Luka 21:16-19) Kendimizi nasıl kuvvetlendireceğimizi görmek için Pavlus’un sonraki sözlerine dikkat edelim.

“Yüreklerinizi Katılaştırmayın”

13. Pavlus hangi uyarıda bulundu ve Mezmur 95’i konuya nasıl uyarladı?

13 Pavlus İsa’nın İbrani takipçilerinin ayrıcalıklı konumlarını ele aldıktan sonra şu uyarıyı yaptı: “Bundan dolayı Ruhülkudüsün dediği gibi: ‘Eğer bugün onun sesini işitirseniz, çölde, imtihan gününde, öfkelendirmede olduğu gibi, yüreklerinizi katılaştırmayın.’” (İbraniler 3:7, 8) Pavlus 95. Mezmur’dan alıntı yaptığı için “Ruhülkudüsün dediği gibi” diyebiliyordu.b (Mezmur 95:7, 8; Çıkış 17:1-7) Kutsal Yazılar mukaddes ruh aracılığıyla Tanrı tarafından ilham edilmiştir.—II. Timoteos 3:16.

14. İsrailliler Yehova’nın onlar için yaptıklarına nasıl karşılık verdiler; neden?

14 İsrailliler Mısır’daki kölelikten kurtulduktan sonra Yehova ile bir ahit ilişkisine girerek büyük bir onur elde ettiler. (Çıkış 19:4, 5; 24:7, 8) Bununla birlikte, onlar Tanrı’nın kendileri için yaptıklarına takdir duymak yerine kısa süre sonra asice davranmaya başladılar. (Sayılar 13:25–14:10) Bu nasıl olabildi? Pavlus nedenini belirtti: yürekleri katılaşmıştı. Acaba Tanrı’nın Sözüne olumlu karşılık veren duyarlı yürekler nasıl katılaşıyor? Bunu önlemek için ne yapmalıyız?

15. (a) Geçmişte ve günümüzde ‘Tanrı’nın sesi’ nasıl duyuldu? (b) ‘Tanrı’nın sesi’ ile ilgili kendimize hangi soruları sormalıyız?

15 Pavlus uyarısına koşul bildiren bir cümlecikle başladı: ‘Eğer onun sesini dinlerseniz.’ Tanrı, Kendi kavmiyle Musa ve başka peygamberler aracılığıyla konuştu. Sonra Yehova, onlarla Oğlu İsa Mesih aracılığıyla konuştu. (İbraniler 1:1, 2) Bugün Tanrı’nın ilham edilmiş Sözünün tümüne yani Mukaddes Kitaba sahibiz. Ayrıca ruhi ‘gıdayı uygun zamanda’ vermek için İsa tarafından görevlendirilmiş ‘sadık ve basiretli köle’ de var. (Matta 24:45-47) Böylece Tanrı hâlâ konuşuyor. Fakat biz dinliyor muyuz? Örneğin, giyim kuşam, eğlence ve müzik seçimi konusundaki öğütlere nasıl karşılık veriyoruz? Bunları ‘dinliyor muyuz,’ yani işittiğimiz şeylere dikkat edip itaat ediyor muyuz? Eğer davranışlarımıza mazeretler bulma veya öğütlere gücenme alışkanlığımız varsa yüreklerimizi katılaştıran sinsi tehlikeye karşı kendimizi savunmasız bırakırız.

16. Hangi şey yüreğimizin katılaşmasına yol açabilir?

16 Ayrıca, yapabileceğimiz ve yapmamız gereken şeylerden muaf olma isteği de yüreklerimizi katılaştırabilir. (Yakub 4:17) Yehova’nın İsrailliler için yaptığı her şeye rağmen onlar iman göstermediler, Musa’ya isyan ettiler, Kenan diyarıyla ilgili olumsuz rapora inanmayı tercih ederek Vaat Edilen Diyara girmeyi reddettiler. (Sayılar 14:1-4) Bu nedenle, Yehova 40 yıl boyunca onların çölde kalmasını emretti, bu, o nesildeki imansız kişilerin hepsinin ölmesi için yeterli uzunlukta bir süreydi. Tanrı onlardan tiksinti duyarak şöyle dedi: “Daima yürekte saparlar; ve onlar yollarımı bilmediler; öfkemde and ettiğim gibi, rahatıma girmiyeceklerdir.” (İbraniler 3:9-11) Bu durumdan kendimiz için bir ders alıyor muyuz?

Bizim İçin Bir Ders

17. Yehova’nın kudretli işlerini gördükleri ve bildirdiği emirleri işittikleri halde İsrailliler neden iman noksanlığı içindeydiler?

17 İsraillilerin Mısır’dan çıkan nesli Yehova’nın kudretli işlerini kendi gözleriyle görmüş ve O’nun bildirdiği emirleri kendi kulaklarıyla duymuştu. Yine de, Tanrı’nın onları Vaat Edilen Diyara güvenli şekilde götürebileceğine iman etmiyorlardı. Neden? Yehova şöyle dedi: “Onlar yollarımı bilmediler.” Onlar, Yehova’nın neler söylediğini ve neler yaptığını biliyorlardı, fakat onları koruma yeteneğine güven geliştirmediler. Kendi ihtiyaç ve istekleriyle öylesine meşguldüler ki, Tanrı’nın davranış tarzı ve amaçları üzerinde çok az düşünüyorlardı. Evet, Tanrı’nın vaatlerine karşı imanları noksandı.

18. Pavlus’a göre, hangi hareket tarzı ‘iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek’ ile sonuçlanacaktır?

18 İbranilere yazılan sonraki sözler bize de aynı oranda uygulanır: ‘Kardeşler, dikkat edin; sizden biri yaşayan Tanrı’dan uzaklaşarak, iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek geliştirmesin.’ (İbraniler 3:12) Pavlus ‘yaşayan Tanrı’dan uzaklaşmanın’ sonucunun ‘iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek’ olduğunu belirterek meselenin kökenine indi. Pavlus, bu mektubun daha önceki kısmında dikkatsizlik yüzünden ‘sürüklenmekten’ söz etmişti. (İbraniler 2:1, Müjde) Bununla birlikte, ‘uzaklaşmak’ olarak tercüme edilen Yunanca terim ‘bırakmak’ anlamına gelir ki bu, “irtidat” sözcüğüyle bağlantılıdır. Kasıtlı ve bilinçli bir karşı koymayı, geri çekilmeyi ve küçümseme duygusuyla ayrılmayı ifade eder.

19. Öğüt dinlememek hangi ciddi sonuca yol açabilir? Örnekleyin.

19 Bundan alacağımız ders şudur: Sözü ve sadık köle sınıfı aracılığıyla Yehova’nın sağladığı öğüdü göz ardı edip ‘O’nun sesini dinlememeyi’ alışkanlık edinirsek çok geçmeden yüreğimiz nasır tutup katılaşacaktır. Örneğin, evli olmayan bir erkek ve kadın biraz fazla yakınlaşmış olabilirler. Eğer durumu önemsemezlerse ne olacak? Bu tutum onların aynı şeyi tekrarlamalarını engelleyecek mi, yoksa kolaylaştıracak mı? Benzer şekilde, köle sınıfı müzik, eğlence ve benzeri konulardaki tercihlerimizde seçici olmamızın gereği konusunda öğütler verdiğinde, bunları memnuniyetle kabul edip gerekli düzeltmeleri yapıyor muyuz? Pavlus ‘toplanmalarımızı terk etmememiz’ konusunda bizi ısrarla teşvik etti. (İbraniler 10:24, 25) Bu öğüde rağmen bazıları ibadetler konusunda kayıtsız bir tutuma sahipler. Bazı ibadetleri kaçırmanın ya da belirli ibadetlere hiç gitmemenin önemsiz olduğunu düşünebilirler.

20. Neden Mukaddes Kitaba dayalı öğütlere olumlu karşılık vermeliyiz?

20 Yehova’nın Mukaddes Kitapta ve ona dayalı yayınlarda açıkça ifade edilen “sesine” olumlu karşılık vermezsek, kısa sürede kendimizi ‘yaşayan Tanrı’dan uzaklaşmakta’ bulacağız. Öğüdü göz ardı etmek pasif bir durumsa da, kolayca, öğüdü küçümseme, eleştirme ve reddetme şeklinde aktif bir duruma dönüşebilir. Önlem alınmazsa, sonuçta ‘iman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek’ ortaya çıkar ve böyle bir durumdan geri dönüş genellikle çok zordur. (Efesoslular 4:19 ile karşılaştırın.) Yeremya uygun olarak şöyle yazdı: “Yürek her şeyden ziyade aldatıcıdır, ve çok çürüktür; onu kim anlıyabilir?” (Yeremya 17:9) Bu nedenle, Pavlus İbrani iman kardeşlerini ısrarla şöyle teşvik etti: “Bugün, denildikçe, içinizden biri günahın aldatması ile katılaşmasın diye, birbirinizi günden güne teşvik edin.”—İbraniler 3:13.

21. Hepimiz ne yapmaya teşvik ediliyoruz; beklentilerimiz nelerdir?

21 Yehova’nın bugün hâlâ Sözü ve teşkilatı aracılığıyla bizimle konuşmasına ne kadar çok seviniyoruz! ‘İtimadımızın başlangıcını sonuna kadar sıkı tutmak’ için ‘sadık ve basiretli kölenin’ bize yardım etmeyi sürdürmesinden minnettarlık duyuyoruz. (İbraniler 3:15) Şimdi, Tanrı’nın sevgisine ve yönlendirmesine karşılık vermenin vaktidir. Böyle yaparsak Yehova’nın muhteşem vaatlerinden birini daha tadabiliriz: O’nun ‘rahatına girmek.’ (İbraniler 4:3, 10) Pavlus İsa’nın İbrani takipçilerine daha sonra bu konuyu anlattı; bunu izleyen makalede biz de bu konuyu ele alacağız.

[Dipnotlar]

a Josephus, Festus’un ölümünden hemen sonra Sadukiler mezhebinden Ananus’un başkâhin olduğunu bildiriyor. Ananus, İsa’nın üvey kardeşi Yakub’u ve başka öğrencilerini Sanhedrin önüne çıkardı; onların mahkûm edilip taşlanmasına ve öldürülmesine neden oldu.

b Pavlus büyük olasılıkla, İbranice “Meriba” ve “Massa” sözcüklerini sırasıyla “çekişme” ve “deneme” olarak tercüme eden Septuaginta’dan almıştı. Yehova’nın Şahitleri tarafından yayımlanan Insight on the Scriptures, Cilt 2, sayfa 350 ve 379’a bakın.

Açıklayabilir misiniz?

◻ Pavlus İsa’nın İbrani takipçilerine neden böyle güçlü bir öğüt yazdı?

◻ Pavlus İsa’nın İbrani takipçilerinin Yahudilikten daha iyi bir şeye sahip olduklarını anlamalarına nasıl yardım etti?

◻ Bir kişinin yüreği nasıl katılaşabilir?

◻ ‘İman noksanlığı yansıtan kötü bir yürek’ geliştirmekten kaçınmak için ne yapmalıyız?

[Sayfa 10’daki resim]

Daha Büyük Musa olan İsa’ya iman ediyor musunuz?

    Türkçe Yayınlar (1974-2025)
    Oturumu Kapat
    Oturum Aç
    • Türkçe
    • Paylaş
    • Tercihler
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of PA
    • Kullanım Şartları
    • Gizlilik İlkesi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Oturum Aç
    Paylaş